Skala delegowania pracowników w ramach swobody przepływu usług jest znacznie niższa niżskala swobodnego przepływu pracowników, jednak delegowanie jako forma mobilności zyskuje w ostatnich kilku latach na znaczeniu. Szczególnym zainteresowaniem ciesząsięstrategie pracodawców w zakresie obchodzenia przepisów prawa oraz adaptacji do zmieniającej sięrzeczywistości prawnej po 2014 roku. Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie uwarunkowań, w których pracodawcy, w tym agencje pracy tymczasowej, delegująpracowników z Polski do innych państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Stawiamy pytanie o strategie i codzienne praktyki podejmowane przez podmioty delegujące pracowników sektora opieki domowej. Polska stanowi tu szczególny przykład przewodniego kraju pod względem liczby delegowanych pracowników do innych państw. Wykorzystując koncepcjęinfrastruktury migracyjnej (Xiang, Lindquist 2014), wyjaśniamy pięćgłównych wymiarów warunkujących funkcjonowanie pracodawców delegujących pracowników: wymiar społeczny, komercyjny, pozarządowy, regulacyjny oraz technologiczny. Przeprowadzona analiza materiału empirycznego, zebranego w latach 2018–2021, dowiodła, że pomimo barier i utrudnieńw procesie delegowania pracowników, przedsiębiorstwa wykorzystujądostępne uwarunkowania oraz wsparcie oferowane przez podmioty komercyjne świadczące usługi doradcze. Wpływ na podejmowane przez pracodawców strategie ma także specyfika samej branży opieki domowej, w której dominująnieformalne praktyki, tymczasowośćoraz deficyt wykwalifikowanych pracowników.

Posting infrastructure: the example of the cross-border home care sector

Although the scale of the posting of workers under the free movement of services is much lower than that of the free movement of workers, the issues around posting of workers have become increasingly important in the last few years. In particular, employers developed strategies for circumventing the law and adapting to the changing legal reality after 2014. The aim of this article is to explain the conditions under which employers, including temporary work agencies, post workers from Poland to other countries of the European Economic Area. We pose the question about the strategies and daily practices undertaken by those employers posting workers in the home care sector. Poland is an key country in terms of the number of workers posted to other countries. Employing the concept of migration infrastructure (Xiang, Lindquist 2014), we describe five main dimensions conditioning how employers post workers: social, commercial, non-governmental, regulatory and technological dimensions. The analysis of the empirical material gathered between 2018 and 2021 shows that despite the barriers and impediments in the process of posting workers, companies take advantage of particular circumstances and support offered by commercial actors. The strategies taken by employers are also influenced by the specificity of the home care industry itself, which is dominated by informal practices, temporariness and a deficit of skilled workers.

Migrujący do Hiszpanii Saharyjczycy i Saharyjki pochodzący z obozów dla uchodźców w Tinduf (Algieria), uwikłani sąw siećregulacji prawnych oraz ich zmieniających sięinterpretacji. Ich sytuacja prawna wynika zarówno z wcześniejszych kolonialnych więzi pomiędzy SaharąZachodniąa Hiszpanią, jak i współczesnej polityki migracyjnej Hiszpanii. W tekście opisano podstawowe problemy dotyczące Saharyjczyków i Saharyjek ubiegających sięo hiszpańskie obywatelstwo, a także trwający proces postkolonialnej rewindykacji obywatelstwa hiszpańskiego dla całej społeczności – zarówno na podstawie dopisania Saharyjczyków do art 22.1 Hiszpańskiego Kodeksu Cywilnego (uznającego więźhistorycznąi skracającego czas zamieszkania w Hiszpanii, wymagany do ubiegania sięo obywatelstwo), jak i poprzez postulowane przez społecznośćsaharyjskąuznanie hiszpańskiego obywatelstwa osób zamieszkujących na terenie Sahary Zachodniej przed 1976 rokiem oraz ich potomków.

Acquiring citizenship or reclaiming the right to it? The postcolonial regaining of Spanish citizenship by Sahrawis in Spain

Sahrawis migrating to Spain from the refugee camps in Tindouf (Algeria) are trapped in a legislative matrix of regulations and their changing interpretations. Their legal situation results both from the previous colonial ties between Western Sahara and Spain and from Spain’s contemporary migration policy. The text will describe the main problems of Sahrawis applying for Spanish citizenship, as well as the ongoing process of post-colonial revival of Spanish citizenship for the community as a whole –both based on the addition of Sahrawis to Article 22.1 of the Spanish Civil Code (recognising historical ties and reducing the time of residence in Spain required to apply for citizenship), and through the Sahrawi community’s advocacy of recognition of Spanish citizenship for those living in the Spanish Western Sahara before 1976 and their descendants.

This paper presents an excerpt from the results of research on the relationship between the experience of the legal and institutional environment by long-term Slavic migrants living in Poland and their acculturation process. It concentrates on the experience of citizenship and its connection to acculturation processes. Template analysis (TA) was conducted on data from (A) five in-depth expert interviews with migration professionals, (B) 20 biographical and narrative interviews with migrants from European Slavic countries who came to Poland between 1989 and 2010, and (C) legal and policy documents. The findings provide information about (A) migrants’perceived irrelevance of citizenship, (B) their perceived importance of citizenship, (C) the presence of formal and informal barriers to accessing citizenship status, and (D) the sense of obligation that citizenship evokes. The research argues that it is unjustified to treat citizenship uncritically as the main indicator of the effects of the acculturation process or only as an instrument that inevitably supports this process.

* Project funded by the National Science Center in Poland; project number 2018/29/N/HS5/00696

The article focuses on the formation of legal consciousness among economic migrants from third countries to Poland as an important factor that contributes to their integration in the host country. First, the concept of legal consciousness is discussed, and a migration-adjusted model of how it is formed is proposed. As special emphasis is put on legal knowledge, an overview of the legal provisions of migration employment law is presented. Finally, based on articles and reports on economic migration to Poland, we ascertain how migrants acquire legal knowledge, what the flow of information is, where interferences are and how they impact migrants’legal consciousness. Based on articles and reports, we identify possible breakdowns in the information flow between key labour market actors (e.g. employers, public offices that manage the formal side of the employment process, and intermediaries, such as temporary employment agencies) and migrants. The complexity of regulations often leaves employers and foreign workers dependent on intermediaries. Without knowing the applicable legal provisions, much less understanding them, migrants tend to lack all types of legal knowledge. Thus, they may develop attitudes and legal consciousness based on false premises, further impacting their legal status in the host country. Even if they acquire knowledge, its quality can be questioned due to the fraud and deception that are often reported. Particularly troublesome is the limited contact between public offices and migrants, depriving them of reliable legal information.

Artykuł jest próbą omówienia konspiracyjnych i powstańczych losów kpr. Zbigniewa Kruszewskiego „Jowisza” po wojnie profesora Uniwersytetu Teksańskiego w El Paso. W czasie swojego dzieciństwa w Warszawie doświadczył kataklizmu wojny i tragedii okupacji niemieckiej. Jako kilkunastolatek włączył się w prace polskiej konspiracji w szeregach „Zawiszaków” harcerskiego pionu zrzeszającego najmłodszych działaczy Szarych Szeregów (konspiracyjne harcerstwo męskie). W czasie powstania warszawskiego służył w III Zgrupowaniu „Konrad”, a następnie w Poczcie Polowej. Wziął udział w niebezpiecznej misji kurierskiej poza Warszawę, w której cudem uniknął śmierci. W końcowym etapie powstania był żołnierzem kompanii „Bradla” w Batalionie „Miłosz”. Po upadku powstania, razem z wojskiem trafił do niewoli niemieckiej. Ważnym elementem tekstu, oprócz przedstawienia losów powstańca jest również próba refleksji nad powojennymi dylematami uczestników walk o Warszawę, związanymi z pozostaniem na emigracji. Na podstawie ponad 20 relacji uczestników powstania, zarysowano problem pytań i rozterek wojennych rozbitków kwestii ułożenia sobie życia poza granicami Ojczyzny po zakończeniu wojny w 1945 r.

This paper was an attempt to describe the service of cpl. Zbigniew Kruszewski „Jowisz” („Jupiter”) during conspiracy and Warsaw Uprising. When he was a child, he expereienced a cataclysm of war and tragedy of german occupation. As a few years old child he got involved in polish conspiracy and became a member of Szare Szeregi and got assigned to „Zawiszacy” – the group of the youngest boy scouts. During the first phase of Warasaw Uprising he served in Group „Konrad” and later in Field Postal Servce. He also took part in high risking mission, during which he was a courier delivering information outside Warsaw and miracously escped death. In the last days of Warsaw Uprising he served in „Bradl” Company of „Miłosz” Battalion. After the fall of Warsaw Uprising, he was taken into captivity. Apart from describing the life of Zbigniew Kruszewski, another important part of this article is consideration about post-war dilemmas which were faced by former Uprisers. Basing on over 20 relations, in this article were outlined perpelities concerning on living outside Homeland after the end of war in 1945 which were faced by post-war casaways.

W artykule poddano refleksji wieloaspektowość określenia człowiek pogranicza, a także definicje pojęcia tożsamość pogranicza. Analizy dokonano na podstawie przemyśleń, konstrukcji biograficznej i interpretacji historii konkretnego człowieka – prof. Zbigniewa A. Kruszewskim, który sam określa się mianem człowieka pogranicza i w środowisku naukowym uchodzi za nestora badań nad granicami.

Podstawę źródłową stanowi obszerny wywiad przeprowadzony metodą biograficzną, a punktem wyjścia jest pytanie: jakie granice przekraczał w swoim życiu Zbigniew A. Kruszewski? Odpowiedź na nie pozwoliła stworzyć długą listę zjawisk społecznych, które ściśle związane są z przekraczaniem granic i bywają częstym doświadczeniem ludzi pogranicza. Lista ta zawiera także zjawiska mniej oczywiste, które niekoniecznie wpisują się do kanonu przedstawionych definicji. W części drugiej przedstawiono, jakie owoce przyniosło naukowe i społecznie zaangażowanie Zbigniewa A. Kruszewskiego na rzecz badań nad granicami i propagowania wiedzy o pograniczach.

In this article I follow the question, what does it mean to be a borderlander and reflect about some definitions of borderland’s identity. The analysis is based on reflections, biographical constructions, and interpretations of the history by a particular man - prof. Zbigniew A. Kruszewski. He calls himself a borderlander and is considered the doyen of border studies in the scientific community. The source basis is an extensive interview conducted with him 2016 using the biographical method. The starting point for this article is the question: what kind of boundaries did Zbigniew A. Kruszewski cross in his life? For answering this question, I created a long list of social phenomena that are closely related to crossing borders and are often experienced by borderlanders. This list also includes less obvious phenomena that do not necessarily fit into the canon of the presented definitions. In the second part I present Zbigniew A. Kruszewski’s scientific and social commitments to borderland studies and his way of promoting the knowledge about borderlands.

Postać Profesora Kruszewskiego doczekała się swojej biografii, niemniej jest to życiorys na tyle bogaty, że warto mu się przyglądać z różnych perspektyw. Lejtmotywem niniejszego artykułu2 będzie styk działalności politycznej i publicznej Profesora, z jego aktywnością naukową w zakresie nauk politycznych. W pierwszym przypadku mam na myśli przede wszystkim jego przynależność do Polskiego Ruchu Wolnościowego „Niepodległość i Demokracja”. W drugim – tematykę jego prac naukowych prowadzonych przede wszystkim jako Profesora University of Texas w El Paso. Kwestią szczególnie dla mnie interesującą jest przenikanie się zainteresowań wywołanych własnym statusem emigranta oraz zaangażowania w konkretne rozwiązania polityczne promowane przez emigrantów z pracą naukową, której wiarygodność opiera się na rygorze badawczym.

The figure of Professor Zbigniew Antoni Kruszewski can be viewed from different perspectives. This article is a proposal to bring closer the dilemma that accompanied many emigrants who, on the one hand, studied and practiced the so-called political science, and on the other hand, were themselves active in various political fields. In the case of Z.A. Kruszewski, the intertwining of his membership in the Polish Freedom Movement “Independence and Democracy” and his research interests related to the Oder-Neisse border seems particularly interesting. Membership in this political grouping and involvement in the political activities of the émigrés in this area undoubtedly provided an important impetus to take up the subject, but the research itself had to be done in accordance with the rules of art, as the credibility of the researcher depended on it. The biography of Z.A. Kruszewski illustrates this perfectly.

* Artykuł powstał w wyniku realizacji projektu badawczego o nr 2021/41/B/HS3/01944 finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki.