Artykuł jest poświęcony rodzajom zdań względnych nieokreślających (niedefi niujących) w języku polskim. W literaturze językoznawczej dużo uwagi poświęcono różnicom między zdaniami względnymi określającymi i nieokreślającymi, ale stosunkowo mniej rodzajom zdań względnych nieokreślonych (z wyjątkiem Cinque (2008), Citko (2008b), Del Gobbo (2003, 2007, 2010)). Głównym celem niniejszego artykułu jest po pierwsze, przedstawienie kryteriów, które Cinque zaproponował dla odróżnienia tak zwanych zintegrowanych i niezintegrowanych zdań względnych nieokreślających, a po drugie, pokazanie, że polskie zdania względne nieokreślające są według tych kryteriów niezintegrowane. Artykuł omawia również struktury zaproponowane przez Cinque dla tych dwóch typów zdań i wskazuje na problemy wynikające z analizy zdań niezintegrowanych jako zdań złożonych współrzędnych lub też jako wyrażeń wtrąconych. Opierając się na teoriach oznak w składni (Hornstein 2009, Citko 2008c), artykuł przedstawia nową analizę niezintegrowanych zdań względnych, w której wprowadzone są one do derywacji składniowej jako nieoznakowany dodatek do frazy modyfi kowanej, co zmusza je do transformacji i dołączenia się do zdania nadrzędnego.  

Niniejszy artykuł kwestionuje założenie jednofonemiczne według Padgetta (2001, 2003, 2010), które nie uznaje fonemicznego statusu samogłoski [ɨ]. Przedstawione dane zaczerpnięte są z języka polskiego, a ich analiza opiera się na procesach palatalizacji samogłosek tylnojęzykowych, które dla celów opisowych osadzone zostały w teorii Fonologii Leksykalnej. Artykuł ukazuje, iż obecność [ɨ] w reprezentacji głębokiej umożliwia transparentną i jednolitą analizę palatalizacji spółgłosek tylnojęzykowych, podczas gdy brak [ɨ] wymusza użycie diakrytyków oraz prowadzi do nadmiernego powielania reguł. Ponadto artykuł pokazuje, że założenie jednofonemiczne prowadzi do morfologizacji procesów, które są typowo fonologiczne.

Przesunięcie pozostałości składnika, do niedawna w literaturze przedmiotu uważane za niewystępujące w gramatyce, stało się ważnym narzędziem analitycznym w zjawiskach przesunięć czasownika, derywacji szyku wyrazowego, czy przesunięć skrytych. Efekty, jakie przesunięcie pozostałości składnika ma dla innych struktur zdania, są jednak pomijane w dyskusjach dotyczących tego typu przesunięć. Niniejszy tekst przedstawia tezę, że wystąpienie przesunięcia pozostałości składnika powoduje konkretne konsekwencje dla składni zdania, ponieważ powoduje ono powstanie zależności skrzyżowanych oraz pozostałości składnika, do niedawna w literaturze przedmiotu uważane za niewystępujące w gramatyce, stało się ważnym narzędziem analitycznym w zjawiskach przesunięć czasownika, derywacji szyku wyrazowego, czy przesunięć skrytych. Efekty, jakie przesunięcie pozostałości składnika ma dla innych struktur zdania, są jednak pomijane w dyskusjach dotyczących tego typu przesunięć. Niniejszy tekst przedstawia tezę, że wystąpienie przesunięcia pozostałości składnika powoduje konkretne konsekwencje dla składni zdania, ponieważ powoduje ono powstanie zależności skrzyżowanych oraz zagnieżdżonych względem pozostałych składników konstrukcji. Zjawisko to jest zilustrowane na wybranych przykładach wyraźnych asymetrii obserwowanych w składni zdań o uszeregowaniu dopełnienie–czasownik–podmiot w języku polskim. Analiza tego typu konstrukcji wraz z wyjaśnieniem asymetrii obserwowanych pomiędzy nimi i konstrukcjami o szyku podstawowym (neutralnym) w zakresie tzw. efektu słabego przekroczenia oraz wiązań anaforycznych stanowi silny argument za występowaniem przesunięć pozostałości składnika w gramatyce języka naturalnego.