Tymczasowość to odmiana pożądanej cechy zmieniającej się rzeczywistości, jednak nie oznacza ona peryferyjnego znaczenia i niskich walorów estetycznych. Wręcz przeciwnie. W ramach prowadzonych badań związanych z przejawami koherencji po roku 2000, autor dokonuje przeglądu architektury teatrów w tym właśnie aspekcie. W obszarze teatru tymczasowość skłania twórców do bardzo odważnych poszukiwań formalnych, do innowacyjnych i niestandardowych rozwiązań stanowiących wyraźne znaki w przestrzeni. Intencja twórcza oparta na założeniu tymczasowości daje możliwość swojej krystalizacji nawet w formie pewnych kontrowersyjnych rozwiązań, które nie byłyby do przyjęcia w konwencji architektury nie tymczasowej. Osiągnięta forma staje się bardziej atrakcyjna, wyraźna, wręcz krzykliwa, mówiąca językiem współczesnej percepcji (czasami krótkotrwałym), a tym samym jest intrygująca i wzbudzająca ciekawość. Element tymczasowości to też pretekst do projektowania zrównoważonego. Ograniczone z reguły koszty przy tego typu inwestycjach ograniczają możliwości zaawansowanych technologii, co sytuuje te obiekty w nurcie low-tech. Tymczasowość i nietrwałość jako idea, stanowią rodzaj współczesnej ekspresji. Są one wyrazem swoiście pojmowanej mobilności – odpowiedzią na zmienność i nieprzewidywalności obecnej rzeczywistości.

Temporary theaters – signum temporis

Temporariness is a desired feature of our ever changing reality; however, it means neither a secondary significance nor low aesthetic value; on the contrary. As part of a study on manifestations of coherence after 2000, the author analyses the examples of architecture of theatre from this perspective. In the realm of theatre, temporariness makes the designers reach for courageous formal explorations, and for innovative and non-standard solutions which are clear signs in the landscape. The creative intention based on the concept of temporariness provides potential for fruition even as controversial solutions, which would be unacceptable in the convention of the non-temporary architecture. The resulting form becomes more attractive, clear, even garish, speaking the language of contemporary perception, (sometimes a short-lived one,) and as such, is intriguing and inspires curiosity. The element of temporariness is also an excuse for balanced design. The budget of these kinds of projects is usually limited and therefore limits the use of advanced technologies, which places these buildings in a low-tech trend. Temporariness and impermanence, as concepts, are a kind of contemporary expression. They are the expression of a specifically understood mobility, an answer to the volatility and unpredictability of current reality.

Keywords: architecture, theatre, temporariness

W wielu obszarach miejskich widoczna jest skrajna segregacja przestrzeni publicznej oraz fakt, że wiele dzielnic mieszkaniowych jest przestrzennie odizolowanych od miasta jako całości. Ponieważ tradycyjne metody analiz urbanistycznych dają słabe wytyczne w tym kontekście, podjęta zostanie próba ujęcia problemu i odmiennego podejścia do segregacji w projektowaniu urbanistycznym. Niniejszy artykuł bada, w jaki sposób teorie i metody analizy Space Syntax mogą przyczynić się do stworzenia bardziej dopracowanych opisów relacji przestrzennych w różnych dzielnicach i całym mieście. Przyjęto metodę badawczą: analizę literatury fachowej (krajowej i zagranicznej) oraz dostępnych publikacji. Analiza urbanistyczna oparta na teorii Space Syntax umożliwia wykazanie zasadniczych różnic strukturalnych między dzielnicami i określenie wpływu form urbanistycznych na zalety przestrzenne różnych obszarów miasta. Otwiera to nowe możliwości rozwiązania problemu segregacji w zakresie projektowania urbanistycznego oraz sformułowanie bardziej skutecznych interwencji antysegregacyjnych.

Space Syntax analysis in the Face of the Phenomenon of Social Segregation and Spatial Isolation of Residential Areas

In many urban areas there is an observable extreme segregation of public space, in addition to the fact that many housing districts are spatially isolated from the city as a whole. As traditional methods of urban analysis provide poor guidelines in this context, an attempt to investigate this problem and present a different approach to segregation in urban design was made. This paper presents an investigation about how Space Syntax theories and methods can contribute to creating more detailed descriptions of spatial relationships in different districts and in the entire city. The research method employed was an analysis of the literature (both domestic and trade). Space-Syntax-based urban analysis enables demonstrating significant structural differences between districts and to determine the impact of urban forms on the spatial advantages of different areas of the city. It provides new opportunities to address segregation in urban design and formulate more effective anti-segregation interventions.

Keywords: Space Syntax, spatial isolation, revitalization of residential areas, integration of public spaces

Pho Hien to historyczna dzielnica Hung Yen, nowoczesnego miasta przy ujściu Czerwonej rzeki w Wietnamie. W latach 2011- 2012 polscy architekci opracowali dla tej części program rewitalizacji i plan zagospodarowania. Program rewitalizacji miał na celu poprawę warunków mieszkaniowych oraz stworzenia tutaj centrum rekreacyjno– edukacyjnego bazującego na istniejących w mieście zabytkach i przywróceniu historii portu służącego w XVII-XVIII wieku europejskim i chińskim kupcom.

The Revitalization of Pho Hien Historic District in Hung Yen (Vietnam)

Pho Hien is a historic district of Hung Yen, a modern city situated in the mouth of the Red River in Vietnam. In the period of 2011–2012, a group of Polish architects prepared a revitalisation programme and a master plan for this district. The revitalisation programme was aimed at improving local housing as well as the creation of a cultural and education centre protecting historical monuments and recalling the historical tradition of the seventeenth and eighteenth century commercial harbour serving European and Chinese merchants.

Key words: Housing, revitalisation, architecture, historic monuments, Pho Hien, Hung Yen, Vietnam

Przedstawione w artykule wyniki badań dotyczących spojrzenia mieszkańców Wenecji na problemy nurtujące ich miasto posłużyły jako punkt wyjścia do rozważań na temat możliwości zaradzenia tym problemom przy wykorzystaniu potencjału jaki niesie XXI wiek. Dyplomowe prace magisterskie studentów architektury mogą być doskonałym poligonem doświadczalnym i miejscem prowadzenia badań i przedstawiania propozycji dla stworzenia wyobrażeń o lepszej przyszłości. Przedstawione w publikacji rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne pozwalają spojrzeć w oryginalny sposób na część problemów Wenecji, o których dyskutuje się od lat jak wpływanie wielkich statków wycieczkowych na wody laguny, tłumy turystów, poszukiwanie nowych przestrzeni dla mieszkańców, rozwijanie rynku pracy, czy proponowanie nowych form zwiedzania miasta.

Contemporary functional and spatial challanges of Venice based on local perception

The findings presented in this study, which focused on how Venice’s residents perceive the problems their city suffers from, served as a starting point for a discussion on the potential to address them by using the potential of the twenty-first century. Thesis design projects by architecture students can serve as an excellent testing ground for studies and presenting proposals of visions of a better future. The functio-spatial solutions presented in this paper can provide an original perspective on some of Venice’s much-discussed problems, such as enormous cruise ships entering the lagoon’s waters, tourist crowds and the search for new spaces for residents, employment market development or proposing new forms of sightseeing in the city.

Key words: functio-spatial solutions, problems of Venice, the twenty-first century

Niniejszy artykuł został poświęcony zagadnieniom związanym z kreacją architektoniczną w środowisku mieszkaniowym w dwóch dekadach rozwoju architektury XXI wieku oraz w przyszłości. Na pierwszy plan współczesnych kreacji przestrzeni miejskiej wysuwa się piękno, plastyka i kompozycja. Powstają nowe wizje i kreacje architektoniczne, indywidualnie kształtowane o oryginalnych formach, wskazując nowe kierunki kształtowania przestrzeni i rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych teraz i w niedalekiej przyszłości, tworząc optymalne warunki dla egzystencji społeczeństwa w środowisku mieszkaniowym.

Architectural designs in the housing environment

This paper is devoted to matters of architectural design in the housing environment during the two decades of the development of twenty-first-century architecture and further in the future. Beauty, visual expression and composition move to the fore of contemporary designs of urban space. New visions and architectural designs emerge, individually shaped and with original forms that point to new trajectories in shaping space and functio-spatial solutions, both in the present and in the near future, creating optimal conditions for the existence of society in the housing environment.

Keywords: twenty-first century architecture, housing environment, architectural designs