FAQ

Volume 19 (2024) Następne

Data publikacji: 2024

Opis
This publication was supported by a grant from the Faculty of Philology under the Excellence Initiative – Research University programme at the Jagiellonian University.

Licencja: CC BY  ikona licencji

Zawartość numeru

Marcin R. Dadan

Studies in Polish Linguistics, Vol. 19, Issue 1, Volume 19 (2024), s. 1 - 36

https://doi.org/10.4467/23005920SPL.24.001.19742

Formalne wykładniki związane z szeroko rozumianą „konstrukcją zwrotną” (the Middle), używaną by wyrazić zaangażowanie podmiotu i jego jednoczesne podleganie danej sytuacji (Cotticelli Kurras i Rizza 2013; Inglese 2020), pojawiają się w kilku powiązanych konstrukcjach (np. niekauzatywnych, lub antipassive), które otrzymują zróżnicowaną interpretację dzięki alosemii (allosemy) operującej w post-syntaktycznej strukturze LF (formy logicznej), jak przekonują np. Marantz (2013), Alexiadou et al. (2015), Oikonomou i Alexiadou (2022). Analizując czasowniki reflexiva tantum, które występują jedynie w formach złożonych z klitykiem się, artykuł przedstawia tezę, że w języku, w którym strona zwrotna jest składniowo stroną czynną i polega na zróżnicowanych użyciach czasowników zwrotnych z klitykiem się, jak to ma miejsce w języku polskim, interpretacje związane z kontekstami Middle nie są ograniczone do jednej specyfikacji struktury VoiceP (Kratzer 1996), ale odzwierciedlają składniowo wszystkie użycia tego klityka. W związku z tym tylko niektóre znaczenia związane z synkretyzmem konstrukcji zwrotnych są funkcją post-syntaktycznej alosemii (allosemy), a konstrukcje inakuzatywne (unaccusative) i  ieergatywne (unergative) różnią się składniowo we wspomnianych konfiguracjach zwrotnych. Szczególnie istotne jest to, że konstrukcje z interpretacją agensa mają autentycznie nieergatywną (unergative) składnię, a ich podmiot pojawia się w kanonicznej pozycji agensa, tzn. w strukturze VoiceP. Polskie reflexiva tantum omawiane są w perspektywie podobnych konstrukcji, tj. media tantum i deponentów, gdzie – mimo podobnych znaczeń – konstrukcje te różnią się składniowo od zwrotnych tantum, szczególnie w zakresie składni znaczeń agentywnych. Dodatkowo, omawiany jest potencjał idiomatyczny tych konstrukcji w odniesieniu do składni tych elementów, gdzie niektóre idiomatyczne znaczenia powstają po transferze do LF, w wyniku allosemii (allosemy), ale te związane z agentywną składnią powstają w jawnej strukturze syntaktycznej (overt syntax).

Czytaj więcej Następne

Jolanta Latkowska

Studies in Polish Linguistics, Vol. 19, Issue 1, Volume 19 (2024), s. 37 - 60

https://doi.org/10.4467/23005920SPL.24.002.19743

Artykuł analizuje strukturę temporalną relacji (retellingu) z niemego filmu krótkometrażowego, opierając się na podejściu badawczym stworzonym przez Christiane von Stutterheim i jej współpracowników. Badaczom tym udało się ustalić, że aspekt gramatyczny, a konkretnie aspekt niedokonany i progresywny, są czynnikami kształtującymi konstrukcję zdarzenia, i tym samym, strukturę dyskursu. Wpływ na konstrukcję zdarzenia wywiera również brak gramatycznie wyrażanego aspektu, co ukierunkowało prace badawcze na dwie przeciwstawne konfiguracje językowe: [+/–gramatyczny aspekt niedokonany lub progresywny]. Celem artykułu jest ustalenie, w jakim stopniu struktura retrospekcyjnych retellingów odzwierciedla wzorce ram narracyjnych zaproponowanych przez von Stutterheim. Jak ujawniło badanie, narratorzy konsekwentnie budują fabułę za pomocą czasu teraźniejszego i aspektu niedokonanego (IMPF). W języku polskim formy czasowników w czasie teraźniejszym wyrażają niedokonaność głównie w rdzeniu lub w zgramatykalizowanym markerze reprezentującym znaczenia wtórnie niedokonane (SI). W analizowanych narracjach SI był używany oszczędnie. Podobnie kształtowało się użycie anaforycznych określników temporalnych, co jest cechą charakteryzującą języki o konfiguracji [+gramatyczny aspekt niedokonany lub progresywny]. Niemniej, w wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że ze względu na stosunkowo niskie wskaźniki wykorzystania SI nie ma wystarczających dowodów na istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy gramatykalizacją IMPF a ramami narracyjnymi w języku polskim. Artykuł kończy konkluzja podkreślająca wpływ czynników dyskursywnych na konstrukcję struktury temporalnej (re)narracji.

Czytaj więcej Następne

Informacje o finansowaniu

This publication was supported by a grant from the Faculty of Philology under the Excellence Initiative – Research University programme at the Jagiellonian University.