Artykuł pokazuje kształtowanie się funkcji turystycznej polskich makroregionów w warunkach kryzysu gospodarczego XXI w. Wykorzystując dane statystyczne GUS, zidentyfikowano wskaźniki syntetyczne funkcji turystycznej przyjętych do analizy regionów, posługując się w tym celu pewnym zbiorem mierników. Podjęte badania zmierzały do udzielenia odpowiedzi na pytania: czy światowy kryzys gospodarczy XXI w. zmienił ocenę zdolności pełnienia funkcji turystycznej przyjętych do analizy regionów? W których z nich odnotowano wysokie wskaźniki funkcji turystycznej, a  które osiągnęły w tym względzie niekorzystne oceny?

W artykule omówiono problematykę planowania krajobrazowego w warunkach kryzysu społecznego. Dokonując przeglądu tematyki kolizji i konfliktów w kontekście interakcji człowiek – środowisko, odwołano się do teoretycznych wskazań w zakresie działań strategiczno-planistycznych w procesie kreacji marki w ujęciu przestrzenno-krajobrazowym. Ważnym kontekstem jest praktyczny aspekt odwołania do europejskich dobrych praktyk działań strategicznych, opartych m.in. na planowaniu krajobrazowym w procesie realizacji polityki przestrzennej – planowania przestrzennego, kreacji marki i zarządzania oraz monitoringu.

W okresie trwającego kryzysu gospodarczego można zaobserwować znaczące zmiany w zakresie popytu turystycznego. W związku z powyższym dużego znaczenia w przeciwdziałaniu niekorzystnym zjawiskom nabiera poszukiwanie przewag konkurencyjnych poszczególnych destynacji. Istotnym instrumentem konkurowania jest marka destynacji, zaś jej istotnym składnikiem jest z kolei jakość, która w przypadku destynacji nie jest łatwa do określenia. Prezentowany artykuł koncentruje się na poszukiwaniu odpowiedzi na dwa kluczowe pytania: jakie czynniki decydują o jakości produktu jakim jest destynacja oraz czy w okresie kryzysu gospodarczego warto stawiać na wysoką jakość destynacji w celu przeciwdziałania negatywnym zmianom w wielkości popytu turystycznego? W chwili obecnej szczególnie istotnego znaczenia nabiera odpowiedź na drugie z tych pytań, gdyż zjawiska kryzysowe skłaniają do konkurencji cenowej oraz do poszukiwania oszczędności, które mogą negatywnie wpływać na jakość produktu.

Internet, technologia, procesy integracyjne, globalizacja oraz nadprodukcja dóbr w stosunku do siły nabywczej klientów to podstawowe elementy współczesnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Ich konsekwencją jest olbrzymia konkurencja rynkowa po stronie podaży oraz wzrost i szybka dynamika zmian potrzeb i wymagań konsumentów. Na dodatek w 2008 r. wiele gospodarek świata dotknął kryzys ekonomiczny. Nic więc dziwnego, że przedsiębiorcy w niemal wszystkich branżach, także w turystyce, zaczęli poszukiwać nowych, skuteczniejszych strategii konkurowania, wyróżniania się spośród innych. Jedną z nich jest z pewnością dążenie do zbudowania marki produktu/przedsiębiorstwa i jej silnego wizerunku. Co więcej, instrumenty wykorzystywane dotychczas przy sprzedaży tradycyjnych dóbr i usług zaczęto przenosić na grunt państw, regionów i miejscowości, traktując je na równi z dużymi przedsiębiorstwami o skomplikowanej strukturze organizacyjnej [Morgan, Pritchard, Pride, 2004, s. 22–23]. Powstały więc marki miejsc recepcji turystycznej. Celem artykułu jest ukazanie zmian wizerunku marki jednego z takich miejsc – Krakowa – w opinii turystów z Hiszpanii. Wyjaśniono pojęcie marki i wskazano jej elementy. Szczególną uwagę skoncentrowano na marce obszarów recepcji turystycznej, ukazując specyfikę procesu jej budowania. Następnie pokazano wpływ kryzysu gospodarczego XXI w. na turystykę Hiszpanów, przeanalizowano liczbę gości z tego kraju przyjeżdżających do Krakowa oraz zweryfikowano hipotezę o zmianach w wizerunku marki Kraków w ich opinii w latach 2006–2010. Należy podkreślić, że segment, jakim są odwiedzający z Hiszpanii, był dotychczas w niewielkim zakresie poddawany analizom, ponieważ do 2010 r. turyści z tego kraju nie znajdowali się w czołówce przybywających do Krakowa turystów zagranicznych. 

Niniejsze opracowanie ma na celu usystematyzowanie podejścia do problematyki ryzyka i niepewności, zarówno w zakresie zarządzania kryzysowego, jak również zarządzania ryzykiem. Autorka próbuje określić i odróżnić możliwość zarządzania kryzysowego od zarządzania ryzykiem, które w teorii i praktyce często są w niewłaściwy sposób łączone. Stara się włączyć do toczącej się dyskusji na temat najbardziej skutecznych metod i strategii zarządzania kryzysowego w obszarze  odnoszącym się do ustalenia kontekstu identyfikacji, oceny ryzyka i jego analizy, jak również zajmuje się reagowaniem na zagrożenia. W analizie uwzględniono nie tylko strategiczne i operacyjne metody zarządzania kryzysowego i zarządzania ryzykiem funkcjonujące w przedsiębiorstwie turystycznym, ale  starano się też pokazać, jak przezwyciężyć wpływ kryzysu na działalność i rentowność firmy, wskazując możliwości w zakresie zidentyfikowania zagrożeń w przyszłości, dokonywania zmian oraz wyjaśniania niepewności.

Zacieśnianie relacji pomiędzy podmiotami oferującymi usługi turystyczne z jednej strony stanowi sposób na budowanie przez te podmioty przewagi konkurencyjnej na rynku, a z drugiej może ułatwić obronę przed negatywnymi czynnikami ekonomicznymi wynikającymi z kryzysu. W opracowaniu zaprezentowano kluczowe uwarunkowania rozwoju relacji pomiędzy wytwórcami usług turystycznych. Ponadto wskazano na korzyści płynące z rozwoju współpracy pomiędzy podmiotami tego rynku.

Kształtowanie i utrzymywanie przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw turystycznych w oparciu o ich działalność innowacyjną to podstawa funkcjonowania w gospodarce turystycznej opartej na wiedzy. Dyskusja naukowa wokół problematyki procesów innowacyjnych w turystyce jest przy tym zogniskowana wokół kwestii źródeł innowacji, ich kształtowania i wdrażania, podczas gdy zatrzymywanie wartości generowanej z innowacji znajduje marginalny wyraz w literaturze przedmiotu. A przecież warunkiem koniecznym do zapewnienia wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa jest jego zdolność do zatrzymywania wartości. Zarówno teoria, jak i praktyka prezentuje szerokie spektrum zróżnicowanych mechanizmów zatrzymywania wartości z innowacji, z których mogą skorzystać przedsiębiorstwa turystyczne, przy czym nie wszystkie one w pełni odpowiadają specyfice działalności usługowej, jaka jest prowadzona w branży turystycznej. W niniejszym opracowaniu zaprezentowano najczęściej stosowane mechanizmy, które mimo ograniczeń mogą stanowić znaczące wsparcie działań innowatora zmierzających do zatrzymania jak największej części wartości generowanej z innowacji.

Ostatnie lata pokazują, że sytuacja kryzysowa nie jest czymś wyjątkowym, ale – w coraz większej liczbie przypadków – normalnym elementem funkcjonowania na określonym rynku, w tym także rynku turystycznym. O zdolności przedsiębiorstwa do radzenia sobie z taką sytuacją decyduje jego ogólna sprawność, której syntetycznym wyrazem jest konkurencyjność. Może ona być budowana na wiele różnych sposobów i w wielu różnych wymiarach. Współcześnie jednym z dominujących narzędzi, którego stosowanie sprowadza się do budowania konkurencyjności organizacji, są technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK). Celem artykułu jest pokazanie stanu oraz zmian poziomu informatyzacji małych i średnich przedsiębiorstw turystycznych w zakresie zadań wewnętrznych oraz wskazanie ich powiązań z innymi wewnętrznymi dźwigniami konkurencyjności. Rozważania będą prowadzone w szerszym kontekście radzenia sobie z sytuacją kryzysową. Cel ten zostanie osiągnięty w oparciu o wyniki badań empirycznych, które zostały przeprowadzone na próbie 74 małych i średnich przedsiębiorstw turystycznych. Artykuł zakończą rekomendacje dotyczące dalszego rozwoju omawianych zagadnień w praktyce oraz sugerowane kierunki dalszych badań w tym zakresie.

Celem artykułu jest identyfikacja możliwości reorientacji na klienta przedsiębiorstw turystycznych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, a także weryfikacja empiryczna obecnego zakresu stosowania tych technologii. Wyzwania gospodarki opartej na wiedzy i szczególnie konkurencyjnego rynku podmiotów turystycznych wymuszają na ich menedżerach poszukiwanie nowych rozwiązań związanych ze zwiększaniem zainteresowania konsumentów ich ofertą. Do praktycznej ilustracji zastosowania nowoczesnych technologii wybrano biura podróży. Badanie wykazało, że obecnie podmioty te wykorzystują technologie internetowe do informowania i komunikacji, mniej do budowania relacji długookresowych z klientem w oparciu o nowy produkt i zmiany w jego obsłudze.

W artykule przedstawiono dyskusję wokół podstawowych pojęć z zakresu motywacji turystycznej i teorii czynników motywujących do podróżowania. Zaprezentowano nowe ich ujęcie w postaci koncepcji trychotomii czynników motywacji turystycznej. W tej koncepcji wyróżniono trzy grupy czynników: motywatory, które wywołują chęć, skłonność do podjęcia aktywności turystycznej, czynniki higieny, których brak wywołuje niechęć do uczestnictwa w turystyce oraz demotywatory, powodujące negatywne nastawienie do aktywności turystycznej. Ich wektory oddziaływania na atrakcyjność turystyczną destynacji (obszaru recepcji turystycznej) różnią się diametralnie, chociaż występują one równocześnie i z różną siłą w regionie turystycznym (destynacji). Koncepcja ta stanowi dyrektywę metodologiczną sugerującą rozszerzenie pola analizy prowadzonych badań na czynniki motywacji turystycznej mających charakter destymulant badanego zjawiska. Jest to nowe narzędzie koncepcyjne badania czynników motywacji w ogólności, a czynników motywujących do podróżowania szczególnie.

Zmiany społeczno-gospodarcze dokonujące się w Polsce oraz szeroko rozumiany postęp techniczny stanowią źródło przeobrażeń zachodzących w systemie oświatowym, jak również w postrzeganiu edukacji przez społeczeństwo. Społeczeństwa opartego na wiedzy nie zbuduje się bez edukacji dostosowanej do potrzeb, stanowiącej we wszystkich krajach UE dziedziny strategiczne. To z edukacją i wiedzą związały się przymiotniki „konkurencyjna” czy „innowacyjna”, odmieniane przez wszystkie przypadki. „Edukacja” to słowo-klucz dla współczesnych kryzysów gospodarczych i lęków. Edukacja przyszłości to rozwijanie i aktualizowanie swojej wiedzy przez całe życie, nastawienie na bycie aktywnym i podtrzymywanie postaw wiedzy. Docenianie znaczenia relacji pomiędzy kształceniem specjalistów w zakresie turystyki w systemie zawodowego szkolnictwa wyższego a potrzebami pracodawców wynika ze znaczenia wiedzy dla rozwoju gospodarczego. Stworzenie gospodarki opartej na wiedzy oraz dążenie do tego, aby społeczeństwo stało się społeczeństwem wiedzy to główne cele Strategii lizbońskiej. Realizacja tak postawionych zadań stwarza jednocześnie konieczność określenia celów dla edukacji oraz perspektywicznej koordynacji podmiotów rynku pracy i edukacji, aby nie doprowadzić do kształcenia potencjalnie bezrobotnych.

Turystyka przyrodnicza i ekoturystyka są w Polsce wciąż niedoceniane, mimo iż na świecie rośnie popyt na tego typu imprezy. Brakuje zarówno kadr przygotowanych do zaprojektowania i poprowadzenia wycieczki przyrodniczej lub ekoturystycznej, jak i systemu zarządzania wiedzą o przyrodzie w gminie. W artykule podjęta została próba usystematyzowania zagadnień definicyjnych oraz zidentyfikowania potrzeb turystów w stosunku do oferty przyrodniczej, jak i określenia zadań dotyczących edukacji przyszłych organizatorów w tym zakresie. Zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych wśród turystów w trzech parkach krajobrazowych województwa wielkopolskiego, dotyczące potrzeb ankietowanych w odniesieniu do zdobywania wiedzy przyrodniczej oraz satysfakcji z pobytu w parku.

W artykule podjęto próbę wykazania, iż koncepcja współtworzenia wartości z klientami może być skutecznie wykorzystana na rzecz tworzenia wartości społecznej. Idee takie jak społeczna odpowiedzialność biznesu czy tworzenie wartości ekonomiczno-społecznej powstały w odpowiedzi na szereg potrzeb i problemów społecznych będących wynikiem skoncentrowania przedsiębiorczości i zarządzania tylko i wyłącznie wokół wartości ekonomicznych. W artykule pokazano, że zaangażowanie klientów stwarza szansę pozytywnej zmiany tej sytuacji.

Autor uściśla pojęcie negocjacji, które funkcjonuje w literaturze przedmiotu, ujawnia niektóre źródła jego wieloznaczności i zarysowuje metodę jej kontrolowania. W tekście wyznaczono ogólną perspektywę, w której można dostrzec kompatybilność różnych określeń negocjacji, które bez tej perspektywy mogą wydawać się rozbieżne lub sprzeczne. Praca jest przykładem wykorzystania metod filozoficznych w naukach o zarządzaniu.

W artykule przedstawiono zagadnienie wprowadzenia zmiany organizacyjnej w administracji państwowej w Polsce w okresie międzywojennym. Zwrócono uwagę na kategorie służące opisowi rzeczywistości organizacyjnej i ukazano aktorów wprowadzających zmiany oraz wzorce, do jakich odwoływali się, projektując zmiany. Do analizy wybrano organa kontroli wewnętrznej administracji państwowej. Prawnicze wykształcenie osób wprowadzających zmiany pozwoliło na ukazanie implementacji kategorii i kryteriów właściwych zarządzaniu w środowisku wyrosłym z tradycji prawniczych.