FAQ

Numer 1 (16) 2024

Hejt i jego medialne oblicza

2024 Następne

Data publikacji: 28.06.2024

Licencja: CC BY  ikona licencji

Redakcja

Redaktor naczelny Anna Ryłko-Kurpiewska

Zastępca redaktora naczelnego Małgorzata Łosiewicz

Zawartość numeru

VARIA

Michał Jas

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 203 - 216

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.013.19950
Opracowanie stanowi wstęp do badań nad relacjami nowych mediów i zachowań związanych z seksualnością. Przedmiotem badań był portal erotyczny Datezone ukazany w medioznawczej perspektywie teorii kultywacji amerykańskiego badacza George’a Gerbnera. Studium przypadku wykorzystuje metodę obserwacji, analizy i krytyki źródeł oraz analizę treści. Artykuł odpowiada na pytania: 1) Co stanowi zawartość portalu Datezone?, 2) Kim są jego użytkownicy oraz 3) Jakie są cechy dystynktywne portali erotycznych? Analiza wykazała, że Datezone jest bardziej angażująco czasowo witryną niż Onet. Praca może otwierać dyskusje nad innymi aspektami funkcjonowania nowych mediów w przestrzeni seksualnej.
Czytaj więcej Następne

Anna Reglińska-Jemioł

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 191 - 201

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.012.19949
Celem artykułu jest zapoznanie odbiorcy z dość nowym i wciąż jeszcze mało opisanym na polskim gruncie zjawiskiem syreningu (rodzajem nurkowania w syrenich ogonach, łączącym sport z formą sztuki i rozrywki). Tekst stanowi przede wszystkim próbę kategoryzacji tematów odnoszących się do narracji kulturowej (głównie medialnej) skupionej wokół tego fenomenu, z uwzględnieniem pojęcia choreografii rozumianej jako element „tekstu widowiskowego” (Patrice Pavis). Idea takiego zestawienia wynika z chęci oglądu punktów przecięcia się widowiskowych praktyk choreograficznych z innymi dziedzinami (sport) w perspektywie komunikacji społecznej i kulturowej. Podstawową metodą badawczą proponowanego dyskursu jest studium przypadku. Holistyczny ogląd syreningu (analiza narracji wiodących syrenich performerek, przegląd fanowskich forów, filmowych dokumentów poświęconych subkulturze merfolks) pozwala dostrzec, jak pojemny kulturowo obszar wyznacza współcześnie postać (i kostium) syreny. Stąd też impuls badawczy do postawienia dalszych pytań o miejsce syreningu w polu pojęciowym błękitnej humanistyki.
Czytaj więcej Następne

Michał Dawid Żmuda

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 173 - 190

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.011.19948
W artykule podjęto problematykę dyskursywnych związków między medialnymi technikami pisma automatycznego w spirytyzmie, pisaniem na maszynie do pisania, a komputerowym generatorem tekstu ChatGPT. Celem tekstu jest interpretacja historycznej zależności między przeszłymi praktykami medialnymi a współczesnym oprogramowaniem. Metoda badawcza wywodzi się z medialnej archeologii, która traktuje media oraz związane z nimi praktyki i procesy techniczne jako elementy społecznego dyskursu. Autor analizuje: wyobrażone właściwości spirytystycznych technik, które dążyły do odgraniczenia człowieka od praktyk pisma na rzecz powołania nieludzkich, pisarskich podmiotów, mechanizację i industrializację pisma w kapitalistycznym dyskursie maszyn do pisania; konwergencję tych dwóch dyskursów pod postacią algorytmu ChatGPT. Tym, co łączy badane media, jest redukcja cielesnego i hermeneutycznego udziału człowieka w kulturze pisma. Przeprowadzona analiza ukazuje, w jaki sposób współczesna fascynacja automatycznym pismem chatbotów jest powiązana z technicznym dyskursem przełomu XIX i XX wieku. Dyskurs ten ujawnia zakorzenione w kulturze pragnienie powołania nieludzkich, piszących podmiotów.
Czytaj więcej Następne

W KRĘGU SŁÓW I OBRAZÓW

Mikołaj Janiak

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 157 - 169

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.010.19947
W artykule potraktowano fotografię jako medium sztuki oraz medium społecznego oddziaływania. Taka perspektywa pozwala uchwycić istotę fotograficznego dzieła, którego forma i treść wzajemnie się uzupełniają. Analizę fotoobrazów Ireneusza Zjeżdżałki z albumu Sedymentacja oparto na semiotycznej teorii informacji, ze szczególnym uwzględnieniem syntaktyki, w celu zbadania roli światła w obrazie fotograficznym: jego oddziaływania na formę oraz na treść, w tym poprzez pełnienie funkcji mediumicznej, a więc pośredniczącej, pomiędzy sferą sacrum a profanum. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wizualny język obrazu, który rządzi się innymi prawami aniżeli język werbalny. Dokonano zatem próby przedstawienia podstawowych zasad imago linguae, w tym szczególnie z uwzględnieniem roli światła w obrazie fotograficznym jako warunkiem sine qua non do zaistnienia fotografii. Artykuł jest zatem próbą odpowiedzi na pytanie, czy światło odpowiada za kreowanie przekazu o podłożu metafizycznym, a więc takim, które wykracza poza ramy zwykłego zmysłowego poznania.
Czytaj więcej Następne

Karolina Aszyk-Treppa

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 145 - 155

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.009.19946
W realizacjach wybitnego polskiego fotografa Edwarda Hartwiga uwidacznia się konfrontacja dwóch odmiennych strategii fotograficznych. Jedna z nich respektuje zobowiązania wobec świata zewnętrznego i jest charakterystyczna dla nurtów opisujących rzeczywistość, tak jak ją widzi ludzkie oko. W odniesieniu do drugiej strategii istotne są jakości estetyczne i strukturalne obrazu jako takiego, jego prymarność wobec natury i autonomiczność jako utworu artystycznego. W tekście przeanalizowano cechy istotowe obu krańcowo różnych strategii fotograficznych i wyjaśniono naturę ich pozornej sprzeczności. Zastosowano analizę jakości strukturalnych obrazu uwzględniającą specyfikę tradycyjnej techniki fotograficznej. Wzięto pod uwagę najbardziej reprezentatywne prace z bogatego dorobku Hartwiga.
Czytaj więcej Następne

Iwona Gródź

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 133 - 144

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.008.19945
Tematem tekstu jest wskazanie potrzeby promowania kultury języka i retoryki w kontekście kształcenia humanistycznego. To jeden ze sposobów zapobiegania nasileniu się zakłóceń komunikacyjnych, takich jak trolling, hejting czy flaming w przestrzeni medialnej. Celem jest odpowiedź na społecznie sygnalizowaną potrzebę zwiększenia świadomości językowej rozmówców w przestrzeni masowej komunikacji, poprawienie jakości kultury języka, który jest używany publicznie oraz wzmocnienie szacunku wobec ekspertów z zakresu językoznawstwa czy komunikacji społecznej. Efektem rozważań jest próba wskazania konieczności włączenia nauczenia kultury języka z retoryką (przede wszystkim sztuki argumentacji) do szeroko pojętego kształcenia humanistyczno-społecznego. Dzięki niemu nowe pokolenia uczestników globalnej komunikacji medialnej będą potrafiły odpowiedzieć na kluczowe pytania: jak mówić versus pisać w sposób kulturalny i etyczny, żeby nas słuchano versus czytano? A co ważniejsze będą potrafili praktykować zdobytą w tym zakresie wiedzę.
Czytaj więcej Następne

HEJT I JEGO MEDIALNE OBLICZA

Beata Sierocka

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 115 - 130

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.007.19944
Nadrzędną tezą artykułu – konstruowanego z pozycji transcendentalno-pragmatycznej filozofii komunikacyjnej – jest wskazanie na agresję rejestrowaną w dzisiejszej przestrzeni medialnej jako na najwyższej wagi zagrożenie dla racjonalności dyskursywnej. Naświetlenie tej tezy wymagało, z jednej strony, zrozumienia sposobu, w jaki dotychczasowe teorie konceptualizowały agresję, z drugiej strony, wyjaśnienia specyfiki racjonalności dyskursywnej. Na tej podstawie można było zaproponować odmienny sposób podejścia do problemu agresji, co w dalszych krokach pozwoliło na dostrzeżenie, że (1) za sprawą agresji komunikacyjnej rejestrowanej w specyficznej przestrzeni medialnej kształtowanej przez najnowsze media destrukcji ulega – właśnie z uwagi na specyfikę tej „megamedialnej” przestrzeni – fundamentalna dla procesów komunikacyjnych dążność do konsensu, co (2) w konsekwencji uniemożliwia utrzymanie dyskursywnego charakteru ludzkiej racjonalności, a zatem (3) stanowi fundamentalne zagrożenie dla egzystencji wspólnoty komunikacyjnej. A „w planie pozytywnym” diagnozy te wskazują ostatecznie na zasadę współodpowiedzialności i na wsparty na niej projekt etyki normatywnej jako wyznaczniki praktyk społecznych chroniących ideę konsensu.
Czytaj więcej Następne

Tomasz Płonkowski

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 101 - 113

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.006.19943
W niedzielę 16 lipca 2023 roku w Poznaniu 31-letni sprawca zamordował 30-letniego mężczyznę na oczach jego narzeczonej. Zaraz po tym wydarzeniu w mediach społecznościowych zaczęto udostępniać krótkie filmy i zdjęcia z miejsca zdarzenia, a pod nimi komentarze internautów. Przedmiotem analizy podjętej przez autora są komentarze, które były umieszczone pod materiałami wideo ilustrującymi zbrodnię, zamieszczonymi na portalu internetowym Sadistic.pl, a zwłaszcza komentarze dotyczące narzeczonej zamordowanego, która stała się ofiarą wtórnej wiktymizacji. Trauma, którą przeżyła podczas morderstwa narzeczonego, została przedłużona w mediach społecznościowych, gdzie pojawiły się nienawistne komentarze skierowane przeciwko niej. Podjętą przez autora analizę można określić jako studium przypadku, co przesądza o jej jakościowym i eksploracyjnym charakterze, i odwoływać się będzie do koncepcji wtórnej/podwójnej wiktymizacji. Autor również zastosował elementy analizy dyskursu oraz ilościowej analizy treści, analizując częstotliwość stosowanych we wpisach epitetów oraz typów argumentacji. Autor wyróżnił trzy typy komentarzy wśród zamieszczonych pod filmami pokazującymi to wydarzenie: (1) obojętne wobec sprawy, (2) z negatywnym nastawieniem wobec Julii (narzeczonej zamordowanego), (3) empatyczne – współczujące. Autor dokonał też odkrycia, że prawdopodobnie najczęściej film o zbrodni był udostępniany z platformy X (twittera) Sadistic.pl. W związku z brakiem uregulowań prawnych i mechanizmów chroniących przed hejtem ofiary wtórnej wiktymizacji autor zaproponował szereg działań angażujących instytucje państwowe i organizacje społeczne.
Czytaj więcej Następne

Karolina Ołtarzewska, Monika Przybysz

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 75 - 99

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.005.19942
Mowa nienawiści, przemoc słowna, hejt i trolling są coraz częstszymi zjawiskami, z którymi spotyka się niemal każdy użytkownik internetu i mediów społecznościowych – niejednokrotnie w charakterze obserwatora, nieraz ofiary, a czasami jeszcze w roli samego hejtera. Aby zrozumieć coraz powszechniejszą agresję słowną w internetowej debacie w aspekcie komunikacyjnym, autorki poddały analizie przeprowadzoną fragmentaryczną celową diagnozę społeczną dotyczącą poziomu świadomości zjawiska hejtu w internecie oraz skutków wywołanych mową nienawiści bezpośrednio wpływających na człowieka. Celem podjętych badań jest charakterystyka zjawiska hejtu w świadomości internetowej społeczności.
Czytaj więcej Następne

Anita Brzyszcz

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 51 - 73

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.004.19941
Copypasta jako gatunek tekstów internetowych narodził się w pierwszej dekadzie XXI wieku w środowiskach chanów internetowych, następnie rozszerzając zakres funkcjonowania do portali typu social news i social media. Ze względu na to, że copypasta jest gatunkiem heterogenicznym w zakresie formy i treści, podlega nieustannej ewolucji oraz sytuuje się na pograniczu literatury, form retorycznych i innych form komunikowania, nie doczekała się jeszcze naukowej definicji operacyjnej. Autorka artykułu, za pomocą narzędzi badawczych literaturoznawstwa, retoryki, netnografii i cybermedioznawstwa, podjęła próbę scharakteryzowania copypasty jako odrębnego gatunku tekstów internetowych, z naciskiem na wyznaczniki jej literackości i retoryczności oraz podporządkowanie funkcjom komunikacyjnym. Definicje użytkowe kładą nacisk na dwa nurty, w które wyewoluowała copypasta, przybierając formę zabawnych historyjek lub symulując prowokującą wypowiedź w internetowej dyskusji, co stanowi element internetowego trollingu. Wyniki analiz tekstów-reprezentantów gatunku wskazują na jej podobieństwo gatunkowe do form literackich, między innymi opowiadania, gawędy, skazu; gatunków mowy potocznej, tj. rozmowa, plotka i inne, a także retorycznych: przemówienia, apelu itp. Nadrzędną cechą spajającą wszystkie teksty należące do tego gatunku jest jednak funkcjonowanie w wirtualnej przestrzeni web 2.0 jako rodzaj memu werbalnego.
Czytaj więcej Następne

Emilia Zakrzewska, Dagmara Tarka

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 31 - 50

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.003.19940
Zjawisko hejtu i mowy nienawiści w internecie dotyka coraz większej populacji osób i wywołuje poważne skutki społeczne, psychologiczne, a także ekonomiczne. Na hejt w szczególności narażone są osoby publiczne, celebryci oraz influencerzy i influencerki, czyli osoby zawodowo zajmujące się działalnością w sieci. Szczególnie ostatnia grupa zawodowa jest narażona na ciągłą ocenę obserwatorów i ze względu na skalę oraz charakter ich (pozycja i sukces zawodowa silnie zależą od opinii obserwujących) swojej działalności można przyjąć hipotezę, że doświadcza hejtu i mowy nienawiści w stopniu wyższym niż inni uczestnicy mediów społecznościowych. Perspektywa określenia skali hejtu wśród polskich influencerów i influencerek umożliwia zdobycie wiedzy pozwalającej na skuteczne przeciwdziałanie i zapobieganie negatywnym społecznym i psychologicznym skutkom. Celem artykułu jest opisanie skutków i strategii radzenia sobie przez influencerów i influencerki ze zjawiskiem hejtu w internecie. W badaniach influencerów i influencerek wykorzystano analizę treści przekazów medialnych oraz indywidualne wywiady pogłębione. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że większość (ponad 94%) influencerów i influencerek doświadczyło hejtu, który najczęściej dotyczył ich wyglądu i wypowiedzi. Ponad 40% badanych influencerów i influencerek odczuwa skutki hejtu. Wartością poznawczą jest stworzenie katalogu skutków hejtu i mowy nienawiści dotykających grupę zawodową, jaką są influencerzy i influencerki. Istotnie przełoży się to na poznanie metod przeciwdziałania hejtowi i mowy nienawiści, której doświadczają użytkownicy internetu. Opracowanie katalogu skutków oraz strategii radzenia sobie z hejtem i mową nienawiści ułatwi także określenie potencjalnego wpływu czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które mogą potęgować zjawisko hejtu w internecie.
Czytaj więcej Następne

Anna Teler

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 19 - 30

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.002.19939
Rola mediów w kontekście kryzysu jest znacząca: znany jest aspekt i potencjał informacyjny, opiniotwórczy, edukacyjny, koncyliacyjny mediów. Znane są też przypadki wykorzystywania kryzysu przez media: eksploatacja finansowa czy polaryzacja społeczna. Media jako organizacje jednak same działają w warunkach permanentnego kryzysu i poszukują odpowiedzi strategicznej, której mogą – a często wręcz muszą – udzielać. Ponieważ żadna organizacja cyfrowo-medialna, rozumiana jako podmiot organizacyjny zajmujący się produkcją i dystrybucją kontentu w przestrzeni cyfrowej, nie działa w próżni. Funkcjonują one w otoczeniu biznesowym, które współcześnie jest opisywane jako burzliwe, wrogie, hiperkonkurencyjne, o wysokim potencjale. Z tego względu zachodzi konieczność analizowania otoczenia, co umożliwia między innymi identyfikowanie trendów i budowanie odpowiedzi strategicznej na podstawie ich instrumentalizowania i priorytetyzacji. Analizie poddano trendy będące w fazie wzrostu, wykorzystując proponowane przez infuture. institute mapy i karty trendów na rok 2022 i 2023 oraz odnosząc je do wybranych przedsiębiorstw cyfrowo-medialnych: Tinder, Twitch i TikTok. Dokonano mapowania wybranych trendów w oparciu o zmodyfikowany macierz Eisenhowera: macierz pilne-strategiczne. W wyniku analizy dokonano obserwacji dotyczących specyfiki i znaczenia odpowiedzi strategicznej. Sformułowano także pewne rekomendacje dotyczące działań długofalowych. Celem artykułu jest podtrzymywanie zainteresowania dyskusją dotyczącą znaczenia myślenia strategicznego z uwzględnieniem foresightu strategicznego i antycypowania przyszłości w odniesieniu do organizacji cyfrowo-medialnych.
Czytaj więcej Następne

Katarzyna Bąkowicz

Media Biznes Kultura, Numer 1 (16) 2024, 2024, s. 7 - 18

https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.24.001.19938
Za czasów istnienia jedynie mediów tradycyjnych, takich jak prasa radio czy telewizja, komunikacja przebiegała w sposób ustrukturalizowany i przewidywalny. Pojawienie się mediów społecznościowych nie tylko zmieniło nas użytkowników, lecz także dało całkiem nowe możliwości komunikacji. Jednocześnie niestety pojawiły się zagrożenia wynikające z braku kontroli treści, jej szybkiego przyrostu oraz wpływu na proces tworzenia i dystrybucji, przez co zwiększyła się ilość dezinformacji. Czynniki te wpłynęły na powstanie podatnego gruntu dla trolli zajmujących się przeprowadzaniem ataków o charakterze dezinformacyjnym, które mają formę publikacji rozrywkowych lub posiadających znamiona mowy nienawiści. Ich rola sprowadza się do ośmieszania lub obrażania, a celem jest destabilizacja dyskusji, wprowadzenie w błąd swoich interlokutorów, a przez to naruszenie dobrego imienia osoby lub grupy. Artykuł opisuje zjawisko trollingu i jego związek z dezinformacją, skupiając się na cechach, zachowaniach i skutkach działań o takim charakterze.
Czytaj więcej Następne