FAQ
T_LOGIN Zaloguj się

Nie masz jeszcze konta?

T_REGISTER Zarejestruj się

Romanica Cracoviensia

logo Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Tom 10, Numer 1

Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

Tom 10 (2010) Następne

Data publikacji: 31.12.2009

Licencja: Żadna

Redakcja

Sekretarz redakcji Iwona Piechnik

Redaktor naczelny Marcela Świątkowska

Zawartość numeru

Marcela Świątkowska

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 7-8

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Natalia Czopek

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 11-21

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie procesów wyrażania modalności w językach hiszpańskim i portugalskim, czyli opis środków językowych, dzięki którym mówiący może zaprezentować swoje stanowisko wobec wyrażanych treści. Proponowana analiza skupia się na funkcjach modalnych peryfraz czasownikowych, intonacji, czasowników posiłkowych modalności, niektórych czasów trybu oznajmującego, przysłówków oraz partykuł modalnych. W pracy podkreśla się przede wszystkim rolę stosunku mówiącego do treści wypowiedzi oraz szerokie możliwości jego wyrażania, których dostarczają opisane procesy.

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Przemysław Dębowiak

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 22-44

Artykuł stanowi próbę naszkicowania „kolorowego” obrazu Francji metropolitalnej na podstawie 378 ojkonimów, które nawiązują do nazwy jakiegoś koloru, znajdujących się w europejskiej części francuskiego terytorium. Nazwy miejscowości składające się na badany korpus, w większości zebrane z indeksu dołączonego do atlasu drogowego Europy, są analizowane z punktu widzenia etymologicznego (klasyfikacja według kolorów) oraz formalnego (podział na trzy grupy: proste nazwy kolorów, derywaty od nazw kolorów i nazwy złożone). Rozważania końcowe zawierają podparte statystykami wnioski z analizy korpusu, a także dwie prowizoryczne mapki ilustrujące niektóre ze wskazanych zjawisk.

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Eva Klímová

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 45-60

Artykuł omawia stronę bierną w języku włoskim i angielskim w ujęciu funkcjonalnej perspektywy zdania. Chociaż wszystkie inne kategorie czasownikowe spełniają jakąś funkcję w obrębie jednostek komunikacyjnych tematu i właściwego przechodzenia strony, funkcja strony biernej jest inna: można ją postrzegać jako sposób zmieniania struktury skłaniowej zdania, a jednocześnie jako sposób zmieniania perspektywy zdania. Wniosek jest taki, że strony biernej częściej używa się w języku angielskim w celu zmieniania stałego, czyli zgramatykalizowanego szyku wyrazowego. W konsekwencji zmienia się także perspektywa zdania. W języku włoskim szyk wyrazowy jest luźniejszy, a strona bierna jest używana głównie w celu uogólnienia wykonawcy czynności.

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Maria Malinowska

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 61-71

Autorka podejmuje tematykę adaptacji semantycznej niektórych italianizmów we współczesnej polszczyźnie w porównaniu z włoskim słowem źródłowym. Badane leksemy należą do zasobów aktywnego słownictwa użytkowników języka polskiego, na co wskazują nie tylko ich definicje słownikowe, ale również ich obecność w korpusie języka polskiego PWN. Z analizy kilku badanych italianizmów oraz ich pierwowzorów wynika, że wszystkie przechodzą adaptację semantyczną (choćby w niewielkim stopniu), co jest spowodowane zmianą kręgu kulturowego (inne realia pozajęzykowe konkretne lub kulturowe). Powyższa adaptacja jest również spowodowana wymogami kontekstualizacji w różnych otoczeniach semantyczno-składniowych w języku docelowym. Analizowane italianizmy są używane w znaczeniu referencyjnym (pożyczki kulinarne – zawężenie znaczenia) lub jako cytaty dotyczące rzeczywistości Włoch (omerta, kamorra). Odzwierciedlają polisemię wzoru leksykalnego (getto, mafia), bądź przechodzą znaczną ewolucję semantyczną (kawaler) albo zmieniają znaczenie konotacyjne (faszyzm).

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Ewa Stala

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 72-89

Artykuł ma na celu naświetlenie zjawiska z zakresu dubletów etymologicznych: w przeciwieństwie do klasycznej sytuacji, w której etymonem dubletu jest identyczna forma łacińska, tematem studium są dublety, w których jeden z elementów wywodzi się bezpośrednio z łaciny klasycznej, a drugi z niezaświadczonej łaciny ludowej bądź z łaciny średniowiecznej. Analiza obejmuje 15 dubletów, a w jej skład wchodzą następujące aspekty: etymologia i pierwsza dokumentacja zarówno formy ludowej, jak uczonej, ich zróżnicowanie fonetyczne oraz semantyczne.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Andrzej Zieliński

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 90-104

Głównym celem niniejszego artykułu jest ukazanie rozwoju morfologii trzynastowiecznej hiszpańszczyzny, którą dzieli się na dwa główne etapy: archaiczny i innowatorski. Analizując teksty z danej epoki, autor próbuje również odpowiedzieć, jak dzieło króla Alfonsa X Mądrego wpłynęło na kształt paradygmatów morfologicznych języka kastylijskiego poprzez innowację form językowych, które wyniknęły – przede wszystkim – dzięki nadaniu hiszpańskiemu charakteru oficjalnego języka w Królestwie Kastylii i León
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Agnieszka Hennel-Brzozowska

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 107-123

Migracja, zjawisko rozpatrywane najczęściej z perspektywy makroekonomicznej, socjologicznej i prawnej, ma również specyficzne aspekty psychologiczne.
Aby opisać poszukiwanie strategii radzenia sobie z różnicami kulturowymi w sytuacji bycia migrantem, zaprezentowano kilka modeli teoretycznych (Model Szoku Kulturowego według Kalvaro Oberga i trzy modele różnic kulturowych według: Geerta Hofstede, Johna Mole i Richarda Gestelanda) oraz pewne wnioski praktyczne, związane także z doświadczeniem autorki jako psychologa udzielającego konsultacji migrantom.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Paulina Leśniak

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 124-134

Celem artykułu jest opisanie zmian w komunikacji politycznej we Włoszech po wydarzeniach z początków lat 90., takich jak śledztwo Mani pulite czy zmiana systemu wyborczego. Silny wpływ mass mediów oraz nowa sytuacja socjopolityczna znacznie zmodyfikowały język, którym posługują się politycy tzw. Drugiej Republiki oraz techniki perswazji stosowane przez nich w celu zdobycia poparcia wyborców. Zgodnie z zasadami polityki marketingowej komunikacja opiera się na budowie wizerunku, który odpowiadałby wymaganiom odbiorców. Komunikacja polityczna ulega silnej spektakularyzacji oraz personalizacji – język polityczny to język liderów poszczególnych partii. Sam język jest prosty, wręcz kolokwialny, jasny dla większości obywateli. Jednym z polityków, którzy mieli znaczący wpływ na komunikację polityczną we Włoszech, jest Silvio Berlusconi. Dzięki zastosowaniu polityki marketingowej oraz odpowiednich strategii komunikacyjnych w bardzo krótkim czasie osiągnął niebywałe poparcie.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Roman Sosnowski

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 135-156

Artykuł poświęcony jest błędom Polaków uczących się włoskiego na poziomie średniozaawansowanym i zaawansowanym. Analiza, przeprowadzona na podstawie korpusu Gran VALICO, skupia się na błędach spowodowanych interferencją języka ojczystego. Choć interferencja jest obecna głównie we wczesnych stadiach nauki języka, znaleziono kilka rodzajów błędów tego typu również w tekstach napisanych przez studentów zaawansowanych. Odnalezione i opisane problemy dotyczą użycia „congiuntivo” i „condizionale composto”, wykładników deiksy przestrzennej oraz różnych typów tzw. „fałszywych przyjaciół”. W artykule dowodzi się także, że praca z korpusem oznakowanym morfosyntaktycznie ułatwia wyszukiwanie danych i pozwala odkryć interferencje, które w analizie niekorpusowej prawdopodobnie nie zostałyby udokumentowane.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Katarzyna Wójtowicz

