FAQ

Procedura prejudycjalna w kontekście prawa do sądu

Data publikacji: 22.12.2021

Rocznik Administracji Publicznej, 2021, 2021 (7), s. 124 - 143

https://doi.org/10.4467/24497800RAP.21.007.14823

Autorzy

Agnieszka Kastelik-Smaza
https://orcid.org/0000-0001-5113-7371 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Procedura prejudycjalna w kontekście prawa do sądu

Abstrakt

Procedura prejudycjalna odegrała istotną rolę w rozwoju orzecznictwa w zakresie prawa do sądu i wypracowania określonych standardów w celu zapewnienia jednostkom ochrony tego prawa. Równocześnie orzecznictwo prejudycjalne dotyczące prawa do sądu wpłynęło na samą procedurę prejudycjalną, tj. na wykładnię pojęcia sądu w rozumieniu art. 267 TFUE. W ostatnich latach procedura ta stała się także ważnym narzędziem obrony praworządności oraz niezależności polskich sądów.

Niewątpliwie, temat dotyczący procedury prejudycjalnej w kontekście prawa do sądu jest wielowątkowy i naznaczony trwającym od wielu lat sporem o to, kto jest ostatecznym arbitrem konstytucyjności w Europie. Stronom tego sporu nie powinno umykać, że chodzi tutaj nie tylko o kwestię prymatu czy jednolitej wykładni prawa unijnego, ale przede wszystkim o zapewnienie skutecznej ochrony prawnej konkretnym stronom postępowania przed sądem krajowym.

The Preliminary Ruling Procedure in the Context of the Right to a Fair Trial

The preliminary ruling procedure has played an important role in the development of case law concerning the right to a fair trial as well as relevant standards to ensure that this right is actually granted to individuals. At the same time, the preliminary rulings on the right to a fair trial influenced the preliminary ruling procedure itself, i.e. the concept of a court within the meaning of Art. 267 TFEU. In recent years this procedure has also become an important tool in the defense of the rule of law and the independence of Polish courts.

Undoubtedly, the topic of the preliminary ruling procedure in the context of the right to a fair trial is complex and marked by a long-standing dispute over the issue who is the ultimate constitutional arbiter in Europe. It should not be overlooked in this dispute that it is not only about the primacy or uniform interpretation of EU law, but above all about providing effective legal protection to specific individuals being parties to the proceedings before national courts.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
García A., Spanish Constitutional Court; Tax on the use of gambling machines, „Common Market Law Review” 2005, nr 42.
Grzelak A., Sakowicz A., Wymóg niezależności sądu krajowego jako element skutecznej ochrony sądowej (uwagi na tle wyroku TS z 19.11.2019 r. dla polskiego wymiaru sprawiedliwości), „Państwo i Prawo” 2020, nr 5.
Grzeszczak R., Krajewski M., „Sąd” w świetle przepisów art. 47 KPP oraz art. 267 TFUE, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014, nr 6.
Kastelik-Smaza A., Pytania prejudycjalne do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości a ochrona praw jednostki, Warszawa 2010.
Mataczyński M., Kto jest ostatecznym arbitrem konstytucyjności w Europie? Problem konfliktu kompetencji między Trybunałem Sprawiedliwości a krajowymi sądami konstytucyjnymi (na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnoty Europejskiej i niemieckiego Sądu Konstytucyjnego) [w:] Wymiar Sprawiedliwości w Unii Europejskiej, C. Mik (red.), Toruń 2001.
Łętowska E., Czego uczą odpowiedzi na pytania prejudycjalne dotyczące polskiego wymiaru sprawiedliwości, „Palestra” 2020, nr 5, https://palestra.pl/pl/czasopismo/ wydanie/5-2020/artykul/czego-ucza-odpowiedzi-na-pytania-prejudycjalne-dotyczace-polskiego-wymiaru-sprawiedliwosci (dostęp: 1.10.2021).
Półtorak N, Kto jest związany zasadą efektywnej ochrony prawnej – uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości w sprawie „Unión de Pequeños Agricultores”, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2002, nr 3.
Półtorak N., Ochrona uprawnień wynikających z prawa Unii Europejskiej w postępowaniach krajowych, Warszawa 2010.
Scheuring K., Ochrona praw jednostki w postępowaniach przed sądami wspólnotowymi, Warszawa 2007.
Schiller K., Willkürliche Verletzung der Vorlagepflicht an den EuGH. Voraussetzungen für einen Verstoß gegen Art. 101 Abs. 1 Satz 2 GG, „Recht der internationalen Wirtschaft” 1988.
Sikora A., Glosa do wyroku TSUE z 27.02.2018 r., C-64/16, Associação Sindicaldos Juízes Portugueses (art. 19 TUE jako autonomiczny i samodzielny wzorzec kontroli legalności), „Państwo i Prawo” 2018, nr 11.
Skutki wyroków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego dotyczących Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa (debata w redakcji „Europejskiego Przeglądu Sądowego” w dniu 17.12.2019 r.), „Europejski Przegląd Sądowy” 2020, nr 1.
Starzewski Ł., RPO do TK: prawo sądów do pytania TS UE jest związane z członkostwem Polski w Unii, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-do-tk-wyrok-powstrzymujacy-sady-od-zadawania-pytan-prejudycjalnych-naruszalby-zobowiazania-Polski.
Strąk K., Pytanie wstępne w świetle orzecznictwa hiszpańskiego Trybunału Konstytucyjnego [w:] Pytanie prejudycjalne w orzecznictwie ETS. Funkcjonowanie procedury prejudycjalnej w Polsce, red. C. Mik, Toruń 2006.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Sprawozdanie roczne 2020. Działalność sądownicza, https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/ pdf/2021-06/qd-ap-21-001-pl-n.pdf (dostęp: 1.10.2021).
Velder Ch., Ein neuer gesetzlicher Richter?, Neue juristische Wochenschrift 1987.
Wróbel A., Uwagi w kwestii prawa obywateli Unii Europejskiej do sądu wspólnotowego (główne tezy) [w:] Prawo polskie a prawo Unii Europejskiej. Konferencja wydziałowa Wydziału Prawa i Administracji UW 28 luty 2003, E. Piontek (red.), Warszawa 2003.
Zawidzka A., Locusstandi osób fizycznych i prawnych na podstawie art. 230 TWE – czas na zmiany [w:] Szkice z prawa Unii Europejskiej, t. I, Prawo instytucjonalne, E. Piontek, A. Zawidzka (red.), Kraków 2003.
Akty prawne i orzecznictwo
Decyzja ramowa Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, Dz. U. L 190 z 18.7.2002, s. 1.
Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland z dnia 23 maja 1949 r. (BGBl. s. 1).
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, ELI: http://data.europa.eu/eli/treaty/ char_2012/oj.
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. 1993 Nr 61, poz. 284).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, ELI: http://data.europa .eu/eli/reg/2012/1215/oj.
Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana) z dnia 13 grudnia 2007 r., ELI: http://data.europa.eu/eli/treaty/teu_2012/oj.
Wyrok TSUE z dnia 16 stycznia 1974 r. w sprawie 166/73, Rheinmühlen-Düsseldorf v Einfuhr-und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel. ECLI:EU:C:1974:3.
Wyrok TSUE z dnia 6 października 1981 r. w sprawie 246/80, Broekmeulen v. Huisarts Registratie Commissie, ECLI:EU:C:1981:218.
Wyrok TSUE z dnia 10 kwietnia 1984 r. w sprawie 14/83, Sabine von Colson and Elisabeth Kamann p. Land Nordrhein-Westfalen, ECLI:EU:C:1984:153.
Wyrok TSUE z dnia 15 maja 1986 r. w sprawie 222/84, Marguerite Johnston przeciwko Chief Constable of the Royal Ulster Constabulary, ECLI:EU:C:1986:206.
Orzeczenie Bundesverfassungsgerichtz dnia 22 października 1986 r. w sprawie 2 BVR 197/83 (Solange II) BVerfGE 73, 339.
Orzeczenie Bundesverfassungsgericht 2 BvL 12, 13/88, 2 BvR 1436/87, BVerfGE 82, 159.
Wyrok z dnia 11 czerwca 1987 r. w sprawie 14/86,Pretore di Salo p. X, ECLI: ECLI:EU:C:1987:275.
Wyrok TSUE z dnia 15 października 1987 r. w sprawie 222/86, Union nationale des entraîneurs et cadres techniques professionnels du football (Unectef) p. Georges Heylens i in., ECLI:EU:C:1987:442.
Decyzja ETPCz z dnia 28 czerwca 1993 w sprawie 15669/89, F.S. i N.S. p. Francji.
Wyrok z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawie C-312/93, Peterbroeck, Van Campenhout&Cie SCS p. Belgii, ECLI:EU:C:1995:437.
Wyrok TSUE z dnia 5 marca 1996 r. w połączonych sprawach C-46/93 oraz C-48/93, Brasseriedu Pêcheur v. Niemcy i The Queen p. Secretary of State for Transport ex parte Factortame Ltd i in., ECLI:EU:C:1996:79.
Wyrok Verfassungsgerichtshof z dnia 26 czerwca 1997 r. VfGH B 3486/96.
Wyrok ETPCz w sprawie Coeme i in. p. Belgii, skargi nr 32492/96, 32547/96, 32548/96, 33209/96 i 33210/96 32492/96, 32547/96, 32548/96.
Wyrok TSUE z dnia 17 września 1997 r. w sprawie C-54/96, Dorsch Consult Ingenieursgesellschaft p. Bundesbaugesellschaft Berlin, ECLI:EU:C:1997:413.
Wyrok ETPCz z dnia 26 lutego 1998 r. w sprawie 20323/92, Pafitis p. Grecji.
Decyzja ETPCz z dnia 25 stycznia 2000 r. w sprawie 44861/98, Moosbrugger p. Austrii.
Wyrok TSUE z dnia 21 marca 2000 r. w połączonych sprawach od C‑110/98 do C‑147/98, Gabalfrisa i in. p. Agencia Estatal de Administración Tributaria (AEAT), ECLI:EU:C:2000:145.
Wyrok ETPCz z dnia 4 października 2001 r. w sprawie 60350/00, Canela Santiago p. Hiszpanii.
Wyrok TSUE z dnia 27 listopada 2001 r. w sprawie C-424/99, Komisja p. Austrii, ECLI:EU:C:2001:642.
Decyzja ETPCz z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie 43454/98, Bakker p. Austrii.
Wyrok TSUE z dnia 25 lipca 2002 r. w sprawie C-50/00 P, Unión de Pequeños Agricultores p. Radzie, ECLI:EU:C:2002:462; wyrok z dnia 19 czerwca 2003 r. w sprawie C-467/01, Ministero delle Finanze v EribrandSpA., ECLI:EU:C:2003:364.
Wyrok ETPCz z dnia 30 września 2003 r. w sprawie 40892/98, Koua Poirezz p. Francji.
Wyrok Tribunal Constitucional w sprawie nr 58/2004.
Wyrok TSUE z dnia 13 marca 2007 w sprawie C-432/05 Unibet (London) Ltd i Unibet (International) Ltd p. Justitiekanslern, ECLI:EU:C:2007:163.
Wyrok TSUE z dnia 17 lipca 2008 r. w sprawie C‑66/08, Szymon Kozłowski, ECLI:EU:C:2008:437.
Wyrok TSUE z dnia 22 czerwca 2010 r. w połączonych sprawach C-188/10, Aziz Melki i C‑189/10, Sélim Abdeli, ECLI:EU:C:2010:363.
Wyrok TSUE z dnia 5 października 2010 r. w sprawie C‑173/09, Georgi Ivanov Elchinov v Natsionalnazdravnoosiguritelna kasa, EU:C:2010:581.
Wyrok z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie C‑261/09, Gaetano Mantello, ECLI:EU:C:2010:683.
Wyrok TSUE z dnia 2 grudnia 2010 r. w sprawie C‑225/09, Edyta Joanna Jakubowska p. Alessandro Maneggia, ECLI:EU:C:2010:729.
Wyrok TSUE z dnia 22 grudnia 2010 w sprawie C‑491/10 PPU, Joseba Andoni Aguirre Zarraga przeciwko Simone Pelz, ECLI:EU:C:2010:828.
Postanowienie TSUE z dnia 19 stycznia 2012 r. w sprawie C‑496/10, Postępowanie karne p. Aldo Patriciello, ECLI:EU:C:2012:24.
Wyrok TSUE z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie C‑465/11, Forposta SA i ABC Direct Contact sp. z o.o. p. Poczcie Polskiej SA, ECLI:EU:C:2012:801.
Postanowienie TSUE z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie C‑522/11, Procura della Repubblica p. Abdoul Khadre Mbaye, ECLI:EU:C:2013:190.
Wyrok TSUE z dnia 30 maja 2013 r. w sprawie C‑168/13 PPU, Jeremy F. przeciwko Premier minister, ECLI:EU:C:2013:358.
Wyrok ETPCz z 8 kwietnia 2014 r. w sprawie 17120/09, Dhahbi p. Włochom.
Wyrok TSUE z dnia 5 kwietnia 2016 r. w sprawie C-689/13, Puligienica Facility EscoSpA (PFE) v. AirgestSpA, ECLI:EU:C:2016:199.
Wyrok TS z dnia 5 lipca 2016 r. w sprawie C-614/14, Postępowanie karne przeciwko Atanasowi Ognyanovowi, ECLI:EU:C:2016:514.
Opinia rzecznika generalnego Michala Bobeka z dnia 27 października 2016 r. w sprawie C‑551/15, Pula Parking d.o.o. p. Svenowi Klausowi Tederahnowi, ECLI:EU:C:2016:825.
Wyrok TSUE z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie C-119/15, Biuro podróży „Partner” Sp. z o.o. sp.k. w Dąbrowie Górniczej przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ECLI:EU:C:2016:987.
Orzeczenie Bundesverfassungsgericht z dnia 6 października 2017 r., 2 BvR 987/16.
Wyrok TSUE z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie C‑64/16, Associação Sindicaldos Juízes Portugueses p. Tribunal de Contas, ECLI:EU:C:2018:117.
Wyrok ETPCz z 28 sierpnia 2018 r. w sprawie 60934/13, Somorjai p. Węgrom.
Wyrok TSUE z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie C-216/18 PPU, LM, ECLI:EU:C:2018:586.
Opinia rzecznika generalnego Gerarda Hogana z dnia 1 października 2019 r. w sprawie C‑274/14, Banco de Santander SA, ECLI:EU:C:2019:802.
Wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2019 r. w połączonych sprawach C‑585/18, C‑624/18 i C‑625/18, A.K. p. Krajowej Radzie Sądownictwa i CP i DO p. Sądowi Najwyższemu, ECLI:EU:C:2019:982.
Wyrok TSUE z dnia 21 stycznia 2020 r. w sprawie C-274/14, Banco de Santander, ECLI:EU:C:2020:17.
Opinia rzecznik generalnej Juliane Kokott z dnia 23 stycznia 2020 r. w sprawie C‑658/18, UX p. Governo della Repubblica italiana, ECLI:EU:C:2020:33.
Wyrok TSUE z dnia 26 marca 2020 r. w połączonych sprawach C-558/18 i C-563/18, Miasto Łowicz p. Skarbowi Państwa, ECLI:EU:C:2020:234.
Wyrok TSUE z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie C-824/18, A.B. i in. p. Krajowa Rada Sądownictwa, ECLI:EU:C:2021:153.
Wyrok TSUE z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie C-272/19, VQ p. Land Hessen, ECLI:EU:C:2020:535.
Opinia rzecznika generalnego Bobeka z dnia 4 marca 2021 w połączonych sprawach C-357/19 i C-379/19, Euro Box Promotion i in., ECLI:EU:C:2021:170. 

Informacje

Informacje: Rocznik Administracji Publicznej, 2021, 2021 (7), s. 124 - 143

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Procedura prejudycjalna w kontekście prawa do sądu

Angielski:

The Preliminary Ruling Procedure in the Context of the Right to a Fair Trial

Publikacja: 22.12.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Agnieszka Kastelik-Smaza (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 737

Liczba pobrań: 1039

<p> Procedura prejudycjalna w kontekście prawa do sądu</p>