Media audiowizualne w perspektywach posthumanistycznych
pod redakcją prof. Małgorzaty Radkiewicz, dr Marty Stańczyk i dr Eweliny Twardoch-Raś. Deadline: 10.04.2025.
Refleksję nad mediami audiowizualnymi nieustannie wyznaczają perspektywy badań posthumanistycznych i postantropocentrycznych. Obejmuje ona kwestie związane ze środowiskiem, procesami geo- i biosfery oraz bytami pozaludzkimi/nie-ludzkimi. Dotyczy narracji, sposobów przedstawiania oraz funkcjonowania samych mediów – ich tradycji i funkcji w okresie postkina oraz sztuki postmedialnej. W proponowanym przez nas numerze tematycznym „Przeglądu Kulturoznawczego” chcemy w krytyczny sposób przyjrzeć się ukształtowanym w tym obszarze dyskursom, poddać je rewizji i rekontekstualizacji. Zastanowić się, na ile powtarzają one utarte już schematy reprezentacji, a w jakim zakresie wprowadzają czy mogą wprowadzać nowe kierunki badawcze, interpretacyjne, aktywistyczne.
Pierwszy obszar zagadnień, który chcemy poddać rewizji, wyznaczają badania podejmowane przez krytyczne studia nad zwierzętami, dotyczące antropomorfizacji bytów nieludzkich w kinie, filmowych zoobiografii oraz filmów naukowych (medycznych, biologicznych, przyrodniczych). W obrębie tej refleksji analizowane są struktury narracyjne, schematy fabularne, sposoby reprezentacji, ale także przejawy przemocy – zarówno symbolicznej, jak i instytucjonalnej.
W drugim obszarze pojawią się tematy związane z antropocenem i katastrofą klimatyczną, wymuszające weryfikację oglądu świata roślin, podejścia do krajobrazu i przestrzeni środowiskowych wraz z ich zróżnicowanymi elementami materialnymi. Myślenie ekologiczne i nieantropocentryczne określa także charakter pozaludzkiej historii kina, a także sposoby rozumienia praktyk twórczych (artystycznych i aktywistycznych) oraz badawczych w odniesieniu do nie-ludzkich podmiotów i kategorii. Narracje posthumanistyczne i transhumanistyczne obejmują w tym wariancie także rozmaite eksperymenty w zakresu art&science, oparte na systemach sztucznej inteligencji, mechanizmach pomiarowych (w tym cyberkartografii) i spekulatywnym dizajnie.
Trzeci kierunek wyznaczają zagadnienia dotyczące powiązań między ciałem ludzkim a technologiami, cyberprzestrzenią a bytami nie-ludzkimi, przekładających się na mikropolityki reprodukcyjności w polu audiowizualnym (reprodukcyjność hybrydyczna, spekulatywna, cyfrowa etc.), a także na różne systemy i mechanizmy interakcji oraz relacyjności (od korporalnych performansów po projektowanie i zarządzanie posthumanistyczne).
Istotny wątek łączący te trzy ścieżki określają także wymiary instytucjonalne i produkcyjne mediów audiowizualnych. Obejmują one posthumanistyczną refleksję nad etycznym i ekologicznym aspektem kształtowania medialności, w tym nad problemem uczenia i widzenia maszynowego, a także nad popularyzacją wiedzy.
Proponujemy skierowanie się ku następującym zagadnieniom:
Na artykuły czekamy do 10 kwietnia. Prosimy je kierować obowiązkowo równolegle dwoma drogami: