12 (2/2020)

2020

Data publikacji: 2020

Opis

The Polish Journal of the Art and Culture. New Series 1 (2019) wydano z dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przeznaczonej na działalność upowszechniającą naukę (umowa nr 922/P-DUN/2019).

Licencja: CC BY-NC-ND

Zawartość numeru

Opór w czynie - na kanwie budowy Szkół - Pomników Tysiąclecia. Wydźwięk realny i medialny

Janusz Gołota

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 11-26

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.006.13445

Resistance in the act – on the canvas of the construction of Schools – Monuments of the Millennium

The article indicates various attitudes towards the construction of a thousand schools to celebrate the millennium of the Polish state. The undertaking was to provide a remedy for the post-war collapse of housing, a demographic explosion. It was also a political campaign, one of the aspects of which was the fight against the Catholic Church, including the 9-years Novena before the anniversary of the baptism of Poland. On the example of an effective campaign to build schools, various attitudes are visible: from authentic or opportunistic support, through official performance of duties, to contestation and even protests, complaints, and reluctance. In practice, one more attitude emerged: silence, which had a twofold value - in government practice it was withholding discrediting information, and on the other hand it was a kind of passive resistance.

Streszczenie
W artykule zasygnalizowane zostały różne postawy wobec akcji budowy tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego. Przedsięwzięcie miało stanowić remedium na powojenną zapaść lokalową szkolnictwa, eksplozję demograficzną oraz stanowić kampanię polityczną, której jednym z aspektów była walka z Kościołem katolickim, w tym 9 letnią Nowenną przed rocznicą chrztu Polski. Na przykładzie skutecznej akcji budowy tysiąclatek widoczne są różnorodne postawy: od autentycznego czy koniunkturalnego poparcia, poprzez urzędnicze wykonywanie powinności, aż po kontestację a nawet protesty, skargi, niechęć. W praktyce zarysowała się jeszcze jedna postawa: przemilczanie, które miało walor dwusieczny – w praktyce rządowej było wstrzymywaniem dyskredytujących informacji, a z drugiej strony stanowiło swoistą formę biernego oporu.

PDF

Czytaj więcej

Avalokiteśvara in Tibetan Buddhist art of the Later spread (Tib. phyi dar) of the Dharma. Image classification proposal, part 1.

Joanna Grela

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 27-40

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.007.13446

According to traditional Buddhist narratives and popular beliefs, Tibetans are a people chosen by Avalokiteśvara. Therefore, his worship and multitude, as well as diversity of his images are quite common both in temples and public areas. Unlike the widespread analyses where the Bodhisattva has been treated as a peaceful tutelary deity, and classifications of its images have been based on morphological features (i.e. the number of hands, heads, etc.) or by artistic styles and techniques. This paper proposes another approach by grounding images in Tantric Buddhism models used locally. In the first part of the article, the images of Avalokiteshvara are inscribed in the bodyspeech-mind models as well as the external, secret and the first of the three internal aspects of the Three Refuges, also known as the Three Jewels, which covers a much wider set of iconographic material than usually considered.

PDF

Czytaj więcej

Paradygmat czeskiego bohatera narodowego – wokół filmu Roberta Sedláčka Jan Palach

Robert Kulmiński

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 41-62

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.008.13447

Czech national hero paradigm – around Robert Sedláček’s film Jan Palach

In my article, I would like to reflect on the paradigm of Czech heroism based on the film by Robert Sedláček (2018) Jan Palach, which is a fact-based tale of a twenty-year-old student at the Charles University in Prague, who on January 16, 1969 self-immolated in Wenceslas Square in the centre of Prague in protest against aggression of the Warsaw Pact forces on Czechoslovakia and the growing apathy of Czechoslovak society. I will think about how his image is constructed in a film more than fifty years after his death. I will place my considerations in the context of the tradition of presenting the Czech hero in humanistic literature and the activities of official state institutions, as well as in relation to mythological structures, through which I will capture the most important elements of the composition of Robert Sedláček’s film. As a consequence, my fundamental research question will remain not only the question of the very construction of the hero, but also this construction in relation to other ideas of national heroes in contemporary Czech culture.

Streszczenie

W swoim artykule chciałbym się zastanowić na paradygmatem czeskiego bohaterstwa na podstawie filmu Roberta Sedláčka Jan Palach (2018), będącego opartą na faktach opowieścią o dwudziestojednoletnim studencie Uniwersytetu Karola w Pradze, który 16 stycznia 1969 roku dokonał samospalenia na placu Wacława w centrum Pragi, w proteście przeciwko agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację i narastającej apatii czechosłowackiego społeczeństwa. Zastanowię się nad tym, w jaki sposób konstruowany jest jego obraz w dziele filmowym niemal pięćdziesiąt lat po jego śmierci. Swoje rozważania umieszczę w kontekście refleksji nad czeskim bohaterem narodowym w literaturze humanistycznej w odniesieniu do działalności oficjalnych instytucji państwowych oraz do struktur mitologicznych, poprzez które uchwycę najistotniejsze elementy kompozycji filmu Roberta Sedláčka. W konsekwencji moim zasadniczym pytaniem badawczym pozostanie nie tylko kwestia samej konstrukcji bohatera, ale również jej relacja do innych wyobrażeń bohaterów narodowych we współczesnej kulturze czeskiej.