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 157-162

Język arański jest jedną z odmian regiolektu gaskońskiego, używaną w dolinie Val d’Aran na terenie hiszpańskiej Katalonii. Sytuacja arańskiego jest specyficzna, w porównaniu z innymi wariantami języka oksytańskiego, gdyż nie jest on zdominowany przez język francuski, natomiast w samej Val d’Aran, oprócz niego, oficjalnie mówi się także po katalońsku i po hiszpańsku, co daje sytuację trójjęzyczności. W historii statut arańskiego się nie zmieniał i język ten praktycznie nigdy nie znalazł się w poważnym niebezpieczeństwie. Większość mieszkańców Doliny nadal potrafi się nim posługiwać albo ma przynajmniej bierną znajomość. Arański jest nauczany w szkołach, ustawy Generalitat gwarantują mu miejsce w przestrzeni publicznej. Nie jest jednak obecny w sztuce i kulturze.
Sytuacja arańskiego różni się od sytuacji oksytańskiego we Francji – jego pozycja jest silniejsza, a tożsamość językowa lokutorów wyższa.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Sonia Fajkis

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 165-173

Pierwsze tłumaczenie hiszpańskiego arcydzieła Lazarillo de Tormes pojawiło się w Polsce późno, bo dopiero w 1923 roku, czyli ponad trzy i pół wieku po najwsześniejszej, zachowanej do dzisiaj edycji z roku 1554. Maurycy Mann, podejmując się przekładu Łazika z Tormesu, zdaje się, nie docenił bogactwa powieści. W artykule przyjrzymy się szczegółowo, w jaki sposób głód prześladujący głównego bohatera wpływa na jego percepcję czasu. Dzięki zastosowaniu odpowiednich konstrukcji syntaktycznych, leksykalnych, fonetycznych autorowi udało się oddać atmosferę nieznośnego wydłużenia czasu. Właśnie te zabiegi, między innymi, staną się wyzwaniem dla tłumacza polskiej wersji powieści.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Maria Maślanka-Soro

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 174-185

W artykule została przedstawiona analiza i interpretacja tragizmu w Orbecche (1541) Giambattisty Giraldiego Cinzia, która to tragedia (najsłynniejsza spośród tych, jakie wyszły spod pióra tego pisarza) otwiera nowy rozdział w historii tego gatunku w epoce Renesansu, a także w twórczości samego autora. Zapoczątkowuje ona mianowicie nurt senekański we włoskim Cinquecento; wpływ rzymskiego tragediopisarza zaznacza się przede wszystkim na poziomie poetyki tragizmu i dotyczy m.in. takich kwestii, jak charaktery postaci, konflikt pomiędzy furor i ratio, obecność ponurych wizji w prologu, krwawe i przerażające sceny rozgrywające się niekiedy na oczach widza wbrew zasadzie decorum. Niewątpliwym novum Giraldiego jest odejście od tematyki mitologicznej czy historycznej i zwrot ku treściom, które określić można jako „nowelistyczne” (akcja Orbecche nawiązuje do jednej z jego nowel; inna nowela Giraldiego dostarczy w przyszłości tematu dla szekspirowskiego Otella). Ważnym źródłem inspiracji dla Orbecche jest także Poetyka Arystotelesa z jej teorią tragedii. Interpretacji tej teorii, przede wszystkim problematyce związanej z katharsis, Giraldi poświęcił wiele miejsca w jednym ze swoich pism teoretycznych, zatytułowanym Discorso intorno al comporre delle commedie e delle tragedie, toteż w naszej analizie odwołujemy się często do niego dla lepszego zrozumienia istoty tragizmu w omawianej sztuce.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Dominique Rougé

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 186-193

Psychoanalityczne odczytanie dzieła literackiego nie cieszy się w naszych czasach dobrą reputacją. W dużym stopniu wynika to z faktu, że te analizy nigdy nie grzeszyły skromnością i rościły sobie prawo do powiedzenia ostatniego słowa na temat danego dzieła, kładąc nacisk na osobowość autora. René Laforgue, który należał do pierwszego kręgu francuskich psychoanalityków, prowadził badania poświęcone twórcom takim jak Baudelaire czy Jean-Jacques Rousseau, traktując ich nie jak artystów, lecz jak pacjentów. Analiza prowadzona przez Laforgue’a ma na celu nadanie ostatniego szlifu wypracowanej przezeń koncepcji neurozy klęski, koncepcji krytykowanej przez Freuda. Można się również przyjrzeć odczytaniu wymienionych autorów przez Laforgue’a w kontekście autobiograficznym. Jego podejrzane kontakty z okupantem podczas drugiej wojny światowej zrujnowały mu reputację i doprowadziły do osobistej klęski. Wydaje się, że powodem owej autodestrukcji był lekceważący stosunek Freuda zarówno do niego samego, jak i jego dzieła.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Barbara Sosień

Romanica Cracoviensia, Tom 10, Numer 1, Tom 10 (2010), s. 194-201

Dekapitacja Ludwika XVI, niezależnie od wymiaru politycznego, stanowi jedno z ważnych źródeł wyobraźni romantycznej, nie tylko francuskiej. W literaturze tego okresu obrazy uciętej głowy pojawiają się w rozmaitych funkcjach i kontekstach u Ch. Nodiera, J. Janina, V. Hugo, A. Dumasaojca, H. Balzaca, A. Esquirosa, G. de Nervala, Ch. Baudelaire’a, Lautréamonta, Villiers de l’Isle- -Adama... Co znamienne, we francuskich powieściach historycznych przedstawienia te stają się szczególnie częste dopiero począwszy od lat dwudziestych XIX w. Osobne miejsce zajmują utwory, w których mowa nie o stosunkowo niedawnym zgilotynowaniu Ludwika XVI, lecz o ścięciu króla angielskiego, dokonanym w czasach Cromwella, a więc półtora wieku wcześniej, w Londynie. Należy do nich powieść Dumasa Vingt ans après (Dwadzieścia lat później). Na baczniejszą uwagę zasługują natomiast trzy powieści Dumasa z czasów rewolucji, mianowicie La Comtesse de Charny (Hrabina de Charny), Chevalier de Maison-Rouge (Kawaler de Maison-Rouge) oraz Le Drame de Quatrevingt-treize (Dramat z roku 1793; nietłumaczony), a także mało znana powieść Ballanche’a L’Homme sans nom (Człowiek bezimienny; nietłumaczona). Słowo „głowa” pojawia się w tych utworach najpierw w wyrażeniach i kontekstach niemających pozornie żadnego związku z dekapitacją; następuje jednak stopniowa dramatyzacja i poetyzacja tego motywu. Odwołując się do kategorii dynamicznej wyobraźni symbolicznej, powiemy, że ucięta królewska głowa, jako jeden z ważnych mitemów, staje się zarazem jednym z ziaren mitycznego podłoża cywilizacji.
Literackie przedstawienia śmierci Ludwika XVI na szafocie, jakie proponuje Dumas i nie tylko on, korespondują dość ściśle z poglądami francuskiego kulturoznawcy Jeana-Paula Roux, znanego polskiemu czytelnikowi dzięki przekładom; chodzi mianowicie o Krew, mity, symbole, rzeczywistość oraz o studium Król. Mity i symbole.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne