In this paper, I argue for an implicit version of ‘enhanced formalism’ in Eduard Hanslick’s aesthetics, usually misread as ‘extreme’ formalism devoid of any positive account of emotion and music. I outline ‘enhanced formalism’ in its contemporary incarnations (Davies, Kivy), explore certain common features with Hanslick’s approach, and finally explain why Hanslick ultimately abandoned the concept of expressive properties as intrinsic properties of musical structure as the basis of objective aesthetics.

Keywords: Eduard Hanslick, Peter Kivy, musical aesthetics, enhanced formalism, music and emotion

Ruchome formy dźwiękowe – Peter Kivy i „ulepszony formalizm” Eduarda Hanslicka

W artykule staram się pokazać, że w estetyce Eduarda Hanslicka, zwykle błędnie odczytywanej jako skrajny formalizm pozbawiony jakiegokolwiek pozytywnego opisu emocji w muzyce, implicite zawarty jest „ulepszony formalizm”. Przedstawiam „ulepszony formalizm” w jego dzisiejszych wersjach (Davies, Kivy), badam jego wspólne cechy z podejściem Hanslicka i na koniec wyjaśniam, dlaczego koncepcja własności ekspresywnych jako inherentnych własności struktury muzycznej została przez Hanslicka ostatecznie porzucona.

The main problem with the metaphysics of free will

There is a contradiction in our general picture of the world, brought about by the principle of causality and the metaphysical interpretation of the assertion that we are independent originators of our acts. In this paper, I consider various ways of removing that contradiction. The way that I regard as the best, however, requires the solving of a certain problem, namely, that it is necessary to account for the relationship between acts of thinking and the contents of thoughts, including between acts of deciding and the contents of reasons behind decisions. This is a difficult problem, but the problems generated by other ways of removing the contradiction are more difficult still.

Keywords: free will, causality, action, reasons, decisions, contents of thoughts, acts of thinking

Główny problem metafizyki wolnej woli

W naszym ogólnym obrazie świata występuje sprzeczność generowana przez zasadę przyczynowości i metafizyczną wykładnię twierdzenia, że jesteśmy niezależnymi sprawcami naszych działań. W artykule rozważam różne sposoby usunięcia tej sprzeczności. Sposób, który uważam za najlepszy, wymaga jednak rozwiązania pewnego problemu. Mianowicie należy opisać relację między treściami myśli a aktami myślenia, wśród nich – między treściami racji dla decyzji a aktami decydowania. To jest trudny problem, lecz problemy stwarzane przez inne sposoby usunięcia wspomnianej sprzeczności są jeszcze trudniejsze.

A few remarks on philosophical relativism

During the twentieth century, the term ‘relativity’ enjoyed considerable popularity, not only in the field of physics, but also in the humanities (although not necessarily drawing on the same inspirations). In the domain of philosophy, relativism is not a new concept; its precursors can be found in ancient Greece. Yet during the twentieth century, new stimuli for its development appeared. At the same time, however, relativism was subjected to severe criticism. In this paper, I discuss some of the issues relating to this philosophical current. The essay consists of two parts. The first part provides a general characterisation of the concept of relativism – with particular emphasis on the question of what might constitute its principal thesis. The second part deals with selected difficulties related to relativism.

Keywords: relativism, relativisation, epistemological pluralism, Davidson, Rorty, Quine

Kilka uwag o filozoficznym relatywizmie

‘Being’ or ‘existence’?
A few remarks on Wawrzyniec Rymkiewicz’s Formy istnienia [Forms of existence]

In the present article, I enter into a discussion with Wawrzyniec Rymkiewicz’s proposed translations included in his book Formy istnienia [Forms of existence]. They concern Martin Heidegger’s Sein und Zeit and depart from the Polish tradition of translating Heidegger. Rymkiewicz proposes translating Sein as ‘istnienie’ (rather than ‘bycie’), and Dasein as ‘przebywanie’. Although not justifying his decisions, the author does put forward an elaborate interpretation of Heidegger’s work in the new terminology. The present article explores the reading of Heidegger that Rymkiewicz propounds by means of these different translations. I argue that his interpretation is at odds with Heidegger’s conception. Rymkiewicz places great emphasis on the phenomenological side of Heidegger’s project, failing to appreciate its hermeneutical component. As a consequence, he treats existence as given, which, although perhaps justified in phenomenological terms, entirely misses the point of Heidegger’s idea of Sein. That is the fundamental accusation against the term ‘istnienie’. I also reveal inconsistencies in these propositions as they appear on other levels of Heidegger’s text.

Keywords: Martin Heidegger, Being and Time, translation, existence, being, Forms of Existence, Wawrzyniec Rymkiewicz

„Bycie” czy „istnienie”?
Kilka uwag na temat Form istnienia Wawrzyńca Rymkiewicza

W artykule podejmuję dyskusję z propozycjami translatorskimi Wawrzyńca Rymkiewicza zamieszczonymi w jego książce Formy istnienia. Dotyczą one Sein und Zeit Martina Heideggera i odchodzą od polskiej tradycji tłumaczenia Heideggera. Das Sein Rymkiewicz proponuje przełożyć jako „istnienie” (a nie „bycie”), zaś das Dasein jako „przebywanie”. Autor Form istnienia nie uzasadnia wprawdzie swoich decyzji, ale przedstawia rozbudowaną interpretację dzieła Heideggera w nowej terminologii. Wobec tego moim zadaniem jest zbadanie, jaką wykładnię forsuje Rymkiewicz za pomocą odmiennych słów. Argumentuję, że interpretacja ta nie trafia w zamysł Heideggera. Rymkiewicz bardzo mocno akcentuje fenomenologiczną stronę projektu Heideggera, zapoznając jej hermeneutyczny komponent. W konsekwencji traktuje istnienie jako dane, co jest być może fenomenologicznie uzasadnione, ale zupełnie nie trafia w pomyślane po Heideggerowsku das Sein. To jest podstawowy zarzut przeciwko terminowi „istnienie”. Ponadto pokazuję niekonsekwencję tych propozycji ujawniających się na innych poziomach tekstu Heideggera.

The problem of subjectivity in Franz Brentano’s descriptive psychology

The aim of this article is to analyse possible experience in Franz Brentano’s Psychology from an Empirical Standpoint. The analytical and integral study of possible mental experiences allows us to discern a transcendental premise in empirically orientated psychology. The ambiguity of Brentano’s project is most fully manifest in the problem of subjectivity: it is approached from an empirical (the subject as such and not some other intentional bundle or subjectivity as a point on the map of possible references) and transcendental perspective (the subject as a condition of every intentional bundle or subjectivity as enabling the map of experience to be drawn). We find neither a formulation nor a solution to this ambiguity on the pages of the young Brentano’s philosophical treatise: they remain in the hands of the reader drawing on the tools of his Psychology.

Keywords: empirical psychology, transcendentalism, subjectivity, Franz Brentano

Zagadka podmiotowości w psychologii opisowej Franza Brentany

Celem artykułu jest analiza możliwego doświadczenia w Psychologii z empirycznego punktu widzenia Franza Brentany. Analityczne i całościowe zbadanie możliwych przeżyć psychicznych pozwala dostrzec w empirycznie zorientowanej psychologii założenie transcendentalne. Dwuznaczność Brentanowskiego projektu najpełniej daje o sobie znać w problematyce podmiotowości: jej ujęcie jest empiryczne (podmiot jako taka a nie inna wiązka intencjonalna lub podmiotowość jako punkt na mapie możliwych odniesień) oraz transcendentalne (podmiot jako warunek każdej wiązki intencjonalnej lub podmiotowość jako umożliwiająca nakreślenie mapy doświadczenia). Ani sformułowanie, ani rozwiązanie tej dwuznaczności nie znajduje się na kartach summy filozoficznej młodego Brentany, ale pozostaje w rękach czytelnika korzystającego z narzędzi Psychologii.

Self-cognition or pharmacotherapy? Philosophical implications of the dispute around soma and psyche in Roman Markuszewicz’s concept of psychotherapy

The problem of how to apprehend the relationship between the human body, its physiological basis and human mental life has been the object of fiery philosophical debate for centuries. In modern psychiatry and psychotherapy, it revolves around the question of the extent to which human mental life is autonomous or is determined by the physiological processes of the human body. This dispute is not confined to the strictly anthropological dimension; it concerns also the question of the psychiatrist’s choice of an appropriate method of therapy for a patient. In this article, I present the standpoint adopted on this issue by Roman Markuszewicz, a prominent psychoanalytically-oriented Polish psychiatrist in the period between the two world wars. He was critical both of traditional forms of therapy ‘through faith’ and also of modern forms of therapy based on psychosurgery and pharmacotherapy. I discuss his main objections to these two different forms of therapy and his arguments for the effectiveness of a Freudian model of therapy based on dialogue with the patient and on an attempt to transform his self-understanding.

Keywords: psychoanalysis, psychiatry, psychotherapy, hermeneutics, dialogue, pharmacology, psychosurgery, psychodynamics

Samopoznanie czy farmakoterapia? Filozoficzne implikacje sporu wokół soma i psyche w ujęciu psychoterapii przez Romana Markuszewicza

Kwestia ujęcia relacji między ludzkim ciałem, jego fizjologicznym podłożem, a sferą życia psychicznego człowieka od stuleci była przedmiotem zażartych dysput filozoficznych. We współczesnej psychiatrii i psychoterapii przybrała ona postać sporu wokół tego, w jakim stopniu sfera ludzkiego życia psychicznego jest autonomiczna, w jakim zaś jest zdeterminowana przez fizjologiczne podłoże ludzkiego ciała. Spór ten ma nie tylko ściśle antropologiczny wymiar, ale dotyczy zarazem kwestii obrania przez psychiatrę odpowiedniej metody terapii pacjenta. W artykule przedstawiam stanowisko, jakie zajął w tej kwestii Roman Markuszewicz, wybitny polski psychiatra o orientacji psychoanalitycznej, działający w okresie międzywojnia. Podkreślam zarówno jego krytycyzm wobec tradycyjnych form terapii „przez wiarę”, jak i wobec orientacji deterministycznej, stawiającej na psychochirurgię i farmakoterapię. W artykule przytaczam jego podstawowe zarzuty przeciwko tym obu formom terapii oraz argumenty na rzecz efektywności Freudowskiego modelu terapii, opartego na dialogu z pacjentem i dążeniu do zmiany jego samowiedzy.

Typologia ruchów rewitalizacyjnych wciąż stanowi nierozwiązany problem w literaturze przedmiotu. Niniejszy artykuł prezentuje krytyczną analizę ujęć irredentyzmu i antynomicznych wobec niego typów idealnych. Omówienie każdej propozycji teoretycznej zawiera jej opis, interpretację i krytykę. Te, których słabości dowiedziono, zostały zastąpione nowymi, autorskimi podejściami. Nowe typy irredentyzmu i kontrirredentyzmu sformułowano według homogenicznego zestawu kryteriów kierunku i stopnia waloryzacji ojczyzny. Składają się one na typologię stanowiącą użyteczne narzędzie do opisywania myśli politycznej populacji znajdujących się pod wpływem globalizacji w zakresie ich postaw wobec ojczyzny. Empiryczna weryfikacja efektywności typologii jawi się jako interesujące wyzwanie dla badaczy współczesnej myśli politycznej. Warto to ujęcie jednak krytykować, modyfikować czy uzupełniać, ponieważ zaproponowane typy nie są ostateczne. Krytyczna dyskusja na temat ich znaczeń może przyczynić się do rozwoju wiedzy na temat rzeczywistości politycznej.

The essential themes of Confucian reflections on law

The aim of this paper is to reconstruct Confucian reflections on law. Interestingly, even such a general aim has not previously been realised. Stereotypical, literal and oversimplified readings of Confucianism seem to dominate even in the professional literature. As a result, the thesis of the anti-legal character of Confucian teachings is widely reiterated. In this paper, a reconstruction of the Confucian approach to law takes account of the most basic assumptions organising Confucian thought. Only in this way can we identify the essential themes of Confucian reflection on law: (1) placing law within an ontology of the social world based on categories of ‘roots-foundations’ (ben) and ‘branches-manifestations’ (mo) and (2) considering the impact of law on the self-cultivation processes which are, according to Confucianists, the ‘root-foundation’.

Keywords: Confucianism, Chinese ontology of the social world, Confucianism and law

Zasadnicze wątki konfucjańskiej refleksji nad prawem