Celem badania była ocena związku pomiędzy poczuciem własnej skuteczności i satysfakcją z życia a występowaniem ortoreksji u studentów kierunków medycznych. Badanie zostało przeprowadzone w 2021 roku wśród 304 studentów kierunków medycznych. Wykorzystana została metoda sondażu diagnostycznego z zastosowaniem standaryzowanych kwestionariuszy ORTO-15, SWLS, GSES. Przeprowadzona analiza statystyczna wykazała silną dodatnią korelację pomiędzy satysfakcją z życia a poczuciem własnej skuteczności. Ryzyko zachowań ortorektycznych było związane z poziomem BMI, kierunkiem studiowania oraz województwem, w którym studiowały badane osoby. Studenci z nieprawidłowym BMI mają większą skłonność do zaburzeń ortorektycznych w porównaniu do studentów z prawidłowym BMI. Najwyższe ryzyko zachorowania na ortoreksję prezentowali studenci kierunku stomatologia i fizjoterapia, z województwa dolnośląskiego, a najmniejsze ryzyko zachowań ortorektycznych dotyczyło studentów kierunku zdrowie publiczne z województwa śląskiego.

ABSTRACT

Orthorexic disorders, self-efficacy and satisfaction with life of medical students – cross-sectional study 

The aim of the research was to assess the relationship between self-efficacy, life satisfaction and the occurrence of orthorexia nervosa in the group of medical students. The survey was conducted in 2021 among 304 students of medical faculties. A diagnostic survey method using standardised questionnaires – ORTO-15, SWLS and GSES – was chosen. The performed statistical analysis showed a strong positive correlation between life satisfaction and self-efficacy. The risk of orthorexic behaviour was related to the BMI level, the field of studies and the region where the students studied. Students with an abnormal BMI are more prone to the orthorexia disorder compared to students with a normal BMI. The highest risk of developing orthorexia was presented by students of dentistry and physiotherapy from the Lower Silesia region while the lowest risk of orthorexic behaviour was presented by students of public health from the Silesian region.

Wkład autorów

Autor poszukuje związków między ekspansją sztucznej inteligencji (SI) a problematyką wartości. Szczególną uwagę zwraca na trudności związane z „uzgadnianiem wartości” w ramach interakcji „algorytm vs człowiek”. Przybliża problemy związane z uwzględnianiem ludzkich wartości w projektowaniu złożonych algorytmów. Wynikają one z faktu, że preferowane wartości nie są spójne i mają charakter kontekstowy (a więc zmienny). Są też zależne od uwarunkowań kulturowych i różnic indywidualnych. Szczególnie trudne do przewidzenia są tzw. wartości sentymentalne. Wszystko to sprawia, że jednoznaczne zdefiniowanie respektowanych przez algorytm wartości jest prawie niemożliwe. Obecnie podejmowane są próby uwzględniania emotional computing w projektowaniu sztucznych systemów, co zdaniem wielu badaczy może okazać się przełomem w rozwoju SI. Podjęto już zaawansowane próby modelowania jednego z aspektów inteligencji emocjonalnej, jakim jest rozpoznawanie cudzych stanów emocjonalnych w oparciu o analizę mimiki twarzy. Zdaniem autora sukcesy w zakresie artificial emotional intelligence powinny raczej martwić niż cieszyć użytkowników Sieci. Poskutkują bowiem większą kontrolą ze strony używających ich instytucji, a w konsekwencji do dalszym ograniczaniem wolności osobistej indywidualnych użytkowników. Mudyń sugeruje, że ekspansja technologii cyfrowej (wbrew początkowym nadziejom) przyczynia się do zwiększonej centralizacji władzy i nierówności społeczno-ekonomicznych. Mówiąc słowami Norberta Wienera (1950), ojca cybernetyki, rozwój technologii cyfrowej przyczynia się do „the human use of human beings”. 

ABSTRACT

The expansion of artificial intelligence and the problem of values

The author analyzes relation between the expansion of artificial intelligence (AI) and the issue of values. In particular, he points out the difficulties associated with “agreeing on values” in an algorithm vs during a human interaction. The article highlights the obstacles of taking human values into account while designing complex algorithms, which result from the fact that the preferred values are inconsistent, contextual and therefore variable. The values depend on cultural conditions and individual differences as well. In addition, the sentimental values are also difficult to predict and take into account. All this makes it almost impossible to unambiguously define the values to be respected by the algorithm. Currently, an attempt is being made to include “emotional computing” into a design of artificial systems, which, according to many researchers, may turn out to be a breakthrough in the development of AI. There are already advanced attempts being made to model one of the aspects of emotional intelligence, which is to recognise other people’s emotional states based on the analysis of their facial expressions. According to the author, developments in the field of artificial emotional intelligence should rather worry than satisfy the users of the internet. They will contribute to greater control exercised by the institutions that use them, and consequently to further limitation of personal freedom of the individual users. The author suggests that the expansion of digital technology (contrary to the initial hopes) contributes to increased centralization of power and socio-economic inequalities. In the words of Norbert Wiener (1950), the development of digital technology contributes to “the human use of human beings”. 

The author analyzes relation between the expansion of artificial intelligence (AI) and the issue of values. In particular, he points out the difficulties associated with “agreeing on values” in an algorithm vs during a human interaction. The article highlights the obstacles of taking human values into account while designing complex algorithms, which result from the fact that the preferred values are inconsistent, contextual and therefore variable. The values depend on cultural conditions and individual differences as well. In addition, the sentimental values are also difficult to predict and take into account. All this makes it almost impossible to unambiguously define the values to be respected by the algorithm. Currently, an attempt is being made to include “emotional computing” into a design of artificial systems, which, according to many researchers, may turn out to be a breakthrough in the development of AI. There are already advanced attempts being made to model one of the aspects of emotional intelligence, which is to recognise other people’s emotional states based on the analysis of their facial expressions. According to the author, developments in the field of artificial emotional intelligence should rather worry than satisfy the users of the internet. They will contribute to greater control exercised by the institutions that use them, and consequently to further limitation of personal freedom of the individual users. The author suggests that the expansion of digital technology (contrary to the initial hopes) contributes to increased centralization of power and socio-economic inequalities. In the words of Norbert Wiener (1950), the development of digital technology contributes to “the human use of human beings”.

Pojęcie błędu medycznego nie jest dostatecznie jasno zdefiniowane w aktach prawnych obowiązujących w Polsce. W literaturze przedstawia się różne definicje, a ich elementem wspólnym jest działanie osoby wykonującej zawód medyczny niezgodne z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej. Niestety zjawisko błędu medycznego jest coraz częstsze. Duży odsetek pacjentów deklaruje, że został skrzywdzony przez błąd medyczny, a prokuratura prowadzi coraz więcej spraw o błąd w sztuce lekarskiej (występuje tendencja wzrostowa). Wyróżnia się następujące rodzaje błędów medycznych: diagnostyczny, terapeutyczny, techniczny, prognostyczny, organizacyjny i informacyjny. Za dopuszczenie się błędu medycznego pracownik medyczny podlega odpowiedzialności karnej, cywilnej i zawodowej. W świetle prawa karnego błąd medyczny jest zwykle przestępstwem zaniechania działania, ponieważ pracownik wykonujący zawód medyczny jest gwarantem zdrowia i życia pacjenta. Pracownik medyczny może być skazany przez sąd karny po spełnieniu znamion po spełnieniu znamion jednego z czynów zabronionych określonych w Kodeksie karnym.

ABSTRACT 

Medical error – term, types and legal basis

The notion of medical error hasn’t been defined clearly enough in legal terms. Numerous authors have presented various definitions of a medical error – the essence of the concept and the common element of the definitions is the action of a healthcare worker that is incompatible with the requirements of current medical knowledge. Unfortunately, the phenomenon of medical error is becoming more and more common. A large percentage of patients declare that they have been harmed by a medical error and there is an upward trend in the number of medical malpractice cases investigated by the prosecutor’s office. There are different types of medical error, which can be classified as follows: diagnostic, therapeutic, technical, prognostic, organizational and informational error. A healthcare worker is subject to criminal, civil and professional liability for committing a medical error. According to the criminal law, a medical error is usually a criminal offence of failure to act, because the healthcare worker is liable for patient’s health and life. A healthcare worker may be convicted by criminal court after fulfilling the characteristics of one of the prohibited acts specified by the penal code.

Tajemnica zawodowa lekarza i fizjoterapeuty to gwarancja poufności w relacji z pacjentem, po którego śmierci dowodem poszanowania prywatności jest utrzymanie tej tajemnicy. Tajemnicę zawodową regulują ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz akty prawne dotyczące
właściwych zawodów medycznych. Po śmierci pacjenta dysponentami jego danych medycznych stają się jego osoby bliskie. Mają one prawo zwolnić medyka z tajemnicy zawodowej oraz określić dokładny zakres zwolnienia. Spór pojawia się, gdy osoby bliskie nie będą zgodne w tej materii lub ich zdanie będzie odmienne od zdania pacjenta. Wówczas spór rozpatruje sąd.

ABSTRACT 

Legal consequences of the patient’s objection expressed during his lifetime or close relatives disputing the disclosure of professional confidentiality of a doctor and physiotherapist after the patient’s death

The professional secrecy of a doctor and a physiotherapist is a guaranteed confidentiality in the relationship with the patient. After the patient’s death, professional secrecy is a proof of respect for their privacy. Professional secrecy is regulated by the Act on Patient Rights as well as legal acts regarding the relevant medical professions, and supervised by the Patient’s Rights Ombudsman. After the patient’s death, close relatives become the holders of his medical information. A relative has the right to release a healthcare worker from the professional secrecy and define the exact scope of its disclosure. A dispute occurs when close relatives disagree or their opinion differs from that of the patient. In such a case, disputes are resolved by a civil court.

Zdecydowana większość Polaków posiada nowoczesne urządzenia typu smartfon czy smartwatch. Sprzęty te wyposażone są w liczne czujniki, które mogą dostarczyć wielu informacji interesujących z biomedycznego punktu widzenia. Zgodnie z koncepcją Marca Lalonda najistotniejszym czynnikiem wpływającym na zdrowie człowieka jest jego styl życia. Celem niniejszego artykułu było przedstawienie szeroko dostępnych i prostych w użyciu narzędzi mobilnych, które mogą być wykorzystane do kontroli stanu zdrowia oraz poziomu aktywności fizycznej. Aplikacje śledzące tę aktywność, dietę i jej kaloryczność, sen czy pomagające w kontrolowaniu bądź zaprzestaniu korzystania z używek powinny stanowić ważny element promocji zdrowia. Autorzy postulują wykorzystanie posiadanych przez większość osób urządzeń do poprawy nawyków, ogólnego stanu organizmu i ich samoświadomości.

ABSTRACT

Mobile devices in planning and monitoring physical activity and in promoting health

The vast majority of Poles have modern smartphones or smartwatches. These devices are equipped with a number of sensors that can provide a lot of information interesting from a biomedical point of view. According to the concept of Marc Lalond, the most important factor affecting human health is their lifestyle. The purpose of this article is to present widely available and easy-to-use mobile tools that can be utilised to monitor health and the level of physical activity. Dedicated applications tracking physical activity, diet and the calorie intake, sleep patterns or helping to control or stop using stimulants should be an important element of health promotion. The authors postulate the deliberate use of devices owned by majority of the society to improve habits, the general condition of the body and their self-awareness.

Wkład Autorów

Paweł Kurowski 60%, Adrian Blok 40%

Przez stulecia uważano, że żałoba pojawia się u kogoś dopiero po śmierci bliskiego mu człowieka. To tradycyjne jej rozumienie poszerzył w pierwszej połowie XX wieku Zygmunt Freud. Według niego o żałobie można mówić również wtedy, gdy ktoś traci bezpowrotnie wiele ważnych obiektów przywiązania swojego Ja. Mogą nimi być zarówno inni ludzie, jak i osobiste właściwości, możliwości, ideały, wartości, marzenia, wygląd fizyczny, praca, ojczyzna, zdrowie, relacje międzyludzkie itp. Tego typu żałoba nierzadko wywołuje głęboką traumę psychiczną i spycha człowieka na skraj egzystencjalnej przepaści. Osieroconym w zmaganiu się z nią wparcia udziela m.in. kultura. Ważną rolę odgrywają w niej filozoficzne lub religijne systemy odniesienia. Wiele cennych wskazówek da się odnaleźć w filozofii dialogu Martina Bubera inspirowanej mądrością chasydów. Wypadkowa tych przemyśleń prowadzi do wniosku mówiącego, że żałobę da się przekuć w możliwość do samorozwoju człowieka i jego ontycznego wzrostu.

ABSTRACT

The existential uniqueness of mourning in the light of the philosophy of dialogue by Martin Buber and inspired by Hassidic thought

For centuries, there has been a belief that mourning occurs only after the death of a person close to us. This traditional mourning perception was expanded by S. Freud in the first half of the 20th century. According to him, the mourning may also be vested upon us when we irretrievably lose some important objects of attachment of our selves. This can be either another person or personal properties, capabilities, ideals, values, dreams, physical appearance, work, homeland, health, interpersonal relationships, etc. This kind of mourning frequently induces deep mental trauma and pushes a person to the brink of existential abyss. Culture provides support for those who are orphaned in struggling with it. Philosophical or religious systems of reference are of significant importance in this case. Many valuable guidelines can be found in the philosophy of dialogue by Martin Buber, which was inspired by the Hassidic wisdom. The result of these thoughts can lead to the conclusion that mourning may be converted into a possibility of human self-development and its ontic growth.