1 (179)

2021 (XLVII)

Data publikacji: 01.1970

Licencja: CC BY-NC-ND

Redakcja

Sekretarz redakcji Agnieszka Trąbka

Redaktor naczelny Dorota Praszałowicz

Zawartość numeru

Widely Open Closed Doors. Contemporary Repatriation Policy in Poland

Daria Łucka

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 9-31

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.001.13313

PDF

Czytaj więcej

Integration and Cooperation in the Context of Social Capital of Ethnically Diverse Local Communities in a Migration Situation

Justyna Łukaszewska-Bezulska

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 33-55

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.002.13314

PDF

Czytaj więcej

The migration of Poles to Belgium and their Return to Poland between 1918 and 1952 – the Migration Story of the Szotek Family

Agnieszka Kulesa, Aneta Nisiobęcka

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 57-82

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.003.13315

PDF

Czytaj więcej

Społeczności polskie i polonijne w Afryce Zachodniej

Jacek Knopek

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 83-100

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.004.13316

W artykule wskazuje się na pobyt i działalność Polaków w Afryce Zachodniej począwszy od pierwszych kontaktów aż do współczesności. Początkowo byli tam obecni jako żeglarze pływający pod banderami państw obcych. Później dołączyli do nich wojskowi i marynarze, którzy znaleźli się poza granicami kraju. W XIX w. i okresie międzywojennym dotarli tam polscy emigranci cywilni, były to jednak pojedyncze osoby. Inną grupę stanowili emigranci wojskowi, którzy obecni byli w niemieckich wojskach kolonialnych oraz służbę swą odbywali we francuskiej Legii Cudzoziemskiej. Większą liczebnie grupę stanowili żołnierze i oficerowie Wojska Polskiego, którzy po 1939 r. zostali ewakuowani do Wielkiej Brytanii. Z żołnierzami brytyjskimi transportowali samoloty z Afryki Zachodniej do Egiptu, które następnie walczyły z wojskami niemieckimi. Po wykonaniu swoich zadań wracali oni na kontynent europejski.
Do powstania społeczności polskich i polonijnych w Afryce Zachodniej doszło po II wojnie światowej. To wówczas skupiła się tam nieliczna emigracja wojenna, zaczęli tam docierać polscy specjaliści i kadry naukowo-techniczne znad Wisły, przybywali misjonarze i misjonarki, polsko-afrykańskie rodziny oraz przedstawiciele Polonii z innych części świata. Do 1989 r. w krajach zachodnioafrykańskich zatrudnionych było ok. 5 tys. specjalistów, a niektórym z nich towarzyszyły rodziny. Znaczenie kadr naukowo-technicznych zmalało po transformacji systemowej. Odtąd nieliczni specjaliści udawali się do tego regionu świata.
Współczesne skupiska polskie i polonijne w państwach Afryki Zachodniej należą do niewielkich, albowiem łącznie stanowią zbiorowość ok. 700-osobową. Niemal połowa z nich znalazła miejsce zamieszkania bądź zatrudnienia w Nigerii, który to kraj posiada największą gospodarkę oraz dysponuje najliczniejszą populacją. W innych krajach przebywają społeczności dużo mniejsze.

PDF

Czytaj więcej

Czy to jeszcze stereotyp? Wizerunek Anglika w społeczeństwie polskim – tradycja i nowa wiedza

Ewa Nowicka, Sławomir Łodziński

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 101-124

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.005.13317

Artykuł analizuje wyniki sondażu „Polacy i inni trzydzieści lat później”, poświęconego postawom Polaków wobec innych narodów i ras, który został przeprowadzony w czerwcu 2018 r. Nawiązuje on do podobnych sondaży z lat 1988 i 1998, które zostały przygotowane przez autorów artykułu i zrealizowane według tych samych reguł metodologicznych i technicznych. W artykule koncentrujemy się na wizerunku Anglika we współczesnym społeczeństwie polskim. Jego uderzającą cechą jest bogactwo i zróżnicowanie sformułowań. Interpretacja tej złożoności stanowi główną część naszych rozważań. Poszczególne elementy wizerunku są traktowane jako efekt międzyetnicznych styczności bezpośrednich i pośrednich płynących ze zjawisk migracyjnych, a także postępu w zakresie technicznych możliwości kontaktów międzyludzkich. Z jednej strony, wynika to z rosnącej mobilności i liczniejszych styczności osobistych, ale także szeroko dostępnego przekazu medialnego i używania na masową skalę skutecznych form komunikacji (połączenia Skype i Whatsapp, rozwój technologii komórkowych oraz Internetu). Z drugiej, pochodzi on z kontaktów z rodzinami w Polsce osób, które pozostały w Wielkiej Brytanii jako emigranci, a za ich pośrednictwem z szerszym gronem ich krewnych, przyjaciół i znajomych. Mimo zmian w wizerunku nie zmienił się dystans wobec Anglików, którzy postrzegani są ciągle przez Polaków jako jedni z najbliższych nam narodów w Europie. W artykule chcemy zakwestionować zasadność posługiwania się klasycznym pojęciem „stereotypu”, rzadziej już używanego przez socjologów, ale pozostającym w użyciu wśród psychologów (upatrujących w nich źródła uprzedzeń i dyskryminacji oraz problemów w kontaktach międzygrupowych) oraz kulturoznawców. Będziemy starali się dowieść, że kategorię pojęciową stereotypu należy zastąpić pojęciem bardziej złożonym „wizerunku” („obrazu”) etnicznego”, a zebrane doświadczenie badawcze potwierdza tę tezę.

PDF

Czytaj więcej

Jak badać wysoko wykwalifikowanych migrantów? Praktyczne wskazówki metodologiczne

Beata Bielska, Olga Kurek-Ochmańska, Kamil Łuczaj

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 125-148

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.006.13318

Artykuł przedstawia doświadczenia badawcze z projektu jakościowego dotyczącego urodzonych za granicą pracowników akademickich (UZPA) pracujących w Polsce jako jednej z kategorii wysoko wykwalifikowanych migrantów. Omawia kolejne etapy procesu badawczego, problematyzując zagadnienia metodologiczne, takie jak stosowanie metody onomastycznej, wykorzystanie języków innych niż polski, niestygmatyzowanie grup mniejszościowych. W każdej z części formułujemy praktyczne zalecenia dotyczące możliwych dróg postępowania w kolejnych projektach badawczych.

PDF

Czytaj więcej

Snowball Sampling vs. Respondent Driven Sampling in Regional Research. Comparing the use of the Methods to Study Migrants Working in Elderly Care

Sabina Kubiciel-Lodzińska

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 149-180

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.007.13319

PDF

Czytaj więcej

Partycypacja polityczna imigrantów w Polsce. Na przykładzie aktywności cudzoziemców w wyborach samorządowych w 2014 r. i 2018 r.

Monika Trojanowska-Strzęboszewska

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 181-204

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.008.13320

Zagadnienie partycypacji politycznej imigrantów w Polsce nabiera aktualności i warte jest ponownego rozważenia przez władze państwowe wraz z rosnącą liczbą imigrantów osiedlających się w Polsce. Z uwagi na strukturę imigracji do Polski, charakteryzującą się dominacją imigrantów pochodzących spoza Unii Europejskiej, kwestie te nie podlegają regulacjom unijnym, odnoszącym się wyłącznie do obywateli UE. Otwartym pozostaje pytanie czy polskie władze podejmą działania w kierunku obejmowania wybranymi prawami politycznymi także imigrantów z krajów trzecich, którzy przenieśli centrum swojej aktywności życiowej do Polski. W artykule podjęty został temat partycypacji politycznej imigrantów w Polsce na przykładzie ich aktywności w wyborach lokalnych w 2014 i 2018 r. Jego zasadniczym celem badawczym jest identyfikacja kluczowych uwarunkowań partycypacji wyborczej cudzoziemców oraz analiza danych Państwowej Komisji Wyborczej, ukazujących rzeczywisty stopień korzystania przez cudzoziemców mieszkających w Polsce z przysługujących im praw wyborczych na poziomie lokalnym (prawa wybierania i prawa do kandydowania). Przeprowadzone analizy posłużyły ujawnieniu możliwości, barier i wyzwań, formalnych i praktycznych, zwłaszcza natury systemowej, w zakresie partycypacji wyborczej imigrantów w Polsce, zarówno tych, którym takie prawa już przysługują, jak i tych, którzy prawa te mogliby uzyskać.

