Zasady etyki zgodne z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej (COPE) Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors oraz Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing.
W wypadkach nieuwzględnionych w niniejszych Zasadach etyki publikacyjnej Redakcja stosuje odpowiednie schematy postępowania przygotowane przez Komitet do spraw Etyki Publikacyjnej (COPE).
Przedstawione poniżej standardy dotyczą zasad etycznych obowiązujących Autorów, Redaktorów, Recenzentów i Radę Naukową na każdym etapie publikacji tekstów w czasopiśmie.
Wszystkie artykuły zgłoszone do publikacji w czasopiśmie są sprawdzane pod kątem zgodności z zasadami etyki, rzetelności, transparentności, wartości i użyteczności naukowej.
Poniższe zasady opracowano zgodnie z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej (COPE) Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors [1] oraz Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing [2].
W wypadkach nieuwzględnionych w niniejszych Zasadach etyki publikacyjnej Redakcja stosuje odpowiednie schematy postępowania przygotowane przez Komitet do spraw Etyki Publikacyjnej (COPE) [3].
Członkowie Redakcji stale dbają o dobrą kondycję, spójność, regularność, dostępność i jakość czasopisma. Kierują się rzetelnością naukową i bezstronnością. Redakcja dąży do podnoszenia standardów naukowych, redakcyjnych oraz etycznych. Redaktorzy powinni ponosić odpowiedzialność za wszystko, co jest publikowane na łamach czasopisma.
I. Monitorowanie standardów etycznych
Zespół redakcyjny stale kontroluje przestrzeganie standardów i zasad etycznych związanych z publikacją tekstów naukowych i przeciwdziała praktykom niezgodnym z przyjętymi standardami.
II. Zasada fair play
III. Decyzje dotyczące publikacji
Zespół redakcyjny decyduje, które materiały zostaną, a które nie zostaną opublikowane. Przy podejmowaniu decyzji kluczowe są następujące kryteria: znaczenie naukowe pracy, oryginalność ujęcia problemu, przejrzystość i zgodność z zakresem tematycznym czasopisma, zgodność z zasadami etyki, zgodność z wymaganiami merytorycznymi i formalnymi opisanymi w Instrukcjach dla Autorów oraz wskazania sformułowane przez Recenzenta podczas procesu recenzji naukowej.
Redakcja czasopisma ma obowiązek poinformować Autora(-ów) o wyniku oceny redakcyjnej zgłaszanego tekstu.
IV. Zasada poufności
Członkowie Zespołu redakcyjnego stosują się do zasady poufności, a więc nie ujawniają osobom nieupoważnionym żadnych informacji na temat zgłaszanych do publikacji prac. Osobami upoważnionymi do posiadania tych informacji pozostają jedynie sami Autorzy, wybrani Recenzenci, uprawnieni Redaktorzy i członkowie Rady Naukowej oraz Wydawca.
V. Przeciwdziałanie konfliktom interesów
Nieopublikowane artykuły nie mogą być bez pisemnej zgody Autorów wykorzystywane przez członków Zespołu redakcyjnego ani przez żadne inne osoby uczestniczące w procedurach wydawniczych.
Redakcja, wyznaczając Recenzenta, musi uwzględniać zasadę przeciwdziałania konfliktom interesów.
Konflikt interesów w przypadku Recenzenta może wystąpić wtedy, gdy pojawiają się okoliczności, które mogą budzić wątpliwości co do jego bezstronności lub wpływać na jego działania podczas procedury recenzowania, np. powiązania służbowe, finansowe, prawne, opinie Recenzenta, rywalizacja naukowa, relacje rodzinne.
W przypadku gdy członek Redakcji lub Rady Naukowej zgłasza tekst do czasopisma, Redakcja podejmuje maksymalne wysiłki, aby zachować bezstronność w procesach redakcji i recenzji. Opiekę nad tymi procesami obejmuje inny Redaktor czasopisma, a osoba zgłaszająca tekst jest z nich wyłączona . Zachowana jest procedura double-blind review [5].
Redakcja podaje do wiadomości Czytelnika informacje o źródłach finansowania publikacji oraz wsparciu instytucjonalnym lub ze strony organizacji i innych osób albo podmiotów (financial disclosure) w publikowane badania.
VI. Skargi, zażalenia, odwołania
W przypadku wpłynięcia skarg, zażaleń lub odwołań Redakcja czasopisma ma obowiązek ich rejestrowania i archiwizowania. Redakcja prosi o szczegółowe opisanie sprawy w zgłoszeniu oraz wskazanie, jakich treści lub jakich działań dotyczy. Redakcja ma obowiązek dochowania anonimowości danych osoby nadsyłającej, chyba że osoba ta samodzielnie wyrazi chęć ujawienia jej danych. Osobami upoważnionymi do posiadania tych informacji pozostają jedynie: osoba zgłaszająca, uprawnieni Redaktorzy oraz Wydawca. Redakcja ma obowiązek odpowiedzieć pisemnie na złożone do Redakcji skargi, zażalenia i odwołania w terminie nieprzekraczającym 30 dni od daty wpłynięcia takiego dokumentu. Odpowiedź Redakcji musi uwzględniać co najmniej ocenę sprawy i opis podjętych lub planowanych przez Redakcję działań w związku ze sprawą.
VII. Zasada rzetelności naukowej
Członkowie Zespołu redakcyjnego zobowiązani są dołożyć wszelkich starań dla zachowania integralności w kwestii rzetelności naukowej publikowanych prac. W tym celu mogą oni nanosić stosowne poprawki, a także – w przypadku podejrzeń nieuczciwych praktyk (plagiatu, fałszowania wyników badań etc.) lub działań nieetycznych – podjąć decyzję o wycofaniu tekstu z publikacji.
Wszelkie przejawy nierzetelności naukowej (scientific misconduct), w szczególności: ghostwriting; guest authorship; plagiatorstwo; zmyślanie lub fałszowanie danych; manipulowanie danymi; zjawisko Matyldy; efekt św. Mateusza [6]; błędne i niesumienne przeprowadzenie postępowania badawczego oraz naruszenie zasad etyki w nauce są niedopuszczalne i muszą być bezzwłocznie przenalizowane i rozpatrzone przez Redaktora Naczelnego oraz Radę Naukową.
Redakcja czasopisma ma obowiązek rejestrowania i archiwizowania takich przypadków.
Redakcja prosi o informowanie w przypadku wykrycia takich praktyk. Sugeruje się, aby zgłoszenie zawierało szczegółowy opis sprawy oraz wskazanie, jakich treści dotyczy.
Redakcja po otrzymaniu zgłoszenia kontaktuje się z Autorem, prosi o wyjaśnienie, gromadzi i zapoznaje się z zebranymi i dostarczonymi dowodami na nierzetelność naukową, a następnie formułuje decyzję o wycofaniu, o sprostowaniu/korekcie, o poinformowaniu odpowiednich organów i/lub instytucji.
VIII. Zapora ghostwriting i guest authorship
Redakcja w trosce o rzetelność naukową publikowanych tekstów prowadzi selekcję nadesłanych artykułów zgodnie z zasadami zapory ghostwriting i guest authorship. Ze zjawiskiem ghostwritingu mamy do czynienia wówczas, gdy ktoś wniósł istotny wkład w powstanie publikacji, ale nie ujawniono jego udziału jako jednego z autorów lub nie wskazano jego roli w podziękowaniach zamieszczonych w publikacji. Guest authorship (honorary authorship) to przypadek, gdy ktoś, kto miał znikomy udział w powstaniu publikacji, lub w ogóle go nie miał, pomimo to został oznaczony jako Autor/Współautor publikacji.
Aby przeciwdziałać przypadkom ghostwritingu i guest authorship Redakcja czasopisma wprowadza odpowiednie procedury.
Redakcja wymaga od Autorów i Współautorów złożenia oświadczeń [7], w szczególności deklaracji o rodzaju i zakresie wkładu (procentowego) poszczególnych Autorów i Współautorów w powstanie dzieła wraz z danymi (imię, nazwisko, afiliacja, identyfikator ORCID).
Ghostwriting i guest authorship są przejawami nierzetelności naukowej, a wszelkie wykryte przypadki będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające autorów, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.).
Redakcja wymaga podania informacji o źródłach finansowania publikacji oraz wsparciu instytucjonalnym publikowanych badań przez organizacje i inne podmioty (financial disclosure).
IX. Korekta tekstów
Redakcja, Autor(zy) oraz Recenzenci mogą na etapie procesu redakcyjnego (przed publikacją tekstu) na drodze dyskusji dokonywać korekty tekstów.
Autor może wymagać od Redakcji wprowadzenia zgłoszonych przez niego poprawek do tekstu.
Redakcja zastrzega sobie również prawo do korekty tekstów już po ich opublikowaniu, bez informowania Czytelników i Autorów. Dotyczy to wyłącznie tzw. drobnych zmian. Drobne zmiany obejmują np. poprawienie formatowania i pisowni. Nie są to istotne korekty, które wpływają na odbiór czy zakres prezentowanych treści.
Istotne zmiany, takie jak wycofanie artykułu z powodu błędu, dodanie lub usunięcie Autora, poprawa danych wpływających na interpretację wyników badań po opublikowaniu, mogą zostać wdrożone zgodnie z procedurami wskazanymi przez COPE [6].
Redakcja zaprasza wszystkich zainteresowanych do podjęcia debat i dyskusji na temat publikowanych treści. Redakcja może zamieścić treść debaty na łamach czasopisma, na stronie www czasopisma lub na zewnętrznej witrynie.
X. Wycofanie tekstu
Zespół redakcyjny może rozważyć wycofanie tekstu, jeżeli:
Zawiadomienie o wycofaniu tekstu należy traktować jako równoznaczne z wycofaniem artykułu. Zawiadomienie to powinno zawierać informacje o osobie (w nagłówku powinien się znaleźć co najmniej tytuł/y i nazwisko/-a Autora/-ów pracy) i powodach (w celu rozróżnienia błędów niezamierzonych od celowych nadużyć) decydujących o wycofaniu tekstu. Wycofywane teksty nie zostają usunięte z opublikowanej wersji czasopisma, ale fakt i przyczyna ich wycofania będą wyraźnie oznaczone. Nie dotyczy to sytuacji, w których naruszony jest uzasadniony interes prawny Autora, Redakcji, Wydawcy lub osób trzecich – wówczas tekst może być wycofany, a Redakcja ma obowiązek opublikować informację wyjaśniającą. Autor ma prawo do odwołania się od decyzji Redakcji.
W innych przypadkach Redakcja stosuje się do zaleceń wskazanych w COPE Retraction Guidelines [8] oraz COPE Flowcharts [3]
XI. Sprostowania, wyjaśnienia, uzupełnianie tekstów, erraty
Redakcja, w razie potrzeby, zawsze gotowa jest opublikować stosowne sprostowania, wyjaśnienia lub przeprosiny. Będą one publikowane na stronie internetowej czasopisma i/lub w opublikowanej wersji czasopisma.
W przypadku gdy – zgodnie z niniejszymi Zasadami etyki publikacyjnej oraz zaleceniami COPE – tekst nie kwalifikuje się do wycofania ani do korekty drobnych zmian, Redakcja dopuszcza publikację errat, uzupełnień i/lub sprostowań. Każde uzupełnienie dotyczące zmian istotnych (wpływających na odbiór czy zakres prezentowanych treści oraz na ustalenie autorstwa) powinno być uzupełnione o sprostowanie Redakcji wskazujące na zakres uzupełnienia i przyczynę wprowadzenia tego uzupełnienia.
Redakcja zobowiązuje się do analizowania i dokumentowania wszelkich przejawów nierzetelności naukowej.
Wszelkie wykryte i potwierdzone przypadki nierzetelności naukowej będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.).
XII. Zasada otwartości i stałego dostępu
Redakcja wspiera politykę otwartego dostępu. Czasopismo jest publikowane w otwartym dostępie (Open Access), co oznacza, że wszystkie treści są dostępne bezpłatnie dla użytkowników i instytucji.
Wszystkie teksty są publikowane w wersji elektronicznej. Redakcja dąży do archiwizacji tekstów w różnorodnych bazach danych.
XIII. Zasady dotyczące udostępniania danych i odtwarzalności danych
Redakcja zachęca Autorów do archiwizacji danych badawczych w otwartych repozytoriach danych badawczych. Redakcja nie wymaga od Autorów załączania danych badawczych. W wybranych przypadkach Redakcja może jednak zwrócić się do Autora z prośbą o dostarczenie danych badawczych (np. w przypadku zgłoszonych do Redakcji problemów z integralnością przedstawianych danych czy duplikowanem danych).
XIV. Reklamy
Redakcja akceptuje publikowanie w czasopiśmie jedynie reklam:
Zapytanie o reklamy należy kierować do Redakcji.
Redakcja wskazuje na głównej stronie internetowej czasopisma, czy posiada sponsora.
Publikując reklamę partnera lub sponsora, Redakcja jednoznacznie wskazuje na jego rolę na stronie www czasopisma i/lub w wydaniu czasopisma. Reklama musi być oddzielona od publikowanych w czasopiśmie treści.
Reklamy nie wpływają w żaden sposób na podejmowanie decyzji redakcyjnych przez Redakcję czasopisma.
XV. Opłaty dla Autorów i Recenzentów
Redakcja czasopisma informuje, że nie pobiera opłat autorskich (APC – article processing charges) za złożenie (submission fee), publikację (publication fee), recenzję (review fee), procedowanie artykułów (processing fee) oraz nie przekazuje honorariów.
Kontakt z Redakcją czasopisma:
Wątpliwości dotyczące rzetelności naukowej należy kierować: magdalena.hodalska@uj.edu.pl
Etyka badań naukowych – pytania i zgłoszenia należy kierować: magdalena.hodalska@uj.edu.pl
Pozostałe zapytania należy kierować na adres: edytazytek@wp.pl
W przypadkach nieopisanych w niniejszych Zasadach etyki publikacyjnej Redakcja stosuje się do zaleceń wskazanych w COPE Retraction Guidelines [8] oraz COPE Flowcharts [3]
[1] COPE Council, Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors, https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf, dostęp: 14.02.2023.
[2] The Committee on Publication Ethics, DOAJ, the Open Access Scholarly Publishing Association, the World Association of Medical Editors, Principles of transparency and best practice in scholarly publishing, https://doaj.org/apply/transparency/, dostęp: 14.02.2023.
[3] COPE Council, Polish: all flowcharts, https://publicationethics.org/resources/flowcharts/polish-all-flowcharts, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.2.36, dostęp: 14.02.2023.
[4] The Committee on Publication Ethics, DOAJ, the Open Access Scholarly Publishing Association, the World Association of Medical Editors, Principles of transparency and best practice in scholarly publishing, https://doaj.org/apply/transparency/, dostęp: 14.02.2023.
[5] COPE Council, Editor as author in own journal, https://publicationethics.org/case/editor-author-own-journal, dostęp: 14.02.2023.
[6] Przykłady nierzetelności naukowej:
[7] Listę niezbędnych dokumentów przedstawiono w punkcie Zasady dotyczące Autorów. Podstawowe wymagania formalne dotyczące publikacji.
[8] COPE Council, COPE Guidelines: Retraction Guidelines, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.1.4, dostęp: 14.02.2023.
Autorstwo może odnosić się do osób lub grup, które tworzą pomysł lub opracowują publikację rozpowszechniającą intelektualną lub twórczą pracę [2].
