Woda towarzyszyła architekturze od zarania dziejów, była jednym z podstawowych warunków umożliwiających budowę osad, a następnie miast. Zapewniała przetrwanie, umożliwiała rozwój cywilizacji, stanowiła jedną z linii obrony przed wrogami. Z czasem, oprócz utylitarnych zaczęła też pełnić funkcje symboliczne, dekoracyjne, kompozycyjne. W tradycji katalońskiej najbardziej prestiżowymi przestrzeniami publicznymi były niekoniecznie place, ale raczej las ramblas. To charakterystyczne typologicznie dla tamtejszej kultury urbanistycznej podłużne promenady wysadzane drzewami, zakładane wzdłuż rzek i potoków, wokół których rozwijały się miasta. Te cieki wodne, niegdyś użytkowe, a potem coraz bardziej zanieczyszczone, były następnie ukrywane pod posadzkami . Z czasem także inne, bardziej dekoracyjne sposoby wykorzystania wody przeniknęły do Katalonii z innych części Europy. Parki, skwery i place wyposażone w dekoracyjne elementy wodne  to miejsca charakterystyczne w krajobrazie śródmiejskim Barcelony i innych miast. W artykule zostanie omówionych kilka realizacji z lat 1899-2015.

Decorative water features in public spaces in the centre of Barcelona

Abstract

Water has been accompanying architecture since the dawn of time. It was one of the fundamental conditions enabling to build settlements, and subsequently towns. It secured survival; it enabled the development of civilisations; it constituted one of defence lines against enemies. In time, besides utilitarian functions it started to fulfil symbolic, decorative, and compositional ones. In the Catalan tradition the most prestigious public spaces where not necessarily squares, but rather las ramblas. These are longitudinal tree-lined promenades, typologically characteristic for the local urban culture, designed along rivers and streams, around which towns would develop. These watercourses, once fulfilling utilitarian functions, in time becoming more and more polluted, were subsequently hidden underneath the ground. Over the ages also other, more decorative ways of making use of water reached Catalonia from other parts of Europe. Parks, squares, and piazzas equipped with decorative water features are characteristic places in the downtown landscape of Barcelona and other cities. This paper presents several projects from the years 1899–2015. 

Adaptacja jest procesem w trakcie którego obiekt zmienia swoje właściwości aby dostosować się do zmian zachodzących w środowisku zewnętrznym. Organizmy żywe w celu przetrwania adaptują się w procesie ewolucji – zmiany przystosowawcze dotyczą jednak nie tylko organizmów żywych ale również ich środowiska. Budynki adaptowalne mają za zadanie reagować na zmiany czynników zewnętrznych, są one budynkami raczej przekształcalnymi niż statecznymi. Jakkolwiek idea może wydawać się nowoczesna, to taką nie jest. Zdolność adaptacji za pomocą technologii i materiałów jest znana człowiekowi od dawna. Technologia pozwalająca na adaptację ewoluowała wraz ze zmianami technologicznymi, ekonomicznymi oraz socjologicznymi. Niniejszy artykuł skupia się na przedstawieniu współczesnych domów mieszkalnych adaptowalnych w odniesieniu do czynników środowiskowych, przedstawieniu prototypów oraz omówieniu wybranych komponentów wspo­magających tę adaptację.

Adaptability in residential architecture that responds to environmental factors

Abstrakt

Adaptation is a process by which an object transform itself to suit the changes in the external environment. Living organisms to survive adapt themselves through evolution – so is the case with residence architecture. Adaptable buildings are intended to respond on changing of external factors, it’s rather transformable than static. Although the idea of adaptation may seem innovative, it is not. The ability to adapt by means of building’s technology and materials has been known to man for a very long time. It evolved along with technology and changes in economy and sociological fields. This article focuses on explore of the contemporary adaptable houses in relation to external factors, the presentation of prototypes and the discussion of selected building components that supports building’s adaptation.

In 2010, the municipality of Shanghai started the “Huangpu River Comprehensive Development Plan”, a large regeneration initiative including the Expo site, targeted to revitalize the river banks and generally the urban environment, making Xuhui waterfront one of the six key construction areas of the 12th Five-Year Plan in Shanghai. Formerly one of the largest industrial districts, the so-called West Bund area has experienced a process of substantial transformation, currently still ongoing. Particular attention has been paid to the rehabilitation of the riverside, as a source of landscape enhancement, providing a system of open spaces and public facilities able to meet the dweller’s demands and to attract touristic fluxes. For this reason, the West Bund Project represents one of the most relevant regeneration initiative currently taking place in Shanghai. This paper aims to investigate, starting from this specific case-study, the role of water in the definition of cultural and natural elements, revealing new perspectives for the revitalization of the urban environment.

The article introduces a study methodology of the architectural periodization of Algerian mosques based on the systematic structural analysis. The specificity of the Islamic architectural school of Algeria is the simultaneous combination of the traditions of many cultures, imported from other countries, and local, different within certain regions. In the cities of Algeria, mosques with different spatial organization have survived: the so-called Arabian column type, the Maghreb type, the Khari­jites type and the Ottoman type. As in the Islamic world in general, a special role in the mosques of Algeria is devoted to ritual ablution.

Zieleń w tradycyjnej zagrodzie tak, jak w każdym innym środowisku, spełniała trzy podstawowe grupy funkcji: ochronno-techniczną, użytkową i społeczno-kulturową. Spełniała, ponieważ od końca XX w. obserwujemy zanikanie zagrody jako rozwiązania przestrzennego charakteryzującego zabudowę wsi, a za tym i zanikanie specyficznych funkcji towarzyszącej jej zieleni. Zieleń w zagrodzie, dzięki swoim wartościom użytkowym, izolacyjnym, regulacyjnym i biologicznym wywiera znaczny wpływ na warunki życia i ludzi i zwierząt. Pełniła przede wszystkim funkcję użytkową, w tym produkcyjną i ochronną. Jednak nie można nie uwzględniać jej roli społeczno-kulturalnej; przede wszystkim ozdobnej, ale też symbolicznej. Indywidualne cechy roślin użytkowanych w zagrodach znajdowały odpowiednie zastosowanie dla właściwego ich miejsca, funkcji i roli. Miały one, wywodzące się zazwyczaj z racjonalnych źródeł, określone znaczenie symboliczne, które współcześnie jest często, mniej lub bardziej świadomie, kontynuowane.

The symbolic meaning of plants grown in a traditional homestead

Abstract

Greenery in the traditional croft, as in any other environment, served three basic groups of functions, i.e. protective and technical, utilitarian as well as social and cultural. It did serve but since the late 20th century we have been observing the decline of croft as a spatial solution characterising the rural development and thus the decline of the specific functions of its accompanying greenery. Due to its utilitarian, isolating, regulating and biological properties, greenery in the croft has a considerable effect on people’s and animals’ living conditions. It primarily served the utilitarian function, which included production and protection. One must not, however, fail to take into consideration its social and cultural role, above all ornamental but also symbolic. The individual features of plants utilised at crofts found appropriate application in the right place, function and role. They had a specific symbolic meaning, which usually stemmed from rational sources and which is more or less consciously perceived even today.

Tworzenie oraz podtrzymywanie więzi sąsiedzkich to od lat wyzwanie dla socjologów i urbanistów. Oddzielenie przestrzeni publicznych od prywatnych oraz czytelne określenie ich granic jest ważnym elementem funkcjonowania mieszkańców ze sobą, w ich środowisku zamieszkania. Obszary mieszkaniowe, takie jak wiedeńskie Monte Laa, czy gdańska Dzielnica Garnizon są przykładami, które pokazują jak istotną rolę w kształtowaniu przestrzeni sąsiedzkich i aktywizacji lokalnych kontaktów społecznych ma zieleń, która nierzadko staje się ich inicjatorem. Niniejszy artykuł ma na celu ukazanie jaki udział w tworzeniu oraz segregacji przestrzeni ma zieleń, która może stać się naturalną barierą wyznaczającą dane strefy, dynamizować działania mieszkańców, wpływając na zawiązywanie więzi sąsiedzkich oraz zapewniać lepsze samopoczucie jej użytkownikom.

Greenery as an essential element of creating social spaces

Abstract

The establishment and maintenance of neighbourly ties has been a challenge for sociologists and urban planners for years. The separation of public spaces from private ones and the clear demarcation of their borders is an important element of the residents’ functioning relative to one another in their housing environment. Residential areas, such as the Viennese Mote Laa or the Gdańsk district of Garnizon are examples which show the significant role of greenery in the shaping of neighbourly spaces and the activation of local social contacts – which are often initiated by said greenery. This article is meant to illustrate the involvement of greenery in the creation and segregation of space, as it can become a natural barrier delineating given zones, make the actions of residents more dynamic, influencing the formation of neighbourly ties and ensure a better wellbeing of its users.

Wśród działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, ekologii, oszczędności energii, istotne jest tworzenie proekologicznej architektury. Jednym z nurtów współczesnej architektury jest stosowanie technologii wynikających z tradycji. Praktycznym przykładem takiego działania jest realizacja doświadczalnego budynku wzniesionego z użyciem technologii surowej ziemi (ziemia ubijana w szalunkach, ziemne bloczki prasowane i bloczki słomiano-gliniane), zlokalizowanego w Parku Ekologicznym w Pasłęku. Projekt opracował zespół autorski z Wydziału Architektury P.W. Budynek został oddany do użytku w 2012 r.

Realizacja budynku miała na celu zademonstrowanie metod wznoszenia budynku z surowej ziemi, a następnie umożliwienie badań i obserwacji dotyczących zachowania się konstrukcji w czasie eksploatacji. Budynek pomyślany został jako energooszczędny z możliwością pozyskiwania energii słonecznej metodą pasywną. Zastosowano także dach pokryty zielenią ekstensywną. W artykule przedstawione są założenia projektowe, opis realizacji i rezultaty wizji lokalnych w czasie eksploatacji.

Creation of pro-ecological architecture – raw earth constructions Realisation and operation of an experimental building in the Ecological Park in Pasłęk

Summary

Among the measures for sustainable development, ecology and energy saving, it is important to create a pro-ecological architecture. One of the trends in contemporary architecture is the use of traditional technologies. A practical example of such action is the construction of an experimental building erected with the use of raw earth technology (rammed earth in formwork, earth pressed blocks and straw-clay blocks), located in the Ecological Park in Pasłęk. The project was developed by a team of authors from the Faculty of Architecture at the Warsaw University of Technology. The building was commissioned in 2012. The aim of erecting of this building was to demonstrate the construction methods of raw earth and then to enable research and observation on the behavior of the structure during operation. The building was designed as an energy-saving building with the possibility of obtaining solar energy using the passive method. A roof covered with extensive greenery was also used. The article presents the design assumptions, the description of the implementation and the results of site inspections during the operation. 

W czasach postępującego rozwoju urbanistycznego ogromne znaczenie odgrywa harmonijne wkomponowanie nowych budynków w istniejące już otoczenie oraz uwzględnienie uwarunkowań środowiskowych i klimatycznych regionu. W światowych trendach wyraźnie zaznacza się chęć kreowania architektury nowoczesnej i innowacyjnej a przy tym ściśle związanej z lokalną kulturą i tradycją. Projektowanie architektury zrównoważonej oraz bliskiej idei krytycznego regionalizmu zyskuje więc na coraz większej popularności. Jednym z założeń tej koncepcji jest bezpośrednie, dialektyczne obcowanie budynku z naturą. Kenneth Frampton opisuje, że podstawową cechą krytycznego regionalizmu jest „place-form”, czyli kształtowanie architektury silnie związanej z miejscem i terenem, na którym się znajduje, uwzględniającej grę światła, topografię oraz warunki klimatyczne. W niniejszym artykule przeanalizuję wybrane współcześnie zbudowane w Europie enoteki jako architekturę ściśle związaną przez swoją funkcję z terenami zielonymi. Postaram się odpowiedzieć na pytanie czy budynki te stworzone dla potrzeb ludzi szanujących przyrodę i czerpiących przyjemność z obcowania z nią mogą być przykładem wzorcowych rozwiązań dla projektów uwzględniających zachowanie walorów środowiska naturalnego.

Contemporary wineries as buildings designed in harmony with the natural environment

Abstract

In the times of increasing urban development, harmonious incorporation of new buildings into the existing surroundings and taking into consideration environmental and climate conditions of the region plays a major role. Creating modern and innovative architecture closely connected to local culture and tradition is clearly visible in global trends. Designing sustainable architecture related to the idea of critical regionalism gains more and more popularity. One of the presumptions of this concept is direct, dialectic contact of the building and nature. According to Kenneth Frampton, the fundamental characteristic of critical regionalism is “place-form”, i.e. creating architecture closely connected to the place and terrain it occupies, taking into account lighting, topography, and climate. In this paper, I will analyse selected contemporary European wineries as examples of architecture closely connected with green areas due to their function. I will try to answer the question whether these buildings, created for people respecting and enjoying the nature, can be considered exemplary solutions for designs aiming at maintaining environmental values.

W artykule analizowana jest forma rzeźb Dani Karavana w kontekście przestrzeni miejskiej, w której obecne są zieleń i woda. W kompozycjach przestrzennych izraelskiego rzeźbiarza wielkoskalowych interwencjach w przestrzeń publiczną – woda i zie­leń wykorzystywane są jako elementy składowe. Oprócz walorów estetycznych niosą one – wraz z formami rzeźbiarskimi i innymi elementami krajobrazu – wartości symboliczne: upamiętnienie wydarzeń historycznych, czy wartości takich jak ochrona środowiska naturalnego, tolerancja, prawa człowieka. Elementarne formy architektoniczne, zieleń i woda u Karavana tworzą spójny system narracyjny, podnoszący wartość ich otoczenia, kreujący genius loci.

Dani Karavan. Narrative of forms in the cityscape

Abstract

The article analyses the form of Dani Karavan’s sculptures in the context of urban space in which greenery and water are present. In the spatial compositions of the Israeli sculptor – large-scale interventions into the public space – water and greenery are used as constituent elements. In addition to aesthetic values, they – along with sculptural forms and other elements of the landscape – carry symbolic values: commemoration of historical events, or values such as environmental protection, tolerance and human rights. Elementary architectural forms, greenery and water, create a coherent narrative system in Karavan’s works that increases the value of their surroundings and creates the genius loci. 

W artykule zaprezentowano wyniki wieloletnich badań autorów nad znaczeniem rzek i cieków wodnych dla poziomu życia mieszkańców współczesnych miast na przykładzie Łodzi, Wiednia i Mainz. Projekty badawcze wraz z opracowanymi koncepcjami obejmowały zagadnienia dotyczące programów, ich zasadności, możliwości odtworzenia otwartych, przyrzecznych terenów publicznych przy kształtowaniu zrównoważonego klimatu miasta, poprzez wplecenie dolin rzecznych w jego strukturę. Atrakcyjność krajobrazowa regionu łódzkiego wynika z kontrastu między dolinami cieków wodnych, a wielkomiejską strukturą XIX wiecznego ośrodka przemysłowego. Doliny te nadały aglomeracji miejskiej wraz z miastami satelickimi szczególny charakter polegający na przenikaniu się obszarów zabudowanych z terenami urządzonej zieleni parkowej oraz naturalizującymi się licznymi dolinami cieków, tworzących układ o kształcie kręgu z promieniście rozchodzącymi się otwartymi terenami zielonymi.

The importance of rivers and watercourses for the quality of living in the city on the example of Lodz, Vienna and Mainz

Summary

This article presents the results of the author’s many years of research on the importance of rivers and watercourses for the quality of living in modern cities on the example of Lodz, Vienna and Mainz. The research projects along with concept designs covered the validity of programmes, possibilities of of restoring open near river public areas while shaping a balanced city climate through integrating riverbeds into its structure. The appeal of the Lodz region landscape emerges from the contrast between watercourses and urban structure of the 19th century industrial center. Waterbeds (along with satellite towns) added a certain character – the urban area intertwines with planned park areas as well as a number of watercourses, creating the shape of a circle with open green areas radiantly extending form the center.

Artykuł przybliża problematykę aranżacji krajobrazu w zabytkowym budownictwie dworskim. Zarówno woda jak i zieleń stanową istotne elementy kształtujące charakter przestrzeni wokół zabudowy. Niniejsze czynniki w kontekście budynków zabytkowych stanowią rozległą tematykę, którą można podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich jest forma, drugą funkcja. Zarówno formę – swobodną i urządzoną, jak i funkcję – reprezentacyjną, rekreacyjną i użytkową, można rozpatrywać w kontekście historycznym (powstania danego założenia) oraz współczesnych aranżacji. Na przykładzie wybranych trzech obiektów znajdujących się w Krakowie zilustrowano zabytkowe założenia dworskie z uwzględnieniem wyżej wskazanego podziału.

Greenery and water in historic manor estates. The history of transformations of selected examples of architectural concepts from Krakow

Abstract

This article introduces the problem of landscape arrangement in historic manorial construction. Both water and vegetation are important elements shaping the character of the space around the building. These factors in the context of historic buildings constitute a vast subject matter that can be divided into two groups. The first is form, the second function. Both the form - free and decorated, as well as, the function - representative, recreational and functional, can be considered in the historical context (creation of a given complex) and contemporary arrangements. Using three selected objects, located in Krakow, as examples of historical manorial complexes have been illustrated, taking into account the aforementioned division.

The article deals with the peculiarities of application, along with traditional, new building materials and products in the landscape design of the urban environment. The techniques and perspectives of their use in contemporary landscape design and compositions are highlighted and examples are given.

The article discusses the role of natural space elements in formation of attractiveness of the urban environment of small towns. Meaningful use of natural elements is necessary for development of a strategy of formation of the urban space attractiveness and can become an important source of it. Natural surrounding also impacts the urban development structure itself, characteristics of architectural objects and spacial visual communication of a small town and its suburbs. Using available natural characteristics, as well as purposeful introduction of elements of wildlife and inanimate nature into the urban space has an essential impact on the increase of the number of visitors and tourists in the town and dissemination of information about it.

Karol Borowiecki, Maks Baum i Moryc Welt – Polak, Niemiec i Żyd, czyli bohaterowie „Ziemi Obiecanej” – ucieleśniają nawarstwienie kultur, jakie tworzyły Łódź już od XVIII wieku. Obecnie miasto stawia czoło tematom przywracania pamięci o dawnych mieszkańcach. Coroczny Festiwal Dialogu Czterech Kultur, rewitalizacja miejsc zagłady, czy tworzenie nowych przestrzeni pamięci jak Park Ocalonych, Park im. Szarych Szeregów to tylko kilka spośród działań nawiązujących dialog z przeszłością, aktywizujących przestrzeń współczesną. W krajobrazie Bałut, jednej z dzielnic Łodzi, widać połączenie niespełnionego snu o rewolucji urbanistycznej i przebłysków minionej tożsamości miasta Litzmannstadt, które stwarza szansę przestrzeniom zielonym, by stały się ich spoiwem. Autorka bada zależność między miejscami pamięci, a przestrzeniami zielonymi w krajobrazie Bałut pod kątem kompozycji jako narzędzia narracyjnego w przestrzeni.

Greenery of the bałuty area in Łódź. Spatial composition of memory space

Abstract

Karol Borowiecki, Maks Baum and Moryc Welt - a Pole, a German and a Jew - the heroes of “The Promised Land” - embody the layering of cultures that have been forming Łódź already since the eighteenth century. The city is currently facing subjects of restoring the memory of its past inhabitants. The yearly Łódź of Four Cultures Festival, the revitalisation of sites of genocide or the establishment of new memorial sites like Survivors’ Park and Grey Ranks Park are but a few of the efforts that initiate dialogue with the past and that activate contemporary space. In the landscape of Bałuty, one of the districts of Łódź, we can see a combination of the unrealised dream of an urban planning revolution and glimpses of the past identity of the city of Litzmannstadt, which gives a chance for green areas to become their binding element. The author studied the dependency between memorial sites and green spaces in the landscape of Bałuty in terms of composition as a narrative tool within space.

Rzeka jako jeden z podstawowych elementów układu krajobrazowego poddawana jest obecnie intensywnemu procesowi przemian. Przemiany te warunkowane są w znacznej mierze obciążeniami wynikającymi z dotykających nasz Glob zmian klimatycznych. Gwałtowne ocieplenie klimatu i związane z nim podnoszenie się poziomu wód, jak i zwiększenie zagrożeń ze strony wód opadowych stawiają przed polityką dotyczącą zlewni rzek nowe wyzwania. Czy nowe transformacje można określić mianem pozytywnej metamorfozy, kreującej zupełnie nowe wartości przestrzenno – funkcjonalne współczesnego miasta?
Artykuł przedstawia wybrane aspekty rządzące relacją zachodzącą pomiędzy rzeką a strukturą współczesnego miasta na przykładzie miasta Berlina.

River – Transformation or Metamorphosis

Abstract

River as one of basic elements of the landscape pattern has been currently subjected to an intensive process of transformations. These transformations are largely determined by burdens resulting from climatic changes that affect our globe. Rapid climate warming and the sea level rise it entails, as well as the intensification of threats on the part of rainwater, pose new challenges before policies relating to river catchment areas. Can these new transformations be referred to as a positive metamorphosis, creating completely new spatial and functional values of the contemporary city? The paper presents selected aspects governing the relationship between the river and the structure of the contemporary city upon the example of Berlin.

Żyjemy w czasach ciągłych zmian i poszukiwań, które oddziaływają w zróżnicowany sposób na ludzi i architekturę. Bazą tych zmian są innowacje nowych technologii. Rosną również oczekiwania człowieka dotyczące miejsca zamieszkania,architektury, stylów życia. Architektura jest coraz bardziej pod presją zmieniających się potrzeb ludzi, czasami kształtowana jest pod wpływem ludzkiego sukcesu pogoni za innością. Gdzie w tej pogodni, za władzą, ambicjami, przywiązaniu do dóbr materialnych `jest miejsce dla człowieka? Zamiast cieszyć się pełnią życia jesteśmy skazani na bytowanie przepełnione flustracjami, lękiem. Ciągle zmieniający się świat ustawicznie wymyka się nam spod kontroli, a człowiek przygnieciony swoimi przywiąza­niami desperacko walczy o osiągnięcie szczęścia.

Poszukiwanie rozwiązań projektowych, które zmierzają do harmonii między dziełem człowieka a dziełem natury, jest celem samym w sobie ważnym. Bycie z Naturą każdą wolną chwilę uczy i pozwala nam się ustawicznie rozwijać. Przepełnia człowieka czystą radością życia, którą możemy nabyć tylko dzięki obcowaniu z kwiatami, ptakami, żyjąc chwilą w wiecznie trwającym teraz.

Nature—Architecture—Man

Tadao Ando to japoński twórca kojarzony zazwyczaj z architekturą betonową. W jego ascetycznych, utrzymanych w nurcie minimalizmu realizacjach dostrzec można udane przykłady włączenia elementów natury w geometrię tworzonej przez niego architektury. Woda stanowi jeden z kluczowych elementów natury, który Ando wykorzystuje zarówno do kształtowania głównej idei architektonicznej budynku, jak i do komponowania formy obiektu czy jego bezpośredniego otoczenia. Analizując do­konania realizacyjne Ando należy uznać go za jednego z najbardziej konsekwentnych architektów współczesności, który w tak różnorodny sposób wprowadza element wody do swoich licznych projektów. Na przykładzie dokonań Tadao Ando starano się wskazać możliwości estetycznego wykorzystania elementu wody we współczesnej architekturze, który to znajduje zastosowanie zarówno w kształtowaniu zamysłu głównej idei architektonicznej budynku, jak i jako środek kompozycji w tworzeniu wyrafinowanej i subtelnej formy obiektu oraz jego najbliższego otoczenia.

Water as an element of the idea and composition in Tadao Ando’s architecture

Abstract

Tadao Ando is a Japanese artist usually associated with concrete architecture. His ascetic minimalist works include examples that successfully incorporate the elements of nature into the geometry of the architecture he creates. Water constitutes one of the key elements of nature that Ando uses both to shape the main architectural idea of the building and to compose the form of the structure or its immediate surroundings. The analysis of the artist’s architectural achievements allows one to consider Ando one of the most consistent contemporary architects who introduces water element to his numerous projects in such a variety of ways. Presenting Tadao Ando’s achievements, the author attempts to indicate the possibilities of the aesthetic use of water in contemporary architecture, which finds application both in shaping the main architectural idea of the building and, as a means of composition, in creating a refined and subtle form of the structure and its immediate surroundings.

Przestrzeń natury może być odbierana w dychotomiczny sposób. Tradycyjnie odczytywano ją jako przestrzeń „zewnętrzną”, zarówno w stosunku do istoty ludzkiej, jak i do przestrzeni miasta. W epoce Oświecenia staje się przestrzeń natury instrumentem integracji więzi społecznych i niwelacji nierówności jako swego rodzaju „przestrzeń wewnętrzna”. Proces internalizacji natury odzwierciedla się w projektach miast utopijnych.

Dewastacja środowiska naturalnego w XX wieku wpłynęła na rozwój zainteresowania problemami natury. Z drugiej strony przyczyniła się do powstania swego rodzaju postawy defensywnej, wynikającej z konieczności bieżącej walki z zagrożeniami ekologicznymi. Można było zaobserwować brak wielkich idei i narracji dotyczących zieleni i natury. Przełomem stał się rozwój koncepcji bioróżnorodności. Koncepcja ta powstała jako reakcja na procesy wzmożonego wymierania gatunków niektórych roślin i zwierząt. Postulatowi rozszerzaniu spektrum różnorodności biologicznej może odpowiadać postulat poszerzania spektrum różnorodności form architektonicznych. Powstaje w ten sposób architektura współdzielona z naturą.

Towards architecture shared with nature

Summary

The space of nature may be understood in a dichotomous way. Traditionally, it was interpreted as an “external” space both in relation to the human being, and city space. As a specific type of “internal space”, during the period of the Enlightenment, the space of nature became an instrument of social integration and a levelling force of social inequalities. The process of internalization of nature is reflected in the projects of utopian cities. The devastation of the natural environment which took place in the 20th century, contributed to an increase of interest in the problems of nature. On the other hand, it also contributed to the creation of a specific type of defensive attitude, resulting from the need to conduct a current struggle with ecological threats. One could observe a lack of great ideas and narrations concerning green spaces and nature. What turned out to be a great breakthrough point was the development of the conception of biodiversity. The latter conception arose as a counter-reaction to the processes of ever increasing extinction of certain species of plants and animals. The postulate of broadening the spectrum of biological diversity may find its reflection in the postulate of broadening the diversity of architectural forms. In this way, there arises architecture which is co-shared with nature. 

Hipodrom jest jedną z najstarszych form obiektu sportowego, przeznaczoną do organizacji pokazów i wyścigów konnych. Tradycja budowy tego typu struktur sięga czasów Starożytnej Grecji i Cesarstwa Rzymskiego. Obecnie są to rozległe założenia, zajmujące powierzchnię nawet kilkudziesięciu hektarów, położone nierzadko w strefach centralnych dużych miast, wykorzystywane nie tylko do pokazów i zawodów, ale także do codziennej rekreacji konnej i hipoterapii. Współczesne planowanie rozwoju hipodromów wraz z towarzyszącymi im obiektami i urządzeniami, jako tzw. „parków jeździeckich”, łączących elementy sportowe i rekreacyjne, przy zachowaniu podstawowej funkcji, jaką są wyścigi konne, pozwala na ich przekształcenie w wielofunkcyjne, miejskie przestrzenie zielone o dużej wartości społecznej i krajobrazowej. Dzięki temu nabierają one znaczenia nie tylko w skali miast, ale także całych regionów i cieszą się stale rosnącą popularnością, jako miejsca spędzania czasu wolnego. W artykule zaprezentowane i przeanalizowane zostaną wybrane przykłady hipodromów z Polski i Europy, pod kątem ich znaczenia dla zrównoważonego rozwoju miast.

Hippodromes as multifunctional, sports and leisure green spaces in the structure of contemporary citie

Abstract

Hippodrome is one of the oldest forms of a sports facility, intended for organizing horse shows and races. The tradition of constructing such objects dates back to the times of Ancient Greece and the Roman Empire. Today, these are extensive facilities, occupying area of even several dozen of hectares, often located in the central zones of big cities. They are used not only for shows and competitions, but also for everyday horse riding and EAT (Equestrian Assisted Therapy). Modern development of hippodromes with accompanying buildings and infrastructure as so-called “equestrian parks”, combining sports and recreational elements, while maintaining the basic function of horse racing, allows them to be transformed into multifunctional, green spaces of high social and landscape values. As a result, they take on significance not only in the cities, but entire regions and enjoys increasing popularity as places of everyday leisure. The article presents and analyzes selected examples of hippodromes from Poland and Europe, in terms of their importance in sustainable urban development.

Niniejszy artykuł został poświęcony roli zieleni i wody w kształtowaniu współczesnych przestrzeni miejskich. Prezentowane projekty zielonych i wodnych współczesnych założeń architektoniczno – urbanistycznych zawierają wątek wzajemnych relacji i powiązań między użytkownikami przestrzeni, a miejscem w którym przebywają. Zieleń i woda odgrywają znaczącą rolę w kształtowaniu architektury oraz kompozycji miejskich przestrzeni. Stwarzają ciepłą atmosferę do nawiązywania kontaktów międzyludzkich i mają znaczący wpływ na percepcję przestrzeni miejsca, które kształtują.

Zieleń i woda posiadają niezwykłe walory w kreacjach architektonicznych wodnych i zielonych miejskich przestrzeni związanych z plastyką oraz ekspresją form architektonicznych odbitych w wodzie, a przede wszystkim pięknem kształtowanego otoczenia miejsca zamieszkania człowieka. Stanowią wiodące elementy natury w kształtowaniu zdrowego oraz przyjaznego zrównoważonego środowiska mieszkaniowego.

Greenery and water in contemporary architectural and urban complexes

Abstract

The article has been devoted to the role of greenery and water in the shaping of contemporary urban spaces. The presented designs of green and water-based contemporary architectural and urban complexes contain feature mutual relations and links between the users of a space and the place in which they reside. Greenery and water play a significant role in the shaping of the architecture and composition of urban spaces. They create a warm atmosphere for initiating human contact and have a significant influence on the perception of the space of the place that they shape. Greenery and water possess extraordinary qualities in architectural water-based and green designs of urban spaces associated with their visual side and the expression of architectural forms reflected in water, and especially the beauty of the surroundings of man’s place of residence. They constitute leading elements of nature in the shaping of a healthy, friendly and sustainable housing environment.