W polskich realiach rzadko zdarza się, aby cmentarz był projektowany. Zazwyczaj wyznaczany jest obszar, który wyposażony zostaje w niezbędny układ drogowy i ogrodzenie. rozplanowanie pól grobowych, komunikacja, kompozycja zieleni oraz architektoniczne obiekty cmentarne nie są uznawane za koniczność. miasto Gorlice przystępując do projektu cmentarza ogłosiło konkurs architektoniczny. Zespół em4 Pracownia architektury brataniec został laureatem tego konkursu. Obecnie projekt cmentarza został ukończony i czeka na pozwolenie na budowę. artykuł przedstawia ideę, koncepcję oraz proces projektowania cmentarza – współczesnej przestrzeni sacrum osadzonej w otaczającym krajobrazie. 

In Poland nowadays new cemeteries are hardly ever designed. It usually comes down to designating an area and equipping with the necessary road system and fence. The design of burial fields, transport facilities, landscaping, and architectural cemetery facilities are not considered a necessity. When the city of Gorlice launched a cemetery project it announced an architectural competition, which was won by em4 Pracownia architektury brataniec. Currently, the cemetery project has been submitted and is waiting for a building permit. This article presents the idea, concept, and design process of the cemetery – a contemporary sacred space that blends into the surrounding landscape. 

artykuł koncentruje się na zmianach oblicza przestrzeni miasta zapoczątkowanych pod koniec  XX w. i rozwijanych od początku XXI w. w bilbao, będących wynikiem rozpoczętego szeroko pojętego procesu rewitalizacji. nawiązuje do głównych, związanych z tym procesem zagadnień obejmujących stronę przestrzenną, gospodarczo-ekonomiczną i  społeczną miasta. Odnosi się do wykorzystania sztuki w humanizacji miejsca, podnoszenia jego atrakcyjności i promowania nowoczesnych rozwiązań w  architekturze i  urbanistyce. Proces systemowych przemian urbanistycznych całościowych zdegradowanego obszaru obejmował zwiększenie dostępności miejsca i  lokalizację obiektu-kreacji krystalizującego układ przestrzenny. sukces tego programu może być wskazaniem dla innych ośrodków dotkniętych koniecznością zmian funkcjonalno-przestrzennych i skutecznej polityki miejskiej. 

The article focuses on the changes to the face of the space of the city that have been initiated towards the end of the twentieth and which have been developing since the start of the twenty-first century in bilbao, resulting from a broadly understood process of urban regeneration. It refers to the main problems associated with this process, which cover the spatial, economic and social sides of the city. It discusses the use of art in the humanisation of a place, improving its attractiveness and promoting modern solutions in architecture and urban planning. The process of holistic, systemic urban planning-related transformations of a decayed area has covered improving the accessibility of the site and the placement of a structure that crystallised the spatial layout. The success of this programme can constitute an indication for other centres affected by the necessity to introduce functional and spatial changes, as well as an effective municipal policy. 

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki wartości kulturowych oraz potrzeby ochrony jednej z dzielnic Zakopanego – Parceli urzędniczych. Teren ten od północnego zachodu zamknięty jest ul. sabały, od zachodu ul. Piłsudskiego, od południa ul. Czecha, zaś od strony wschodniej ogranicza go faluszowy Potok. Został zaprojektowany i ukształtowany w latach 20. XX wieku według projektu znanego architekta Karola stryjeńskiego. Obszar Parceli urzędniczych to nie tylko zdefiniowany, świadomie ukształtowany układ urbanistyczny, ale także ważne kulturowo obiekty wpisane do rejestru oraz ujęte w gminnej ewidencji zabytków. Zdaniem autorów przedmiotowego artykułu obszar ten zasługuje na objęcie go ustawową formą ochrony jaką jest wpis do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego, co uchroni tę przestrzeń przed degradacją oraz kulturowym unicestwieniem. 

This article addresses the issue of cultural values regarding the need to protect one of the housing estates in Zakopane – known as the Clerks’ Parcels. from the north-west the area is enclosed by sabały st., from the west by Piłsudskiego st., from the south by Czecha st., and on the east side it borders on the faluszowy brook. It was designed and shaped during the 1920s according to the project of the renowned architect, Karol stryjeński. The Clerks’ Parcels area is not merely a defined, consciously shaped urban layout, but also culturally significant objects listed in the heritage register and entered in the district monument records. In the opinion of the authors of this article, the area deserves to be under a statutory form of protection, namely listed in the immovable monument register of the lesser Poland voivodeship, which would safeguard that space against degradation and cultural annihilation. 

Niniejszy artykuł w pierwszej części przybliża etapy rozwoju wiatrakowców oraz ukazuje wpływ polityki czasów wojennych na zainteresowanie lekkimi statkami powietrznymi. Przedstawione zostają również powiązania oraz możliwości wykorzystywania wiatrakowców w różnych sektorach gospodarki. autorzy, na podstawie tekstów źródłowych, ukazują aktualną pozycję przemysłu lotniczego w polskiej gospodarce i podejmują próbę diagnozy jego możliwości rozwojowych. W efekcie zidentyfikowane zostają czynniki oddziałujące na obecny stan przemysłu lotnictwa lekkiego oraz jego powiązania z architekturą i urbanistyką. Otwarte więc jest pytanie: jakie konsekwencje przyniesie rozwój przemysłu lotniczego dla architektury i urbanistyki, dla społeczności i obrazu miast XXI wieku? 

In the first part, the article describes the stages of the development of gyroplanes and the influence of wartime policy on the interest in light aircraft. also presented are links and the possibilities of using gyroplanes in various sectors of the economy. The authors, based on source texts, present the current position of the aviation industry in the Polish economy and attempt to diagnose its development capabilities. as a result, factors responsible for the current condition of the light aviation industry and its links with architecture and urban planning are submitted. The question is posed: what consequences will the development of the aviation industry bring for architecture and urban planning, for the community and the image of 21st century cities?

Wpływ kształtu kruszywa grubego na właściwości świeżej mieszanki betonowej i wytrzymałość samozagęszczalnego betonu wysokowartościowego (hPsCC) są bardzo znaczące. W  badaniach wydzielono nieregularne i regularne ziarna kruszyw, takich jak bazalt, porfir i granit. Kształt ziaren tych kruszyw został wyznaczony przy pomocy komputerowej analizy obrazu oraz w zgodzie z obowiązującą normą. W  rezultacie zostały wyznaczone wskaźniki kształtu kruszywa, takie jak ar i  r, w  celu podkreślenia różnic w kształcie kruszyw stosowanych do produkcji betonów hPsCC. badania wskazują, iż przy zastosowaniu tego samego systemu kruszenia uzyskano różne parametry kształtu dla analizowanych kruszyw. stwierdzono, iż wskaźniki kształtu kruszywa ar oraz r mogą być opisywane poprzez rozkład uogólnionej wartości ekstremalnej na poziomie istotności wynoszącym 95%.

The influence of the shape of coarse aggregate on the properties of fresh concrete mixes, and the strength of high-performance self-compacting concrete (hPsCC) is important issue. In this study, irregular and regular grains were separated from the basalt, porphyry and granite coarse aggregate. The shape of these grains was determining using digital image analysis and was in accordance with the european standard [19]. The aspect ratio (ar) and roundness (r) were ascertained in order to highlight the differences in the coarse aggregate shape used the design hPsCC. The study indicates that using the same crushing system, varied parameters of the shape of coarse aggregates were obtained. It was determined that the best fitting distribution for aspect ratio and roundness at a 95% confidence level is the generalised extreme value distribution. 

W artykule przedstawiono wyniki badań nad sterowaniem strukturą drgań wzbudzanych w czasie odpalania ładunków mW z zastosowaniem systemów nieelektrycznych i elektronicznych oraz wpływem struktury drgań na interakcję układu budynek-podłoże. Zastosowanie do projektowania robót strzałowych procedur związanych z doborem opóźnienia milisekundowego do odpalania ładunków mW pozwala na wzbudzanie drgań o korzystnej strukturze, dzięki czemu uzyskuje się silne tłumienie przy przejściu z podłoża do obiektów. Oznacza to, że optymalnie zaprojektowane roboty strzałowe nie muszą ograniczać masy ładunków mW w otworze oraz ich liczby. 

This article presents the results of research on controlling the structure of vibrations induced during the firing of explosives with the use of non-electrical and electronic systems and the influence of the vibration structure during a transition from the ground to the building. The use of procedures associated with the selection of millisecond delay for firing explosive charges during blasting allows to get the excitation of favourable structure vibrations, thanks to a strong damping which is obtained at the transition from the ground to the structure. This means that optimally designed blasting works do not have to limit the mass of the explosives in the borehole as well as their number.

Dynamiczny rozwój metod analitycznych stosowanych do modelowania podróży w mieście prowadzi do wzrostu zapotrzebowania na coraz większą liczbę różnorodnych danych niezbędnych do szacowania wielkości ruchu drogowego na sieciach transportowych. Istotnym elementem modelowania jest szacowanie wielkości ruchu generowanego przez poszczególne obiekty zlokalizowane w mieście. Wśród tych obiektów to wielkopowierzchniowe centra handlowo-usługowe są jednymi z największych generatorów ruchu drogowego. Dużym wyzwaniem przy modelowaniu podróży do centrów handlowo-usługowych jest oszacowanie atrakcyjności transportowej tych obiektów. W niniejszym artykule przedstawiono autorską metodę określania atrakcyjności transportowej wielkopowierzchniowych obiektów handlowo-usługowych. 

The dynamic development of analytical methods used for the modelling of town travel increases the demand for various kinds of data necessary to estimate the road traffic volume on transport networks. The estimation of traffic volume generated by particular facilities located in a city is an important element of modelling. among these facilities, large shopping malls are considered to be one of the most significant road traffic generators. The estimation of transport attractiveness of such large objects is a big challenge in modelling customers’ journey to large shopping malls. In this study, a new method is proposed for the assessment of transport attractiveness of large trade and service facilities. 

W artykule przedstawiono zastosowanie błędu maksymalnego do oceny jakości sterowania w układach automatyki. analizowane jest kryterium całki z kwadratu błędu oraz sygnały umożliwiające jego wyznaczenie. rozpatrywane są sygnały z jednym oraz dwoma ograniczeniami. 

The article presents an approach that uses the value of the maximum error to assess the quality of control in automatic control systems. The integral-square-error criterion is analysed together with the signals that enable its derivation. signals with two constraints are considered. 

Standardową techniką pomiarową stosowaną obecnie w metodzie georadarowej (gpr) jest krótkooffsetowe profilowanie refleksyjne. Technika ta dostarcza jedynie informacji do interpretacji jakościowej, więc powinna być stosowania tylko w badaniach rekonesansowych. W metodzie gpr jest kilka technik pomiarowych, które można uznać obecnie za niestandardowe, tzn. badania zmienno-offsetowe i zmiennopolaryzacyjne oraz tomografia otwór–otwór i otwór–powierzchnia. Techniki niestandardowe dostarczają informacji do interpretacji ilościowej więc powinny być stosowane w szczegółowych badaniach ośrodka geologicznego i obiektów antropogenicznych. W artykule skupiono się na zastosowaniu niestandardowych technik pomiarowych do wykrywania stref podwyższonej porowatości w wałach przeciwpowodziowych. W pracy przedstawiono wyniki pomiarów terenowych oraz modelowań numerycznych.

A standard measurement procedure currently applied in the ground penetrating radar (gpr) method is shortoffset reflection profiling. as this procedure delivers data that is suited only for qualitative interpretation, its application should be limited exclusively to reconnaissance surveys. There are various other techniques used in gpr surveying that may be regarded as non-standard, such as multi-offset and adaptable-polarisation surveying and tomography. because these techniques deliver information that allows for quantitative interpretation, they could be applied for the detailed examination of geological media and investigations of various buried anthropogenic targets. This paper focuses on the application of non-standard gpr techniques for the detection of high-porosity zones in river dikes. results from both field surveys and numerical modelling are presented.

Artykuł przedstawia oryginalny, opracowany przez autorów model matematyczny, który może być użyty do projektowania i optymalizacji elementów urządzeń pracujących w obiegu stirlinga. model został użyty do zaprojektowania prototypu chłodziarki stirlinga. Prototyp zawiera unikalne rozwiązanie węzła kinematycznego tłok–cylinder umożliwiające pracę w warunkach tarcia technicznie suchego oraz prototypy wymiennych, opracowanych przez autorów regeneratorów ceramicznych: kulkowego oraz płytkowego. model zakłada adiabatyczne przemiany czynnika w cylindrach, które to podejście daje bardziej realistyczne wyniki w porównaniu do izotermicznej analizy schmidta. Cykl pracy urządzenia (jeden obrót wału) podzielono na elementarne kąty Φ, w których stan gazu rozpatrywany jest jako ustalony. W efekcie otrzymano stany gazu w poszczególnych objętościach składowych przestrzeni roboczej w danych, dyskretnych chwilach cyklu stirlinga.

This paper presents original mathematical models which can be used for the size optimization of particular elements in the design process of cooling appliances using the stirling cycle. The models were used to design a prototype of the stirling cooling device. The project employs a unique piston–cylinder kinematic pair which enables dry fiction work. Original platelet and ball ceramic regenerators were designed. The presented model assumes adiabatic transformations of the medium in the cylinders as this approach yields more realistic results in comparison to a simple isothermal schmidt analysis. One cycle of the device (one rotation of the shaft) is divided into elementary angles Φ, where the state of the gas is considered as constant. as a result, states of the gas in individual components of the working space are determined in any given, discrete time steps of the stirling cycle. 

Kontynuujemy badania nad generalizacją algorytmu sitowego browkina i Cao, [a. Tomski, m. Zakarczemny, On some cancellation algorithms, nnTDm. 23, 2017, p. 101–114]. niech f będzie funkcją o wartościach w zbiorze liczb naturalnych, określoną na s s , ≥1. usuwamy dzielniki wszystkich możliwych wartości funkcji f, w punktach, w których suma współrzędnych nie przekracza n. najmniejszą niewykreśloną liczbę naturalną nazywamy dyskryminatorem Df(n). W artykule uogólniamy pojęcie dyskryminatora. Znajdujemy jawne wzory lub oszacowania na dyskryminator dla szerokiej klasy ciągów. 

In this paper, we follow our generalisation of the cancellation algorithm described in our previous paper [a. Tomski, m. Zakarczemny, On some cancellation algorithms, nnTDm. 23, 2017, p. 101–114]. for f being a natural-valued function defined on s s , ≥1 we remove the divisors of all possible values of f in the points in which the sum of coordinates is less than or equal to n. The least non-cancelled number is called the discriminator Df(n). We find formulas, or at least an estimation for this discriminator, in the case of a broad class of sequences. 

Artykuł prezentuje metodologię i  wyniki symulacji numerycznej zjawisk cieplnych i  elektrycznych w module chłodziarki termoelektrycznej otrzymane przy użyciu środowiska mOOse framework. układ równań różniczkowych rozwiązano dla szukanych wartości potencjału elektrycznego oraz temperatury. sformułowane równania uwzględniają przewodzenie prądu elektrycznego, efekt seebecka, przewodzenie ciepła, generację ciepła Joule’a oraz efekty Peltiera i Thomsona. Otrzymane wartości wydajności chłodniczej oraz spadku napięcia modułu zostały porównane ze specyfikacją opublikowaną przez producenta urządzenia w celu oceny, czy przyjęte w modelu numerycznym założenia upraszczające pozwalają poprawnie określić wydajność modułu złożonego z ponad stu par termoelektrycznych. 

The paper presents the methodology and results of a numerical simulation of coupled thermal and electrical phenomena in a thermoelectric (Te) cooler module obtained with the mOOse framework released by Idaho national laboratory. The coupled system of partial differential equations is solved for the value of electric potential and temperature fields. equations include contributions from electric conduction, seebeck effect, thermal conduction, Joule heating as well as Peltier and Thomson effects. The values of the cooling capacity and the voltage drop of the module are calculated and compared with the data provided by the manufacturer of the thermoelectric cooler in order to determine if the simplified assumptions adopted in the numerical model are appropriate to reliably infer about the performance of the Te module composed of over one hundred thermoelectric pairs. 

Praca dotyczy numerycznego modelowania rozkładu temperatury towarzyszącej pierwszej fazie procesu stopowania tarciowego z mieszaniem materiału. bardzo ważne jest określenie pola temperatury w modyfikowanym materiale w celu identyfikacji obszarów, gdzie właściwości fizyczne materiału ulegają zmianie. Występujący gradient temperatury powoduje obniżenie granicy plastyczności, czego konsekwencją jest umożliwienie plastycznego płynięcia materiału wokół narzędzia mieszającego. Podjęto próbę analizy obrotowo symetrycznego problemu opisanego równaniem typu fouriera z  wewnętrznym źródłem ciepła, gdzie generowane ciepło pochodzi jedynie od pracy sił tarcia występujących pomiędzy materiałem bazowym a  materiałem narzędzia. rozważany problem skupiał się na analizie procesu wytwarzania kompozytu al-TiC za pomocą technologii fsa. Zdjęcia makrostruktury kompozytu oraz wyniki symulacji numerycznej potwierdzają poprawność zastosowanego modelu matematycznego, a  otrzymane pole temperatury nawiązuje do stref właściwych dla procesu fsa. 

This work demonstrates the numerical modelling of thermal dispersion accompanying the first stage of the friction stir alloying process. It is very important to recognise the temperature field in the modified workpiece in order to identify the zones where the physical material properties are changing. The temperature gradient leads to a drop of yield strength of the material and, as a consequence, the occurrence of the possibility of plastic flow around the tool. an attempt has been made to analyse the axisymmetric thermal problem described by a fourier equation with an internal heat source in which the heat is derived only from work of frictional forces occurring between the workpiece and the tool material. The example under consideration focuses on the production of an al-TiC composite using fsa technology. macrostructure images of the composite and the simulation results confirm the correctness of the applied mathematical model, where the obtained temperature field corresponds with specific fsa zones. 

Konwencjonalną technologią metalurgii proszków wytworzono umacniane cząstkami TiC kompozyty o osnowie austenitycznej stali aIsI 316l. Dokonano oceny wpływu udziału cząstek TiC na mikrostrukturę i właściwości tych kompozytów, w szczególności twardość, odporność na zużycie ścierne i odporność na korozję w środowisku wody morskiej. stwierdzono, że umocnienie cząstkami TiC  doprowadziło do poprawy twardości, odporności na zużycie ścierne i odporności na korozję stali aIsI 316l. Wraz ze wzrostem udziału TiC w badanych kompozytach wzrastała twardość powierzchni zużycia, a malała jej szybkość. natomiast najlepszą odporność na korozję w wodzie morskiej wykazał spiekany kompozyt aIsI 316l – 5% TiC. 

TiC particle-reinforced aIsI 316l stainless-steel matrix composites were prepared using conventional powder metallurgy technology. The effect of TiC content on the microstructure and properties of these composites has been investigated with a particular emphasis upon hardness, wear resistance and corrosion resistance in sea water environments. The results showed that TiC particle reinforcement improved the hardness, wear resistance and corrosion resistance of aIsI 316l stainless steel. The higher TiC content in the studied composites resulted in a higher hardness of the wear surface and a lower wear rate. The best corrosion resistance in sea water was achieved for sintered aIsI 316l – 5% TiC composite.