Wybrane aspekty opieki nad osobami transpłciowymi i zróżnicowanymi pod względem płci
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 28.06.2024
Sztuka Leczenia, Tom 39 (2024), Tom 39 Numer 1, s. 77 - 88
https://doi.org/10.4467/18982026SZL.24.005.19768Autorzy
Wybrane aspekty opieki nad osobami transpłciowymi i zróżnicowanymi pod względem płci
Z uwagi na zmieniające się okoliczności społeczne i prawne coraz więcej osób decyduje się na ujawnienie swojej transpłciowości i zróżnicowania pod względem płci. Opieka nad tą grupą pacjentów jest dużym wyzwaniem dla placówek medycznych. Celem pracy jest przedstawienie ogólnych zasad opieki nad osobami transpłciowymi i zróżnicowanymi pod względem płci. Praca powstała w oparciu o analizę dostępnych opracowań. Analiza piśmiennictwa potwierdza, że problematyka transpłciowości i zróżnicowania pod względem płci jest podejmowana przez wielu autorów. Z uwagi na rozpowszechnienie zgłaszania tożsamości transpłciowej i wynikających z niej problemów/ potrzeb zdrowotnych, niezbędnym staje się holistyczna opieka oraz kształcenie kadry medycznej w tym obszarze.
Abeln B., Love R. (2019a). Considerations for the care of transgender individuals. Nursing Clinics of North America, 54(4), 551–559, https://doi.org/10.1016/j.cnur.2019.07.005.
Abeln B., Love R. (2019b). Bridging the gap of mental health inequalities in the transgender population: The role of nursing education. Issues in Mental Health Nursing, 40(6), 482–485, https://doi.org/10.1080/01612840.2019.1565876.
Adams N., Hitomi M., Moody C. (2017). Varied reports of adult transgender suicidality: Synthesizing and describing the peer-reviewed and gray literature. Transgender Health, 2(1), 60–75, https://doi.org/10.1089/trgh.2016.0036 .
Baron T., Dierckxsens G. (2022). Two dilemmas for medical ethics in the treatment of gender dysphoria in youth. Journal of Medical Ethics, 48(9), 603–607, https://doi.org/10.1136/medethics-2021-107260.
Benson L.E., Allen D.E., Axiotis N., Metcalfe N.H. (2022). Gender in healthcare: A practical approach. Postgraduate Medical Journal, 141825, https://doi.org/10.1136/pmj-2022-141825.
Bizic M.R., Jeftovic M., Pusica S., Stojanovic B., Duisin D., Vujovic S., Rakic V., Djordjevic M.L. (2018). Gender dysphoria: Bioethical aspects of medical treatment. BioMed Research International, 9652305, https://doi.org/10.1155/2018/9652305.
Byne W., Karasic D.H., Coleman E., Eyler A.E., Kidd J.D., Meyer-Bahlburg H.F. L., Pleak R.R., Pula J. (2018). Gender dysphoria in adults: An overview and primer for psychiatrists. Transgender Health, 3(1), 57–70, https://doi.org/10.1089/trgh.2017.0053.
Call D.C., Challa M., Telingator C.J. (2021). Providing affirmative care to transgender and gender diverse youth: disparities, interventions, and outcomes. Current Psychiatry Reports, 23(6), 33, https://doi.org/10.1007/s11920-021-01245-9.
Carneiro Chagas M.A., Dos Santos A.M., Neves de Jesus N. (2023). Nursing care for the transgender population in primary health care: an integrative review. Investigación y Educación en Enfermería, 41(1), e07, https://doi.org/10.17533/udea.iee.v41n1e07.
Claahsen-van der Grinten H., Verhaak C., Steensma T., Middelberg T., Roeffen J., Klink D. (2021). Gender incongruence and gender dysphoria in childhood and adolescence-current insights in diagnostics, management, and follow-up. European Journal of Pediatrics, 180(5), 1349–1357, https://doi.org/10.1007/s00431-020-03906-y.
Coleman E., et al. (2022). Standards of care for the health of transgender and gender diverse people, Version 8. International Journal of Transgender Health, 23(Suppl 1), S1–S259, https://doi.org/10.1080/26895269.2022.2100644.
Collins C.A. (2021). Pediatric nurse practitioners’attitudes/beliefs and knowledge/perceived competence in caring for transgender and gender-nonconforming youth. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 26(2), e12321, https://doi.org/10.1111/jspn.12321.
Connolly M.D., Zervos M.J., Barone C.J. 2nd, Johnson C.C., Joseph C.L. (2016). The mental health of transgender youth: Advances in understanding. The Journal of Adolescent Health, 59 (5):489–495, https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2016.06.012.
Cooper K., Russell A., Mandy W., Butler C. (2020). The phenomenology of gender dysphoria in adults: A systematic review and meta-synthesis. Clinical Psychology Review, 80, 101875, https://doi.org/10.1016/j.cpr.2020.101875.
Coyne C.A., Yuodsnukis B.T., Chen D. (2023). Gender dysphoria: Optimizing healthcare for transgender and gender diverse youth with a multidisciplinary approach. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 19, 479–493, https://doi.org/10.2147/NDT.S359979.
Crawford J., Schultz A.S.H., Linton J., Kramer M., Ristock J. (2023). Gender-affirming care in undergraduatenursing education: a scoping review protocol. BMJ Open, 13(3), e070576, https://doi.org/10.1136/bmjopen-2022-070576.
Crocq M.A. (2022). How gender dysphoria and incongruence became medical diagnoses – a historical review. Dialogues in Clinical Neuroscience, 23(1), 44–51, https://doi.org/10.1080/19585969.2022.2042166.
Dhejne C., Van Vlerken R., Heylens G., Arcelus J. (2016). Mental health and gender dysphoria: A review of the literature. International Review of Psychiatry, 28(1), 44–57, https://doi.org/10.3109/09540261.2015.1115753.
Dobrowolska B. (2010). Dylematy moralne w pracy pielęgniarek. W: E. Krajewska-Kułak, I. Wrońska, K. Kędziora-Kornatowska (red.), Problemy wielokulturowości w medycynie. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 366–373.
Dora M., Grabski M., Dobroczyński B. (2021). Dysforia płciowa, niezgodność płciowa i nonkonformizm płciowy w adolescencji – zmiany i wyzwania diagnostyczne. Psychiatria Polska, 55(1), 23–37, https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/113009.
Doyle D.M. (2023). Gender identity services must better integrate members of transgender People’s social networks in care. EClinicalMedicine, 56, 101829, https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2023.101829.
Frisén L., Söder O., Rydelius P.A. (2017). Kraftig ökning av könsdysfori bland barn och unga – Tidigt insatt behandling ger betydligt bättre prognos [Dramatic increase of gender dysphoria in youth]. Lakartidningen, 114, 1–6.
Furlong Y., Janca A. (2022). Epidemiology of personality disorders in individuals with gender dysphoria. Current Opinion in Psychiatry, 35(1), 78–82, https://doi.org/10.1097/YCO.0000000000000757.
Galupo M.P., Pulice-Farrow L., Pehl E. (2021). “There is nothing to do about it”: Nonbinary individuals’ experience of gender dysphoria. Transgender Health, 6(2), 101–110, https://doi.org/10.1089/trgh.2020.0041.
Garg G., Elshimy G., Marwaha R. (2022). Gender Dysphoria. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430685/ (dostęp: 10.09.2023).
Giraldi A. (2020). Mental health and gender dysphoria– why does it matter? Acta Psychiatrica Scandinavica, 141(6), 483–485, https://doi.org/10.1111/acps.13182.PMID:32506572.
Grabski B., Rachoń D., Czernikiewicz W., Dulko S., Jakima S., Muldenr-Nieckowski Ł., Trofimiuk-Muldner M., Baran D., Dora M., Iniewicz G., Mijas M., Stankiewicz S., Adamczewska-Stachura M., Mazurczak A. (2021). Recommendations of the Polish Sexological Society on medical care in transgender adults – position statement of the expert panel. Psychiatria Polska, 55(3), 701–708, https://doi.org/10.12740/PP/Online-First/125785.
Helyar S., Jackson L., Ion R. (2022). Gender dysphoria in young people: The Interim Cass Review and its implications for nursing. Journal of Clinical Nursing, 31(23–24), e43–e46, https://doi.org/10.1111/jocn.16553.
Hruz P.W. (2020). Deficiencies in scientific evidence for medical management of gender dysphoria. The Linacre Quaterly, 87(1), 34–42, https://doi.org/10.1177/0024363919873762.
International Council of Nurses (2021). The ICN Code of Ethics for Nurses [Internet]. https://www.icn.ch/sites/default/files/2023-04/ICN_Code-of-Ethics_EN_Web_0_0.pdf (dostęp: 10.09.2023).
Jastrzębska J., Błażek M. (2022). Questioning gender and sexual identity in the context of self-concept clarity, sense of coherence and value system. International Journal of Environmenatl Research and Public Health, 19(17), 10643, https://doi.org/10.3390/ijerph191710643.
Jha S., Bouman W.P. (2023). Introduction to healthcare for transgender and gender-diverse people. Best Practice and Research. Clinical Obstetrics and Gynaecology, 87, 102299, https://doi.org/10.1016/j.bpobgyn.2022.102299.
Kennis M., Duecker F., T’Sjoen G. , Sack A.T., Dewitte M. (2022). Gender affirming medical treatment desire and treatment motives in binary and non-binary transgender individuals. The Journal of Sexual Medicine, 19(7), 1173–1184, https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2022.03.603.
Kyriakou A., Nicolaides N.C., Skordis N. (2020). Current approach to the clinical care of adolescents with gender dysphoria. Acta Bio-medica, 91(1), 165–175, https://doi.org/10.23750/abm.v91i1.9244.
Luctkar-Flude M., Tyerman J., Ziegler E. , Carroll B., Shortall C., Chumbley L., Tregunno D. (2020). Developing a sexual orientation and gender identity nursing education toolkit. Journal of Continuing Education in Nursing, 51(9), 412–419, https://doi.org/10.3928/00220124-20200812-06.
Mason A., Crowe E., Haragan B. , Smith S., Kyriakou A. (2023). Gender dysphoria in young people: A model of chronic stress. Hormone Research in Paediatrics, 96(1), 54–65, https://doi.org/10.1159/000520361.Milionis C., Koukkou E. (2023). Barriers and challenges in caring for transgender people: Implications for clinical practice and the experience from a specialized center. Journal of Doctoral Nursing Practice, 16(1), 44–53, https://doi.org/10.1891/JDNP-2021-0022.
Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych (2023). Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej [Internet], https://nipip.pl/prawo/samorzadowe/krajowy-zjazd-pielegniarek-i-poloznych/kodeks-etyki-zawodowej-pielegniarki-i-poloznej-rzeczypospolitej-polskiej/.
Nowaskie D.Z., Patel A.U. (2020). How much is needed? Patient exposure and curricular education on medical students’ LGBT cultural competency. BMC Medical Education, 20(1), 490, https://doi.org/10.1186/s12909-020-02381-1.
Piegza M., Główczyński P. (2022). Stres mniejszościowy a wybrane zaburzenia psychiczne u osób z dysforią i niezgodnością płciową – przegląd narracyjny. Medycyna Pracy, 73(2),163–172, https://doi.org/10.13075/mp.5893.01198.
Puszyk M., Czajeczny D. (2017). Gender dysphoria/gender variance in children – diagnostic and therapeutic controversies. Advances in Psychiatry and Neurology, 26(2), 96–108, https://doi.org/https://doi.org/10.5114/ppn.2017.69380.
Robles R., Keeley J.W., Vega-Ramírez H., Cruz-Islas J., Rodríguez-Pérez V., Sharan P., Purnima S., RaoR., Rodrigues-Lobato M.I., Soll B., Askevis-Leherpeux F., Roelandt J.L., Campbell M., Grobler G., Stein D.J., Khoury B., Khoury J.E., Fresán A., Medina-Mora M.E., Reed G.M. (2022). Validity of categories related to gender identity in ICD-11 and DSM-5 among transgender individuals who seek gender-affirming medical procedures. International Journal of Clinical and Health Psychology, 22(1), 100281, https://doi.org/10.1016/j.ijchp.2021.100281.
Rosa D.F., Carvalho M.V.F., Pereira N.R., Rocha N.T., Neves V.R., Rosa A.D.S. (2019). Nursing care for the transgender population: genders from the perspective of professional practice. Revista Brasileira de Enfermagem, 72(suppl 1), 299–306, https://doi.org/10.1590/0034-7167-2017-0644.
Sethi M.I.S., Elangovan S. (2021). Is gender dysphoria a mental illness? The problem of overdiagnosis and medicalization in psychiatry. Indian Journal of Psychiatry, 63(4), 408–409, https://doi.org/10.4103/indianjpsychiatry.indianjpsychiatry_233_21.
Strand N.K., Jones N.L. (2021). Invisibility of “gender dysphoria”. AMA Journal of Ethics, 23(7), E557–562, https://doi.org/10.1001/amajethics.2021.557.
Szymkowiak A.M. (2019). Zasady komunikacji z pacjentem transseksualnym. W: E. Krajewska-Kułak, A. Guzowski, G. Bejda, A. Lankau (red.), Kontekst „Inności” w komunikacji interpersonalnej. Białystok: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, 408–414.
Thangthaeng N., Hillard M.A., Cayford M., Barrett S., Ducar D., Larkin M. E. (2022). Promoting a gender-affirming environment in research: implications for research nurses. Journal of Research in Nursing, 27(1–2), 157–165, https://doi.org/10.1177/17449871211068647.
Vasudevan A., García A.D., Hart B.G., Kindratt T. B., Pagels P., Orcutt V., Campbell T., Carrillo M., Lau M. (2022). Health professions students’ knowledge, skills, and attitudes toward transgender healthcare. Journal of Community Health, 47(6), 981–989, https://doi.org/10.1007/s10900-022-01135-y.
Velasco R.A.F., Slusser K., Coats H. (2022). Stigma and healthcare access among transgender and gender-diverse people: A qualitative meta-synthesis. Journal of Advanced Nursing, 78(10), 3083–3100, https://doi.org/10.1111/jan.15323.
de Vries E., Kathard H., Müller A. (2020). Debate: Why should gender-affirming health care be included in health science curricula? BMC Medical Education, 20(1), 51, https://doi.org/10.1186/s12909-020-1963-6.
Wiepjes C.M., Nota N.M., de Blok Ch.J.M., Klaver M., de Vries A.L.C., Wensing-Kruger S.A., de Jongh R.T., Bouman M.-B., Steensma T.D., Cohen-Kettenis P., Gooren L.J.G., Kreukels B.P.C., den Heijer M. (2018). The Amsterdam cohort of gender dysphoria study (1972–2015): Trends in prevalence, treatment, and regrets. The Journal of Sexual Medicine, 15(4), 582–590, https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2018.01.016.
Ziegler E., Carroll B., Shortall C. (2020). Design thinking in nursing education to improve care for lesbian, gay, bisexual, transgender, queer, intersex and two-spirit people. Creative Nursing, 26(2), 118–124, https://doi.org/10.1891/CRNR-D-20-00003.
Zimmerman A.R., Missel Z.C., Bauman L.M., Gonzalez C.A. (2020). Registered nurses as optimizers of gender-affirming care within a transgender and intersex specialty care clinic. Creative Nursing, 26(2), 125–131, https://doi.org/10.1891/CRNR-D-20-00005.
Zucker K.J. (2017). Epidemiology of gender dysphoria and transgender identity. Sexual Health, 14(5), 404–411, https://doi.org/10.1071/SH17067.
Informacje: Sztuka Leczenia, Tom 39 (2024), Tom 39 Numer 1, s. 77 - 88
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Polska
Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Polska
Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Polska
Publikacja: 28.06.2024
Otrzymano: 13.10.2023
Zaakceptowano: 02.11.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Informacje o konflikcie interesów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 195
Liczba pobrań: 121