FAQ
okładka czasopisma "Sztuka Leczenia" Najnowszy numer Następne
Redaktor naczelny:
dr hab. n. med., prof. UJ Joanna Bonior
Zastępca redaktora naczelnego:
Dr hab. n. hum. Marek Motyka
Sekretarz redakcji:
mgr Beata Jakubczyk
Członkowie Redakcji:
Dr n. med. Teresa Gabryś
Dr hab. n. o zdr. Iwona Malinowska-Lipień
Dr n. o zdr. Małgorzata Dziubak
Dr n. med. i n. o zdr. Joanna Sułkowska

Częstotliwość: Półrocznik

Rok założenia: 1995

Przejdź do strony czasopisma Następne

Języki publikowania: angielski, polski

Status: aktywne

Licencja: CC BY, open access __T_UNLOCK

Opłaty za publikację: Nie

Dyscyplina naukowa: Nauki o zdrowiu, Dziedzina nauk medycznych i nauk o zdrowiu

Typ czasopisma: Naukowe

ISSN: 1234-7175

eISSN: 1898-2026

UIC ID: 201095

DOI: 10.4467/18982026SZL

Punkty MNiSW: 20

Opis czasopisma

Czasopismo Sztuka Leczenia powstało z myślą poszerzenia redukcjonistycznego paradygmatu, sprowadzającego funkcjonowanie człowieka wyłącznie do płaszczyzny biologicznej, o pozostałe wymiary ludzkiego funkcjonowania, jakimi są wymiar psychiczny, społeczny i duchowy. Od momentu swego powstania w sposób szczególny akcentowało psychosomatyczny związek pomiędzy ciałem i umysłem, z czego wynikają bezpośrednie konsekwencje dla promocji zdrowia i terapii oraz szeroko rozumianej opieki medycznej. Obecna redakcja zamierza kontynuować dotychczasową linię programową czasopisma, rozwijając jednocześnie jego interdyscyplinarny charakter i reprezentowany w nim wyraźnie nurt humanistyczny.

Prezentacja numeru

zobacz wszystkie wydania Następne

Tom 40 Numer 1

Data publikacji: 09.07.2025

Redaktor naczelny: Joanna Bonior

Zastępca redaktora naczelnego: Marek Motyka

Sekretarz redakcji: Beata Jakubczyk

Marek Motyka

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Czytaj więcej Następne

PRACE EMPIRYCZNE I DONIESIENIA Z BADAŃ

Lisa Johnson

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Pielęgniarki pediatryczne opiekują się dziećmi, czyli osobami najbardziej nieporadnymi i wymagającymi pomocy. Wielokrotne towarzyszenie cierpieniu małych pacjentów może prowadzić do wyczerpania emocjonalnego i wypalenia zawodowego. Celem prezentowanego badania jakościowego był opis doświadczeń pielęgniarek pediatrycznych, związanych z uczestnictwem w traumie ich pacjentów. Do rekrutacji 17 uczestników zastosowano technikę doboru celowego o maksymalnej zmienności. Analiza danych z wywiadu ujawniła temat nadrzędny, tj. równoważenie potrzeb dziecka, rodzica i pielęgniarki. W jego ramach zidentyfikowano cztery tematy: definiowanie doświadczeń traumatycznych, zarządzanie ciężarem odpowiedzialności zawodowej i emocjami, zapobieganie dalszej traumatyzacji i wprowadzanie zmian. Wyniki badania mogą mieć znaczenie dla rozwoju edukacji pielęgniarek, służąc ich lepszemu przygotowaniu do trudnej opieki nad straumatyzowanymi dziećmi, a także sprzyjając poprawie warunków pracy pielęgniarek oraz otrzymaniu samooceny ich środowiska zawodowego.
Czytaj więcej Następne

Agnė Jakavonytė-Akstinienė, Aldona Mikaliūkštienė, Ilona Tkačenko

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Pielęgniarki anestezjologiczne i intensywnej opieki każdego dnia stykają się z różnymi potrzebami pacjentów, problemami, bólem i śmiercią. Z czasem może to prowadzić do wyczerpania emocjonalnego, zmęczenia i wypalenia zawodowego, powodując nie tylko niezadowolenie z pracy, ale także utratę motywacji do niej. Niezadowolenie z pracy jest kluczowym czynnikiem przy rozważaniu zmiany pracy. Celem badania była analiza czynników wpływających na satysfakcję z pracy pielęgniarek na oddziałach intensywnej terapii. W badaniu wzięło udział 166 pielęgniarek OIT. Dane zostały zebrane w latach 2020–2021. Wybraną metodą było badanie ankietowe. Kwestionariusz składał się z trzech części: (1) danych społeczno-demograficznych; (2) pytania otwartego w celu określenia poglądów respondentów na temat czynników zwiększających ich motywację do pracy; oraz (3) ankiety satysfakcji z pracy (JSS). Ustalono, że średni poziom charakteru pracy pielęgniarek był na średnio-wysokim poziomie (M = 17.81, SD = 3.3), podczas gdy relacje ze współpracownikami (M = 16.99, SD = 3.4), komunikacja (M = 16.92, SD = 3.7) i nadzór (M = 16.74, SD = 4.0) były mniej niż umiarkowane. Ogólna satysfakcja pielęgniarek z pracy okazała się średnia. Zadowolenie pielęgniarek z pracy zależało od charakteru pracy i ich relacji ze współpracownikami. Pielęgniarki starsze, lepiej wykształcone i zatrudnione na mniej niż jeden cały etat, lepiej postrzegały współpracowników i komunikację.
Czytaj więcej Następne

Marta Barłowska, Gabriela Zabierowska

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest postępującą chorobą autoimmunologiczną obejmującą tkankę łączną, prowadzącą do uszkodzenia stawów i zmian wielonarządowych. Krioterapia jest jedną z najczęściej stosowanych metod leczenia fizykalnego pacjentów z RZS. Ocena skuteczności krioterapii ogólnoustrojowej i krioterapii miejscowej w leczeniu chorych na RZS. Grupę badaną stanowiło 20 pacjentów z RZS (średnia wieku 61 ± 10,9 lat). Wśród nich 11 pacjentów poddano serii 10 zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej (grupa A), a 9 pacjentów poddano serii 10 zabiegów krioterapii miejscowej (grupa B). Za pomocą kwestionariusza ankiety, wizualnej skali analogowej (VAS) i ręcznego dynamometru Baseline zbadano stan pacjentów przed i po terapii. Po zastosowaniu krioterapii ogólnoustrojowej i miejscowej zaobserwowano zmniejszenie subiektywnego czucia bólu wśród badanych pacjentów. W grupie B odnotowano większe zmniejszenie bólu stawów kolanowych i łokciowych w porównaniu z grupą A. Krioterapia ogólnoustrojowa spowodowała zmniejszenie bólu stawów nadgarstkowych, barkowych, skokowych i stopy w porównaniu z krioterapią miejscową. W obu badanych grupach zaobserwowano subiektywną poprawę samopoczucia, samodzielności i sprawności manualnej. Odnotowano skrócenie czasu trwania sztywności porannej oraz poprawę siły mięśni dłoni. Różnice te nie były istotne statystycznie. Zastosowanie serii obu form krioterapii zmniejszyło występowanie objawów choroby u badanych pacjentów. Krioterapia miejscowa okazała się skuteczną metodą zmniejszania obrzęków stawów, co przyczyniło się do poprawy samopoczucia, samodzielności i sprawności manualnej chorych.
Czytaj więcej Następne

