Artykuł poświęcony jest nakreśleniu sylwetki nowego odbiorcy czy raczej użytkownika mediów. Zakłada się, że przyczyniły się do tego nowe technologie, a raczej nowy sposób używania tych technologii (Web 2.0). Nowy sposób używania to nieograniczony wybór treści a także czasu, miejsca i sposobu docierania do nich, recepcja nielinearna i powierzchowna, interaktywność, możność modyfikowania i tworzenia przekazów. Nowy odbiorca jest głównie powierzchowny, niecierpliwy i impulsywny, odbierający nielinearnie i kompleksowo, nastawiony bardziej na obraz niż na słowo, aktywny.

Fani reprezentują zmianę w konsumowaniu mediów, a ich wzory zachowania są coraz częściej widoczne poza ich grupami, w innych środowiskach. Wraz z obserwowanym zwrotem ku społeczeństwu sieciowemu, którego emanacją są fandomy, zmienia się także pole konfliktu społecznego, funkcjonując w obrębie kultury. Władza kulturowa nad wytworami medialnymi należy już nie tylko do twórców, a wpływ mają na nią także użytkownicy, którzy przestają biernie konsumować produkty, twórczo je interpretując i angażując się w ich rozwój. Celem artykułu było ukazanie tego procesu na przykładzie przeprowadzonej analizy zawartości treści internetowych tworzonych wewnątrz środowiska fandomu serialu Gra o tron w tym spekulacji, które wielbiciele marki toczyli w kontekście rozwoju fabularnego.

Game of Thrones’ Fandom. Power and culture in fan communities

Fans represent a shift in media consumption, and their patterns of behaviour are increasingly visible outside their communities, in other groups. With the observed shift towards a network society, of which fandoms are an emanation, the field of social conflict begins to operate within culture. Cultural power over media products no longer belongs only to the creators, but is also influenced by the users, who cease to passively consume products, creatively interpreting them and engaging in their development. The aim of the article was to show this process on the example of content analysis of internet entries created within the environment of the Game of Thrones fandom, including speculations which the fans of the brand carried out in the context of the plot development.

W artykule zaprezentowano wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej w odniesieniu do dysfunkcji występujących w społeczeństwie na przykładzie dwóch gier wideo produkcji szwedzkiego studia Killmonday Games. Analizie treści poddano grę „Fran Bow” z 2015 roku oraz grę „Little Misfortune” z roku 2019. Na przykładzie obu produkcji wykazano, w jaki sposób dzieci mogą postrzegać negatywne zjawiska zachodzące w społeczeństwie. Podjęto też próbę udowodnienia, że gry wideo mogą wywierać skuteczny wpływ na uświadamianie odbiorców o problemach, z jakimi borykają się dzieci oraz o szkodliwości pewnych zjawisk społecznych.

Social dysfunctions from the child’s perspective. Video game content analysis by Killmonday Games

The article presents knowledge in the field of child psychology in reference to social dysfunction in society on two video games produced by the Swedish studio Killmonday Games. The game „Fran Bow” from 2015 and „Little Misfortune” from 2019 were subject to content analysis. Based on both productions, it was shown how children can perceive events taking place in society. An attempt was also made to prove that video games have influence on the results of the actions of recipients with problems, with the effectiveness of action on children and the harmful impact on social phenomena.

Kategorie dezinformacji i fake newsów są jednymi z częściej przywoływanych pojęć w kontekście dyskusji o współczesności. Z jednej strony panuje powszechna zgoda co do szczególnej (negatywnej) roli zjawisk medialnych określanych w ten sposób, z drugiej strony prowadzi się wiele badań, które mają przybliżyć ich naturę i zasady funkcjonowania. Tymczasem z pojęciami tymi wiąże się zasadniczy – przynajmniej z punktu widzenia nauk społecznych – problem. Nie dysponujemy mianowicie ich precyzyjnymi definicjami. Prezentowany tekst ma z zadanie przeanalizować stan rzeczy w tym zakresie oraz zaproponować adekwatne ujęcie. Ujęcie to w istocie utożsamia kategorię dezinformacji z kategorią fake newsa (w sensie szerszym), wskazując jednocześnie na konstytutywne cechy obu tych zjawisk, związane z kategorią prawdy, intencji oraz formatu medialnego. Cechy te zostają przeanalizowane w kontekście kategorii gatunku medialnego, jakim jest informacja (ściślej zaś – funkcji informacyjnej rozumianej w sposób pragmatyczny) oraz dyskursywnych ram dziennikarstwa, w które – jak zostanie wykazane w tekście – próbuje wedrzeć się dezinformacja.

Disinformation. An attempt at a discursive approach

The categories of disinformation and fake news are among the more frequently invoked concepts in the context of discussions about modernity. On the one hand, there is widespread agreement on the special (negative) role of media phenomena defined in this way, while on the other hand, a lot of research is being conducted to shed light on their nature and principles of operation. Meanwhile, there is a fundamental – at least from the point of view of the social sciences – problem with these concepts. Namely, we do not have their precise definitions. The presented text has the task of analyzing the state of affairs in this regard and proposing an adequate approach. This approach, in fact, identifies the category of disinformation with the category of fake news (in the broader sense), while pointing out the constitutive features of both these phenomena, related to the categories of truth, intention and media format. These features are analyzed in the context of the category of the media genre of information (more specifically, the information function understood in a pragmatic way) and the discursive framework of journalism, into which, as will be shown in the text, disinformation attempts to intrude.

* Tekst został przygotowany w ramach międzynarodowego projektu współfinansowanego przez Unię Europejską (działanie nr 2020-EU-IA-0267) oraz przez polskie Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „PMW" w latach 2021–2024 (umowa nr 5213/CEF/2021/2). Wyrażone poglądy i opinie należą jednak wyłącznie do autorki i nie muszą odzwierciedlać poglądów Unii Europejskiej. Ani Unia Europejska, ani instytucja przyznająca dofinansowanie nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności.

W prezentowanej pracy poszukiwano nowych możliwości rozwiązania konfliktu interesów w branży medialnej. Uznano, według definicji Dennisa Thompsona, że konflikt interesów to szereg okoliczności i uzasadniona obawa, że cel drugorzędny będzie wpływał na pierwszorzędny. Główny interes odnosi się do podstawowych, wręcz statutowych celów działalności medialnej, czyli realizacji misji społecznej, interes drugorzędny zaś obejmuje korzyść osobistą. Zdaje się, że w mediach zysk nie powinien być prymatem – raczej winien być pewnym pryzmatem. Celem artykułu jest sformułowanie pewnej propozycji, na podstawie renegocjacji stanu aktualnego. Proponuje się tak zwaną trzecią drogę (względem działania non-profit i for-profit), którą warto poddać pod dalszą dyskusję. W tym celu została przeprowadzona analiza sytuacji finansowej oraz analiza deklarowanej misji wybranych podmiotów medialnych: stacji radiowych, takich jak Radio BBC, WWOZ, WRBH. Uważne prześledzenie tych dwóch wymiarów (misji i finansów) umożliwia pogłębianie dyskursu związanego z konfliktem interesów. Stanowi także propozycję renegocjacji przekonań na temat biznesu medialnego w ogóle. Na potrzeby realizacji celu artykułu i celu badawczego sformułowano pytanie badawcze: Czy media muszą wybierać między zyskiem a misją społeczną? Otrzymane wyniki badawcze oraz dyskusja nad wynikami nie pozwalają odpowiedzieć na pytanie badawcze twierdząco. Dzięki temu można przyjąć, że organizacje medialne nie muszą wybierać między zyskiem a misją społeczną. Zmieniająca w najbliższych latach sytuacja BBC, w tym także BBC Radio, wymaga dalszych obserwacji i weryfikacji, czy brytyjski nadawca radiowo-telewizyjny stanie się uznanym i rozpoznawanym przypadkiem łączenia zysku z misją, być może nawet w sposób zrównoważony i inkluzywny. 
 

Is there any conflict of interest in the media? The analysis of the mission declaration and financial situation of chosen radio station

In the presented work, new opportunities were sought to address conflicts of interest in the media industry. It was considered, according to Dennis Thompson’s definition, that a conflict of interest is a series of circumstances and a legitimate concern that a secondary objective will affect the primary one. The primary interest refers to the primary, even statutory goals of the media business, namely the fulfilment of the social mission, while the secondary interest includes personal benefit. It seems that in the media, profit should not be the primacy – rather, it should be a certain prism. The purpose of the article is to formulate a certain proposal, based on the renegotiation of the current state. A so-called third way (relative to non-profit and for-profit activities) is proposed, which is worth further discussion. To this end, an analysis of the financial situation and an analysis of the declared mission of selected media entities was conducted: radio stations such as BBC Radio, WWOZ, WRBH. Careful tracing of these two dimensions (mission and finances) makes it possible to deepen the discourse related to the conflict of interest. It also provides a proposal for renegotiating beliefs about the media business in general. For the purpose of the article and research objective, the research question was formulated: Does the media have to choose between profit and social mission? The obtained research results and the discussion of the results do not allow to answer the research question in the affirmative. With this, it can be assumed that media organizations do not have to choose between profit and social mission. The changing situation of the BBC in the coming years, including BBC Radio, requires further observation and verification of whether the British broadcaster will become a recognized and recognized case of combining profit with mission, perhaps even in a sustainable and inclusive way.

Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób marki browarnicze przedstawiają swoje produkty na Facebooku oraz Instagramie oraz czy ich praktyki są zgodne z obowiązującym prawem w Polsce. W części teoretycznej przybliżono wybrane zagadnienia prawne w zakresie reklamy i promocji napojów alkoholowych. W części empirycznej wykorzystano metodologię badań jakościowych. Jako pierwszą zastosowano technikę analizy zawartości mediów polegającą na wykorzystaniu klucza kategoryzacyjnego. Następnie przeprowadzono wywiad zogniskowany z pięcioma osobami w różnym wieku, różnej płci na temat skojarzeń, jakie wywołuje u nich identyfikacja graficzna wybranych marek piwowarskich. Połączenie tych dwóch metod zapewniło lepsze zrozumienie danego problemu badawczego. Udowodniono, że marki browarnicze jedynie częściowo przestrzegają zasad ustanowionych przez polski porządek prawny w zakresie reklamy i promocji na platformach społecznościowych.

Advertising and promotion of beer in new media in the light of Polish law

The purpose of this article is to examine how brewery brands portray their products on Facebook and Instagram, and whether their practices comply with current laws in Poland. The theoretical part presents selected legal issues in the field of advertising and promotion of alcoholic beverages. The empirical part uses the methodology of qualitative research. Firstly, a technique of media content analysis was used based on the use of categorization key. Next, a focus interview was conducted with 5 people of different age and gender on the associations that graphic identification of selected beer brands evokes in them. The combination of these 2 methods provided a better understanding of the given research problem. It was proved that brewery brands only partially follow the rules established by the Polish legal order regarding advertising and promotion on social media platforms.

W artykule poruszono kwestię wykorzystania obrazów generowanych przy użyciu sztucznej inteligencji w ramach dezinformacji w pierwszym roku rosyjskiej inwazji na Ukrainę (24.02.2022–24.02.2023). Na podstawie przeglądu literatury, raportów oraz przekazów medialnych w językach polskim, angielskim, ukraińskim i rosyjskim wyróżniono przykłady użycia deepfake w rosyjskiej dezinformacji i oceniono, w jaki sposób użyto takiej technologii, a także jakie było jej znaczenie w teoretycznym kontekście.

Russian disinformation and use of AI-generated images in the first year of the invasion of Ukraine

The article addresses the issue of the use of images generated with the use of artificial intelligence as part of disinformation in the first year of the Russian invasion of Ukraine (24.02.2022–24.02.2023). Based on the review of the literature, reports and media coverage in Polish, English, Ukrainian and Russian, examples of the use of deepfake in Russian disinformation were highlighted and how such technology was used and what was its significance in a theoretical context.

W artykule opisano zakres zastosowania sztucznej inteligencji w procesie komunikacyjnym. Szczególną uwagę poświęcono technologii botów wykorzystywanych w nowych mediach. Przybliżono funkcjonalność tych rozwiązań w turbulentnych warunkach rynkowych, wskazując zarówno ich działania pozytywne, jak i negatywne w burzliwych warunkach komunikacyjnych. Autor wskazał zalety i wady praktycznych zastosowań sztucznej inteligencji w nowych mediach oraz perspektywy doskonalenia tych rozwiązań komunikacyjnych. 

Communication by using artificial intelligence in turbulent market conditions

The paper presents the scope of application of artificial intelligence in the communication process. Particular attention was paid to the technology of bots used in new media. The functionality of these solutions in turbulent market conditions has been described, indicating both their positive and negative effects in turbulent communication conditions. The Author pointed out the advantages and disadvantages of practical applications of artificial intelligence in new media and the prospects for improving such communication possibilities.

Celem artykułu jest analiza wizerunku Jerzego Urbana na Twitterze. W artykule zastosowano metody ilościowe i jakościowe. Głównie posłużono się analizą zawartości treści. Wsparcie w procesie analizy stanowiło narzędzie Twitonomy. Autorka przedstawia sylwetkę Jerzego Urbana. Powiązanego z medium tradycyjnym (prasa drukowana) redaktora naczelnego Tygodnika „Nie” sytuuje również w przestrzeni sieciowej, opisując jego „drugie życie” w internecie. Następnie podejmuje się analizy jego wizerunku w sieci. Punktem wyjścia do podjęcia analizy była dyskusja zarejestrowana w serwisie Twitter po śmierci Jerzego Urbana. Niektórzy internauci żegnali „wybitnego felietonistę”, inni „obrzydliwego sługusa zbrodniczego systemu”. Autorka postanowiła sprawdzić, jaki wizerunek dziennikarza dominuje w przestrzeni mikrobloga. Analiza tweetów wykazała, że użytkownicy Twittera postrzegają Jerzego Urbana w sposób niejednoznaczny. Pośród używanych określeń opisujących sylwetkę redaktora naczelnego „Nie” znajdziemy wiele skrajności: od pozytywnego „fenomenu”, przez neutralnego „felietonistę”, aż do „komunistycznego zbrodniarza”. Z analizowanego materiału wyłania się głównie neutralny wizerunek Urbana. To postać kontrowersyjna, wzbudzająca emocje, a to jak go odbieramy, w głównej mierze zależy od generacji, do której należymy.

A YouTube grandpa, a columnist or a hatemonger? Jerzy Urban’s image on Twitter

The aim of the article is to analyse Jerzy Urban’s image on Twitter. Quantitative and qualitative methods were used for the purpose of the article. The analysis of contents served as the main tool. The Twitonomy tool was used to support the process of analysis. The author discusses Jerzy Urban’s persona and references the editor-in-chief of Nie weekly magazine – closely connected to traditional media (printed press) in the Internet world – by describing his online „second life”. She also provides an analysis of his online image. The starting point of the analysis was a discussion which took place on Twitter after the death of Jerzy Urban. Some Internet users said goodbye to „an outstanding columnist” while others to „a repulsive servant of a criminal system”. The author decided to check which image of the journalist is prevalent in the microblogging environment. The analysis of tweets has shown that the way Twitter Martyna Siudak 148 users perceive Jerzy Urban is inconclusive. Numerous extreme statements were used to describe the editor-in-chief of Nie – from a positive „phenomenon” through a neutral „columnist” to „a communist criminal”. The material analysed by the author presents a mostly negative image of Urban. He was a controversial, emotive figure and his perception largely depends on the generation to which we belong.

W artykule przedstawiono telewizyjny obraz kryzysu migracyjnego na polskim odcinku granicy Unii Europejskiej i Republiki Białorusi na przełomie sierpnia i września 2021 roku ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska polaryzacji w polskich mediach audiowizualnych. Badanie analizuje przekaz newsowy serwisów informacyjnych trzech polskich nadawców telewizyjnych: Wiadomości TVP, Wydarzeń Polsatu i Faktów TVN. Do analizy zawartości materiałów newsowych w badanym okresie wykorzystano metody: jakościową, ilościową i porównawczą. Badanie pozwoliło na zidentyfikowanie różnic w przekazach informacyjnych najważniejszych polskich serwisów informacyjnych poświęconych tej sprawie przy wykorzystaniu teorii framingu i agenda setting. Zidentyfikowane przez autorkę różnice w badanych materiałach newsowych ujawniły się przede wszystkim w podejściu redakcji do kolejności prezentowania wybranych treści, w warstwach werbalnej i wizualnej newsów dotyczących migrantów oraz sposobie komentowania materiałów konkurencyjnych stacji przez poszczególne konkurujące między sobą redakcje. Wyniki analizy zawartości pozwalają również uzyskać wgląd w rodzaj procesów polaryzacyjnych w mediach audiowizualnych w Polsce.

Media polarization on the example of the migration crisis taking place on the Polish-Belarusian border in the summer of 2021 in the reports of three Polish television news services

The article presents a television image of the migration crisis that took place on the Polish section of the border between the EU and the Republic of Belarus at the turn of August and September 2021, with a particular focus on the phenomenon of polarization in Polish audiovisual media. The study analyses the news coverage of the news services of the three largest Polish television broadcasters: Wiadomości TVP, Wydarzenia Polsat and Fakty TVN. The following methods were used in the analysis of the content of television news: qualitative, quantitative and comparative. The study made it possible to identify (using the framing theory and agenda setting) fundamental differences in the information provided by the most critical tv broadcasters in Poland devoted to this issue. The differences identified by the author were revealed primarily in the editors’ approach to the order in which selected content was presented, in the verbal and visual layer Monika Kożdoń-Dębecka 162 of news about migrants, and in the manner of commenting on the materials of competing stations by individual competing editorial offices. The results of the content analysis provide also insight into the type of polarizing processes in the audiovisual media in Poland.

Publikacja jest próbą opisu i analizy kryzysu wizerunkowego polskiej influencerki – Nicole Sochacki-Wójcickiej, który rozpoczął się w lutym 2023 roku. Zasadniczy przedmiot badań stanowi analiza profilu influencerki – szczegółowej analizie poddano treści publikowane na profilu @mamaginekolog w serwisie Instagram w latach 2022‒2023. W artykule postawiono pytania o sposoby wykorzystywania serwisów społecznościowych w celu budowy i realizacji strategii wizerunkowej, jak również o przyjęte działania (strategię) w czasie trwającego kryzysu. Na podstawie studiów przypadków ustalono, że proces zarządzania wizerunkiem Mamy Ginekolog ulegał stopniowej profesjonalizacji współmiernie do rozwijającej się działalności komercyjnej influencerki. Analiza e-aktywności Nicole Sochacki-Wójcickiej w czasie trwającego kryzysu wizerunkowego wskazuje na brak istnienia bądź zbyt powolne wprowadzenie strategii przeciwdziałania kryzysom. Dostrzegalne jest sięganie po rozwiązania mające na celu ograniczanie skutków zdarzenia poprzez częściowe wycofanie się z wirtualnego świata, a także próbę ocieplenia wizerunku w drodze publikowania postów dotyczących sfery prywatnej.

The image crisis in social networking sites ‒ the example of Mom Gynaecologist

The publication is an attempt to describe and analyse the image crisis of the Polish influencer ‒ Nicole Sochacki-Wójcicka, which began in February 2023. The main subject of the research is the analysis of the influencer profile ‒ the content published on the @mamaginekolog Instagram profile in the years 2022‒2023 was subjected to a detailed analysis. The article poses questions about the ways of using social networking sites to build and implement an image strategy, as well as about the actions (strategy) adopted during the ongoing crisis. Based on the case studies, it was established that the process of managing the image of Mama Gynaecologist was gradually professionalized commensurate with the developing commercial activity of the influencer. The analysis of Nicole Sochacki-Wójcicka’s e-activity during the ongoing image crisis indicates the lack of existence or too slow introduction of a crisis prevention strategy. It is noticeable that they rely on limiting the effects of the event by partial withdrawal from the virtual world, as well as an attempt to warm up the image by publishing posts regarding the private sphere.

Współcześnie wraz z rozwojem przestrzeni wirtualnej można zaobserwować wzrost podatności społeczeństwa na treści i wzory kreowane w sieci. Co więcej, granica pomiędzy światem realnym a wirtualnym powoli się zaciera. Cyberprzestrzeń nie tylko tworzy dogodne warunki rozwoju, lecz także jest źródłem niebezpieczeństw w każdej dziedzinie życia. Celem pracy jest próba krytycznego spojrzenia na wykorzystanie technologii VR oraz analiza psychospołecznych konsekwencji korzystania z niej. Artykuł stanowi usystematyzowanie wiedzy na temat obszarów zastosowań i szans, jakie daje wirtualna rzeczywistość oraz zagrożeń, jakie ze sobą niesie. Problematyka zawarta w artykule dotyczy w szczególności psychospołecznych następstw wykorzystania wirtualnej rzeczywistości. Skupia się także na analizie wpływu korzystania z VR na nasilenie występowania niektórych zaburzeń odżywiania.

Shades of VR technology. Eating disorders as an example of the psychosocial consequences of the use of virtual reality technology

Nowadays, with the development of virtual space, it is evident that society is becoming more susceptible to content and models created online. Moreover, the boundary between the real world and the virtual world is slowly becoming blurred. Cyberspace creates advantageous conditions for development but is also a source of danger in all aspects of life. The purpose of this paper is to take a critical look at the use of VR technology and the analysis of the psychosocial consequences of its utilization. The article is a systematization of knowledge about the areas of use and opportunities offered by virtual reality, as well as the hazards it causes. The topics covered in the article address the psychosocial consequences of the use of virtual reality. It also focuses on analysing the influence of VR usage on the escalation of specific eating disorders.