Numer 4 (2018)

Nie masz jeszcze konta?

Zarejestruj się

Polska Myśl Pedagogiczna

Informacje o Czasopiśmie

Proces recenzowania

Informacje dla Autorów

IV (2018)

Data publikacji: 28.05.2018

Licencja: CC BY-NC-ND

Redakcja

Redakcja naukowa tomu Janina Kostkiewicz, Dominika Jagielska

Zawartość numeru

Współczesne problemy polskiej myśli pedagogicznej

Przywrócić pamięć harcerskiej myśli pedagogicznej

Bogusław Śliwerski

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 19-29

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.001.8640

W artykule podejmuję problem skautowej myśli pedagogicznej, której naukowy wymiar nadali uczeni i wybitni instruktorzy skautowi/harcerscy w okresie II Rzeczypospolitej. Odkrycie po kilkudziesięciu latach ich rozpraw pozwala dostrzec ogromny wkład badaczy i analityków specyfi ki skautingu/harcerstwa do światowej humanistyki. Odpowiadam zarazem na pytanie, czy możliwa jest naukowa subdyscyplina – pedagogika skautowa/harcerska w ramach nauk o edukacji oraz jakie znaczenie mają w tym zakresie polskie dokonania.

PDF

Kształcenie ogólne – wizja pedagogiczna czy utopia? W sprawie translokacji teorii kształcenia ogólnego w powojennym dyskursie pedagogicznym w Polsce

Dariusz Stępkowski

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 31-58

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.002.8641

W artykule scharakteryzowano ewolucję, która dokonała się w Polsce odnośnie do rozumienia i dziedzinowego przyporządkowania teorii kształcenia ogólnego. Analizie poddano wybrane opracowania czterech pedagogów: Sergiusza Hessena, Bogdana Nawroczyńskiego, Bogdana Suchodolskiego i Wincentego Okonia.
Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej wyjaśniono heurystycznie problem kształcenia ogólnego. Punktem odniesienia w tych rozważaniach są współczesne tropy myślenia utopijnego w pedagogice polskiej i myśl historiozoficzna Immanuela Kanta. Druga część zawiera analizę koncepcji kształcenia ogólnego wymienionych powyżej autorów. W trzeciej części autor przedstawił syntetyczną rekonstrukcję procesu translokacji, która doprowadziła do aktualnego usytuowania kształcenia ogólnego w pedagogice polskiej.

PDF

Spór o koncepcję społeczeństwa i wartość jednostki jako kontekst i wyzwanie dla polskiej myśli pedagogicznej

Marek Rembierz

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 59-90

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.003.8642

Jeśli uprawia się pedagogikę w wiedzotwórczej więzi z analizami fi lozofi cznymi i przestrzega kultury logicznej, to podejmując kwestie wskazane w tytule, należy zwracać uwagę na – mające konsekwencje pedagogiczne – rozstrzygnięcia ontologiczne, dotyczące sposobu istnienia społeczeństwa i ontycznych zależności między statusem bytowym społeczeństwa i jednostki. Co jest ontycznie (bytowo) prymarne: jednostka czy społeczeństwo? Jakie są ontyczne zależności między istnieniem jednostki a istnieniem społeczeństwa? Co bez czego istnieć nie może? Czy może istnieć społeczeństwo, jeśli nie będą istnieć jednostki, jeśli nie będą wchodzić z sobą w relacje, dzięki którym kształtują się i utrwalają różnego typu więzi między nimi? Ontyczną prymarność jednostki akcentuje Andrzej Niesiołowski (1889–1945), dopełniając w „Zarysie pedagogiki ogólnej” dwie tezy o rzeczywistości: (1) „zjawiska społeczne wyrastają ze stosunków między jednostkami” i (2) „zjawiska społeczne tylko w odniesieniu do jednostki są rzeczywiste”. Analiza zależności ontycznej między faktem istnienia jednostki a sposobami funkcjonowania społeczeństwa otwiera pole problemowe dla refl eksji pedagogicznej. Prowadzi do kolejnych doniosłych pedagogicznie kwestii. Wymagane są bowiem w refl eksji pedagogicznej rozwinięcia i konkretyzacje – także z uwzględnieniem doświadczeń historycznych – konstatacji o ontycznej prymarności istnienia jednostki oraz społecznotwórczej roli relacji i więzi między jednostkami. Analizy doprowadzone są w artykule do momentu, w którym można kontynuować rozwijanie propozycji kształtowania jednostki podmiotowo współuczestniczącej i współdziałającej w tworzeniu życia społecznego, które powinno nie ulegać niepożądanej alienacji.

