FAQ

2018 Następne

Data publikacji: 2018

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Redakcja

Redaktor naczelny Krzysztof Guczalski

Redakcja tomu Tomasz Bekrycht, Krzysztof Guczalski

Zawartość numeru

Florian Ederer, xw Alexander Stremitzerxw

Principia, Tom 65, 2018, s. 5 - 33

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.010.10869

Moral Intuitions of Promise Keeping

Promises are a pervasive and important feature of real-world economic exchange situations. We investigate lay people’s intuitions of promise keeping. We study the effect of mutual promises, the dynamic of promising and performance over time, the effect of continuous as opposed to binary performance decisions, the effect of income, and the role the receipt of a promise plays on promise-keeping. Assuming that law serves as a backstop of moral intuitions, our results cast some light on the mutuality requirement, the doctrine of substantial performance, doctrines of divisible obligations, and doctrines of contract formation.

Keywords: contracts, promises, moral intuitions, mutuality, law

JEL-Classification: K12, A13, C91, C72

Intuicje moralne na temat dotrzymywania obietnic

Składanie obietnic jest powszechnym i istotnym zjawiskiem w realnych sytuacjach obrotu gospodarczego. W niniejszym artykule badamy intuicje laików na temat dotrzymywania obietnic. Śledzimy efekt wzajemnych przyrzeczeń, dynamikę składania i spełniania obietnic na przestrzeni czasu. Badamy zagadnienie rozciągniętego w czasie spełniania obietnic w przeciwieństwie do pojedynczych, wzajemnych decyzji; badamy wpływ wysokości dochodu i to, jaką rolę odgrywa fakt uzyskania obietnicy w jej dotrzymaniu. Zakładając, że prawo jest narzędziem wspierania intuicji moralnych, rezultaty naszych badań rzucają światło na wymóg wzajemności, na teorię zasadniczego spełnienia, podzielności zobowiązań i na teorię zawierania umów.

Czytaj więcej Następne

Jakub J. Szczerbowskixw

Principia, Tom 65, 2018, s. 35 - 47

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.001.9884

Heuristics and the Problem of Pure Economics Loss

Summary

The goal of this text is to pose hypotheses related to use of heuristics in the process of deciding cases related to pure economic loss and making laws governing liability for it. Pure economic losses are a type of injury where the victim only suffers economically, i.e. there is no bodily harm or injury to property, and there is a lack of a contractual nexus between the victim and the tortfeasor. Pure economic losses are, in principle, not recoverable in common law systems and, in principle, recoverable in civil law systems. Pure economic losses are a heterogenic category consisting of a variety of case types, here divided into (1) ricochet loss, (2) transferred loss, (3) loss induced by faulty information. Cases of pure economic loss are usually more complex, compared to physical injuries and consequential economic losses, as they may involve a loss of profits. This paper explores the use of heuristics in the process of deciding pure economic loss cases and in the process of forming general norms related to them.

Kayrowds: availability heuristic, representativeness heuristic, attribute substitution, tort law, pure economic loss, causation

Heurystyki a problematyka szkody czysto majątkowej

Streszczenie

Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie hipotez związanych z wykorzystaniem heurystyk w procesie rozstrzygania spraw związanych ze szkodą czysto majątkową i ustanawianiem praw regulujących odpowiedzialność za nią. Szkoda czysto majątkowa jest rodzajem uszczerbku, przy którym poszkodowany ponosi szkodę wyłącznie na majątku, to jest nie zachodzi ani uszkodzenie ciała, ani rzeczy, przy czym brak jest umownego związku między poszkodowanym a sprawcą szkody. Szkoda czysto majątkowa zasadniczo nie podlega naprawieniu w systemach common law, lecz co do zasady można żądać jej naprawienia w systemach civil law. Szkoda czysto majątkowa jest heterogeniczną kategorią składającą się z różnych typów spraw, podzielonych na potrzeby niniejszego tekstu na: (1) stratę rykoszetową, (2) szkodę przeniesioną, (3) szkodę wywołaną przez wadliwe informacje. Przypadki szkód czysto majątkowych są zwykle bardziej złożone w porównaniu ze szkodami fizycznymi i wynikającymi z nich stratami majątkowymi, ponieważ mogą one polegać na utracie zysków. Niniejszy artykuł omawia występowanie heurystyk w procesie rozstrzygania o odpowiedzialności za szkody czysto majątkowe oraz w procesie tworzenia norm prawnych je regulujących.

Czytaj więcej Następne

Wojciech Załuskixw

Principia, Tom 65, 2018, s. 49 - 68

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.002.9885

The Moral Status of Helping and the Identified Victim Effect

Summary

Psychologists have noticed an interesting regularity consisting in the fact that people are more willing to help so-called identified victims than so-called statistical victims (this regularity has been called ‘the identifiable victim effect’). One of the controversial problems connected with this effect is a normative one, viz. can preferring identified victims be morally justified in the contexts of private decisions (i.e., made by ‘private’ citizens rather than public institutions)? The goal of this article is to defend three claims: (1) that the answer to the above normative question depends on two factors: the strength of the identified victims effect and the assumed view (utilitarian or non-utilitarian) on the normative status of helping; (2) that the proper view is one of the variants of the non-utilitarian approach (called in the paper ‘negative morality’ with elements of positive-partial morality); (3) that (with the exception of the strong variant of the identified victim effect) preferring identified victims is not morally improper.

Keywords: identified victim, statistical victim, obligation to help, utilitarianism, imperfect duty, supererogation

The research on this article was funded by the Ministry of Science and Higher Education in Poland, National Program for the Development of Humanities, no. 0068/NPRH4/H2b/83/2016. 

Moralny status pomagania a efekt ofiary zidentyfikowanej

Streszczenie

Psychologowie zaobserwowali interesującą prawidłowość polegającą na tym, że ludzie chętniej udzielają pomocy tzw. ofiarom zidentyfikowanym niż tzw. ofiarom statystycznym (prawidłowość ta została nazwana „efektem ofiary zidentyfikowanej”). Jedną z kontrowersyjnych kwestii wiążących się z tym efektem jest kwestia normatywna: czy preferowanie ofiary zidentyfikowanej w kontekście tzw. prywatnych decyzji (to jest podejmowanych przez prywatnych obywateli, a nie instytucje publiczne) daje się moralnie uzasadnić? Celem niniejszego artykułu jest obrona trzech tez: (1) że odpowiedź na powyższe pytanie normatywne zależy od dwóch czynników: siły efektu ofiary zidentyfikowanej orazprzyjętego poglądu (utylitarystycznego lub nieutylitarystycznego) na temat normatywnego statusu pomagania; (2) że właściwym poglądem jest jeden z wariantów stanowiska nieutylitarystycznego; (3) że (z wyjątkiem silnego wariantu efektu ofiary zidentyfikowanej) preferowanie osób zidentyfikowanych nie jest moralnie niewłaściwe.

Czytaj więcej Następne

Michał Kłusekxw

Principia, Tom 65, 2018, s. 69 - 89

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.003.9886

The Identified Victim Effect - Utilitarian Analysis and Policy Recommendations

Summary

The identified victim effect refers to a psychological bias of a much greater willingness to help identified victims, as opposed to statistical ones. The aim of this article is to assess what we morally ought to do in the light of this effect, from the point of view of utilitarian ethics. What decision-making rule ought to be established? Ought we to always help identified victims or statistical ones? I argue for a rule that constitutes a middle ground between the two extremes. Next, using the example of the Polish non-governmental sector and with the rule in mind, I outline legal changes that would result in a much higher overall net utility. The first change concerns the rules of the so-called percentage tax designation mechanism. The second concerns the conditions NGOs have to meet in order to receive public funding of their activities.

Keywords: identified victim, statistical victim, utilitarianism, non-governmental sector, percentage tax designation

The research on this article was funded by the Ministry of Science and Higher Education in Poland, National Program for the Development of Humanities, no. 0068/NPRH4/H2b/83/2016. 

Efekt ofiary zidentyfikowanej – analiza utylitarna i rekomendacje zmian prawnych

Streszczenie

Efekt ofiary zidentyfikowanej to błąd poznawczy polegający na znacznie większej gotowości do niesienia pomocy zidentyfikowanym ofiarom niż ofiarom statystycznym. Celem artykułu jest ocenienie, co moralnie powinniśmy czynić w świetle tego efektu, z punktu widzenia etyki utylitarystycznej. Jaka zasada podejmowania decyzji powinna zostać przyjęta? Czy powinniśmy zawsze pomagać ofiarom zidentyfikowanym, czy ofiarom statystycznym? Argumentuję za zasadą stanowiącą punkt pośredni między tymi dwiema skrajnościami. Następnie, opierając się na przykładzie polskiego sektora pozarządowego i mając na uwadze wspomnianą zasadę, opisuję zmiany prawne, które skutkowałyby wyższym poziomem zagregowanej użyteczności netto. Pierwsza zmiana dotyczy zasad alokacji środków w ramach tzw. mechanizmu 1 proc. Druga dotyczy warunków, jakie muszą spełniać organizacje pozarządowe, by otrzymać publiczne finansowanie swojej działalności.

Czytaj więcej Następne

Szymon Osmolaxw

Principia, Tom 65, 2018, s. 91 - 111

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.004.9887

Promises to Unidentified Individuals

Summary

Is it possible to make a binding promise to an unidentified individual, i.e. an individual whose identity is unknown to a promisor? The answer to this question seems to be negative, regardless of the philosophical theory of promises one decides to adopt. Particular autonomy theories consider promises to be one of the tools for enhancing morally valuable relationships through recognizing another party's particular personality, which enables individuals to live a better life. The generic autonomy theories consider promises to be a tool facilitating cooperation between strangers. The utilitarian theories consider the practice of promising to be a tool for increasing social welfare. The premises of each of these theories seem to rule out the possibility of promises to unidentified individuals. Accordingly, reflections on this topic may some shed light on some problems related to the issue of the identifiability effect, which is widely discussed in the psychological literature.

Keywords: promise, identified, statistical, identifiability effect, autonomy

The research on this article was funded by the Ministry of Science and Higher Education in Poland, National Program for the Development of Humanities, no. 0068/NPRH4/H2b/83/2016. 

Obietnice składane osobom niezidentyfikowanym

Streszczenie

Czy możliwe jest złożenie wiążącej obietnicy osobie niezidentyfikowanej, to jest osobie, której tożsamość jest składającemu obietnicę nieznana? Odpowiedź na to pytanie wydaje się negatywna, niezależnie od tego, jaką filozoficzną teorię obietnic wyznajemy. Teorie autonomii partykularnej uznają obietnice za jeden ze sposobów nawiązywania moralnie wartościowych relacji poprzez wzajemne rozpoznawanie się autonomicznych i unikalnych podmiotów, co pozwala na prowadzenie lepszego życia. Zwolennicy teorii autonomii uniwersalnej uznają obietnice za narzędzie pozwalające na współpracę pomiędzy obcymi jednostkami. Teorie utylitarystyczne uznają praktykę obiecywania za jeden z instrumentów przyczyniających się do zwiększenia dobrobytu społecznego. Założenia każdej z tych teorii zdają się wykluczać możliwość złożenia skutecznej obietnicy osobie niezidentyfikowanej. Rozważania nad tytułową kwestią mogą również przyczynić się do wyjaśnienia pewnych problemów związanych z szeroko dyskutowanym w literaturze psychologicznej efektem identyfikowalności.

Czytaj więcej Następne

Adam Michał Dyrdaxw

Principia, Tom 65, 2018, s. 113 - 143

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.005.9888

Truisms, Heuristics and the Concept of Law

Summary

Analyses of the concept of law rely on certain self-evident truths: truisms (platitudes) about law that people generally share and which reflect their common understanding of this important social concept. General legal theories are products of such analyses. In this paper I argue that every reference to truisms in the context of legal theory building should also take into account inferential processes by which truisms themselves are coined, namely different types of heuristics about law and related phenomena. Since both truisms and heuristics are unstructured, often inconsistent, and even fallible, conceptual analyses are the main means of transforming such “raw” evidence into rationally structured legal theories.

Keywords: Conceptual analysis, truisms, platitudes, general jurisprudence, heuristics, law, Scott Shapiro.

This paper was written as a result of research project no. 2016/21/D/HS5/03839, financed by the Polish National Science Centre. 

Truizmy, heurystyki i pojęcie prawa

Streszczenie

Analizy pojęcia prawa odwołują się do szczególnego rodzaju oczywistych prawd: tzw. truizmów o prawie, które wypowiadają członkowie danej społeczności, a które odzwierciedlają ich wspólne rozumienie ważnego społecznego pojęcia, jakim jest pojęcie prawa. Ogólne teorie prawa powstają w wyniku prowadzenia tego rodzaju analiz. W tym artykule argumentuję, że każde odpowiedzialne odwołanie się do truizmów w kontekście budowy teorii prawa powinno także uwzględniać procesy rozumowania, które doprowadzają do wykształcenia się truizmów w danej populacji, a są nimi rozmaite rodzaje heurystyk na temat prawa i powiązanych z nim zjawisk społecznych. Z uwagi na to, że zarówno same truizmy, jak i heurystyki nie mają jednolitej struktury i bywają niespójne, analizy pojęciowe stanowią główne sposoby przekształcenia tego „surowego” materiału dowodowego w racjonalnie uporządkowane teorie prawa.

Czytaj więcej Następne

Przemysław Kaczmarekxw

Principia, Tom 65, 2018, s. 145 - 165

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.006.9889
Agency in Legal Institutions: Dispositionism and Situationism

Summary

The following article attempts to utilize the conclusions emerging from the discussion between proponents of dispositionism and situationism in the examination of the decision-making process of a performer of a professional role. An example of this role would be that of a legal professional. By undertaking this adaptation, I defend the position which indicates the necessity of considering the variables that are given precedence by each school of thought. This objective I accomplish in three steps; firstly, I present the debate between dispositionism and situationism, referring primarily, to the work of Natasza Szutta. The next step is to introduce these findings to legal discourse. For this reason, I identify the dangers related to an individual’s functioning in the world of institutions by referring to classical psychological experiments. It is against the background of this body of research that, finally, I attempt to demonstrate that interactionism is a theoretical proposition which includes both dispositional and situational variables in its presentation of the decision-making process.
 
Keywordssocial role, legal professional, agency/structure, moral responsibility, social relation

 

Działanie podmiotowe w instytucjach prawnych: dyspozycjonizm a sytuacjonizm

Streszczenie

Celem niniejszego artykułu jest próba adaptacji ustaleń, jakie wynikają z dyskusji między zwolennikami dyspozycjonizmu i sytuacjonizmu, do rozważań nad procesem podejmowania decyzji przez wykonawcę roli zawodowej. Dla mnie przykładem takiej roli jest prawnik. Dokonując tej adaptacji, bronię stanowiska wskazującego na konieczność uwzględniania zmiennych, którym przyznane jest pierwszeństwo w każdym ze stanowisk. Tak postawiony cel realizuję w trzech etapach. Najpierw przedstawiam debatę między dyspozycjonizmem a sytuacjonizmem, odwołując się przede wszystkim do pracy Nataszy Szutty. W kolejnym kroku adaptuję te ustalenia do dyskursu prawniczego. W tym celu wskazuję na niebezpieczeństwa związane z działaniem jednostki w świecie instytucji, odwołując się do klasycznych eksperymentów psychologicznych. Na tle tych badań – w ostatnim kroku – staram się wykazać, że interakcjonizm jest tą propozycją teoretyczną, która przedstawiając proces podejmowania decyzji, uwzględnia zarówno zmienne dyspozycyjne, jak i sytuacyjne.
Czytaj więcej Następne

Tomasz Bekrychtxw

Principia, Tom 65, 2018, s. 167 - 184

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.007.9890

The epistemology of law in the light of the metaphysical legitimation of law

Summary

The problems associated with understanding law as the regulator of social relations involve many separate issues which undoubtedly constitute intellectual challenges for the philosophy of law. In this context, the philosophy of law inquires, inter alia, about whether law exists as a universal structure of the category of being, and about the possibility of the objective cognition of law as an ontological and deontological category. However, it transpires that this task is by no means easy, when it comes to questions concerning epistemological and ontological issues in relation to law – and consequently its justification (the metaphysics of law), and then its legitimation – unequivocal answers are not forthcoming.

Keywords:  positive law, natural law, legitimacy of law, transcendental philosophy, epistemic justification

The research on this article was funded by the National Science Centre, Poland, no. 2015/19/B/HS5/03114 

Epistemologia prawa w świetle metafizycznego uzasadnienia prawa

Streszczenie

Problematyka poznania prawa jako regulatora stosunków społecznych zawiera wiele odrębnych zagadnień, które dla filozofii prawa niewątpliwie stanowią intelektualne wyzwania. W tym kontekście filozofia prawa pyta między innymi o istnienie uniwersalnych struktur kategorii bytu, jaką jest prawo, a także o możliwość obiektywnego poznania prawa jako kategorii ontologicznej i deontologicznej.Okazuje się jednak, że zadanie to nie jest łatwe, a odpowiedź na pytania o kwestie epistemologiczne i ontologiczne w stosunku do prawa, a w konsekwencji o jego uzasadnienie (metafizykę prawa), a następnie legitymizację przekracza możliwości jednoznacznej na nie odpowiedzi.

Czytaj więcej Następne

Monika Zalewska xw

Principia, Tom 65, 2018, s. 185 - 206

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.008.9891

The Metaphorical Aspect of Hans Kelsen’s Pure Theory of Law

Summary

The article examines the cognitive, metaphorical dimension of the pure theory of law and demonstrates that Hans Kelsen used metaphorical language in his description of law, and unintentionally created a unique set of cognitive metaphors in order to make a theory of law focused on the abstract “Ought” world comprehensible. The paper argues that it would be impossible for Kelsen to describe norms without metaphors. The paper uses Lakoff and Johnson’s theory as a framework for the interpretation of this metaphorical aspect of the pure theory of law. Hence the following paragraphs will examine the cognitive context of the abstract categories crucial for the pure theory of law, such as: the category of Ought, imputation, basic norms and the dynamic (hierarchical) structure of law. This article is based on the position that an analysis of the cognitive dimension of the pure theory of law might yield promising results which could reveal new aspects of the central categories in this theory. This article is an attempt to explore the possibilities provided by merging these two theories and checking if the result brings some new knowledge about the pure theory of law and legal thinking in general.

Keywords: Hans Kelsen, cognitive science, Lakoff Johnson, cognitive theory of metaphor, pure theory of law, normativism

The research on this article was funded by the National Science Centre, Poland, no. 2015/17/B/HS5/00495

Metaforyczny aspekt czystej teorii prawa Hansa Kelsena

Streszczenie

W artykule badam zagadnienie wymiaru metaforyczno-kognitywnego czystej teorii prawa. Jednocześnie wykazuję, że Hans Kelsen w opisie prawa używał metaforycznego języka i nieświadomie stworzył grupę metafor kognitywnych, co umożliwiło zrozumiałe opisanie abstrakcyjnego świata powinności. W artykule, wykorzystując teorię metafory kognitywnej Lakoffa i Johnsona, argumentuję, że bez metafor opis norm byłby dla Kelsena niemożliwy. W kolejnych akapitach badam kluczowe dla czystej teorii prawa abstrakcyjne kategorie: powinność, zarachowanie, norma podstawowa i szczeblowa (hierarchiczna) struktura prawa. Punktem wyjścia jest założenie, że analiza kognitywnego wymiaru czystej teorii prawa może przynieść obiecujące rezultaty, odkrywając nowe aspekty zasadniczych dla teorii Kelsena kategorii. Jest to zatem próba zbadania możliwości, jakie daje kombinacja dwóch teorii, a także próba odpowiedzi na pytanie, czy rezultat wniesie nową wiedzę o czystej teorii prawa i myśleniu prawniczym w ogólności.

Czytaj więcej Następne

Mariusz Jerzy Goleckixw

Principia, Tom 65, 2018, s. 207 - 231

https://doi.org/10.4467/20843887PI.18.009.10868

The Aristotelian Theory of Adjudication from the Perspective of Dual Process Theory

Summary

In his theory of adjudication, Aristotle observes that the judicial process should be based on rational and impartial evaluation of the merits of given case and on the application of law. This paper focuses on the bipolar character of the theory of adjudication analyzed from the perspective of the modern dual process theory. It seems that the bounded rationality of judges may create a potential threat to the impartiality and rationality of judgments in complex cases. In this context the hybrid model of categorization adopted from cognitive psychology is to be confronted with the Aristotelian theory of adjudication. The influence of heuristics and biases on judicial decisions is also to be considered. The conclusion refers to the prospects of an Aristotelian virtue-centered model of adjudication following the assumption of bounded rationality.

Keywords: Aristotle, epikeia, dual process theory, hybrid model of categorization, heuristics and biases, bounded rationality

The research on this article was funded by the National Science Centre, Poland, no. 2015/17/B/HS5/00495

Koncepcja orzekania Arystotelesa z perspektywy teorii dwutorowości

Streszczenie: W ramach swojej teorii orzekania Arystoteles zwraca uwagę na to, że proces sądowy powinien być oparty na racjonalnej, bezstronnej ocenie okoliczności danej sprawy, a także na zastosowaniu prawa. Przedmiotem tego artykułu jest dwubiegunowy charakter teorii orzekania analizowany z perspektywy współczesnej teorii dwutorowości. Wydaje się, że ograniczona racjonalność sędziów może potencjalnie stanowić zagrożenie dla bezstronności oraz racjonalności orzeczeń sądowych w złożonych przypadkach. W tym kontekście hybrydowy model kategoryzacji zapożyczony z psychologii kognitywnej zostanie skonfrontowany z teorią orzekania Arystotelesa. Ponadto uwzględniony zostanie wpływ heurystyk poznawczych oraz złudzeń poznawczych na proces orzekania. Konkluzja odnosi się do trafności modelu orzekania wynikającego z filozofii Arystotelesa z zastosowaniem twierdzenia o ograniczonej racjonalności decydentów.

Czytaj więcej Następne