Celem artykułu jest szerokie ujęcie problemu transkrypcji aktu urodzenia dziecka pary jednopłciowej. Pochylając się nad tym tematem, należy zauważyć, że nieodłącznym dla debaty w tej sprawie jest przede wszystkim dobro dziecka immamentnie związane z prawami człowieka. W opracowaniu zostaje ukazane, że w związku z brakiem transkrypcji człowiek jest traktowany przez władze publiczne jako obywatel „kategorii B”, a praktyczny aspekt posiadania polskiego aktu urodzenia jest niezwykle ważny w życiu codziennym. Artykuł wykazuje, że światopoglądowe kwestie powinny zostać odrzucone w imię dobra dziecka, zwłaszcza jako obywatela państwa. Główna oś opracowania opiera się na ukazaniu argumentów przeciwników i zwolenników ww. transkrypcji, ze szczególnym ujęciem konstytucyjnoprawnego pojęcia rodziny. Przeprowadzona analiza orzecznictwa ukazuje odmienne podejście do dopuszczalności dokonania transkrypcji aktu urodzenia dziecka pary nieheteronormatywnej. Artykuł ukazuje również relewantną pozycję Rzecznika Praw Obywatelskich w czuwaniu nad przestrzeganiem podstawowych praw człowieka.

Transcription of the Birth Certificate of a Child of the Same-sex Couple

The aim of the article is to present a broad understanding of the problem of transcription of the birth certificate of a same-sex couple’s child. Reflecting on this topic, it should be emphasized that the most important thing for a debate on this issue is the best interests of the child, closely related to human rights. The article shows that the best interests of the child should take precedence over ideological issues. The study shows that due to the lack of transcription, the child is treated by public authorities as a “category B” citizen, and the practical aspect of having a Polish birth certificate is extremely important in everyday life. The main axis of the study is based on the arguments of opponents and supporters of the above-mentioned transcription, with a particular understanding of the constitutional and legal notion of family. The conducted analysis of the jurisprudence shows a different approach to the admissibility of transcribing the birth certificate of a child of a non-heteronormative couple. The article also shows the proper position of the Ombudsman in overseeing the observance of basic human rights.

Ograniczenia wprowadzone w związku z pandemią COVID-19, szczególnie uderzyły w sektor transportowy oraz turystyczny. Nietypowa sytuacja pandemiczna ujawniła mankamenty obecnych regulacji oraz konieczność dalszej harmonizacji przepisów prawa na poziomie Unii Europejskiej. Europejska sieć ECC-net stanowi ważny element ułatwiający mieszkańcom Unii Europejskiej, Islandii oraz Norwegii polubowne dochodzenie roszczeń konsumenckich, wynikających z zawartej umowy przewozu lotniczego. W przedmiotowym opracowaniu autorka skupia się na przedstawieniu obecnych ram prawnych regulujących prawa pasażera, problemach jakie ujawniła pandemia COVID-19 oraz obecnym systemie dochodzenia roszczeń pasażerskich w Polsce w ujęciu instytucjonalnym.

Airpassenger Rights in Europe in the Times of COVID-19

Restrictions introduced due to the pandemic heavily affected transportation and tourism market. The unusual pandemic situation revealed certain shortcomings of the existing legal framework and the necessity of further harmonization of regulations at the European Union level. The European Consumer Centres Network (ECC-net) is an important element in air passenger rights sector in the European Union, Iceland, Norway and United Kingdom, providing help with amicable dispute resolution in consumer cases. In the article author focuses on the presentation of the current legal framework in the air passenger rights sector, as well as the problems revealed by the COVID-19 pandemic, and the institutional framework in Poland enabling passengers to pursue air passenger right.

Unia Europejska wraz z Radą Europy i Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, tworzy regionalny, europejski system ochrony praw człowieka. Po wielu latach postępującej integracji europejskiej w roku 2000 została proklamowana Karta Praw Podstawowych.

Ten nowoczesny dokument skupiający przepisy prawa międzynarodowego jest obecnie podstawowym dokumentem regulującym ochronę praw człowieka w ramach UE. Choć pierwotnie akt był tylko deklaracją o charakterze politycznym, to jego rola zmieniła się w 2009 r., kiedy to stał się prawem wiążącym o statusie prawa pierwotnego UE. Zakres stosowania Karty został ograniczony do organów i instytucji Unii Europejskiej, a w stosunku do poszczególnych państw członkowskich obowiązuje jedynie w zakresie, w jakim wykonują one prawo unijne.

Mimo obaw politycznych złożonych przez niektóre kraje, na czele z Wielką Brytanią, Czechami i Polską KPP, prawa podstawowe i ich ochrona stanowią ważny element unijnego systemu prawnego i są impulsem w procesie kontynuacji europejskiej integracji.

Protection of Fundamental Rights in the European Union in View of the Charter of Fundamental Rights of the European Union

The European Union, together with the Council of Europe and the Organization for Security and Co-operation in Europe, creates a regional, European system of human rights protection. After many years of progressing European integration, the Charter of Fundamental Rights was proclaimed in 2000.

This modern document gathering the provisions of international law is now the basic document regulating the protection of human rights within the EU. Although originally the act was only a declaration of a political nature, its role increased in 2009, when it became a binding law with the status of primary EU law. The scope of application of the Charter has been limited to the bodies and institutions of the European Union, and in relation to individual Member States only to the extent that they implement EU law.

Despite the political concerns expressed by some countries, including Great Britain, the Czech Republic and the Polish, CFR, fundamental rights and their protection constitute an important element of the EU legal system and are an impulse for European integration.

Artykuł skupia się na współcześnie gorąco dyskutowanym temacie ochrony powietrza i klimatu. Porusza problem istniejącej marginalizacji tej problematyki w wydatkach inwestycyjnych polskich gmin. Utrzymanie się takiej postawy wśród władz samorządowych stawia pod znakiem zapytania realizację w Polsce, deklarowanej przez kraje Unii Europejskiej do 2050 roku neutralności klimatycznej. Trudno będzie osiągnąć polskim władzom centralnym ten ambitny cel bez silniejszego jego zrozumienia ze strony samorządowców. Studium koncentruje się wokół inwestycji władz gminnych w ochronę powietrza i klimatu w jednym z uboższych w dochody regionów Polski centralnej, jakim pozostaje województwo świętokrzyskie. Uwaga pracy skupia się na gminach powiatu pińczowskiego w latach 2010–2018. Stara się ona wykazać, że na terenach, gdzie żyją niewielkie społeczności lokalne, inwestycje w ochronę powietrza i klimatu niejednokrotnie były dotąd marginalizowane. Co więcej, skala istniejącej tam luki inwestycyjnej w tym zakresie nie pozwoli na szybką transformację energetyczną. Analiza artykułu oparła się na wynikach analiz dokumentów lokalnych, sprawozdań finansowych i informacjach pochodzących ze statystyk publicznych.

Air and Climate Protection as the Subject of Investment Expenditures of Pińczów District Communes

Article focuse on the hotly discussed topic of air and climate protection. It addresses the problem of the existing marginalization of this issue in the investment expenditure of Polish municipalities. Maintenance of such an attitude of local authorities calls into question the implementation in Poland, as declared by the European Union countries by 2050 climate neutrality. It will be difficult for the Polish central government to achieve this ambitious goal without its stronger understanding on the part of local government officials. Study focuses on investments of municipal authorities in air and climate protection in one from the poorer regions of central Poland, which is the Świętokrzyskie Voivodeship. The work focuses on the communes of the Pińczów poviat in 2010–2018. It tries to show that in areas where small local communities live, investments in air and climate protection have often been marginalized. Moreover, the scale of the investment gap in this area will not allow for a quick energy transformation. The analysis of the article was based on the results of analyzes of local documents, financial statements and information from public statistics.

Artykuł zawiera opis stadiów procesu ustawodawczego na Ukrainie i jego krótką analizę. W artykule przedstawiono także kwestię zmiany grona podmiotów uprawnionych do inicjatywy ustawodawczej w okresie stanowienia państwa prawa w latach 90.

W artykule zawarta jest również krótka analiza procesu ustawodawczego na przykładzie działalności parlamentu III, IV, VI i VIII kadencji. Na diagramie przedstawionym w artykule pokazano liczby projektów ustaw zgłaszanych, w każdej z wymienionych kadencji przez wszystkie uprawnione podmioty. Także jako wynik przeprowadzonej analizy zostały podane informacji o wydajności parlamentu każdej kadencji w stosunku procentowym.

Opierając się na otrzymanych wynikach analizy, zaproponowano kierunki wyeliminowania istniejących wad procesu ustawodawczego i sformułowano propozycje dla zmniejszenia „spamu legislacyjnego”, polepszenia wskaźników jakościowych oraz powiększenia wydajności parlamentu.

Analysis of the Legislative Process in Ukraine on the Example of the 3rd, 4th, 6th and 8th Term of the Supreme Council

The article describes the stages of the legislative process in Ukraine and provides a brief description of it. The article also shows the changes in the range of subjects of legislative initiative during the formation of the rule of law in 90.

The article also presents a brief analysis of the legislative process on the example of the work of the parliament of III, IV, VI and VIII cadence. The diagram showing the total number of submitted bills in each parliamentary cadence and the number of bills submitted by all subjects of the legislative is presented.

Using the results of the analysis it was possible to achieve the set goal and identify some shortcomings in the legislative process and on this basis to formulate proposals to reduce “legislative spam”, improving quality indicators and increasing the performance of parliament.

Artykuł zawiera analizę kilku wybranych wyroków prejudycjalnych TSUE wydanych w odpowiedzi na odesłania polskich sądów administracyjnych. W wyrokach tych zostało poruszonych wiele zagadnień istotnych z punktu widzenia zarówno prawa UE, jak i prawa polskiego: pierwszeństwo prawa UE, zakres pojęcia „przepisów technicznych” w prawie UE, ochrona prawna adresatów decyzji odmownych w sprawach wiz, ograniczeń swobody przemieszczania się obywateli Unii po jej terytorium, a także zakresu uprawnień sądów administracyjnych do przeprowadzania postępowania dowodowego w celu wykonania wyroków prejudycjalnych TSUE.

What do Preliminary References by Administrative Courts Teach Us?

The article analyses several preliminary rulings of the CJEU issued in response to references from Polish administrative courts. These rulings dealt with a number of issues relevant to both EU law and Polish law: the independence of the courts and the judges from the Member States, primacy of EU law, the scope of the term ‘technical standards and regulations’ in EU law, judicial appeal procedure against administrative decisions refusing visas, the limitations of the right of citizens of the Union to move and reside freely within the territory of the Member States, and the competence of administrative courts to conduct evidence proceedings in order to implement the preliminary rulings of the CJEU.

Procedura prejudycjalna odegrała istotną rolę w rozwoju orzecznictwa w zakresie prawa do sądu i wypracowania określonych standardów w celu zapewnienia jednostkom ochrony tego prawa. Równocześnie orzecznictwo prejudycjalne dotyczące prawa do sądu wpłynęło na samą procedurę prejudycjalną, tj. na wykładnię pojęcia sądu w rozumieniu art. 267 TFUE. W ostatnich latach procedura ta stała się także ważnym narzędziem obrony praworządności oraz niezależności polskich sądów.

Niewątpliwie, temat dotyczący procedury prejudycjalnej w kontekście prawa do sądu jest wielowątkowy i naznaczony trwającym od wielu lat sporem o to, kto jest ostatecznym arbitrem konstytucyjności w Europie. Stronom tego sporu nie powinno umykać, że chodzi tutaj nie tylko o kwestię prymatu czy jednolitej wykładni prawa unijnego, ale przede wszystkim o zapewnienie skutecznej ochrony prawnej konkretnym stronom postępowania przed sądem krajowym.

The Preliminary Ruling Procedure in the Context of the Right to a Fair Trial

The preliminary ruling procedure has played an important role in the development of case law concerning the right to a fair trial as well as relevant standards to ensure that this right is actually granted to individuals. At the same time, the preliminary rulings on the right to a fair trial influenced the preliminary ruling procedure itself, i.e. the concept of a court within the meaning of Art. 267 TFEU. In recent years this procedure has also become an important tool in the defense of the rule of law and the independence of Polish courts.

Undoubtedly, the topic of the preliminary ruling procedure in the context of the right to a fair trial is complex and marked by a long-standing dispute over the issue who is the ultimate constitutional arbiter in Europe. It should not be overlooked in this dispute that it is not only about the primacy or uniform interpretation of EU law, but above all about providing effective legal protection to specific individuals being parties to the proceedings before national courts.

Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza roli sądów prawa krajowego w dziedzinie ochrony środowiska i znaczenia procedury pytań prejudycjalnych dla ochrony prawnej jednostek, czy też szerzej ujmując dla egzekwowania unijnych norm ochrony środowiska, w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Szczególna odpowiedzialność, jaka spoczywa na sędziach krajowych w procesie wykładni, kontroli legalności i egzekwowania prawnośrodowiskowych standardów i norm ochronnych jest odzwierciedleniem zarówno ewolucji i transformacji ochrony środowiska w systemie prawa unijnego na gruncie ustrojowym, jak i konsekwencją specyfiki instrumentów unijnego prawa procesowego oraz unijnego prawa materialnego, w tym treści Karty Praw Podstawowych.

The Role of National Courts in Enforcing EU Law Standards of Environmental Protection

This paper examines the role of national courts in the field of environmental protection and the importance of the preliminary ruling procedure for the legal protection of individuals, or more broadly for the enforcement of EU environmental standards, in the light of recent case law of the Court of Justice. The special responsibility that national judges bear in the process of interpretation, control of legality and enforcement of environmental law norms reflects both the evolution and transformation of environmental protection in the system of EU law on the constitutional grounds, and the consequence of the specificity of the instruments of EU procedural law and EU substantive law, including the content of the Charter of Fundamental Rights.

Sąd krajowy (WSA w Warszawie) posiadał wątpliwość w zakresie wykładni pojęcia nieprawidłowości zdefiniowanego w art. 2 pkt 7 rozporządzenia 1083/2006. Powyższa wątpliwość stała się przyczyną wystąpienia do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym. Trybunał w wydanym wyroku określił przesłankę, na podstawie której należy odróżnić naruszenie powodujące ryzyko wystąpienia szkody w budżecie UE od naruszenia formalnego, które nie posiada jakiegokolwiek negatywnego wpływu na budżet UE. Dodatkowo Trybunał odniósł się do kwestii ustalenia wartości korekty finansowej, mimo iż sąd zadający pytanie prejudycjalne nie posiadał wątpliwości w tym zakresie. Trybunał podkreślił, iż korekta finansowa w każdym przypadku powinna być proporcjonalna. W sytuacjach, gdy wartość korekty finansowej ustalana jest na podstawie ryczałtowego taryfikatora, należy zweryfikować, czy taka korekta będzie proporcjonalna oraz, czy występują w sprawie okoliczności pozwalające na obniżenie lub podwyższenie korekty w stosunku do przyjętego ryczałtowego wskaźnika.

Interpretation of the Definition of Legal Irregularity in the Judgment of the Court in Case C-406/14 - a Preliminary Question from the WSA in Warsaw

The domestic court (WSA in Warsaw) had doubts as to the interpretation of the notion of irregularities defined in Art. 2 point 7 of Regulation 1083/2006. The above doubt became the reason for referring a question to the Court for a preliminary ruling. In its judgment, the Court defined the condition on the basis of which it is necessary to distinguish a breach causing a risk of harm to the EU budget from a formal breach which does not have any negative impact on the EU budget. In addition, the Tribunal referred to the issue of determining the value of the financial correction – even though the court making the request for a preliminary ruling had no doubts in this respect. The Court underlined that the financial correction in each case should be proportionate. In situations where the value of a financial correction is determined on the basis of a flat-rate tariff, it should be verified whether such a correction will be proportional and whether there are circumstances allowing for a reduction or increase of the correction in relation to the adopted flat-rate ratio.

Wielojęzyczność jest kluczową zasadą funkcjonowania Unii Europejskiej. Zasada jednakowej autentyczności wszystkich wersji językowych prawa UE stanowi istotny element wielojęzyczności. Zasada ta ma charakter formalny, w praktyce mogą pojawić się rozbieżności między poszczególnymi wersjami językowymi. Rozbieżności te mogą skutkować problemami interpretacyjnymi, których rozstrzygnięcie będzie wymagało zainicjowania przez sąd krajowy procedury prejudycjalnej.

Inconsistency of the Language Versions of an Act of EU Law as a Basis for Making a Preliminary Reference

Multilingualism is a core principle of the European Union’s functioning. The principle of equal authenticity of all language versions of the EU law forms part of the essence of the multilingualism. This principle is of a formal nature, in practice divergences between the language versions may become apparent. Said divergences could give rise to interpretative problems, whose solution will require initiating of the preliminary-ruling proceedings by a national court.

Przedkładane opracowanie zawiera uwagi krytyczne do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 9 października 2019 r., wydanego do sygn. akt III SA/Kr 573/19, w którym sąd rozstrzygał o dopuszczalności przyznania statusu strony postępowania osobie spowinowaconej ze zmarłym w dalszym stopniu pokrewieństwa, niż to wynika z art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy cmentarnej.

Status of the Administrative Exhumation Proceedings’ Party. The Critical Commentary to the Judgement of the Provincial Administrative Court in Cracow of October 9, 2019, ref. nr III SA/Kr 573/19

Presented research article contain some critical point of views to judgement of the Polish Administrative Court form 9 September 2019 nr III SA/Kr 573/19. The judge’s verdict decided about possibility to admit spouse’s relatives as a suitor’s right of action in administrative proceedings in comparison of the literally sound art. 10 abs. 1 p. 5 Cemetery Act.