Celem niniejszego artykułu jest analiza dwóch typów zdań względnych w mówionym języku polskim – tj. wprowadzanych przez zaimek względny któr-y oraz przez nieodmienny relator co. Głównym obszarem zainteresowania są niekanoniczne konstrukcje, w których obserwuje się rozluźnioną integrację akomodacyjną pomiędzy grupą rzeczownikową a zdaniem względnym. Dla obu wskaźników zespolenia (który i co), tekst omawia poszczególne typy cech formalnych, które powodują taką niezintegrowaną strukturę. Analiza danych korpusowych pozwala również na ilościowe określenie stopnia dezintegracji w obu typach zdań. Mimo że spontaniczny język mówiony wymusza pewną dozę dezintegracji w obu przypadkach, zdania względne z co (zwłaszcza te w funkcji innej niż podmiot) znacznie częściej charakteryzują się taką właśnie budową. Zdania z co odbiegają od kanonicznej relatywizacji jeszcze w innym sensie: oprócz funkcji relativum generale, co może pełnić inne funkcje semantyczne, takie jak spójniki podrzędne miejsca i czasu (porównywalne z gdzie i kiedy) lub spójnik ogólnego zastosowania. Tego rodzaju użycia wskazują na ekspansję statusu kategorialnego co. Zaobserwowane zjawiska pokrywają się z doniesieniami innych autorów badających składnię spontanicznego języka mówionego (Miller and Weinert 1998).

Artykuł stanowi próbę rozróżnienia zakodowanych semantycznie oraz uwarunkowanych pragmatycznie komponentów znaczenia polskich i niemieckich reportatywnych przysłówków zdaniowych (ang. allegedly, reportedly, supposedly). W części pierwszej przedstawiamy badania korpusowe stanowiące empiryczną podstawę naszych rozważań. W części drugiej na podstawie teorii Uogólnionych Implikatur Konwersacyjnych (Generalized Conversational Implicatures, GCI) pokazujemy, w jaki sposób mechanizmy komunikacyjne przyjęte w ujęciach neo-Grice’owskich prowadzą do GCI nadających przysłówkom reportatywnym zabarwienie epistemiczne. Odróżniamy przy tym GCI towarzyszące użyciu wszystkich przysłówków reportatywnych oraz te implikatury, które wiążą się z ich indywidualnymi cechami na głębszym poziomie struktury znaczeniowej. Następnie poruszamy problem ogólniejszy, dotyczący przypuszczalnych hierarchii czynników, które wywołują (lub znoszą) implikatury epistemiczne u jednostek leksykalnych wyrażających źródło informacji. Uważamy, że jednostki te wykazują na poziomie dyskursu wiele właściwości dotyczących styku semantyki i pragmatyki, które dotychczas przypisywano tylko gramatycznym eksponentom ewidencjalności.