Marta Barłowska, Gabriela Zabierowska

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest postępującą chorobą autoimmunologiczną obejmującą tkankę łączną, prowadzącą do uszkodzenia stawów i zmian wielonarządowych. Krioterapia jest jedną z najczęściej stosowanych metod leczenia fizykalnego pacjentów z RZS. Ocena skuteczności krioterapii ogólnoustrojowej i krioterapii miejscowej w leczeniu chorych na RZS. Grupę badaną stanowiło 20 pacjentów z RZS (średnia wieku 61 ± 10,9 lat). Wśród nich 11 pacjentów poddano serii 10 zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej (grupa A), a 9 pacjentów poddano serii 10 zabiegów krioterapii miejscowej (grupa B). Za pomocą kwestionariusza ankiety, wizualnej skali analogowej (VAS) i ręcznego dynamometru Baseline zbadano stan pacjentów przed i po terapii. Po zastosowaniu krioterapii ogólnoustrojowej i miejscowej zaobserwowano zmniejszenie subiektywnego czucia bólu wśród badanych pacjentów. W grupie B odnotowano większe zmniejszenie bólu stawów kolanowych i łokciowych w porównaniu z grupą A. Krioterapia ogólnoustrojowa spowodowała zmniejszenie bólu stawów nadgarstkowych, barkowych, skokowych i stopy w porównaniu z krioterapią miejscową. W obu badanych grupach zaobserwowano subiektywną poprawę samopoczucia, samodzielności i sprawności manualnej. Odnotowano skrócenie czasu trwania sztywności porannej oraz poprawę siły mięśni dłoni. Różnice te nie były istotne statystycznie. Zastosowanie serii obu form krioterapii zmniejszyło występowanie objawów choroby u badanych pacjentów. Krioterapia miejscowa okazała się skuteczną metodą zmniejszania obrzęków stawów, co przyczyniło się do poprawy samopoczucia, samodzielności i sprawności manualnej chorych.
Czytaj więcej Następne

ARTYKUŁY TEORETYCZNE I PRZEGLĄDOWE

Helena Wrona-Polańska

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Praca przedstawia wyniki 50-letnich badań autorki dotyczących psychologicznych mechanizmów zdrowia i choroby w ujęciu funkcjonalnym. Początkiem badań było podjęcie przez autorkę pracy w Klinice Hematologii Akademii Medycznej w Krakowie, kierowanej przez Profesora Juliana Aleksandrowicza, wybitnego lekarza humanistę. Pionierskie badania autorki, prowadzone od połowy lat 70. ubiegłego stulecia wśród chorych na białaczkę i zdrowych, ukazały istotę zdrowia/choroby jako funkcji twórczego zmagania się ze stresem poprzez wykorzystanie zasobów podmiotowych. Wyniki badań chorych po przeszczepie szpiku kostnego, oparte na Funkcjonalnym Modelu Zdrowia (FMZ) Wrony-Polańskiej (2003) mają istotne znaczenie teoretyczne i aplikacyjne. Ukazują wielorakie uwarunkowania i psychologiczne mechanizmy zdrowia funkcjonalnego, którego kreatorem jest sam podmiot w relacji z otoczeniem społecznym. Wskazują na istotną terapeutyczną rolę psychologa – wspierającą i motywującą do aktywności na rzecz odbudowy własnego zdrowia subiektywnego. Na ten mechanizm już w latach 70. ubiegłego stulecia zwracał uwagę Profesor Julian Aleksandrowicz, zatrudniając w Klinice Hematologii AM psychologa, któremu przydzielił znaczącą rolę w interdyscyplinarnym dialogu z chorym.
Czytaj więcej Następne

Alicja Nasiłowska-Barud

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Artykuł poświęcony jest jubileuszowi pięćdziesięciolecia pracy naukowo-badawczej i klinicznej prof. dr hab. Heleny Wrony-Polańskiej oraz pamięci prof. med. Juliana Aleksandrowicza, mistrza w holistycznym kształceniu i przygotowaniu do pracy z człowiekiem chorym: lekarzy, psychologów, pielęgniarek, fizjoterapeutów oraz innych pracowników zespołów leczących. Stał się on okazją do przypomnienia ważnych początków instytucjonalnej współpracy psychologów z lekarzami w obszarze medycyny somatycznej, kiedy to pierwsi psycholodzy zaczęli być zatrudniani w oddziałach szpitalnych o charakterze pozapsychiatrycznym. Ich praca miała znaczący wpływ na poszerzenie biomedycznego modelu diagnozy i terapii o niezwykle istotne elementy psychosomatyczne oraz somatopsychiczne, a także na dynamiczny rozwój badań naukowych w obszarze psychologii klinicznej i psychologii zdrowia.
Czytaj więcej Następne

Patrycja Lebowa, Weronika Lebowa, Artur Jurczyszyn

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Wzrost oczekiwanej długości życia i starzenie się społeczeństwa przyczyniają się do rozpowszechnienia chorób przewlekłych, w tym chorób nowotworowych. Interdyscyplinarne podejście do planowania opieki nad pacjentem onkologicznym stało się w ostatnich latach standardowym postępowaniem. Coraz większą rolę w terapii chorób nowotworowych, przypisuje się aktywności fizycznej. Ma ona korzystny wpływ na efekty leczenia, podnosi jakość życia chorych, jest także istotnym czynnikiem prewencyjnym rozwoju nowotworów. Korzyści, jakie może odnieść pacjent onkologiczny z prowadzenia aktywnego trybu życia sprawiają, że promowanie aktywności fizycznej powinno stanowić jeden z celów w długoterminowej opiece nad pacjentem.
Czytaj więcej Następne

Michał Sułkowski, Katarzyna Bargiel

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Wolność wyboru i autonomia decyzyjna podlegają szczególnej ochronie w polskim porządku prawnym. Osoby wykonujące zawód medyczny mają obowiązek przestrzegać praw pacjenta, w tym uszanować prawo pacjenta do wyrażenia świadomej zgody (lub sprzeciwu) na zabieg leczniczy. Obowiązek uzyskania świadomej zgody pacjenta na przeprowadzenie zabiegu leczniczego jest uregulowany w przepisach prawa. Konsekwencje wykonania zabiegu leczniczego wbrew woli pacjenta wskazuje Ustawa – Kodeks karny. Wypełnienie wskazanych w ustawie karnej znamion czynu zabronionego i złożenie przez pokrzywdzonego odpowiedniego wniosku o ściganie może, w przypadku udowodnienia winy, skutkować skazaniem osoby wykonującej zawód medyczny przez sąd karny. Należy pamiętać, że pacjent ma prawo wyrazić skuteczny prawnie sprzeciw na przyszłość (pro futuro) na wypadek przyszłej konieczności udzielenia świadczenia zdrowotnego.
Czytaj więcej Następne

Karolina Duczmal, Zuzanna Słowińska, Gabriela Ciszek, Zofia Kowal, Kornelia Kręciszewska, Karolina Żyto, Katarzyna Pękacka-Falkowska

Sztuka Leczenia, Tom 40 Numer 1, 2025 (Early View)

Artykuł przedstawia przegląd historycznych metod leczenia raka piersi, od starożytności po czasy współczesne. Śledzi rozwój teorii medycznych i podejść terapeutycznych, wskazując na najważniejsze postacie oraz kamienie milowe. Omawia praktyki starożytnego świata, wyodrębniając postępowanie chirurgiczne, rozwój radio- i chemioterapii a także początki terapii celowanych. Pokazuje, jak minione innowacje i odkrycia kształtują współczesną medycynę i wpływają na jej dalszy rozwój. Część pierwsza artykułu przedstawia najstarsze sposoby podejścia do terapii raka piersi, charakterystyczne dla świata starożytnego. Skupia się na materiałach historycznych wytworzonych przez cywilizacje antyczne, m.in. Egipt, Grecję, Rzym, Indie i Chiny, aby ukazać, jak ich przedstawiciele rozumieli i leczyli nowotwory sutka.
Czytaj więcej Następne