Tom 39 Numer 2

2024 (Early View)

Opis

Projekt okładki: Andrzej Franaszek

Licencja: CC BY

Redakcja

Redaktor naczelny Joanna Bonior

Zastępca redaktora naczelnego Marek Motyka

Sekretarz redakcji Beata Jakubczyk

Członkowie Redakcji Teresa Gabryś, Iwona Malinowska-Lipień, Małgorzata Dziubak

Zawartość numeru

Od Redakcji

Marek Motyka

Sztuka Leczenia, Tom 39 Numer 2, 2024 (Early View)

PDF

Czytaj więcej

PRACE EMPIRYCZNE I DONIESIENIA Z BADAŃ

Adverse Childhood Experiences (ACEs) and depressive symptoms in an urban community college population

Laureen Tavolaro-Ryley, Evanne Juratovac, Roberta Waite, Diana Lynn Morris

Sztuka Leczenia, Tom 39 Numer 2, 2024 (Early View)

Niekorzystne doświadczenia z dzieciństwa (ACEs) – takie jak dysfunkcyjność rodziny, przemoc, zaniedbywanie, czy też stres środowiskowy (Urban ACEs) – są łączone z negatywnymi skutkami zdrowotnymi. W poniższym badaniu przeanalizowane zostały samodzielnie zadeklarowane traumy oraz objawy depresyjne wśród populacji miejskiej studentów szkół półwyższych w Stanach Zjednoczonych; używając przy tym opisowej metody korelacyjnej z próbą uznaniową. Trauma została oszacowana na podstawie zarówno ACEs, jak i Urban ACEs, podczas gdy objawy depresyjne zostały ocenione przy użyciu kwestionariusza PHQ-9. Wyniki wskazują na obecność znacznej traumy (ACEs μ = 3,59, Urban ACEs μ = 2,15) oraz objawów depresyjnych (PHQ-9 μ = 9,30). Analiza demograficzna wykazała, że studenci opisujący swoją płeć jako „inną” oraz studenci o latynoamerykańskiej tożsamości etnicznej wykazywali zwiększoną podatność na traumę. Występowanie traumy dziecięcej w połączeniu z wyzwaniami nieodzownymi dla miejskiej populacji studentów szkół półwyższych powodują powstanie nadmiernego ciężaru psychicznego. Dlatego też ewaluacja traumy dziecięcej oraz zapewnienie pomocy psychosocjalnej są nieodzowne dla poprawy dobrostanu oraz osiągnięć akademickich owych studentów.

PDF

Czytaj więcej

Macierzyństwo w zakładach karnych – aspekty prawne i praktyczne w świetle badań własnych

Paweł Lipowski, Oliwia Tatarkiewicz

Sztuka Leczenia, Tom 39 Numer 2, 2024 (Early View)

Praca podejmuje tematykę znajomości i poszanowania praw kobiet osadzonych w zakładach karnych, przebywających tam w okresie ciąży, porodu i połogu. Macierzyństwo łączy się z trudnościami na różnych płaszczyznach. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety były świadome przysługujących im praw. Opieka okołoporodowa jest kluczowa ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa zarówno matce, jak i dziecku. Niewyobrażalny wydaje się brak dostępu do opieki specjalistycznej dla każdego człowieka. Wyniki badania przeprowadzonego przez autorów w Zakładzie Karnym nr 1 w Grudziądzu oraz w Zakładzie Karnym w Krzywańcu – jedynych w naszym kraju miejscach przeznaczonych na pobyt kobiet skazanych w tak szczególnym okresie jak macierzyństwo – wykazały, że w przyzakładowych domach matki i dziecka występują braki, jeżeli chodzi o podstawowy poziom poszanowania praw człowieka (kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu), takich jak godność i intymność czy też dostęp do świadczeń zdrowotnych.

PDF

Czytaj więcej

ARTYKUŁY TEORETYCZNE I PRZEGLĄDOWE

Dieta i suplementacja w okresie karmienia piersią

Julia Spurek, Martyna Sobania, Emilia Promowicz, Agnieszka Pieczykolan

Sztuka Leczenia, Tom 39 Numer 2, 2024 (Early View)

PDF

Czytaj więcej

Raportowanie zgłaszania działań niepożądanych przez osoby wykonujące zawody medyczne w Polsce

Karolina Raźniewska

Sztuka Leczenia, Tom 39 Numer 2, 2024 (Early View)

Celem pracy jest omówienie tematyki raportowania działań niepożądanych przez osoby wykonujące zawody medyczne w Polsce. Dzięki ciągłemu monitorowaniu bezpieczeństwa stosowania produktów leczniczych stale zwiększa się wiedza o danym leku, co pozwala na określenie grup pacjentów, dla których dany preparat stanowi najlepszą opcję terapeutyczną. W Polsce informacje o obowiązku zgłaszania działań niepożądanych leków znajdziemy w Ustawie Prawo farmaceutyczne oraz w poszczególnych ustawach o zawodzie m.in. lekarza i lekarza dentysty czy farmaceuty. Do zgłaszania niepożądanych reakcji są zobligowane osoby wykonujące zawody medyczne, do takiego obowiązku powinni także poczuwać się pacjenci oraz ich przedstawiciele ustawowi lub opiekunowie.
Ciągły nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii jest istotnym elementem wszystkich systemów opieki zdrowotnej, wpływającym korzystnie na jej jakość. Dzięki systematycznemu poszerzaniu wiedzy w tym zakresie możliwe jest stałe uaktualnianie informacji dotyczących potencjalnych działań niepożądanych produktów leczniczych.

PDF

Czytaj więcej

Retoryczny wydźwięk wybranych koncepcji filozofii śmierci i jego pocieszająca rola

Zygmunt Pucko

Sztuka Leczenia, Tom 39 Numer 2, 2024 (Early View)

Śmierć w życiu człowieka zdarza się tylko raz i nieodwracalnie niszczy jego istnienie. Jest „czymś”, co występuje powszechnie, a mimo to pozostaje nieuchwytna poznawczo. Wobec niej rozum ludzki jest zupełnie bezradny. Niemniej pomimo swej słabości nieustannie próbuje rozszyfrować jej zagadkę. Dlatego filozofowie niestrudzenie formułują rozmaite poglądy na temat śmierci i usiłują na własny sposób dowieść swych racji. Do uprawomocnienia stawianych tez stosują niekiedy sylogizm. Częściej jednak sięgają po środki retoryczne. Największą popularnością cieszą się wśród nich: oryginalny język, perswazja, figury retoryczne, sofizmaty, oratorskie popisy. Żadna z przywołanych w szkicu koncepcji śmierci nie została przez ich autorów udowodniona i nie legitymuje się nawet statusem prawdopodobieństwa. Wszystkie jawią się jako abstrakcyjne konstrukty, którym bliżej do retoryki niż filozofii. Z poznawczego punktu widzenia nie dają one żadnej wiedzy o śmierci, ale mają pewien walor terapeutyczny, bo silnie poruszają wyobraźnię, organizują emocje i wpływają na umysł. Dostarczają człowiekowi teoretycznych systemów odniesienia, porządkują podstawowe kategorie egzystencjalne, nadają sens sprawom ostatecznym i wskazują na celowość przemijania. Paradoksalnie, owe modele mogą stać się dla ludzi bezpiecznym schronieniem przed grozą śmierci i udzielić im wsparcia psychicznego. Wbrew swej nierealności uzyskują w wymiarze psychicznym status niby-ontologiczny i traktowane są jako szczególna postać bytu, która powoduje trwałe skutki w obszarze świadomości oraz w sferze behawioralnej.

PDF

Czytaj więcej

Zawód felczera – kiedyś i dziś

Józef Muszyński

Sztuka Leczenia, Tom 39 Numer 2, 2024 (Early View)

Zawód felczera pojawia się w polskich źródłach pisanych już w XVII wieku, początkowo w kontekście wojskowym. W miarę rozwoju starano się uregulować jego pozycję w systemie służby zdrowia. W latach powojennych zaczęto postrzegać go jako rozwiązanie problemu niedoboru kadr medycznych. Jednak ograniczenia tej profesji oraz rozwój innych zawodów związanych z ochroną zdrowia spowodowały zmniejszenie jej roli w Polsce. Mimo to w niektórych krajach felczer ma duże znaczenie. W literaturze opisano również podobne zawody, których przedstawiciele pełnią obowiązki pokrywające się z kompetencjami felczerów. Świadczy to o trwałym i międzynarodowym charakterze tej profesji, co znajduje odzwierciedlenie w różnych kontekstach kulturowych i systemach opieki zdrowotnej. Celem niniejszej pracy było przedstawienie zmian zachodzących w podejściu do zawodu felczera i jego obowiązków w Polsce i na świecie.

PDF

Czytaj więcej