Dla Europejczyka fascynacja Ameryką ma charakter zauroczenia dziwacznością. Przejawia się ona w rzeczywistości stanowiącej ponowoczesną mieszaninę fragmentarycznych doznań, które manifestują się w obrazie zarówno wielkich miast amerykańskich jak i architekturze przydrożnej. Autorka poddaje analizie horyzontalnie rozciągnięte Los Angeles jako żywiołowe widowisko ruchu ulicznego. Pomimo powstających wciąż nowych ikonicznych dzieł architektury, bezkształtność, amorficzność i rozproszenie formacji przestrzennych tego miasta nie pozwalają na prawidłowe odczytanie jego struktur. Z badań autorki wysuwa się wniosek, iż nie budynki czy historyczne miejsca, lecz właśnie ruch uliczny i system autostradowy stanowią głównie o charakterze tego miasta, którego wizerunek utrwaliło wielkie kino.

Historycznie najwyższymi budynkami Nowego Jorku były budynki biurowe. Ich wysokość to jedna z głównych cech zabudowy na Manhattanie, a wypełniona strzelistymi budynkami sylweta miasta jest rozpoznawalna na całym świecie. W XXI wieku tę sylwetę tworzą także wieżowce mieszkalne. Autor poddaje analizie sytuację i ewolucję budynków mieszkalnych na Manhattanie – budowanych często w miejscach dawnych budynków biurowych. Z badań autora wysuwa się wniosek o istnieniu dwóch kierunków w zabudowie mieszkaniowej XXI wieku w Nowym Jorku. Trend funkcjonalny - polegający na pogłębiającej się hybrydyzacji funkcji oraz trend wysokości – ściśle związany z rozwijającymi się możliwościami technologicznymi, a często pogarszający dostęp do naturalnego nasłonecznienia niższych kondygnacji oraz przewietrzania. Autor, poddając analizie wybrane przykłady budynków, rozważa w jakiej relacji wobec siebie pozostają oba wątki architektoniczne oraz jaki mają wpływ na obraz i kompozycję miasta.

W niniejszej pracy jako główny przedmiot badań została wybrana przestrzeń społeczna zabudowań mieszkaniowych doliny Gruvedalen w Longyearbyen na terenie wyspy Spitsbergen w archipelagu Svalbard. Jest to przykład przestrzeni społecznej nietypowej dla europejskich warunków. Jest ona bowiem zlokalizowana na terenie o ekstremalnie zimnym klimacie. Analizując architekturę i urbanistykę Spitsbergenu, a także jego mieszkańców, zwrócono uwagę na rolę i znaczenie przestrzeni społecznych w życiu mieszkańców, ich ogólną charakterystykę, pozytywy, negatywy, sposób wykorzystywania przez różne grupy społeczne oraz jakość i rozwiązania funkcjonalne. W pracy badawczej zastosowano badania teoretyczne, badania terenowe in situ, autorską relację oraz badania ankietowe. Przestrzenie wspomagają prawidłowe funkcjonowanie środowiska mieszkaniowego, pozwalają na poczucie bezpieczeństwa rezydentów i odwiedzających. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na odbiór i kształtowanie przestrzeni społecznych przez mieszkańców północnych krańców świata jest forma architektoniczna, lokalizacja i powiązanie z kontekstem, otoczeniem.

Obserwacja doświadczeń polskich miast posiadających tereny kolejowe pokazuje, że pomimo niewątpliwych zalet kolej przyczyniła się do wzmocnienia podziałów przestrzennych i odseparowania poszczególnych obszarów. W dobie postępu technologicznego, tunelowanie linii kolejowych w centrach miast ułatwia proces inwestowania na tych wcześniej problemowych, ale eksponowanych obszarach w krajobrazie miasta i przyczynia się do ich rewitalizacji. Celem artykułu jest przybliżenie metody pracy nad zdegradowanym terenem po-kolejowym w niespójnej strukturze przestrzennej miasta i wykazanie w jaki sposób skuteczne projektowanie wspiera proces rewitalizacji dopełniając działania społeczne. Na wariantowych, studialnych przykładach przeanalizowano teren linii kolei wileńskiej i terenów okalających zlokalizowanych w warszawskiej dzielnicy Praga Północ. Artykuł wpisuje się w debatę dotyczącą właściwego wyznaczenia obszaru rewitalizacji na podstawie wiarygodnych danych zaczerpniętych z analiz uwarunkowań istniejących i projektowanych przeprowadzonych w kontekście przestrzenno-funkcjonalnym większych jednostek urbanistycznych.

On selected living spaces that function in contemporary urban cultural landscape Streszczenie Autorzy artykułu opisują wybrane przykłady przestrzeni mieszkalnych ukształtowanych i zrealizowanych w XX i XXI wieku a funkcjonujących do obecnych czasów w krajobrazie miast. Starają się wyjaśnić i ocenić odniesienia do filozofii ich budowania i etyki projektowania. Szczególnie zwracają uwagę na procesy manipulacji a zachowania szacunku do natury i otwartych przestrzeni. Zostało to przedstawione na przykładach międzywojennych historycznych osiedli w Łodzi im. Mątwiłła Mireckiego i Werkbundu we Wrocławiu oraz miasta ogrodu Zlin firmy Bata. Fabryka butów Baty zmieniła wygląd całego miasta, które stało się sprawnie funkcjonującą przestrzenią, z precyzyjnie zaprojektowaną architekturą warunkującą każdy aspekt życia. Okres powojennej myśli urbanistycznej przedstawiono na wzorze osiedla Sadów Żoliborskich oraz nowatorskiej idei lat 70-tych na przykładzie konkursu na osiedle Ursynów w Warszawie. Odniesiono się do idei miasta ogrodu i jego odsłony w latach 80-tych poprzez tworzenie zielonych, otwartych osiedli w zabudowie niskiej i dywanowej w ramach zleceń rządowych. Wprawdzie te idee nie były zrealizowane ale pozostawała myśl i pragnienie. Poszanowanie terenów zieleni o zasadniczym znaczeniu dla charakteru miejsca zaprezentowano na przykładzie zespołu domów pasywnych w Konstantynowie Łódzkim czy osiedla Aspern w Wiedniu, sposobu ich procedowania i tworzenia. Zwrócono uwagę na rangę poszanowanie wartości krajobrazowych, wyjaśniono zależności pomiędzy przestrzenią, architekturą a naturą. Podjęto próbę znalezienia priorytetowych o kapitalnym znaczeniu elementów gry przestrzennej dla zachowania wartości nadrzędnych dla środowiska naturalnego i architektury.

W artykule poruszono problematykę architektury współczesnych żłobków i przedszkoli oraz zwrócono uwagę na ich dostęp do przyrody i zieleni na podstawie analizy istniejących obiektów w Polsce oraz wybranych obiektów europejskich i azjatyckich. Opisano podstawowe założenia teoretyczne dotyczące potrzeb dziecka w aspekcie architektury oraz kontaktu z naturą, które zestawiono z realiami panującymi w tego typu inwestycjach. Przedstawiono najczęstsze i najbardziej istotne cechy dominujące architekturę żłobków i przedszkoli a także jej otoczenie oraz poddano analizie w kontekście rzeczywistych potrzeb dla danej kategorii wiekowej. Podjęto próbę oceny najczęstszych czynników przyrodniczego wyjałowienia terenów przedszkolnych oraz nakreślono zagrożenia jakie niesie ze sobą kontynuowanie takiego podejścia. Przyjęte metody badań obejmowały m.in. analizę opracowań naukowych z zakresu architektury, psychologii i kognitywistyki oraz obserwacje i eksperymenty wśród grupy docelowej (dzieci z przedziału wiekowego 3-5 lat).

Celem pracy jest zaprezentowanie problemów architektoniczno-urbanistycznych związanych z kształtowaniem zabudowy mieszkaniowej zharmonizowanej ze środowiskiem naturalnym w obliczu postępujących na świecie i w Europie procesów urbanizacji i degradacji tego środowiska. Skoncentrowano się na wyodrębnieniu działań na rzecz zrównoważonego modelu życia w mieście, a szczególnie na rozwiązaniach służących ograniczania kosztów urbanizacji. Należą do nich, m.in. koncepcje kształtowania zabudowy mieszkaniowej podporządkowane ochronie terenu i pozyskiwaniu wszelkich jego rezerw w istniejącej miejskiej zabudowie. Przedstawione przykłady wpisują się w idee rozwoju miasta na zasadzie ekosystemu oraz promowane współcześnie procesy służące reurbanizacji.

W obecnie funkcjonującym systemie planistycznym brakuje opracowań pozwalających na określenie głównej struktury przestrzennej większych jednostek urbanistycznych. W wyniku analizy procesu planowania struktury przestrzeni publicznej i czynników wpływających na skuteczne przekształcenie terenów poprzemysłowych autorzy dowodzą, że właściwym narzędziem do przekształcenia większych i zintegrowanych jednostek urbanistycznych miasta byłby odpowiednik dawnego planu ogólnego. Podstawową treścią, która powinna być zawarta w takim planie jest struktura funkcjonalno-przestrzenna, definiująca w szczególności formę i układ przestrzeni publicznej miasta. Analizowane w tekście przykłady planów Pelcowizny o charakterze ogólnym w powiązaniu z planem operacyjnym, w których wyodrębniono hierarchiczne struktury przestrzenne, wykazują konieczność objęcia ogólnymi wytycznymi całej jednostki urbanistycznej i są przykładem na jej efektywniejsze zagospodarowanie. Artykuł kończy propozycja metody dotyczącej sposobu konstruowania struktury przestrzeni publicznej miasta i warunkującej skuteczne przekształcenie terenów poprzemysłowych.

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących spojrzenia mieszkańców Mazur na współczesny kształt budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego i przeznaczonego na turystykę w ich regionie. Wnioski z badań posłużyły jako punkt wyjścia do przygotowania propozycji projektowych współczesnych założeń krajobrazowo mieszkalnych z wykorzystaniem domów na wynajem, czy gospodarstw agroturystycznych. Dyplomowe prace inżynierskie studentów architektury są odpowiedzią na preferencje formalne mieszkańców. Zakres czasowy części opartej na badaniu ankietowym dotyczy XXI wieku, a części dotyczącej analiz archetypu sięga wieku XVII.