PDF

Czytaj więcej

Radziecki wysiłek kolonialny, czyli socrealizm i orientalizm. Uwagi na marginesach powieści Człowiek zmienia skórę Brunona Jasieńskiego

Kasper Pfeifer

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 63-86

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.009.13448

Artykuł opisuje radziecki projekt kolonialny lat trzydziestych XX wieku. Na przykładzie socrealistycznej powieści Brunona Jasieńskiego Człowiek zmienia skórę autor analizuje oficjalny dyskurs metropolii oraz rozmaite strategie jego aplikacji w rzeczywistości Centralnej Azji, skupiając się na takich zagadnieniach jak nadreprezentowane w utworze wątki radzieckiej mission civilisatrice, ugenderowienie kolonialnej dominacji Rosjan oraz problemie władania poprzez narzucanie obecności, czyli wypieranie rdzennej problematyki i przywłaszczanie/przekształcanie obcej geografii.

PDF

Czytaj więcej

Schematy poznawcze wśród kobiet z grupy Tzotzil w rejonie Los Altos de Chiapas w Meksyku

Natalia Tołsty

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 87-102

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.010.13449

The Narrative Scripts among the Maya Tzotzil Women in the Area of Los Altos de Chiapas in Mexico

Narrative scripts organize the interpretation of each individual’s experience. New gained knowledge is filer out by these structures, largely shaped by the environment. Therefore, they may be conditioned to some extent by culture. There is an analysis of three cognitive scripts of Maya Tzotzil women from Los Altos de Chiapas area in Mexico: traditional orthodox, traditional unorthodox and anti-traditional. At the same time, there is an interpretation of these constructions, taking into account the cultural specificity.

Streszczenie
Schematy poznawcze organizują interpretację doświadczeń każdej jednostki. Nowa zdobyta wiedza jest filtrowana przy pomocy tych struktur myślowych, kształtowanych w dużym stopniu przez otoczenie. W związku z tym mogą być one warunkowane w jakimś stopniu przez kulturę. Artykuł zawiera analizę trzech schematów poznawczych przedstawicielek Majów Tzotzil z terenów Los Altos de Chiapas w Meksyku: tradycyjnego ortodoksyjnego, tradycyjnego nieortodoksyjnego oraz anty-tradycyjnego. Równocześnie poddaje interpretacji wspomniane konstrukcje, uwzględniając specyfikę kulturową mieszkanek tego terenu.

PDF

Czytaj więcej

Studies on ceremonial ceramics from the Ixil Region – interpretation difficulties related to the vessels from the museum collection in Nebaj, El Quiché, Guatemala

Magdalena Krzemień

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 103-119

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.011.13450

The presented report is the result of the research project funded by the Ministry of Science and Higher Education, Poland. The project’s title: Rytuały pogrzebowe Majów Ixil: analiza naczyń z kolekcji w Nebaj (Gwatemala) (Funerary rites of Ixil Maya: analysis od ceramics from collection in Nebaj [Guatemala]), Diamond Grant program, project no. 0026/DIA/2014/43

PDF

Czytaj więcej

“Gandhi after Gandhi”: 2–3 December 2019, Turin Conference report

Jacek Skup

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 121-124

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.012.13451

PDF

Czytaj więcej

Rzeczycka, Monika, Izabela Trzcińska, Tadeusz Cegielski, red., Polskie tradycje ezoteryczne 1890-1939, t. I – IV oraz Świerzowska, Agata, red., Polish Esoteric Traditions 1890-1939. Selected Issues, seria: Światło i Ciemność (edycja specjalna),Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2019

Agata Świerzowska

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 125-129

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.013.13452

PDF

Czytaj więcej

Dialogi i diagnozy

Intervention purchasing of art. Andrzej Sadowski, President of the Adam Smith Research Centre interview by Paulina Tendera, 3 October 2018, the Adam Smith Research Centre

Paulina Tendera

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 131-141

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.014.13453

PDF

Czytaj więcej

Polskie akcenty w Albanii w okresie Odrodzenia Narodowego (Rilindja Kombëtare)

Leonard Zissi

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 12 (2/2020), 2020, s. 143-148

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.20.015.13454

PDF

Czytaj więcej