PDF

(Neo)tomistyczne inspiracje polskiej myśli pedagogicznej

Beauty, art and elements of aesthetic education in the Polish writings of the Neo-Thomists of the interwar period

Janina Kostkiewicz

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 93-112

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.004.8643

W poglądach neotomistów piękno uznawane jest za własność bytu, postrzegane jest jako właściwość rzeczywistości i ludzkich wytworów, w tym sztuki. Można je odnajdywać w sposobach ludzkiego postępowania, w tradycji kultury pod postacią harmonii, doskonałości lub blasku. Badanie piękna podlega naczelnym regułom badań w metafi zyce. Piękno jest istotnym czynnikiem rozwoju osobowości: podnosi i uszlachetnia. W umiłowanie piękna wpisany jest wypoczynek, wytchnienie niezbędne dla rozwoju człowieka. Sztuka sama w sobie nie podlega cnocie roztropności, nie dąży, by człowieka czynić lepszym, jej chodzi o dzieło. W fakcie tym neotomiści dostrzegają konfl ikt między moralnością a sztuką; niebezpieczeństwo nie zachodzi jednak, gdy artysta posiada etykę „na własność”, wówczas bezwiednie tworzy dzieła etyczne. Sztuka posiada bez wątpienia wielkie znaczenie społeczne i powinna spełniać doniosłą misję społeczną przez edukację estetyczną, poprzez udostępnienie jak najszerszym warstwom ludzkości piękna, prawdy i dobra.

PDF

Czynniki narodowy i państwowy w rozwoju moralnym człowieka a problem patriotyzmu. Refleksja w oparciu o myśl pedagogiczną Jacka Woronieckiego OP (1878–1949) – konteksty współczesne

Maria M. Boużyk

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 113-130

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.005.8644

Celem artykułu jest odczytanie koncepcji narodu i państwa Jacka Woronieckiego we współczesnych kontekstach globalizacji i integracji kulturowej, by w ten sposób uzyskać klucz do ponownego defi niowania patriotyzmu. Artykuł został podzielony na trzy części. W pierwszej stawia się pytanie o znaczenie społeczności narodowej i państwowej w ludzkim życiu. W drugiej omawia się kwestię tradycji narodowej, czynnika postrzeganego we współczesnych dyskursach na temat patriotyzmu jako kontrowersyjny. W trzeciej przedstawia się ontologię narodu i państwa sformułowaną przez Woronieckiego. Podjęcie tych ważnych tematów daje sposobność do upowszechniania myśli polskiego pedagoga.
W oparciu o przeprowadzone analizy uzasadnia się, że koncepcja współczesnego patriotyzmu powinna nie tylko uwzględniać czynnik kulturowy, ale i nie przeciwstawiać go legislacyjnemu. Dowodzi się, że oba typy społeczności, naród i państwo kształtują tożsamość osobową człowieka i jego działania społeczne. Mianowicie naród i państwo posługują się innymi, ale komplementarnymi środkami w wychowywaniu jednostki: podczas gdy naród przez obyczaje wpływa na kształtowanie charakteru członków społeczności, państwo troszczy się o prawa. Dzięki wyjaśnieniu ontycznych uwarunkowań obu formacji społecznych odsłania się fundamentalna zasada ich istnienia, tzn. moralne wychowanie jednostki. Ta zasada ma uniwersalne znaczenie i może być cenna w redefi niowaniu patriotyzmu adekwatnie do potrzeb współczesnej kultury.

PDF

Eugenics and the Woman Question in the Works of Selected Polish Catholic Humanists in the Period 1918–1939

Dominika Jagielska

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 131-149

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.006.8645

Tak, jak w I połowie XX wieku rozpowszechnione było myślenie oparte o założenia eugeniczne, tak również rozpowszechniona była jego krytyka. W części pochodziła ona z przyjmowania pespektywy Kościoła katolickiego przez humanistów, pedagogów, którzy w odniesieniu do nauki społecznej Kościoła budowali swoje koncepcje pedagogiczne. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie podstawowych elementów krytyki stanowiska eugeników z punktu widzenia polskich pedagogów katolickich z lat 1918–1939. Krytyka ta istniała, podnosiła podstawowe wątki charakterystyczne dla stanowiska Kościoła katolickiego, ale prowadzono ją m.in. – co interesujące – z punktu widzenia „interesów” kobiety. Wprowadzenie zasad eugeniki, choć w środowiskach ją aprobujących było przedstawiane jako sposób emancypacji, w opisywanym środowisku traktowano jako drogę do demoralizacji i degradacji kobiety jako osoby.

PDF

Doskonałość jako kategoria pedagogiczna. Poszukiwania w obszarze pism polskich neotomistów

Ewa Rutka

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 151-161

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.007.8646

Fundamentem artykułu jest kategoria doskonałości. Autorka rozpoczyna od symbolicznego ukazania pochodzenia tego pojęcia w myśli fi lozofi cznej: źródeł pojęcia, ewolucji defi niowania oraz rozumienia doskonałości. Następnie wskazuje na związki doskonałości z pojęciami związanymi z wychowaniem (kalokagatia, paideia). Głównym celem niniejszej pracy jest zlokalizowanie kategorii doskonałości w myśli tomistycznej. Ma to miejsce w obszarach takich jak: wychowanie, moralność, cele wychowania oraz cele życia. Wśród pism polskich neotomistów autorka poszukuje odwołań do doskonałości, form jej postrzegania oraz zakresu realizacji tej kategorii. Kluczem do powyższych rozważań jest wykazanie zależności pomiędzy pojęciami doskonałości, cnoty i sprawności.

PDF

Polskie koncepcje pedagogiczne

Pedagogia Jana W. Góry OP jako przykład programu wychowania zorientowanego na integralny rozwój osoby

Katarzyna Olbrycht

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 165-180

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.008.8647

Autorka dokonuje rekonstrukcji pedagogii legendarnego duszpasterza młodzieży, dominikanina Jana Góry OP. W tym celu analizuje jego teksty programowe, a także działalność wychowawczą i duszpasterską, odwołując się również do własnych doświadczeń współpracy z Janem Górą. Stara się udowodnić, że Jan Góra OP wypracował spójny program wychowawczo-formacyjny do pracy z młodzieżą, odpowiadający współczesnym potrzebom społecznym i kulturowym. Program ten był przez niego rozwijany i modyfi kowany pod wpływem wieloletnich doświadczeń. Potwierdzeniem jego wpływu są ośrodki na Jamnej i na polach lednickich, a także wypowiedzi przedstawicieli kilku pokoleń jego wychowanków.

PDF

Zarys myśli społeczno-pedagogiczna Tadeusza Łopuszańskiego

Andrzej Ryk

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 181-190

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.009.8648

Artykuł przedstawia sylwetkę Tadeusza Łopuszańskiego. Wybitnego, choć nieco zapomnianego polskiego pedagoga i animatora życia społecznego. Jego praca społeczna i naukowa przypadła na trudne dzieje historii polski. Pracę rozpoczynał w Krakowie jeszcze w czasach zaborów, aby potem w wolnym kraju pełnić funkcje ministerialne w kolejnych rządach. Po dojściu do władzy „sanacji” odsuwa się od polityki i prowadzi pracę pedagogiczną realizując tzw. eksperyment rydzyński. Po II wojnie światowej włącza się, ale już tylko słowem, w dyskurs pedagogiczny, pisząc swoistą odezwę do narodu polskiego.

PDF

Przemiany kultury narodowej w świetle teorii dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego

Leszek Korporowicz

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 191-208

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.010.8649

Współczesne problemy kulturowej dezintegracji Europy wynikają z poważnego rozchwiania kondycji poszczególnych kultur narodowych. Przeżywają one poważne zagrożenie w wyniku społecznej odpowiedzi na poczucie braku podmiotowości wspólnot, które niestety podążą w dwóch obciążonych hamulcem rozwojowym kierunkach: z jednej strony są to bardzo wielorakie formy nacjonalizmu, z drugiej kosmopolityzmu, który oznacza zaniechanie zainteresowania kulturą narodową wspólnot. Nie jest ona skierowana przeciwko żadnej innej kulturze, wspólnocie czy społeczności, nie implikuje poczucia wyższości i prawa dominacji. Tak pojętą kulturę narodową ukazuje polska tradycja humanistycznej pedagogiki społecznej, która wykazuje istotne analogie z innymi rodzajami humanistycznych analiz kultury, w tych ich orientacjach, które nie redukują podmiotowości i godności osoby ludzkiej w treści i działaniach budowanych na ich bazie nauk. Istotną inspiracją analiz tak pojętej kultury narodowej może być teoria dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego, która ciągle nie uzyskała wystarczającej i w pełni rozwiniętej aplikacji w obszarze nauk społecznych, w tym w pedagogice społecznej. Niniejszy tekst usiłuje być wskazaniem twórczych możliwości tego typu analiz.

PDF

Mądrość wychowawcza Elżbiety Czackiej FSK ujawniona w stosunku do ludzi niewidomych i słabowidzących

Małgorzata Łobacz

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 209-221

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.011.8650

Specyficznym rodzajem interakcji międzyludzkiej jest stosunek wychowawca wychowanek. Na tej płaszczyźnie ujawnia się metafizyka pomocy – wychowawca zobowiązany jest wspierać wychowanka w dochodzeniu do pełni człowieczeństwa. Taka posta wa znamionuje Założycielkę Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi – Matkę Elżbietę Różę Czacką, która pomagała swoim niewidomym podopiecznym uruchomić wszelkie możliwości i zdolności, zwłaszcza te ukryte i zmarginalizowane, by w konsekwencji doprowadzić ich do możliwie samodzielnego i niezależnego od innych życia. Fenomen koncepcji wychowawczej Róży Czackiej – oprócz afi rmacji godności osobowej swoich podopiecznych – polega na respektowaniu wartości prawdy, konsekwencji i stawianiu realnych wymagań wobec osób z dysfunkcją wzroku. Sama będąc osobą pozbawioną zdolności widzenia, wiedziała, że ten rodzaj niepełnosprawności jest ciężkim ograniczeniem, ale potrafi ła z perspektywy wiary w Boga odnaleźć sens swojego życia, jakim stała się służba niewidomym, zwłaszcza dzieciom.

PDF

Pedagogika zaangażowania. Teoria i praktyka wychowania w ujęciu Janusza Tarnowskiego

Stanisław Chrobak, Kamilla Frejusz

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 223-237

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.012.8651

Pedagogika skoncentrowana na osobie dąży do umieszczenia osoby w centrum wszelkich wysiłków edukacyjnych (zarówno teoretycznych, jak też praktycznych). Istotnym elementem tak rozumianego procesu wychowawczego jest stosunek człowieka do człowieka. W tym też kontekście, jak podkreśla Janusz Tarnowski, „podobnie jak autentyzm, dialog i spotkanie, tak również postawa zaangażowania ma swoje źródło w «najgłębszym ja», rdzeniu osoby ludzkiej, jej sanktuarium, mieszkaniu Boga Trójjedynego”. Dlatego mówiąc o pedagogice zaangażowania, chcemy przedstawić: 1) podstawy pedagogiki personalno-egzystencjalnej; 2) ideę zaangażowania; 3) zaangażowanie jako wartość potrzebną w wychowaniu. Podejmując kwestię zaangażowania i jego znaczenie w wychowaniu, Tarnowski wskazuje na ogromny trud, jaki związany jest z tą postawą, zarówno ze strony wychowawcy, jak i wychowanka. Każde z pól zaangażowanej aktywności zawiera specyfi czny dla siebie potencjał świadomego uczestnictwa i łączy się z wyrażeniem zgody na trud rozwoju.

PDF

The Origin of Humanistic Resocialisation Pedagogy in the Thought of Stanislaw Jedlewski: The Case of the State Department of Education and Science in Krzeszowice

Małgorzata Michel

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 239-253

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.013.8652

Tekst ma na celu prezentację genezy humanistycznego nurtu w pedagogice resocjalizacyjnej na przykładzie funkcjonowania Państwowego Zakładu Wychowawczo-Naukowego w Krzeszowicach. Jego założycielem i twórcą koncepcji funkcjonowania był Stanisław Jedlewski. Jego dzieło stało się później podstawą do stworzenia systemu metodyki pracy wychowawczej z młodzieżą społecznie niedostosowaną na gruncie pedagogiki resocjalizacyjnej. Artykuł prezentuje główne założenia powstałego systemu wychowawczego, jego cele, zasady, metody i formy pracy.

PDF

Fenomenologicko- personalistická filozofia výchovy Edity Steinovej a jej úvahy o výchove ženy

Mária Potočárová, Milan Krankus

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 255-273

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.014.8653

Obecnie zainteresowanie dziełem E. Stein ciągle rośnie, ale orientowane jest ono przede wszystkim na interpretację opinii filozoficznych oraz religijnych. Mniejsza uwaga poświęcana jest opiniom na temat wychowania i wykształcenia człowieka. Okazuje się również, iż Edyta Stein wyraziła cały szereg cennych myśli związanych z teorią i praktyką pedagogiczną. Historię myślenia filozoficznego XX wieku wzbogacono, dzięki opiniom Edyty Stein, o fenomenologiczno-personalistyczne badanie problematyki dotyczącej człowieka i jego istnienia. Specyfika jej podejścia do rozwiązywania problemów wyróżnia się tym, iż łączy w sobie filozoficzną metodę fenomenologii z chrześcijańską nauką oraz filozofią tomizmu. Rzeczywistość ta miała bezpośredni wpływ także na nowe poglądy związane z filozofią wychowania. Pierwszą część artykułu poświęcono właśnie tym filozoficznym i antropologicznym wyjściom oraz wychowaniu człowieka w dziele Edyty Stein. Natomiast drugą część artykułu poświęcono konkretyzacji jej opinii na temat indywidualnego powołania w posłannictwie kobiety i jej pozycji społecznej. Z tych punktów wyjścia wynikają cele pedagogiczne i konkretyzowanie zadania wychowania.

PDF

Z historii polskiej myśli pedagogicznej

Pedagogika i pedagodzy z marginesu wobec głównego nurtu pedagogiki socjalistycznej

Marian Nowak

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 277-295

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.015.8654

Autor poddaje bliższej analizie sytuację pedagogiki i jej uprawiania w Polsce w okresie PRL-u, w którym obok pedagogów głównego nurtu spotykamy pewną grupę pedagogów, których Robert Kwaśnica określił jako „pedagogów marginesu”. Tym właśnie pedagogom zostaje poświęcona szczególna uwaga. Charakteryzując tło historyczno-społecznoideowe wymienionego okresu, autor poszukuje odpowiedzi na pytanie o proces dojrzewania świadomości złudzeń reformatorów oświaty i ich ekspertów, wskazując na propagandowe wpisywanie się tej ideologii w pozory kontynuowania pozytywistycznego modelu wytwarzania wiedzy naukowej. Obok wielu, którzy zostali „zauroczeni i uwiedzeni” przez pedagogikę socjalistyczną, nie zabrakło tych, którzy potrafi li zachować wierność mistrzom okresu swojej młodości i humanistycznej tradycji pedagogiki okresu międzywojennego.
Przemiany, jakie zaczęły się dokonywać po 1989 roku, zaowocowały swoistym przesunięciem „pedagogów z marginesu” (z peryferii) do centrum myśli pedagogicznej i szczególnym zobowiązaniem intelektualnym, obywatelskim i moralnym do uczestniczenia w Wielkiej Zmianie.

PDF

Idea wychowania nowego człowieka (homo sovieticus) i jej odzwierciedlenie w założeniach programowych Wszechzwiązkowej Organizacji Pionierskiej

Romuald Grzybowski

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 297-321

Wszechzwiązkowa Organizacja Pionierska została powołana do życia przez przywódców rewolucji bolszewickiej w Rosji w roku 1922. Z założenia była ona „masową komunistyczną organizacją dzieci w Związku Radzieckim”. Jej strategicznym celem miał być udział w wychowaniu nowego człowieka – homo sovieticus, wyższej odmiany homo sapiens. Zadanie to Organizacja Pionierska realizowała poprzez zorganizowanie dzieci w młodszym wieku szkolnym (od 9 do 14 roku życia) oraz poddanie ich systematycznej tresurze ideologicznej i politycznej w oparciu o model Lenina bądź Stalina. Nadzór nad działalnością Organizacji Pionierskiej sprawowała rządząca partia komunistyczna. W jej imieniu zaś pracami Organizacji Pionierskiej zawiadywał Komsomoł. Organizacja Pionierska, podobnie jak Komsomoł, miała swoje symbole, takie jak czerwona chusta o trzech końcach symbolizujących trzy pokolenia: komunistów, komsomolców i pionierów, odznaka pionierska, salut pionierski, mundur, fanfary i werbel.

PDF

Edukacja kobiet wiejskich w Prusach Zachodnich w poglądach Anastazji z Czarlińskich Pospieszyłowej (1801–1878)

Paweł Śpica

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 323-342

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.016.8655

Jedną z najwybitniejszych Polek czynnie zaangażowanych na rzecz edukacji ludności polskiej (przede wszystkim zaś dziewcząt) w Prusach Zachodnich w XIX wieku była Anastazja z Czarlińskich Pospieszyłowa (1801–1878) – nauczycielka, publicystka i działaczka społeczna.
W niniejszym artykule została przedstawiona jej biografia i działalność oraz propagowane przez nią poglądy na temat edukacji kobiet wiejskich, które prezentowane były w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku na łamach polskiej prasy regionu („Nadwiślanin”, „Gazeta Toruńska”). W poglądach tych szczególnie wybrzmiewały idee: pracy organicznej panien obywatelskich z dziewczętami wiejskimi, stowarzyszenia ku kształceniu kobiet niższych warstw społecznych i uruchomienia funduszu na rzecz ich edukacji, a także projekt szkoły gospodarskiej przeznaczonej dla dziewcząt wiejskich.

PDF

Po wojnie. Pedagogiczne ideały w wybranych artykułach z lat 1945–1949

Wiesława Sajdek

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 343-358

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.017.8656

Artykuł analizuje wybrane wątki z polskich czasopism, wydawanych po zakończeniu wojny, w bardzo trudnych warunkach. Podstawę analiz stanowią teksty zamieszczone w „Pracy Szkolnej”, w „Życiu Szkoły” oraz innych periodykach z tego okresu. Treści, dotyczące ideałów wychowawczych, nawiązywały do projektów przedwojennych. Były one oparte na wyrazistej aksjologii oraz filozofii człowieka i znajdowały wyraz w konkretnych propozycjach programowych. Wychowanie dotyczyć miało przede wszystkim „likwidacji skutków wojny”. Pod wpływem tendencji politycznych, które współtworzyły ówczesną „nową polską rzeczywistość”, zmieniał się język tych artykułów. Socjalistyczna ideologia i towarzysząca jej nowomowa stopniowo wypierały wszelkie ślady dyskusji nad wartościami w pedagogice.

PDF

Aksjologia wychowania chrześcijańskiego do miłości – małżeństwa – rodziny w kaznodziejstwie i pedagogii ks. Juliana Michalca (1922–1988)

Ryszard Małachowski

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 359-390

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.018.8657

Przedstawiony artykuł dotyczy aksjologicznego wychowania chrześcijańskiego w kaznodziejstwie i pedagogii ks. Juliana Michalca, urodzonego na Kresach Południowo- Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej w 1922 roku, zmarłego w 1988 roku. Nauczanie tegoż duszpasterza-wychowawcy skierowane było głównie do młodzieży akademickiej archidiecezji przemyskiej i wrocławskiej w latach 1962–1988, w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Realizowane w warunkach totalitarnych, m.in. w zakresie wychowania do miłości – małżeństwa – rodziny (kontekst aksjologiczny: religijno-wychowawczy, wybrane aspekty filozoficzno-teologiczne, antropologiczne, ontologiczne, aksjologiczno-pedagogiczne, psychologiczne i socjologiczne: religii, kulturoznawstwa, historii, zwłaszcza nauk o rodzinie), uchroniło młodzież polską i jej rodziny przed dechrystianizacją.

PDF

ARCHIWUM

Kobieta – obywatelka (wybór i oprac. Dominika Jagielska)

Apolonja Koperska

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 393-399

Prezentowany tekst pierwotnie został zamieszczony w pierwszym numerze czasopisma „Przewodnik Społeczny”, wychodzącym od roku 1919/20 do 1939, poświęconym Kierownictwu Stowarzyszeń Polskich. Por. Apolonia Koperska, „Kobieta-obywatelka”. Przewodnik Społeczny 1 (1919/20): 37-42. W niniejszym opracowaniu zachowano oryginalną składnię, stylistykę i interpunkcję, z małymi wyjątkami, które potraktowano jako błędy drukarskie (wszelkie zmiany zostały oznaczone przypisami).

PDF

Ze wspomnień pedagogów i ich wychowanków: Bogusław Homicki. Pedagogika Kazimierza Lisieckiego ,,Dziadka” podstawą pracy wychowawczej w placówkach jego imienia

Bogusław Homicki

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 401-408

PDF

Recenzje i sprawozdania

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

Justyna Legutko, Wiesław Partyka, Marian Surdacki

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 411-417

Aleksander Nalaskowski. Szkoła Laboratorium. Od działań autorskich do pedagogii źródeł. Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”. Ośrodek Rozwoju Edukacji. Kraków – Warszawa 2017, ss. 275 385
Recenzja książki prof. Mariana Surdackiego pt. Opieka społeczna w Polsce do końca XVIII wieku. Towarzystwo Naukowe KUL. Lublin 2015, ss. 650 388
Wiesław Partyka, Opieka instytucjonalna na Lubelszczyźnie w XIX wieku. Szpitale i przytułki. Towarzystwo Naukowe KUL. Lublin 2017, ss. 480 390

PDF

REDAKCJA POLECA (przygotowała: Janina Kostkiewicz)

Janina Kostkiewicz

Polska Myśl Pedagogiczna, Numer 4, IV (2018), s. 418-421

Wybór tekstów Profesora Bogdana Nawroczyńskiego, red. nauk. Bogusław Śliwerski, Marek Walancik. Kraków: Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”. WSB w Dąbrowie Górniczej 2017, ss. 232, ISBN 978-83-8095-382-6 392
Aleksander Nalaskowski. Edukacja. Korzenie – źródła – narracje. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Wydanie II. Kraków 2017, ss. 132, ISBN: 978-83-8095-306-2 393
Książki i czasopisma nadesłane do redakcji 394

PDF

Pliki do pobrania

Spis treści PDF Od redakcji PDF

Słowa kluczowe: skauting, harcerstwo, pedagogika, myśl pedagogiczna, metodyka wychowania harcerskiego, pedagogika harcerska, pedagogia harcerska, wychowanie pośrednie, kształcenie ogólne, pedagogika ogólna, wizja, utopia, zmiana, jednostka, społeczeństwo, relacje, więź, podmiotowość, wychowanie, neotomizm, piękno, sztuka, edukacja estetyczna, edukacja artystyczna, humanizm, harmonia, obiektywizm, Kazimierz Kowalski, Karol Górski, Barbara Żulińska, naród, państwo, patriotyzm, globalizm, procesy integracyjne, rozwój moralny, tradycja, pedagogika katolicka, kobieta, kwestia kobieca, dwudziestolecie międzywojenne, pedagogika neotomistyczna, doskonałość, cnota, sprawność, moralność, wychowanie, duszpasterstwo, duszpasterz, formacja, osobowość integralna, Ruch lednicki, pedagogika, reforma, szkoła, edukacja, Teoria Dezintegracji Pozytywnej, humanistyczna pedagogika społeczna, kultura narodowa, poziomy rozwoju psychicznego, socjologia kulturowa, logotwórcze dynamizmy kultury, typy redukcjonizmów kulturowych, osobowość kulturowa, Paweł Włodkowic, wychowanek, wychowawca, niepełnosprawność wzrokowa, godność osobowa, cierpienie, osoba, pedagogika personalno-egzystencjalna, wychowanie, zaangażowanie, humanistyczna pedagogika resocjalizacyjna, Państwowy Zakład Wychowawczo- Naukowy w Krzeszowicach, Stanisław Jedlewski, fenomenologia, personalizm, pedagogiczna antropologia w tezach Edyty Stein, pedagogika, pedagodzy z marginesu, pedagogika socjalistyczna/komunistyczna, pedagogika humanistyczna, ideologia, Organizacja Pionierska, Komsomoł, Rosja sowiecka, nowy człowiek, homo sovieticus, indoktrynacja, pionier, Anastazja z Czarlińskich Pospieszyłowa, Prusy Zachodnie, Pomorze Nadwiślańskie, edukacja kobiet, praca organiczna, przełom historyczny, cezura wojny, niezmieniony ideał, nowa agresywna ideologia, biografia, wartość, aksjologia, kazanie, homilia, miłość, małżeństwo, rodzina, duszpasterz – wychowawca, duszpasterstwo akademickie, chrześcijaństwo