Wszystkie osoby wymienione w zgłoszonej pracy jako Autorzy muszą mieć faktyczny znaczący udział w powstaniu tekstu (projekcie, pomyśle, planowaniu, wykonaniu, interpretacji wyników). Ponadto wszystkie osoby, które miały wpływ na ostateczny kształt pracy, powinny zostać wymienione jako Współautorzy. Obowiązek upewnienia się, że osoby mające wkład w powstanie artykułu akceptują jego ostateczną formę, leży po stronie Autora zgłaszającego tekst do publikacji.
Pozostałe osoby, które nie spełniają powyższego warunku Autorstwa, a ich wkład w powstanie tekstu był nieznaczny (np. mentorowanie ogólne, koordynowanie badań, zbieranie danych mogą udzielić zgody na uwzględnienie ich w sekcji Podziękowań.
Kolejność Autorów musi zostać ustalona i zaakceptowana przez wszystkich Autorów tekstu. Zmiana autorstwa lub kolejności w tekstach nieopublikowanych wymaga zgody wszystkich Autorów tekstu, Recenzentów oraz Redaktora Naczelnego, a także wyjaśnienia przyczyny takich zmian. Po publikacji tekstu zmiany informacji o Autorach są możliwe do wdrożenia zgodnie z procedurami wskazanymi przez COPE [1].
Redakcja zaleca stosowanie taksonomii CRediT (Contributor Roles Taxonomy) [3] w określaniu wkładu Autorów.
Redakcja wymaga od Autorów złożenia oświadczeń [4], w szczególności deklaracji o rodzaju i zakresie wkładu poszczególnych Autorów w powstanie dzieła wraz z danymi (imię, nazwisko, afiliacja, identyfikator ORCID).
Autor(zy) przez publikacją tekstu podpisują z Wydawcą odpowiednią umowę oraz dostarczają do Redakcji Oświadczenie o autorstwie, potwierdzające spełnienie kryteriów autorstwa określonych w niniejszej Etyce publikacyjnej. Zostaje przedstawiony wkład poszczególnych Autorów w powstanie publikacji; zaświadczenie o niepominięciu żadnych innych osób zasługujących na autorstwo oraz o odpowiedzialności za kompletność i prawidłowość złożonych oświadczeń.
Autor, składając tekst do publikacji, zobowiązuje się do dokonywania korekt redakcyjnych, odpowiedzi na recenzje w wyznaczonym przez Redakcję terminie oraz deklaruje, że na wezwanie Redakcji dopełni obowiązku odpowiedzi na podjętą dyskusję lub polemikę.
Autor może wymagać od Redakcji wprowadzenia zgłoszonych przez niego poprawek do tekstu.
Autorem tekstów naukowych może być wyłącznie człowiek. Narzędzia AI nie mogą zostać uznane za autora czy współautora.
Teksty zgłaszane do publikacji są oceniane przez Redakcję przede wszystkim pod względem merytorycznym, formalnym i technicznym. Decyzje Redakcji muszą opierać się na wartościach naukowych, a kwestie takie jak: rasa, płeć, wyznanie, pochodzenie etniczne, obywatelstwo czy przekonania polityczne Autorów w żaden sposób nie mogą wpływać na ocenę artykułów [2]. W przypadku gdy Autor podejrzewa, że nie dotrzymano zasady fair play, może zgłosić skargę lub zażalenie do Redaktora Naczelnego czasopisma. Więcej na ten temat w części: Zasady dotyczące członków Redakcji: Decyzje dotyczące publikacji oraz Skargi, zażalenia, odwołania).
Autorzy zgłaszanych do publikacji tekstów są zobowiązani do rzetelnego opisu wykonanych prac badawczych oraz obiektywnej interpretacji wyników. Prace powinny zawierać wystarczająco dużo informacji umożliwiających identyfikację źródeł danych, a także powtórzenie badań. Nierzetelne lub niezgodne z zasadami etyki prezentowanie i interpretowanie danych i wyników badań jest niedopuszczalne i skutkować może wycofaniem tekstu.
Wszelkie przejawy nierzetelności naukowej (scientific misconduct), w szczególności: ghostwriting; guest authorship; plagiatorstwo; zmyślanie lub fałszowanie danych; manipulowanie danymi; zjawisko Matyldy; efekt św. Mateusza [6]; błędne i niesumienne przeprowadzenie postępowania badawczego oraz naruszenie zasad etyki w nauce są niedopuszczalne i muszą być bezzwłocznie przenalizowane i rozpatrzone przez Redaktora Naczelnego oraz Radę Naukową. Redakcja czasopisma ma obowiązek rejestrowania i archiwizowania takich przypadków.
Teksty niespełniające zasad rzetelności naukowej nie zostaną dopuszczone do publikacji. W przypadku gdy nierzetelność została zgłoszona/dostrzeżona już po publikacji tekstu, Redakcja – po otrzymaniu takiego zgłoszenia – kontaktuje się z Autorem, prosi o wyjaśnienie, gromadzi i zapoznaje się z zebranymi i dostarczonymi dowodami na nierzetelność naukową, a następnie formułuje decyzję o wycofaniu, sprostowaniu/korekcie, o poinformowaniu odpowiednich organów i/lub instytucji. Autor ma prawo do odwołania się od decyzji Redakcji.
Autorzy zgłaszanych prac zobowiązani są zawsze wskazywać publikacje i inne źródła, które zostały przez nich wykorzystane przy tworzeniu artykułu.
Autorzy mogą zgłaszać do publikacji wyłącznie własne, oryginalne teksty. Teksty te nie mogą być zgłoszone równolegle do innego czasopisma/publikacji lub być częścią opublikowanego już czasopisma/publikacji.
Jedynie w szczególnych i uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest wyrażenie zgody przez Redaktora naczelnego na ponowną publikację tekstu wcześniej publikowanego. Tekst musi zawierać odniesienie bibliograficzne do tekstu pierwotnie opublikowanego.
Autorzy, wykorzystując badania lub powołując się na dane lub słowa innych osób, powinni używać stosownych oznaczeń wskazujących na cytowanie. Plagiat czy fabrykowanie danych są niedopuszczalne.
Nieopublikowane artykuły nie mogą być bez pisemnej zgody Autorów wykorzystywane przez członków Zespołu redakcyjnego ani żadne inne osoby uczestniczące w procedurach wydawniczych.
Autorzy, zgłaszając tekst, podają do wiadomości informacje o źródłach finansowania publikacji oraz wsparciu publikowanych badań przez instytucje, organizacje bądź inne osoby i podmioty (financial disclosure).
Ponadto składają oświadczenie o niewystępowaniu konfliktu interesów [4, 5].
Autorzy mogą zostać poproszeni przez Redakcję o przesłanie zgłaszanego tekstu w wersji zanonimizowanej w celu zachowania poufności danych w procesie recenzji.
Autorzy mogą zostać poproszeni o przedstawienie nieprzetworzonych wyników badań, dlatego powinni być przygotowani do zapewnienia dostępu do tych danych. Nie jest wymagane załączanie danych badawczych do artykułów. Można dokonać archiwizacji tych danych w otwartych repozytoriach danych badawczych [7], a następnie wprowadzić poprawne ich cytowanie w swoich publikacjach, w szczególności podając numer DOI lub inny identyfikator.
Jeśli Autor odkryje znaczące błędy lub nieścisłości w swoim tekście, zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym Redakcję czasopisma w celu wycofania tekstu, sporządzenia erraty bądź skorygowania zaistniałych błędów.
Autor, zgłaszając chęć publikacji artykułu, jednocześnie deklaruje, że dopełni obowiązku odpowiedzi na wezwanie Redakcji o przedstawienie wyjaśnień w sprawie ewentualnych skarg, zażaleń, zarzutów co do nierzetelności naukowej dotyczących publikowanego tekstu.
Autor oraz Redakcja i Recenzenci mogą na etapie procesu redakcyjnego (przed publikacją tekstu), na drodze dyskusji, dokonywać korekty tekstów. Autor, zgłaszając tekst do publikacji, zobowiązuje się do aktywnego uczestnictwa w dyskusjach z Redakcją czasopisma.
Redakcja zastrzega sobie prawo do korekty tekstów po opublikowaniu tekstu bez informowania o tym Autorów. Dotyczy to wyłącznie tzw. drobnych zmian. Drobne zmiany obejmują na przykład poprawienie formatowania i pisowni. Nie są to istotne korekty, które wpływają na odbiór czy zakres prezentowanych treści.
Istotne zmiany, takie jak wycofanie artykułu z powodu błędu, dodanie lub usunięcie Autora, poprawa danych wpływających na interpretację wyników badań po opublikowaniu, mogą zostać wdrożone zgodnie z procedurami wskazanymi przez COPE [1].
Autorzy są zobowiązani do bezzwłocznego zgłaszania i poprawienia wszelkich dostrzeżonych błędów, niedokładności lub wprowadzających w błąd stwierdzeń.
Zgodnie z niniejszymi Zasadami etyki publikacyjnej Redakcja zaprasza wszystkich zainteresowanych do podjęcia dyskusji na temat publikowanych treści. Redakcja może zamieścić treść debaty na łamach czasopisma, na stronie www czasopisma lub na zewnętrznej witrynie.
Autor, zgłaszając chęć publikacji artykułu, jednocześnie deklaruje, że na wezwanie Redakcji dopełni obowiązku odpowiedzi na podjętą dyskusję.
Autor ma prawo do wycofania zgłoszonego do Redakcji tekstu w przypadku rażących zaniedbań Redakcji w trakcie prac redakcyjnych. W razie znacznych opóźnień w pracach redakcyjnych Autorzy powinni zostać poinformowani o przyczynie opóźnienia. Redakcja powinna przekazać Autorowi informację o zakładanym maksymalnym czasie procedowania artykułu. Skargi i zażalenia w sprawie zaniedbań Redakcji oraz wnioski o wycofanie artykułu należy kierować bezpośrednio do Redaktora Naczelnego.
Jeśli tekst opisuje badanie przeprowadzane na ludziach, zwierzętach, embrionach, produktach podwójnego zastosowania (dual-use) oraz jeśli zawiera dane poufne lub opisuje zagadnienia, które mogą mieć szkodliwy wpływ na środowisko i organizmy żywe, Autor jest zobowiązany do dostarczenia Redakcji deklaracji oraz poświadczeń o uwzględnieniu w badaniach wszelkich procedur oraz przepisów międzynarodowych, krajowych i instytucjonalnych (np. NCN, CDBI – Komitet Sterujący do spraw Bioetyki).
W przypadku przetwarzania w tekście danych osobowych w celach naukowych należy zapewnić zabezpieczenie praw osoby, której te dane dotyczą, lub uzyskać odpowiednie zgody na przetwarzanie takich danych, w szczególności, mając na uwadze międzynarodowe i krajowe prawo, z naciskiem na Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). Jeśli to konieczne, Autor powinien dostarczyć Redakcji umowę powierzenia danych osobowych lub stosowne upoważnienia.
Autor składający tekst do publikacji musi zadeklarować, że artykuł jest oryginalny, nie narusza praw ani dóbr osobistych osób trzecich oraz że uzyskał zgodę od osób, których wizerunki lub wypowiedzi, dzieła plastyczne lub fotograficzne zostały utrwalone/wykorzystane w utworze, na ich wykorzystanie w tekście i udostępnianie w internecie i druku.
Autor, zgłaszając tekst do publikacji, zobowiązuje się w szczególności do dostarczenia wymaganych przez Redakcję i/lub Wydawcę dokumentów i oświadczeń. Autorzy przez publikacją tekstu:
podpisują z Wydawcą umowę (obowiązek dotyczy wszystkich Autorów artykułu);
Wszelkie wymagane druki w wersji do pobrania znajdują się na stronie www czasopisma.
W przypadkach nieopisanych w niniejszych Zasadach etyki Redakcja stosuje się do zaleceń wskazanych w COPE Retraction Guidelines [8]oraz COPE Flowcharts [1].
[1] COPE Council, Polish: all flowcharts, https://publicationethics.org/resources/flowcharts/polish-all-flowcharts, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.2.36, dostęp: 14.02.2023.
[2] COPE, Authorship, https://publicationethics.org/resources/discussion-documents/what-constitutes-authorship-english-june-2014, dostęp: 14.02.2023.
[3] CRediT, https://credit.niso.org/, dostęp: 14.02.2023.
[4] Niezbędne dokumenty opisano w punkcie Zasady dotyczące autorów. Podstawowe wymagania formalne dotyczące publikacji.
[5] „Konflikt interesów u Autora występuje wtedy, gdy Autor ma określone interesy finansowe lub powiązania, bezpośrednie lub pośrednie, lub występują inne sytuacje, które mogą budzić wątpliwości co do jego bezstronności lub wpływać na jego działania”, np. gdy ważność badań jest zależna od relacji osobistych Autora, jego prywatnych opinii, rywalizacji naukowej itp.”. Cyt. za: Oxford Academic, Conflicts of interest, https://academic.oup.com/pages/authoring/journals/preparing_your_manuscript/conflicts_of_interest , dostep 03.04.2023.
[6] Przykłady nierzetelności naukowej:
[7] Zachęcamy Autorów do archiwizacji danych badawczych w otwartych repozytoriach danych badawczych:
[8] COPE Council, COPE Guidelines: Retraction Guidelines, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.1.4, dostęp: 14.02.2023.
Recenzenci uczestniczą w pracach zespołu redakcyjnego i mają wpływ na decyzje podejmowane przez Redakcję. Mogą także, w porozumieniu z Autorami, wpływać na ostateczny kształt i doskonalenie publikowanych prac.
Recenzja jest przeprowadzana w trybie double blind, co oznacza, że Autorzy i Recenzenci nie znają swoich tożsamości.
Tożsamość Autorów jest nieznana dla Recenzenta, ale znana Redakcji.
Nazwiska recenzentów poszczególnych zeszytów nie są ujawniane w danym numerze czasopisma. Raz w roku czasopismo podaje do publicznej wiadomości listę współpracujących recenzentów.
Recenzji są poddawane wszystkie teksty naukowe (nie dotyczy: recenzji nienaukowych, sprawozdań, komunikatów, artykułów popularnonaukowych, edytoriali).
Recenzja odbywa się przed publikacją tekstu, po złożeniu tekstu przez Autora do oceny Redakcji.
Redakcja powołuje do oceny każdej publikacji co najmniej dwóch niezależnych Recenzentów spoza jednostki naukowej afiliowanej przez Autora publikacji (recenzje zewnętrzne). Teksty w języku obcym ocenia co najmniej jeden Recenzent afiliowany w instytucji zagranicznej innej niż Autor recenzowanej pracy.
Za dobór Recenzentów odpowiada Redakcja, kierując się w szczególności zainteresowaniami badawczymi, dorobkiem naukowym i kompetencjami Recenzenta w dziedzinie nauki, do której omawiany tekst należy.
Recenzent może odmówić wykonania recenzji z przyczyn formalnych (np. konflikt interesów, brak możliwości dotrzymania terminów na wykonanie recenzji) lub pozaformalnych (zainteresowania badawcze nie pokrywają się z tematyką podejmowaną w tekście). W takim przypadku Recenzent jest zobowiązany do bezzwłocznego powiadomienia Redakcji.
Niedopuszczalne jest powołanie na Recenzenta członka Redakcji lub członka Rady Naukowej.
Redakcja nie wykorzystuje recenzji z innych czasopism, z komercyjnych platform recenzji, forów internetowych itp.
Gdy Autorem tekstu jest członek Redakcji lub Rady Naukowej, dobór Recenzenta spoczywa na innym członku Redakcji, niebędącym Autorem. Osobę taką dotyczą zasady i obowiązki Autora, nie dotyczą jej natomiast przywileje członka Redakcji lub Rady Naukowej związane z udziałem w pracach redakcyjnych, w procesie recenzowania i w podejmowaniu decyzji powiązanych z tym tekstem.
Recenzja musi mieć formę pisemną. Recenzent może dostarczyć formularz recenzji lub uzupełnić recenzję z wykorzystaniem odpowiedniego formularza online. Recenzja musi zawierać jednoznaczną ocenę co do dopuszczenia artykułu do publikacji bądź jego odrzucenia.
Tylko teksty, które podlegają procesowi recenzji i uzyskały dwie pozytywne recenzje, mogą zostać dopuszczone przez Redakcję do publikacji.
Teksty, które uzyskały jedną negatywną recenzję, w odniesieniu do których recenzent wskazuje na możliwość dopuszczenia tekstu do publikacji po poprawieniu go, mogą być odesłane wraz z zaleceniami do Autora. Autor wprowadza odpowiednie korekty, następnie tekst jest przesyłany do ponownej recenzji (druga tura recenzji). Teksty, które uzyskały jedną negatywną recenzję, mogą być jednak odrzucone przez Redakcję bez przeprowadzenia drugiej tury recenzji.
Kryteria oceny brane pod uwagę w trakcie procesu recenzji są wskazane w formularzu recenzji.
Redakcja dostarcza Recenzentowi formularz recenzji, który jest podstawowym dokumentem dla wyrażenia wniosków Recenzenta. Recenzent może dodatkowo dostarczyć wraz z formularzem recenzji inne materiały (np. spisane uwagi, treść tekstu z komentarzami).
Treść recenzji nie jest ujawniana publicznie. Raporty z recenzji są udostępniane Redakcji oraz mogą być udostępnione dla Autorów (po anonimizacji).
Nie jest dopuszczalna żadna bezpośrednia interakcja między Autorami a Recenzentami. Kontakt jest zanonimizowany. Wnioski i raporty z recenzji oraz odpowiedzi Autorów są przekazywane za pośrednictwem Redakcji lub z wykorzystaniem odpowiedniego systemu zapewniającego anonimizację danych w trybie double blind review.
Wszystkie recenzowane prace mają charakter poufny, co oznacza, że ujawnianie ich osobom trzecim jest niedopuszczalne (z wyjątkiem osób do tego upoważnionych).
Recenzje powinny mieć charakter obiektywny. Personalna krytyka Autorów prac jest uważana za niestosowną. Wszystkie spostrzeżenia Recenzenta powinny zostać odpowiednio uargumentowane.
Recenzenci są zobowiązani dołożyć wszelkich starań dla przestrzegania standardów i zasad etycznych związanych z publikacją tekstów naukowych i przeciwdziałać praktykom niezgodnym z przyjętymi standardami. W tym celu mogą oni nanosić stosowne poprawki, a także w przypadku podejrzeń nieuczciwych praktyk (plagiatu, fałszowania wyników badań etc.) lub działań nieetycznych podjąć decyzję o niedopuszczeniu tekstu do publikacji.
Recenzenci, jeśli zachodzi taka potrzeba, powinni wskazać odpowiednie prace nieprzywołane przez Autora. Wskazane i zgłoszone Redakcji powinny być także wszelkie istotne podobieństwa do innych prac.
Kwestie takie jak: rasa, płeć, wyznanie, pochodzenie, obywatelstwo czy przekonania polityczne Autorów w żaden sposób nie mogą wpływać na wynik recenzji. Teksty zgłaszane do publikacji są oceniane przede wszystkim pod względem merytorycznym, formalnym i technicznym. Decyzje Recenzentów muszą opierać się na wartościach naukowych [1].
Recenzenci nie mogą wykorzystywać recenzowanych prac dla swoich osobistych potrzeb i korzyści. Nie mogą oni również oceniać tekstów, w których przypadku może występować konflikt interesów z Autorem/Autorami.
Konflikt interesów w przypadku Recenzenta może wystąpić, gdy zaistnieją okoliczności, które mogą budzić wątpliwości co do jego bezstronności lub wpływać na jego działania podczas procedury recenzowania, np. powiązania służbowe, finansowe, prawne, opinie Recenzenta, rywalizacja naukowa, relacje rodzinne.
Recenzenci zobowiązani są dostarczyć recenzje w ustalonym terminie. Jeżeli z jakichś względów (merytorycznych, braku czasu) nie są oni w stanie dotrzymać terminu bądź podjąć się recenzji, powinni niezwłocznie poinformować o tym fakcie Zespół redakcyjny.
W przypadkach nieopisanych w niniejszych Zasadach etyki publikacyjnej Redakcja stosuje się do zaleceń wskazanych w COPE Retraction Guidelines [2] oraz COPE Flowcharts [3].
[1] COPE Council, Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors, https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf, dostęp: 14.02.2023.
[2] COPE Council, COPE Guidelines: Retraction Guidelines, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.1.4, dostęp: 14.02.2023
[3] COPE Council, Polish: all flowcharts, https://publicationethics.org/resources/flowcharts/polish-all-flowcharts, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.2.36, dostęp: 14.02.2023.
Członkowie Rady Naukowej powinni być uznanymi ekspertami w dziedzinie zgodnej z zakresem tematycznym czasopisma.
Imiona i nazwiska oraz afiliacje członków Rady Naukowej są opublikowane na stronie internetowej czasopisma. Redakcja zobowiązuje się do bezzwłocznego aktualizowania informacji o składzie Rady Naukowej.
Do obowiązków członków Rady Naukowej należy:
Wszystkie teksty pochodzące z czasopisma są publikowane w wersji elektronicznej
na licencji Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0), co oznacza, że utwory można kopiować i rozpowszechniać w dowolnym medium i formacie, zmieniać, remiksować, adaptować (więcej na stronie: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl).
Redakcja zaprasza wszystkich zainteresowanych do podjęcia dyskusji na temat publikowanych treści. Redakcja może zamieścić treść debaty na łamach czasopisma, na stronie www czasopisma lub na zewnętrznej stronie.
Redakcja prosi o informowanie w przypadku wykrycia wszelkich przejawów nierzetelności naukowej (scientific misconduct), w szczególności: ghostwriting; guest authorship, plagiatorstwo, zmyślanie lub fałszowanie danych, manipulowanie danymi, zjawisko Matyldy, efekt św. Mateusza [1], błędne i niesumienne przeprowadzenie postępowania badawczego oraz naruszenie zasad etyki w nauce. Redakcja czasopisma ma obowiązek rejestrowania i archiwizowania takich przypadków. Sugeruje się, aby zgłoszenie zawierało szczegółowy opis sprawy oraz wskazanie, jakich treści dotyczy.
Zgłoszenia takie muszą być bezzwłocznie przenalizowane i rozpatrzone przez Redaktora Naczelnego oraz Radę Naukową.
Redakcja po otrzymaniu zgłoszenia kontaktuje się z Autorem, prosi o wyjaśnienie, zapoznaje się ze zgromadzonymi i dostarczonymi dowodami na nierzetelność naukową, a następnie formułuje decyzję o wycofaniu, sprostowaniu/korekcie, o poinformowaniu odpowiednich organów i/lub instytucji. Redakcja kontaktuje się z osobą zgłaszającą naruszenie i/lub udostępnia publicznie decyzję.
Kontakt z Redakcją czasopisma:
Wątpliwości dotyczące rzetelności naukowej należy kierować: zeszyty@uj.edu.pl. Dyskusje, uwagi należy kierować: zeszyty@uj.edu.pl.
[1] Przykłady nierzetelności naukowej:
[1] COPE Council, Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors, https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf, dostęp: 14.02.2023.
[2] The Committee on Publication Ethics, DOAJ, the Open Access Scholarly Publishing Association, the World Association of Medical Editors, Principles of transparency and best practice in scholarly publishing, https://doaj.org/apply/transparency/, dostęp: 14.02.2023.
[3] COPE Council, Polish: all flowcharts, https://publicationethics.org/resources/flowcharts/polish-all-flowcharts, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.2.36, dostęp: 14.02.2023.
[4] The Committee on Publication Ethics, DOAJ, the Open Access Scholarly Publishing Association, the World Association of Medical Editors, Principles of transparency and best practice in scholarly publishing, https://doaj.org/apply/transparency/, dostęp: 14.02.2023.
[5] COPE Council, Editor as author in own journal, https://publicationethics.org/case/editor-author-own-journal, dostęp: 14.02.2023.
[6] Przykłady nierzetelności naukowej:
[7] Listę niezbędnych dokumentów przedstawiono w punkcie Zasady dotyczące Autorów. XV. Podstawowe wymagania formalne dotyczące publikacji.
[8] COPE Council, COPE Guidelines: Retraction Guidelines, DOI: https://doi.org/10.24318/cope.2019.1.4, dostęp: 14.02.2023.
[9] COPE, Authorship, https://publicationethics.org/resources/discussion-documents/what-constitutes-authorship-english-june-2014, dostęp: 14.02.2023.
[10] CRediT, https://credit.niso.org/, dostęp: 14.02.2023.
[11] Niezbędne dokumenty opisano w punkcie Zasady dotyczące autorów. XV. Podstawowe wymagania formalne dotyczące publikacji.
[12] „Konflikt interesów u Autora występuje wtedy, gdy Autor ma określone interesy finansowe lub powiązania, bezpośrednie lub pośrednie, lub występują inne sytuacje, które mogą budzić wątpliwości co do jego bezstronności lub wpływać na jego działania”, np. gdy ważność badań jest zależna od relacji osobistych Autora, jego prywatnych opinii, rywalizacji naukowej itp.”. Cyt. za: Oxford Academic, Conflicts of interest, https://academic.oup.com/pages/authoring/journals/preparing_your_manuscript/conflicts_of_interest, dostep 03.04.2023.
[13] Zachęcamy Autorów do archiwizacji danych badawczych w otwartych repozytoriach danych badawczych:
