W niniejszym artykule omówiono rządy Bolka II Małego, księcia świdnicko- jaworskiego w księstwie siewierskim w latach 1359–1368. Na podstawie przeprowadzonej analizy źródeł stwierdzić można, że Siewierz nabyty został od księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka, a książę Bolko II odwiedził Siewierz przynajmniej raz oraz przypuszczalnie utworzył urząd starosty siewierskiego.

Jan Długosz, krakowski kanonik i kronikarz dziejów Polski, jest także autorem Liber beneficiorum – Księgi uposażeń katedry krakowskiej, kolegiat, klasztorów i parafii z terenu diecezji krakowskiej, którą spisywał od 1470 r. aż do śmierci w 1480 r. Jest to źródło powszechnie wykorzystywane przez historyków średniowiecza Polski. Korzystają oni z reguły z drukowanego wydawnictwa Liber beneficiorum z lat 1863–1864, opartego nie na czterotomowym oryginale z XV w., przechowywanym w archiwum krakowskiej kapituły katedralnej, lecz na XVII-wiecznych kopiach, także znajdujących się w tym archiwum. Ponieważ wydanie to nie było wolne od błędów, na co zwracali uwagę badacze już od XIX w., potrzebne stało się nowe, krytyczne wydanie Liber beneficiorum. Od 1966 r. kilku badaczy, głównie Stanisław Kuraś i Marek Daniel Kowalski, starało się ustalić genezę, źródła i strukturę autografu Liber beneficiorum oraz datację tego dzieła na podstawie kryteriów wewnętrznych: wydarzeń, osób itp. Autorka niniejszego opracowania dąży natomiast do ustalenia datacji poszczególnych tomów Liber beneficiorum, a nawet ich części, na podstawie znaków wodnych figurujących na papierze, na którym został spisany autograf Liber beneficiorum. Rozważania te zilustrowała wizerunkami analizowanych znaków wodnych, dodała również tabele, w których figurują składki poszczególnych tomów z występującymi w nich znakami wodnymi z datacją porównawczą z innych źródeł. Prześledziła także metodę sporządzania Liber beneficiorum, zwłaszcza części parafialnej, oraz dzieje autografu Księgi uposażeń po śmierci Długosza.

W artykule zaprezentowano mało znaną aktywność Johanna Baptisty Homanna z Norymbergi, który kojarzony jest przede wszystkim jako kartograf i wydawca. Postawiono tezę, że w rodzinnym mieście jest to postać dzisiaj prawie nieznana i zapomniana, natomiast w epoce był bardzo aktywnym uczestnikiem życia gospodarczego, ale przede wszystkim – intelektualnego miasta. Wielka popularność jego map i atlasów powodowała, że w pewnym sensie stał się kreatorem wizerunku świata, zaś rozległe kontakty z uczonymi, artystami i bogatym kupiectwem włączały go w proces tworzenia środowiska norymberskiej elity.

W Rzeczypospolitej w czasach króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wzrosła intensywność prac nad sporządzaniem map terytorium państwa. Wiązało się to z osobistymi zainteresowaniami króla kartografią i jego inspirującą rolą w tej dziedzinie. Należy podkreślić działalność powołanego przez sejm konwokacyjny w 1764 r. Korpusu Pontonierów i zasługi wojewody nowogrodzkiego Józefa Aleksandra Jabłonowskiego patronującego wydaniu mapy Rzeczypospolitej G. A. Rizzi Zannoniego. Do rozwoju polskiej kartografii w drugiej połowie XVIII w. przyczyniły się prace m.in. Ferdynanda Naxa czy Karola Perthéesa. W opinii Tadeusza Czackiego sporządzanie aktualnych map miało znaczenie dla gospodarki kraju oraz usprawnienia transportu i handlu. Jako komisarz Komisji Kruszcowej i Komisji Skarbu Koronnego zaangażowany był w prace nad mapą rzeki Nidy i Słupicy wykonaną przez Jana Mehlera. Jako załączniki do swoich raportów w 1788 r. dołączył mapy Dniestru, Dniepru, rzek Horynia i Słuczy, półwyspu krymskiego i Kanału Muchawieckiego. Wśród podarowanych Komisji Skarbu Koronnego przez T. Czackiego map była też hydrograficzna mapa Polski, którą się bardzo szczycił. Najprawdopodobniej stanowiła uaktualnioną wersję mapy K. Perthéesa.

Jan Tomasz Drachny (1770–1822) pochodził z Cieszyna, był synem Józefa Drachny (zm. 1816), architekta i budowniczego. W 1797 r. zamieszkał w Krakowie i został przyjęty do krakowskiego cechu murarzy i kamieniarzy. W latach 1802–1816 był zatrudniony jako Inspektor Budownictwa w Urzędzie Budownictwa Miejskiego podlegającym krakowskiemu Magistratowi. W 1816 r. po objęciu stanowiska Budowniczego Miejskiego Wolnego Miasta Krakowa zajmował się m.in. zakupem specjalistycznych narzędzi niezbędnych w pracy urzędu, przygotował wykaz budynków opustoszałych, czyli w bardzo złym stanie technicznym w jedenastu gminach miejskich WMK. Jako budowniczy i architekt opracował szereg planów budowy czy przebudowy krakowskich kamienic, jako urzędnik wiele z nich nadzorował i zatwierdzał. Wykonał liczne plany i pomiary związane ze zmianami urbanistycznymi na obszarze aglomeracji krakowskiej.

W historii polskiej kartografii można wskazać momenty, kiedy pod wpływem zewnętrznego impulsu, zazwyczaj wywołanego sytuacją społeczno-polityczną, znacząco rosła liczba twórców map i ich wydawców. Nie był to stan długotrwały, epizodyczni autorzy próbujący wpłynąć na konkretne wydarzenie nie wiązali się długofalowo z kartograficzną formą przekazu, a oficyny poszerzały swoją ofertę o mapy wyłącznie z potrzeby chwili. Jednym z takich momentów był przełom XIX i XX w. Celem artykułu jest scharakteryzowanie map wydanych z myślą o kształtowaniu wiedzy o dawnych ziemiach polskich masowego odbiorcy z tych terenów w końcu XIX i na początku XX w. przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie. Postawiono tezę, że mapy tematyczne, których treść wychodziła poza oficjalny, narzucony przez zaborców schemat myślenia społecznego, wpływały na lepsze rozumienie przez mieszkańców dawnych ziem polskich idei i procesu kształtowania polskiej państwowości. Podejmując próbę potwierdzenia tej tezy, odniesiono się do faktu, że mapa jako jedna z form komunikacji wizualnej z jednej strony obrazuje zasięg geograficzny i relacje przestrzenne, z drugiej pomaga podtrzymać poczucie tożsamości narodowej, kiedy przedstawienie granic i obszaru, z którym dana społeczność się identyfikuje, jest niemożliwe lub niejednoznaczne. W artykule wykorzystano źródła kartograficzne pochodzące z kolekcji kartograficznej systematycznie gromadzonej przez Archiwum Narodowe w Krakowie.  

Publikowany artykuł Adama Kamińskiego, znakomitego paleografa i edytora staropolskich źródeł historycznych (1905–1981), omawia system skrótów paleograficznych stosowanych przez pisarzy sądu ziemskiego krakowskiego w najstarszej zachowanej księdze tego sądu w Polsce z lat 1374–1385, przechowywanej w Archiwum Narodowym w Krakowie pod sygn. 29/1/1. Autor porównuje go ze skrótami stosowanymi na Zachodzie Europy na podstawie podręczników paleografii i słowników skrótów. Wydawany obecnie tekst jest świadectwem wczesnych zainteresowań i studiów paleograficznych A. Kamińskiego, których wyniki nie mogły być wtedy opublikowane, głównie ze względu na ograniczone możliwości finansowe i techniczne ówczesnych archiwów państwowych. Stanowi jednak cenny i ciekawy, a przy tym nieznany przyczynek do badań nad kancelarią sądów ziemskich w Polsce.

W artykule zwrócono w skrócie uwagę na stan sanitarny Galicji po zajęciu kraju przez Austrię, sposoby walki z epidemiami, omówiono zawartość zbioru Teki Antoniego Schneidra, w którym przechowywane są mapy kordonów sanitarnych w Galicji w cyrkule żółkiewskim oraz cyrkule przemyskim, ustanowionych w związku z epidemiami panującymi w 1801 r. i 1831 r. w Rosji.

W artykule wskazano dalsze możliwe kierunki badań dotyczące terenów folwarków miejskich Krakowa, zwłaszcza w aspekcie nowożytnych działań militarnych. Przeanalizowano kilka nowożytnych planów, nieznanych lub słabo zbadanych. Teren folwarków był wykorzystywany przez stulecia jako dogodne miejsce stacjonowania wojsk, począwszy od XVI w.