PDF

Czytaj więcej

Aktywność zawodowa kobiet na obszarach migracyjnych województwa opolskiego

Marta Rostropowicz-Miśko

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 205-223

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.009.13321

Jednym z czynników wpływających na aktywność zawodową ludności są procesy migracyjne. Województwo opolskie jako region o długich tradycjach migracyjnych od lat charakteryzował się niską aktywnością zawodową kobiet. Na obszarach objętych intensywnymi migracjami zarobkowymi mężczyzn, bezrobocie kobiet było bardzo wysokie. Wynikało ono z jednej strony z niskiego udziału mężczyzn wśród ogółu bezrobotnych, a z drugiej – z celowego utrzymywania statusu osoby bezrobotnej przez kobiety, który gwarantował m.in. dostęp do świadczeń zdrowotnych. Wzmożone wyjazdy w celach zarobkowych kobiet na początku XXI w. były odpowiedzią na wzrost zapotrzebowania na kobiecą siłę roboczą w tzw. sektorze usług rodzinnych, a tym samym nastąpiła zmiana ich aktywności zawodowej. Celem artykułu jest przestawienie charakteru aktywności zawodowej kobiet, mieszkających na obszarach migracyjnych województwa opolskiego, które podejmują zatrudnienie stałe i okresowe w krajach europejskich − głównie w Niemczech i Holandii.

PDF

Czytaj więcej

Migracje z ziem polskich w XIX wieku we współczesnych podręcznikach do historii dla szkoły podstawowej

Joanna Wojdon, Małgorzata Skotnicka-Palka

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 225-238

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.010.13322

Artykuł prezentuje problem migracji politycznych, ekonomicznych oraz przymusowych przesiedleń ludności z ziem polskich w XIX wieku przedstawiony we współczesnych podręcznikach do historii dla uczniów szkoły podstawowej. Porównano podręczniki napisane w oparciu o „starą” i „nową” podstawę programową.

Podręczniki przeanalizowano w oparciu o model wypracowany przez Raymonda Nkwenti Fru z Narodowego Uniwersytetu Lesotho (National University of Lesotho). Model ten pozwala dostrzec treści jawne i ukryte, uwzględnić różne typy narracji podręcznikowych.

PDF

Czytaj więcej

Kolekcja Czesława Horaina w zbiorach Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie jako źródło do badań nad dziejami Polaków w Ziemi Świętej

Artur Patek

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 239-258

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.011.13323

Czesław Horain (1904–1966), z wykształcenia inżynier, z zamiłowania historyk, przebywał w Palestynie od 1940 r. aż do śmierci. Trafił tam jako uchodźca wojenny. Przez wiele lat zbierał materiały dotyczące Polaków w Ziemi Świętej. W czasie pobytu w Jerozolimie opracował pionierską, ale nieogłoszoną drukiem „Bio-bibliografię polsko-palestyńską generalną (A.D. 990–1950)”. Zawierała ona wykazy prac drukowanych i rękopiśmiennych, a także dokumentację dotyczącą Polaków, którzy kiedykolwiek przewinęli się przez Ziemię Świętą. Biobibliografia, w formie fiszek i materiałów warsztatowych, obejmowała ponad 15 tys. pozycji. W 1993 r. część zbiorów, przechowywana dotąd w Jerozolimie, trafiła do Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Stanowi zespół oznaczony sygnaturą Kol. 551. Artykuł jest próbą przybliżenia tego zespołu. Stara się odpowiedzieć, co jest przedmiotem zbioru i jakiego rodzaju materiały zawiera, gdzie i kiedy ten zbiór powstał, jakie były kryteria jego gromadzenia. Jak dotąd kolekcja nie została rozpoznana przez badaczy. Powinna wejść w obieg naukowy, ponieważ w znaczącym stopniu uzupełnia stan wiedzy o dziejach Polaków w Palestynie.

PDF

Czytaj więcej

Dyskusje

„Kryzys migracyjny” a „sprawa polska”. Esej recenzyjny książki Krzysztofa Jaskułowskiego The Everyday Politics of Migration Crisis in Poland. Between Nationalism, Fear and Empathy

Janusz Mucha

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 261-271

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.012.13324

PDF

Czytaj więcej

Odpowiedź na recenzję Profesora Janusza Muchy

Krzysztof Jaskułowski

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (179), 2021 (XLVII), s. 273-276

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.013.13325

PDF

Czytaj więcej

Klasyka czytana po pół wieku