FAQ
logotyp Archiwum Narodowego w Krakowie

2020 Następne

Data publikacji: 2021

Licencja: CC BY  ikona licencji

Zawartość numeru

Maciej Ziemierski

Krakowski Rocznik Archiwalny, XXVI, 2020, s. 11 - 41

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.20.001.13549

Artykuł został poświęcony krakowskiej rodzinie Królików, żyjącej w mieście od schyłku XVI do pierwszych lat XVIII w. Jej przedstawiciele początkowo wykonywali zawód krawca, zasilając w trzecim pokoleniu (Maciej Królik) szeregi krakowskich kupców. Wojciech Królik – z pokolenia czwartego – był gwarkiem olkuskim. W tekście został pominięty najwybitniejszy reprezentant rodziny, najstarszy brat Wojciecha, rajca krakowski Mikołaj Królik, którego postać stała się już przedmiotem opracowań. Ukazano skomplikowane stosunki wyznaniowe w rodzinie różnowierczej, początkowo bardzo silnie zaangażowanej w życie Zboru Krakowskiego, której przedstawiciele jednak stopniowo porzucali wyznanie ewangelickie na rzecz katolicyzmu. W rezultacie Wojciech Królik oraz jego rodzeństwo zostali katolikami. Całość uzupełniają edycje czterech testamentów członków rodziny, pierwszy, Jakuba Królika, został spisany w 1626 r., zaś ostatni, Wojciecha
Królika – w 1691 r.

Czytaj więcej Następne

Bernadeta Wilk

Krakowski Rocznik Archiwalny, XXVI, 2020, s. 43 - 71

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.20.002.13550

Artykuł ma za zadanie przybliżyć postać Romana Nitscha i jego działalność na polu serologii i bakteriologii. R. Nitsch studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1893–1898. Przez dziesięć lat był asystentem w Katedrze Higieny i Bakteriologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W okresie asystentury wziął udział w ekspedycji naukowej Josepha Lindleya badającej ujęcie rzeki Kury na Zakaukaziu, od której miano budować wodociąg dla miasta Baku. Prowadził intensywne badania naukowe dotyczące wścieklizny i na tej podstawie habilitował się w 1907 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym samym roku zwrócił się do Zarządu Akademii Umiejętności o udzielenie mu subwencji z Funduszu Wiktora Osławskiego. Otrzymał 620 koron zapomogi oraz 5 000 koron stypendium, dzięki czemu przez rok, od listopada 1909 r. do października 1910 r., pracował naukowo w Paryżu, Bernie, Zurychu, Monachium, Brukseli i Berlinie, zajmując się teoretycznymi zagadnieniami budowy nowoczesnych miast i domów robotniczych z punktu widzenia higieny społecznej.

Czytaj więcej Następne

Bożena Lesiak-Przybył

Krakowski Rocznik Archiwalny, XXVI, 2020, s. 73 - 97

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.20.003.13551

Zbiór starodruków przechowywany w Archiwum Narodowym w Krakowie nie doczekał się dotychczas opracowania. Artykuł jest próbą przybliżenia aktualnego stanu wiedzy o zawartości zbioru. Księgozbiór historyczny Archiwum, reprezentowany zarówno przez polonica, jak i starodruki obce o różnorodnej tematyce, liczy niewiele ponad 650 dzieł wydanych przed 1801 r. W tej liczbie 28 starodruków pochodzi z XVI w., 210 z XVII w. i 413 z XVIII w. Najstarszy – Liber horarum canonicarum secundum veram rubricam sive notulam ecclesiae Cracoviensis – został wydany w 1508 r. w oficynie wydawniczej Jana Hallera w Krakowie. Proweniencja kolekcji starodruków jest zróżnicowana – pochodzą z darów, przejęć z materiałami archiwalnymi oraz zakupów. Najliczniej reprezentowane są dary, wśród ofiarodawców wyróżnić trzeba: Ambrożego Grabowskiego, Józefa Serugę i Franciszka Biesiadeckiego oraz Józefa Muczkowskiego, Karola Estreichera i innych.
Nieocenioną część księgozbioru (61 pozycji) stanowią druki pochodzące z biblioteki Hieronima Pinocciego (1612–1676), kupca, sekretarza królewskiego i dyplomaty, przejęte z archiwum miejskiego w końcu XIX w. Wiele dzieł, zwłaszcza dotyczących historii Krakowa, zostało też zakupionych ze środków Archiwum. Starodruki zgromadzone w bibliotece Archiwum Narodowego w Krakowie tworzą niezwykle cenny księgozbiór, który może też być źródłem informacji proweniencyjnych.

Czytaj więcej Następne

Materiały źródłowe

Kamila Follprecht, Andrzej Gaczoł

Krakowski Rocznik Archiwalny, XXVI, 2020, s. 101 - 138

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.20.004.13552

Tadeusz Bierczyński (1891–1970), absolwent prawa UJ, dowodził oddziałem „Sokoła”, który wyruszył z Wieliczki 25 sierpnia 1914 r. do tworzących się w Krakowie Legionów. Służył w 2. Pułku Piechoty, uczestniczył w zimowej ofensywie II Brygady, brał udział w najcięższych bitwach na Bukowinie: pod Kirlibabą (17–21 stycznia 1915 r.) oraz Korolówką (6–7 marca 1915 r.). Podczas walk zapisywał wydarzenia z życia legionisty, jednak zachowały się tylko fragmenty maszynopisu tekstu dziennika, obejmujące wydarzenia od 25 sierpnia do 21 października 1914 r., następnie od 10 stycznia do 9 marca 1915 r. oraz od 11 do 31 maja 1915 r. Zawierają interesujące informacje nie tylko o przebiegu działań wojennych, ale o życiu codziennym legionistów, spojrzenie na organizację działań wojskowych, wiadomości o legionistach czy opisy miejsc, w których oddziały stacjonowały.

Czytaj więcej Następne

Z zagadnień archiwistyki

Dariusz Adamski, Anna Amrogowicz, Mieczysław Białobrzeski, Dawid Naprawca, Katarzyna Pliszczyńska

Krakowski Rocznik Archiwalny, XXVI, 2020, s. 141 - 165

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.20.005.13553

Archiwum zakładowe Izby Administracji Skarbowej w Krakowie to samodzielna komórka w strukturach małopolskiej administracji skarbowej. Powstało w 2015 r. na gruncie archiwów zakładowych i składnic akt izby skarbowej i wszystkich urzędów skarbowych w województwie małopolskim, a w 2017 r. jego zasób został  powiększony o akta konsolidowanych urzędów administracji celnej i kontroli skarbowej z województwa. Na koniec 2020 r. archiwum zakładowe IAS w Krakowie posiadało w swoim zasobie ok. 45 000 mb akt, w tym około 550 mb dokumentacji archiwalnej. Obsługiwane było przez 25 pracowników, pracujących w 35 lokalizacjach i 131 magazynach na terenie całego województwa małopolskiego. Przyjmowali oni akta łącznie z 501 komórek organizacyjnych, w których pracowało i pełniło służbę ok. 4 700 urzędników i funkcjonariuszy służby celno- -skarbowej. Zasób archiwum zakładowego IAS w Krakowie składa się w znacznej mierze z dokumentacji wytworzonej przez organy podatkowe i celne w ostatnich kilkunastu latach, jednak wśród posiadanych materiałów archiwalnych można znaleźć akta licznych jednostek zlikwidowanych, najczęściej poprzedników prawnych, m.in. Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego w Krakowie, Inspektoratu Kontrolno-Rewizyjnego w Krakowie, Okręgowego Zarządu Dochodów Państwa i Kontroli Finansowej w Krakowie, wydziałów finansowych różnych prezydiów rad narodowych, np. Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Kraków- Stare Miasto czy Dyrekcji Ceł w Krakowie.

Czytaj więcej Następne