Artykuł dotyczy problematyki przestrzeni społecznych w miejscu zamieszkania człowieka w zespołach
mieszkaniowych w mieście. Stopień kreatywności oraz jakość kształtowania przestrzeni społecznych
stanowi o klimacie, kameralności i indywidualności zespołu mieszkaniowego, o różnorodności miejsc w mieście w zrównoważonym środowisku mieszkaniowym człowieka, stosunku do otoczenia, krajobrazu, natury, a także o skali i lokalizacji założenia urbanistycznego. Jakość przestrzeni społecznych jest ściśle związana z rozwojem cywilizacyjnym społeczeństwa oraz jego świadomością potrzeby rozwoju i istnienia tych przestrzeni. W niniejszym artykule zaprezentowano cztery przykłady wybranych nowych berlińskich zespołów mieszkaniowych oraz jeden przykład z Hamburga. Poddano je analizie, na podstawie której zostały określone niektóre aspekty dotyczące kształtowania nowych przestrzeni społecznych przeznaczonych dla ludności lokalnej w ich miejscu zamieszkania i nierozerwalnie związanej z tymi przestrzeniami architektury mieszkaniowej wraz z najbliższym otoczeniem.

The urge for the sustainable character of buildings, resulting from the search for a contemporary relation between architecture and nature as well as attention to natural resources, has influenced the image of today’s human living environment. More and more frequently, such natural elements as water or greenery are applied in the composition of structures or architectural and urban enclosures. The application of these elements usually results from their technical and functional values – the ability to accumulate energy, to support the preservation of native ecosystems, to purify water, to create the microclimate of an enclosure, to convert carbon dioxide etc. Owing to some rediscovered building materials, however, their appearance produces a brand new image of architecture bound with the surroundings. The architecture-nature relationship does not only proceed at the meeting point of a building and its surroundings anymore. Structures form a landscape with respect for the topography and biological characteristics of a given area, whereas natural elements penetrate into an enclosure producing a kind of an extended entrance zone blurring the borders between a building and its surroundings. At the same time, architecture tries to recreate the relationship between Man and Nature making a favourable environment meant for residence, work and recreation introducing a new aesthetical and social dimension within the architecture-nature relation.

Pewien wąski nurt późnomodernistycznej architektury eksponujący rozwiązania techniczne jako elementy formy architektonicznej określa się – high tech, co jednoznacznie wskazuje na technologię zaawansowaną. W świetle purystycznych form architektury wczesnego modernizmu idee high tech jawią się raczej jako poszukiwania oryginalności przez odkrywanie współczesnej ornamentyki.

Artykuł przedstawia przykłady kilku nowych budynków i zespołów mieszkaniowych zrealizowanych na terenie Londynu. Charakter tych inwestycji wpisuje się w ogólnokrajową politykę rozwoju zrównoważonego promowanego przez rząd Wielkiej Brytani, a jest to m.in. rewitalizacja terenów poprzemysłowych i ograniczanie niekontrolowanego rozwoju.

Architektura sakralna od zawsze była elementem wyróżniającym się w krajobrazie. Katedry ikonizowały miasta, panowały nad nimi, zachwycały potęgą i szlachetnością formy zewnętrznej, oszałamiały i porażały kunsztem dekoracji wnętrza. Współczesna świątynia utraciła prymat dominanty krajobrazowej, jej ranga urbanistyczna również osłabła, a architektonicznie trudno jej konkurować z ekstrawaganckimi budowlami dzisiejszych gwiazd architektury. Pytanie o kształt świątyni we współczesnym pejzażu kulturowym wciąż wywołuje dyskusje i wątpliwości: jakie jest jej miejsce w zmieniającej się przestrzeni publicznej, a przede wszystkim, czy i jak człowiek zredefiniuje i stworzy swoje miejsca sacrum w nowej, płynnej rzeczywistości?

Atrakcyjność pięknych widoków potwierdzają swą obecnością turyści. Często panorama staje się ikoną definiująca tożsamość miasta. W praktyce urbanistycznej, szczególnie w Krakowie, ochrona sylwety przegrywa z partykularnymi interesami inwestorów. Percepcja panoramy zależy od jej wartości estetycznych, jak również od miejsca, z którego jest postrzegana. Zapewnienie takich miejsc jest również ważne dla atrakcyjności miejscowości. Przykłady pięknych panoram miast historycznych i wzorcowej ich ochrony znaleźć można w Toskanii i przyległych regionach. Analiza pozwala sformułować ich charakterystyczne cechy:
– brak elementów współczesnych w sylwecie,
– rozmieszczenie dominant wysokościowych w postaci wież swobodne i podkreślające konfigurację terenu,
– jednolitość materiałów, kolorów i „granulacji” struktury zabudowy,
– przedpole i otoczenie podporządkowujące się i nie konkurujące z głównym zespołem architektonicznym.
Zasady te należy przywrócić we współczesnej praktyce urbanistycznej.

Artykuł prezentuje różną typologię zniszczeń miast europejskich w czasie II wojny światowej. Wojna totalna oznaczała w praktyce również bezwzględne niszczenie miast, zarówno na linii frontu, bronionych w charakterze miasta-twierdzy, jak i celowo wysadzanych. Osobny i niezwykle tragiczny rozdział w historii zniszczeń stanowią naloty bombowe, w wyniku których ucierpi m.in. Warszawa, Rotterdam czy Coventry. Prowadzone w odwecie, w ramach przyjętej przez Aliantów taktyki obniżenia morale przeciwnika, bombardowania dywanowe i precyzyjne zrujnują miasta niemieckie, czego tragicznym przykładem pozostanie w pamięci potomnych Drezno. W czasie II wojny światowej ogromna część dziedzictwa urbanistycznego Europy zostanie bezpowrotnie stracona.

W artykule przedstawiono stadiony sportowe w aspekcie ich historii powstania, kompozycji, problemów związanych z przebudową oraz współczesnej roli w przestrzeni miast europejskich. Wybrane przykłady potwierdzają fenomen sportu jako zjawiska, które w XX i na przełomie XX i XXI wieku miało i nadal ma wpływ na architektoniczną i urbanistyczną strukturę miast oraz ich promocję na skalę globalną. Wybrane przykłady wiążą się także z faktem przyznania tym miastom organizacji imprez sportowych dużej skali (m.in. Mistrzostwa Świata we Włoszech w 1990 r. czy Mistrzostwa Europy w Austrii w 2008 r.), które odegrały istotną rolę w budowie nowych, jak i modernizacji istniejących obiektów stadionowych. Dzięki temu miasta te miały i mają podstawy do ubiegania się o kolejne zawody, które stają się współcześnie stymulatorem dla rewitalizacji, nie tylko samych obiektów sportowych, ale i terenów wokół nich. Stadiony sportowe są dzisiaj postrzegane jako prestiżowe obiekty dla miast, kompozycyjnie będące silną formą w przestrzeni, a w ewolucji tej formy architektonicznej prześledzić można ogólne reguły tworzące infrastrukturę sportu w mieście i jej wymiar kulturowy.

W krajach okresu poprzemysłowego nastąpiły daleko idące przesunięcia w podstawowych grupach zatrudnienia. W społeczeństwach gospodarki opartej na wiedzy pracownicy biurowi (tworzenie, przetwarzanie, dystrybucja i komercjalizacja informacji) stanowią najliczniejszą grupę pracowniczą. Znajduje to swój wyraz we wzniesionych zasobach biurowych. W Europie dwie metropolie przodują w tym względzie, są to Londyn i Paryż (ponad 50 milionów m2 powierzchni biurowej). W ostatnich latach nastąpiła istotna zmiana podejścia do lokalizowania i rozwoju biur w aglomeracji stolicy Francji. Odnosząc zagadnienie do naszych miast, należy stwierdzić, że pozostają one daleko w tyle za dużymi ośrodkami Europy.

Tematem artykułu są projekty śródmieść niemieckich metropolii o znaczeniu strategicznym dla prowadzenia procesu rewitalizacji urbanistycznej oraz integrowania przestrzennej struktury metropolitalnej. Autor analizuje następujące projekty: HafenCity w Hamburgu, rewitalizacji powojskowych i poprzemysłowych terenów nadbrzeżnych Haweli w Poczdamie – ze szczególnym uwzględnieniem teatru Hansa Otto i Parku Miejskiego oraz trzy projekty o kluczowym znaczeniu dla integrowania funkcjonalno-przestrzennej struktury Berlina po roku 1990: kompleks rządowy „Spreebogen”, Dworzec Główny i projekt Odnowy Wyspy Muzeów. W podsumowaniu przedstawiono współzależności między architekturą metropolis i architektoniką sieci przestrzeni publicznych i miejsc węzłowych, czyli strukturą porządkującą przestrzeń urbanistyczną pod względem funkcjonalno-przestrzennym, w warstwie symboliki kulturowej i estetyki krajobrazu miejskiego. Pojęcia: „sieć przestrzeni publicznych” i „miejsca węzłowe” mają także walor porządkujący w odniesieniu do aspektów społeczno-ekonomicznych w zbiorze atrybutów charakteryzujących badane modele przestrzennej struktury metropolitalnej.