Edukacja kobiet wiejskich w Prusach Zachodnich w poglądach Anastazji z Czarlińskich Pospieszyłowej (1801–1878)
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEEdukacja kobiet wiejskich w Prusach Zachodnich w poglądach Anastazji z Czarlińskich Pospieszyłowej (1801–1878)
Data publikacji: 28.05.2018
Polska Myśl Pedagogiczna, IV (2018), Numer 4, s. 323-342
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.18.016.8655Autorzy
Edukacja kobiet wiejskich w Prusach Zachodnich w poglądach Anastazji z Czarlińskich Pospieszyłowej (1801–1878)
Jedną z najwybitniejszych Polek czynnie zaangażowanych na rzecz edukacji ludności polskiej (przede wszystkim zaś dziewcząt) w Prusach Zachodnich w XIX wieku była Anastazja z Czarlińskich Pospieszyłowa (1801–1878) – nauczycielka, publicystka i działaczka społeczna.
W niniejszym artykule została przedstawiona jej biografia i działalność oraz propagowane przez nią poglądy na temat edukacji kobiet wiejskich, które prezentowane były w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku na łamach polskiej prasy regionu („Nadwiślanin”, „Gazeta Toruńska”). W poglądach tych szczególnie wybrzmiewały idee: pracy organicznej panien obywatelskich z dziewczętami wiejskimi, stowarzyszenia ku kształceniu kobiet niższych warstw społecznych i uruchomienia funduszu na rzecz ich edukacji, a także projekt szkoły gospodarskiej przeznaczonej dla dziewcząt wiejskich.
Borzyszkowski, Józef. Inteligencja polska w Prusach Zachodnich 1848–1920. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986.
Buzek, Józef. Historya polityki narodowościowej rządu pruskiego wobec Polaków. Od traktatów wiedeńskich do Ustaw Wyjątkowych z r. 1908. Lwów: nakł. Księgarni H. Altenberga; Warszawa: E. Wende i Spółka, 1909.
Dąbrowska, Joanna Elżbieta. Klementyna. Rzecz o Klementynie z Tańskich Hoffmanowej. Białystok: Trans Humana, 2008.
Drogoszewski, Aureli. Pozytywizm polski. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1930.
Dziennik Poznański, nr 19, 24 I 1868 r.
Gazeta Toruńska: nr 3, 4 I 1868 r.; nr 14, 18 I 1868 r.; nr 21, 26 I 1868 r.; nr 74, 29 III 1868 r.; nr 86, 12 IV 1868 r.; nr 108, 9 V 1868 r.; nr 115, 17 V 1868 r.; nr 66, 22 II 1870 r.; nr 235, 10 X 1878 r.
Labuda, Gerard. „Charakterystyka ogólna. Kultura Pomorza w pierwszej połowie XIX stulecia”.
Mańkowski, Alfons. „Dzieje drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Prusiech Zachodnich wraz z szczegółową bibliografią druków polskich zachodniopruskich. Cz. II”. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu (1907): 49–101.
Michalski, Ryszard. Treści społeczne w polskiej prasie pomorskiej 1850–1989. Studium z dziejów komunikacji społecznej na Pomorzu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004.
Nadwiślanin: nr 24, 11 VI 1851 r.; nr 26, 25 VI 1851 r.; nr 76, 29 IX 1857 r.; nr 77, 29 IX 1857 r.; nr 78, 6 X 1857 r.; nr 80, 13 X 1857 r.; nr 81, 16 X 1857 r.; nr 92, 24 XI 1857 r.; nr 4, 14 I 1859 r.; nr 63, 12 VIII 1859 r.; nr 90, 5 VIII 1864 r.
Niewęgłowska, Aneta. „Średnie szkolnictwo żeńskie w Prusach Zachodnich w latach 1815–1914”. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu 3 (2014): 1–306.
Okoniewska, Barbara. „Ślaska Jadwiga”. W: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, red. Stanisław Gierszewski, t. 4: R–Ż, red. Zbigniew Nowak, 341. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1997.
Osmólska-Piskorska, Bożena. „Pomorskie Towarzystwo Pomocy Naukowej. Pół wieku istnienia i działalności 1848–1898”. Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1 (1948): 1–217.
Pamiętnik Stanisława Węclewskiego byłego profesora gimnazjów chełmińskiego i chojnickiego, ze słowem wstępnym ks. A. Mańkowskiego. Pelplin: Drukarnia i Księgarnia „Pielgrzyma”, 1933.
Rafiński, Stefan. „Pospieszyłowa Anastazja”. W: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, red. Stanisław Gierszewski, t. 3: L–P, red. Zbigniew Nowak, 475. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1997.
Sprys, Zofia Janina. „Jędrzej Moraczewski – współinicjator pracy organicznej w Wielkopolsce”. Słupskie Studia Historyczne 11 (2004): 67–87.
Stankiewicz-Kopeć, Monika, „Poglądy Klementyny z Tańskich Hoffmanowej 1798–1845 w refleksji uczennic. Zarys zagadnienia”. Studia Pedagogica Ignatiana 3 (2016): 99–121.
Szews, Jerzy. Język polski w szkolnictwie średnim Pomorza Gdańskiego w latach 1815–1920. Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975.
Wodniak, Katarzyna. „Towarzystwo Pomocy Naukowej dla Dziewcząt w Toruniu (1870–1937) i jego rola w emancypacji zawodowej kobiet na Pomorzu”. Przegląd Historyczno-Oświatowy 1–2 (1999): 55–82.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, IV (2018), Numer 4, s. 323-342
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Edukacja kobiet wiejskich w Prusach Zachodnich w poglądach Anastazji z Czarlińskich Pospieszyłowej (1801–1878)
The Education of Rural Women in West Prussia as Seen by Anastazja Pospieszyłowa (born Czarlińska) (1801–1878)
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
Publikacja: 28.05.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1676
Liczba pobrań: 1023