Zapoczątkowany w 2008 r. światowy kryzys gospodarczy uświadomił występowanie głębokich, wewnętrznych sprzeczności w dotychczasowym rozwoju gospodarki światowej. Unaocznił także pilną konieczność wypracowania koncepcji wyjścia z kryzysu i nowej koncepcji przyszłego, trwałego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Dotychczas wiodącym stymulatorem rozwoju gospodarki światowej była wymiana handlowa z zagranicą. Stąd ważny element rozważań nad optymalną koncepcją rozwoju gospodarki światowej stanowi przyszłość handlu światowego, a szczególnie zmiany w jego strukturze. Rozważaniom na ten temat w perspektywie 2030 r. poświęcony został niniejszy artykuł, koncentrujący się na identyfikacji prawidłowości zmian dynamiki i struktury asortymentowej handlu światowego

Celem opracowania jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie o istnienie różnic między handlem międzynarodowym mierzonym wartością brutto (tradycyjnie) i handlem mierzonym wartością dodaną oraz o ich stopień. Dokonana analiza pozwala stwierdzić, że oba rodzaje handlu wiele łączy, ale i wiele dzieli. Z jednej strony, trzej najwięksi uczestnicy handlu nie zmieniają się, bez względu na to, w jaki sposób mierzony jest handel, z drugiej – w zależności od metody jego pomiaru – zasadniczo zmieniają się zajmowane przez nich miejsca (np. pozycja Chin). W latach 1995–2011 nastąpiło zwielokrotnienie wartości handlu międzynarodowego (w tym handlu zagranicznego Polski), przy czym handel wartością brutto wzrósł bardziej niż handel wartością dodaną. Na skutek kryzysu gospodarczego w 2009 r. nastąpił jednak znaczący spadek wartości zarówno handlu wartością dodaną, jak i handlu brutto. Spadek tego drugiego był jednak silniejszy. Ponadto w badanym okresie widać spadek relacji między wartością handlu mierzonego wartością dodaną a wartością handlu brutto – w przypadku Polski spadek ten jest większy niż w handlu światowym.

„Fala przypływu podnosi wszystkie łodzie” – te słowa, wypowiedziane przez J.F. Kennedy’ego w roku 1960, stały się synonimem tezy, że ogólny rozwój gospodarczy kraju podnosi standard życia wszystkich obywateli, nawet tych najuboższych. Tzw. trickle-down effect ma powodować, że bogacenie się jednostek w końcowym rezultacie podwyższa poziom życia całego społeczeństwa. Historia społeczna i gospodarcza pokazuje jednak, że tak się nie dzieje. Dostępne dane liczbowe wskazują na rosnące w ogromnym tempie nierówności dochodowe i majątkowe oraz na pogłębiającą się przepaść między bogatymi jednostkami a biednymi masami. Niniejszy artykuł analizuje główne mechanizmy kreacji bogactwa celem oceny ich wpływu na powstawanie i pogłębianie nierówności. Przegląd literatury uwzględnia dyskusję nad szeroko komentowanym dziełem Thomasa Piketty’ego Kapitał w XXI wieku. Patrząc na poruszany problem z perspektywy historycznej, dochodzimy do wniosku, że kluczową rolę w tworzeniu i pogłębianiu nierówności dochodowych i majątkowych odgrywają przywileje wynikające z prawa prywatnej własności, obejmujące zasoby materialne, kapitałowe i intelektualne. Celem tego artykułu jest zwrócenie uwagi na fakt, że praprzyczyną nierówności dochodowych i majątkowych jest nierówny dostęp do własności różnego rodzaju aktywów. Może on również stanowić przyczynek do dyskusji nad właściwymi sposobami walki z tym problemem.

Kierunki rozwoju współczesnej polityki handlowej, krytyka tradycyjnego protekcjonizmu oraz kryzys gospodarczy zapoczątkowany w 2008 r. spowodowały w globalnym podejściu do problematyki protekcjonizmu istotną zmianę. Celem artykułu jest wskazanie głównych motywów podejmowania praktyk protekcjonistycznych we współczesnym handlu międzynarodowym oraz określenie kierunku, w którym powinny one zmierzać. Aby osiągnąć tak sformułowany cel badawczy, zdefiniowano konsekwencje wynikające z procesu globalizacji dla współczesnego handlu oraz poddano analizie współczesne argumenty na rzecz protekcjonizmu, tj. strategiczną politykę handlową i politykę przemysłową. Wykorzystana w opracowaniu metoda badawcza obejmuje analizę krajowych i zagranicznych źródeł literaturowych oraz syntezę informacji.

Zmieniony Protokół do umowy w sprawie ułatwień w handlu z 27 listopada 2014 r. nowelizujący Umowę z Marakeszu ustanawiającą Światową Organizację Handlu wprowadził znaczne ułatwienia w handlu międzynarodowym, które co do zasady dla środowiska celnego UE nie stanowią rewolucyjnych zmian. Większość proponowanych ułatwień funkcjonuje w UE już od dawna. Celem artykułu jest analiza proponowanych ułatwień w handlu międzynarodowym w kontekście Porozumienia TFA (Trade Facilitation Agreement) oraz ich wpływu na obsługę celną przedsiębiorstw w ramach świadczonych usług celnych. Wprowadzone zmiany mają ostatecznie przyczynić się do wzrostu konkurencyjności obsługi celnej na arenie międzynarodowej, w tym wzmocnić pozycję konkurencyjną UE oraz stworzyć szanse rozwojowe dla handlu międzynarodowego i poprawić jakość obsługi celnej przedsiębiorstw.

Celem artykułu jest zwięzła prezentacja zmian w polityce handlowej Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, prowadząca do podjęcia wspólnych bilateralnych rozmów liberalizujących wymianę handlową. Podstawową metodą badawczą jest krytyczna analiza literatury przedmiotu i analiza dokumentów źródłowych. W artykule przedstawiono najważniejsze przyczyny ewolucji polityki handlowej Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych oraz ewolucję podejścia od stosowania rozwiązań wielostronnych do bilateralnych, których kulminacją stały się rozmowy o Transatlantyckim Partnerstwie w dziedzinie Handlu i Inwestycji (TTIP). Mimo różnic w stosunku do wcześniejszej polityki handlowej Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, obecne podejście jest zbliżone.

Negocjacje zapisów Partnerstwa Transpacyficznego pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a jedenastoma krajami położonymi na czterech kontynentach zostały zakończone w październiku 2015 r. Można zatem przypuszczać, że osiągnięte porozumienie będzie ratyfikowane kolejno przez poszczególne państwa wchodzące w jego skład tak, aby w 2017 r. mogło ono zacząć w pełni obowiązywać. Dlatego też warto nakreślić potencjał tworzącego się partnerstwa, a jednocześnie pokazać występujące w jego ramach zróżnicowanie. Posłużyła temu analiza danych pozyskanych z internetowych baz MFW oraz UNCTAD. Dokonano również przeglądu literatury przedmiotu oraz treści doniesień prasowych z przebiegu procesu negocjacyjnego. Zestawienie wybranych wskaźników makroekonomicznych ujawniło znaczne dysproporcje rozwojowe między państwami członkami TPP. Analiza ich towarowego eksportu wykazała z kolei, że jedynie wyroby Brunei, Kanady i Meksyku w większości znajdują nabywców w ramach strefy, co świadczy o istnieniu rezerwuaru i dowodzi, że układ ten może przyczynić się do zwiększenia wzajemnej wymiany.

Celem artykułu jest określenie genezy gospodarek wschodzących oraz mechanizmu ich rozwoju. Na tym tle przedstawiona zostanie ich rosnąca rola w gospodarce światowej, z wyraźnym podkreśleniem, że wiele z nich dogania kraje wysoko rozwinięte, osiągając w niejednej dziedzinie przewagę komparatywną. W następstwie światowego kryzysu finansowego ich perspektywy rozwojowe mogą się jednak pogorszyć, co może nieść ze sobą poważne następstwa dla podstawowych procesów gospodarki światowej, tj. globalizacji, regionalizacji oraz transformacji rynkowej. Na tym tle przedstawiono argumenty dotyczące sprawczej roli nadwyżkowych gospodarek wschodzących w załamaniu międzynarodowej równowagi płatniczej, przyjmując, że stanowi to jedną z ważniejszych przyczyn światowego kryzysu finansowego. Łagodzenia skutków tego załamania upatruje się w realizacji założeń TTIP w dziedzinie wzrostu obrotów handlowych między krajami UE a Stanami Zjednoczonymi, generowanymi przez efekt kreacji handlu oraz przesunięcia, w czym istotne znaczenie będzie mieć również znoszenie ograniczeń pozataryfowych.

Regionalizm to – obok integracji i globalizacji – proces dominujący we współczesnej gospodarce światowej, wpływający na relacje międzypaństwowe w kontekście ekonomicznym, społecznym i politycznym oraz w sferze bezpieczeństwa. Jednocześnie rosnące znaczenie wschodnioazjatyckich państw sprzyja intensyfikacji współpracy regionalnej. Na proces ten znacząco wpłynął azjatycki kryzys finansowy z lat 1997–1998 oraz kryzys globalny lat 2008–2009. W artykule przedstawiono strukturę regionalizmu wschodnioazjatyckiego z uwzględnieniem jego wymiarów geoprzestrzennych: od mikroregionalizmu, poprzez subregionalizm, makroregionalizm i transregionalizm, aż po stanowiący najszerszą płaszczyznę powiązań interregionalizm. Aby osiągnąć ten cel, posłużono się metodą analityczno-opisową oraz porównawczą. Wyniki przeprowadzonych analiz wskazują na odmienne determinanty ustanawiania poszczególnych struktur regionalnych, zwłaszcza na dużą rolę uwarunkowań geopolitycznych.

Procesy regionalnej integracji gospodarczej stanowią jedną z najważniejszych tendencji występujących we współczesnej gospodarce światowej. W obszarze Azji Wschodniej również zaobserwować można tego rodzaju działania, zasadniczo mają one jednak charakter procesu oddolnego, opartego o spontanicznie rozwijane powiązania ekonomiczne. Niemniej występują także inicjatywy w coraz większym stopniu wiążące kraje na poziomie instytucjonalnym. Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji, ocena oraz wskazanie perspektyw rozwoju regionalizmu wschodnioazjatyckiego. Autor stwierdza, że współczesne kraje Azji Wschodniej zaangażowały się w rozwój procesu regionalizmu, przy czym proces ten ma cechy odróżniające go od inicjatyw podejmowanych w innych obszarach geograficznych. Podkreślone zostało kluczowe znaczenie Chin w tym procesie – ich zaangażowanie wpływać będzie na dalszy rozwój regionalizmu wschodnioazjatyckiego. Wykorzystane metody badawcze obejmowały głównie krytyczny przegląd literatury przedmiotu, metodę deskryptywną oraz w ograniczonym zakresie metodę statystyczno-analityczną.

W artykule przedstawiono analizę Nowego Jedwabnego Szlaku (OBOR) – chińskiej strategii współpracy – i jego możliwych konsekwencji dla ładu światowego. Autor zastanawia się, czy współpraca w ramach OBOR może być korzystna w aspekcie gospodarczym dla wszystkich zaangażowanych stron, czy też w sensie geopolitycznym da Chinom prymat na wschodniej półkuli. Artykuł oparty został na analizie dostępnych informacji prasowych w języku angielskim, w związku z brakiem opracowań naukowych ze względu na wstępną fazę projektu. Pierwsza część opracowania zawiera genezę strategii i dotychczasowe rezultaty współpracy. W kolejnej przedstawione są spodziewane korzyści dla Chin i krajów partnerskich wraz z prawdopodobnymi konsekwencjami dla ładu światowego. Opracowanie zamykają wnioski końcowe i bibliografia.

Celem niniejszego artykułu jest ocena stopnia integracji tunezyjskich firm z globalnymi łańcuchami wartości, prognoza przyszłych ich możliwości w tym zakresie, jak również propozycja działań politycznych zmierzających do zwiększenia ich udziału w globalnych łańcuchach wartości. Dane Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju dotyczące wartości dodanej w handlu międzynarodowym posłużyły do wyliczenia bieżących wskaźników, jak również zobrazowania dawniejszej dynamiki integracji w tył oraz zwiększonego udziału w globalnych łańcuchach wartości. Z danych tych wynika, że integracja tunezyjskiej gospodarki z globalnymi łańcuchami wartości jest względnie mocna tylko w dwóch obszarach, mianowicie w przemyśle elektromaszynowym i tekstylnym. Można wykazać, że wzrost udziału w globalnym łańcuchu wartości idzie w parze z wyższą pozycją w tym łańcuchu. Mimo to udział branż tworzących najwięcej miejsc pracy (szczególnie spożywcza i tekstylna) w globalnym łańcuchu wartości zwiększył się jedynie w niewielkim stopniu. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest niewłaściwa polityka promowania inwestycji. Sytuacja ta nie poprawi się zapewne w najbliższej przyszłości bez odpowiednich zmian w krajowej polityce inwestycyjnej, zwłaszcza że prognozy przewidują rozprzężenie pomiędzy Tunezją a międzynarodowym przepływem kapitału. Zalecane jest skupienie się na promowaniu lokalnej transformacji produktów rolnych eksportowanych zazwyczaj w formie nieobrobionej (pogłębianie udziału w globalnym łańcuchu wartości), jak również na stworzeniu produktów niszowych w innych sektorach, takich jak np. tekstylia przemysłowe (rozszerzenie udziału w globalnych łańcuchach wartości). Sugerowane jest również wzmocnienie powiązań małych i średnich przedsiębiorstw z globalnymi łańcuchami wartości celem poprawy zatrudnienia poprzez szerszy udział w globalnych łańcuchach wartości, a także bardziej zrównoważonego społecznie i gospodarczo rozwoju.

Głównym celem opracowania jest analiza ubóstwa w Sudanie w jego różnych wymiarach. Praca składa się z trzech części, nie licząc wstępu i zakończenia. W pierwszej części opisano gospodarkę Sudanu. W drugiej przedstawiono zmieniające się podejścia do definiowania ubóstwa. Ostatnia część zawiera analizę różnych wymiarów i głównych przyczyn ubóstwa w Sudanie. Autor wykorzystuje przede wszystkim opisowe i statystyczne metody analizy. W pracy opiera się głównie na badaniach literaturowych oraz najnowszych dostępnych danych statystycznych dostarczonych w większości przez różne organizacje międzynarodowe. W części końcowej autor stwierdza, że determinanty ubóstwa w Sudanie nie różnią się znacząco od przyczyn tego zjawiska w innych krajach Afryki Subsaharyjskiej. Po secesji Sudanu Południowego Sudan musi realizować politykę gospodarczą i rozwojową, która pozwoli gospodarce znaleźć się na ścieżce zrównoważonego wzrostu. Rozwiązanie konfliktów wewnętrznych i pojednanie narodowe są zagadnieniem kluczowym i powinny być punktem wyjścia na drodze do ograniczenia ubóstwa w tym kraju.

Celem artykułu jest analiza związków i konsekwencji pomiędzy funkcjonowaniem regionalnych ugrupowań w Afryce Subsaharyjskiej (SSA) a Umowami o Partnerstwie Gospodarczym (EPAs) zawieranymi z tym regionem przez Unię Europejską. Początkowo w negocjacjach EPAs dominowało podejście integracyjne, oparte na istniejących ugrupowaniach integracyjnych. Ostatecznie jednak proces negocjacji przebiega w czterech regionalnych obszarach w Afryce, których zakres nie do końca pokrywa się z zakresem terytorialnym ugrupowań integracyjnych na tym kontynencie: Afryka Środkowa, Afryka Zachodnia, Afryka Wschodnia i Południowa, Wspólnota Rozwoju Afryki Południowej (SADC) oraz w dwóch pozaafrykańskich: CARIFORUM (Karaiby) i Pacyfik. Wydaje się, że jest to dyskusyjny i rodzący wiele konsekwencji sposób negocjacji dla regionu SSA, gdzie istnieją bardzo liczne, nakładające się na siebie ugrupowania integracyjne. W artykule zastosowano metodę analityczno-opisową, wykorzystując krajowe i zagraniczne źródła literaturowe, akty prawa wtórnego Unii Europejskiej w postaci rozporządzeń i dane statystyczne UNCTAD.

W związku z niepowodzeniem prowadzonych od 2001 r. wielostronnych negocjacji liberalizacyjnych, opartych na szerokim programie negocjacji Rundy Doha, podczas przygotowań do konferencji ministerialnych WTO na Bali i w Nairobi zadecydowano o zmianie podejścia negocjacyjnego na bardziej selektywne. Rezultatem ograniczenia zakresu negocjowanych kwestii było przyjęcie niewielkich pakietów decyzyjnych, zwanych „Pakietem z Bali” i „Pakietem z Nairobi”. Celem artykułu jest analiza decyzji związanych z rolnictwem, które weszły w skład wymienionych pakietów, oraz próba oceny ich znaczenia dla procesu liberalizacji handlu rolnego w ramach WTO. Przeprowadzone badania, oparte na przeglądzie literatury, tekstów prawnych WTO oraz danych statystycznych z bazy WITS-Comtrade, wykazały, że w ramach nowego podejścia przyjęto kilka istotnych, wiążących prawnie zobowiązań w obszarze rolnictwa, z których największą wartość ma zobowiązanie do całkowitej eliminacji subsydiów eksportowych w handlu rolnym. Mimo że w rozmowach nie poruszano wielu kontrowersyjnych kwestii, to stopniowe rozszerzanie zakresu negocjacji może przyczynić się do końcowego sukcesu Rundy Doha WTO.

W artykule ukazano skalę i trendy w handlu dobrami pomiędzy Północą a 34 najsłabiej rozwiniętymi krajami Afryki oraz pomiędzy Południem a tymi krajami w latach 2000–2014. Przez Północ rozumie się Unię Europejską i Stany Zjednoczone, natomiast Południe oznacza cztery gospodarki wschodzące: Brazylię, Republikę Południowej Afryki, Indie i Chiny (kraje BASIC). Handel pomiędzy stronami zbadano na podstawie danych UN Comtrade Database. Unia Europejska jest głównym partnerem handlowym Afryki, natomiast Stany Zjednoczone były drugim najważniejszym partnerem dla kontynentu afrykańskiego do 2008 roku. Jednakże znaczenie UE i USA w handlu z Afryką, a w szczególności z najsłabiej rozwiniętymi krajami afrykańskimi, od wybuchu kryzysu finansowego systematycznie się zmniejsza. Z drugiej strony, w ostatnich latach obserwuje się szybki wzrost wymiany towarowej pomiędzy krajami BASIC i Afryką. Od 2010 roku wartość handlu bilateralnego pomiędzy krajami BASIC i najsłabiej rozwiniętymi krajami Afryki przewyższa wartość wymiany UE i USA z tą grupą krajów. W latach 2009–2014 kraje BASIC były ważniejszymi partnerami handlowymi niż Unia Europejska i Stany Zjednoczone dla 16 najsłabiej rozwiniętych krajów w Afryce. 

Celem artykułu jest określenie tendencji w wymianie handlowej między Polską a krajami Afryki oraz ocena potencjału eksportu Polski w handlu z Afryką. W pierwszej części opracowania przedstawiono kształtowanie się rozmiarów, dynamiki i bilansu obrotów, w drugiej omówiono strukturę towarową wymiany, w trzeciej zaprezentowano strukturę geograficzną handlu, w czwartej natomiast ocenę potencjału rozwoju eksportu Polski do Afryki. Do określenia tendencji rozwoju wymiany handlowej Polski z krajami Afryki zastosowano metody analizy statystycznej w postaci narzędzi analizy struktury zbiorowości i dynamiki zjawisk. Oszacowania potencjalnego eksportu dokonano przy użyciu wskaźnika orientacyjnego potencjału handlu ITP (indicative trade potential). Na podstawie przeprowadzonych analiz można stwierdzić, że w latach 2000–2014 tendencje rozwoju wymiany handlowej Polski z krajami Afryki kształtowały się dla naszego kraju korzystnie. Z szacunków potencjału eksportowego Polski do Afryki wynika, że możliwości rozwoju eksportu na afrykański rynek także należy ocenić pozytywnie, zarówno pod względem rozmiarów, jak i struktury towarowej wywozu.

Niniejszy artykuł analizuje zainteresowanie kwestiami konkurencyjności, jakie można zaobserwować w Unii Europejskiej po ustąpieniu pierwszej ostrej fazy kryzysu finansowego roku 2008. Świadczą o nim między innymi takie inicjatywy, jak Pakt Euro Plus, Raport Pięciu Prezydentów proponujący utworzenie narodowych rad konkurencyjności czy sieć badawcza Europejskiego Banku Centralnego CompNet. Na podstawie przeglądu wybranej literatury i opinii ekspertów, a także odnosząc się do najnowszych ujęć teoretycznych i doświadczeń Republiki Federalnej Niemiec, artykuł stara się zidentyfikować szanse i zagrożenia, jakie wiążą się z tymi propozycjami. Zwraca uwagę na potrzebę szerszego podejścia do konkurencyjności, wykraczającego poza lansowaną synchronizację kosztów. Bez wątpienia EU, zwłaszcza strefa euro, do sprawnego funkcjonowania wymaga pewnej konwergencji między jej członkami i dostosowania zmian płac do zmian wydajności, jednak redukowanie konkurencyjności do aspektu harmonizacji kosztów pracy wydaje się nieadekwatne i ignoruje specyfikę dojrzałych gospodarek UE.

Celem referatu jest przedstawienie zmian w polskim handlu zagranicznym (towarami i usługami) w latach 1995–2011 z wykorzystaniem statystyk handlowych w kategoriach wartości dodanej. Pozwalają one na określenie, ile polskiej wartości dodanej zawartej w dobrach finalnych jest konsumowane bądź zużywane w innych krajach oraz ile zagranicznej wartości dodanej pochodzącej z poszczególnych krajów jest konsumowane bądź zużywane w Polsce. Obliczeń dokonano na podstawie danych z bazy World Input–Output Database (WIOD), korzystając z modelu przepływów międzygałęziowych. Z przeprowadzonego badania wynikało, że saldo (a tym samym ocena korzyści) wymiany handlowej Polski z poszczególnymi krajami obliczone na podstawie tradycyjnych statystyk w ujęciu brutto różniło się od salda obliczonego na podstawie statystyk w kategoriach wartości dodanej, co wynika z różnego udziału dóbr pośrednich w obrotach handlowych. Saldo obrotów obliczone według tych dwóch metod różniło się także w polskim handlu poszczególnymi grupami towarów i usług.

Artykuł przedstawia globalne przepływy innowacji ze szczególnym uwzględnieniem usług badawczo-rozwojowych. Jako czynniki wpływające na offshoring innowacji oraz globalne przepływy usług B+R uwzględniono rynek, produkcję, technologię, wiedzę, koszty i zobowiązania polityczne. Ponadto zanalizowano główne lokalizacje offshoringu innowacji, wskazując Chiny i Indie jako najważniejsze kraje, z których pochodzą firmy świadczące usługi biznesowe w ramach tej strategii.

Celem artykułu jest próba oceny stopnia skuteczności polityk innowacyjnych w wybranych krajach Europy Wschodniej (Białoruś, Rosja, Ukraina) przez pryzmat poziomu konkurencyjności ich gospodarek w handlu międzynarodowym. Przyjęto generalne założenie, zgodnie z którym występowanie długookresowych przewag konkurencyjnych w handlu międzynarodowym danego kraju w zakresie towarów zaawansowanych technologicznie, a zwłaszcza ich ewentualna poprawa w długim okresie, stanowią pochodną skuteczności prowadzonej polityki innowacyjnej. W celu oceny poziomu konkurencyjności zastosowano metodę analizy ujawnionych przewag względnych (komparatywnych) Béli Balassy. Z przeprowadzonej analizy wynika, iż niski poziom międzynarodowej konkurencyjności analizowanych krajów Europy Wschodniej, czego egzemplifikacją jest brak (lub są one niewielkie) długookresowych przewag konkurencyjnych tych krajów w handlu międzynarodowym w zakresie towarów zaawansowanych technologicznie, dowodzi niskiej skuteczności prowadzonych polityk innowacyjnych w tych krajach, jak również określonych, poważnych słabości strukturalnych ich całych systemów ekonomiczno-społeczno-politycznych.

Celem artykułu jest przeanalizowanie roli czynnika społecznego w kontekście innowacyjności gospodarki. W literaturze przedmiotu innowacyjność analizuje się zazwyczaj w odniesieniu do mierników nakładowych oraz uzyskiwanych efektów działalności badawczo-rozwojowej, nie uwzględnia się natomiast znaczenia czynnika społecznego, który może przyczyniać się do tworzenia krajowego środowiska sprzyjającego absorpcji i dyfuzji wiedzy, intensyfikacji pro-cesów innowacyjnych oraz komercjalizacji ich rezultatów. W pracy wykorzystano przede wszystkim metody analizy porównawczej oraz normalizacji danych. Wyniki badań wskazują, że czynnik społeczny, analizowany w oparciu o wskaźnik rozwoju społecznego, wskaźnik percepcji korupcji oraz wskaźnik zaufania, wywiera wyraźnie pozytywny wpływ na poziom innowacyjności gospodarki, a ewentualne wyjątki wiążą się ze specyfiką danej gospodarki.

Celem artykułu jest pokazanie zmian intensywności i struktury rodzajowej handlu wewnątrzgałęziowego Polski w latach 1995–2014 na tle pozostałych 9 państw Europy Środkowej i Wschodniej (EŚW) – członków UE (zwanych też EU-9) – i ocena na tej podstawie zmian konkurencyjności polskiego handlu zagranicznego. Zmiany w handlu Polski analizujemy przez pryzmat IIT z kilku powodów: (a) IIT jest uważany za bardziej korzystny od specjalizacji międzygałęziowej i wywołujący mniejsze koszty dostosowawcze, (b) intensywność IIT jest istotnym przejawem stopnia konwergencji partnerów handlowych, (c) zmiany IIT ilustrują kierunki ewolucji konkurencyjności handlu. Analizą objęto handel Polski z 3 grupami partnerów handlowych: UE-15, UE-9 oraz z pozostałymi państwami. W celu pokazania zmian intensywności i charakteru specjalizacji wewnątrzgałęziowej obliczono wskaźnik Grubela-Lloyda w oparciu o bazę danych Comtrade. Główne wnioski są następujące: IIT był istotnym motorem integracji handlowej Polski ze wszystkimi trzema analizowanymi grupami partnerów (aczkolwiek w różnym tempie). Jego rozwój odzwierciedlał też istotną poprawę struktury towarowej handlu, czego wyrazem był znaczący wzrost udziału pionowego handlu wewnątrzgałęziowego produktami wysokiej jakości.

Zmienność i niestabilność cechujące w ostatniej dekadzie gospodarkę globalną i międzynarodowe rynki finansowe spowodowały wzrost zainteresowania kształtowaniem się wskaźników równowagi zewnętrznej poszczególnych krajów. Celem artykułu jest analiza wybranych wskaźników określających stabilność zewnętrzną Polski w sytuacji rosnącego zaangażowania kapitału zagranicznego w polskiej gospodarce. W porównaniu z wcześniejszym okresem badanym przez autorkę (obejmującym lata 2000–2012) sytuacja uległa poprawie – obecnie Polska przekracza jeden z badanych wskaźników progowych – wartość MPI netto/PKB. Drugi wskaźnik, saldo bilansu obrotów bieżących/PKB, spełnia normy wymagane przez UE. Powstaje jednak pytanie, na ile ta zmiana jest pochodną rzeczywistych przemian zachodzących w polskiej gospodarce, a na ile stanowi rezultat chwilowego, pozytywnego splotu okoliczności wewnętrznych i zewnętrznych.

Celem artykułu jest zbadanie zmian w handlu zagranicznym Litwy po jej wstąpieniu do UE na podstawie analizy eksportu i importu tego kraju w latach 2005–2014. Badania struktury handlu zagranicznego, przeprowadzone z wykorzystaniem międzynarodowej klasyfikacji towarów SITC, pozwoliły określić najważniejsze działy eksportu i importu Litwy oraz dynamikę ich zmian. Największymi działami eksportu i importu Litwy w tym okresie były 33 Ropa naftowa i jej produkty i 78 Środki transportu. Wstąpienie Litwy do UE wywarło wpływ na handel zagraniczny kraju. Struktura eksportu i importu Litwy podążała w kierunku struktury eksportu i importu UE-15. W badanym okresie w handlu zagranicznym powstały nowe działy towarów oraz nowe kierunki. Podstawowymi partnerami eksportu i importu Litwy były w tym okresie Rosja, Niemcy, Polska i Łotwa.

Problematyka międzynarodowej konkurencyjności na stałe zagościła w kanonie badań ekonomicznych. Wynika to z jej szczególnego znaczenia dla praktyki gospodarczej. W ujęciu międzynarodowym analizuje się nie tylko konkurencyjność przedsiębiorstw, ale również regionów i państw. Konkurencyjność krajów bada się wielowymiarowo, a jeden z jej aspektów stanowi gospodarowanie energią. W opracowaniu podjęto próbę określenia teoretycznego związku pomiędzy bezpieczeństwem energetycznym a konkurencyjnością kraju. W tym celu wykorzystano krytyczny przegląd literatury przedmiotu z zastosowaniem analizy i syntezy logicznej. Analiza teoretyczna pokazuje wielowymiarowe związki bezpieczeństwa energetycznego i konkurencyjności międzynarodowej. Dodatkowy element stanowi wstępne empiryczne zilustrowanie badanej zależności, potwierdzające konkluzje teoretyczne.

The aim of this paper is to identify the main factors which influence the gold price in the international market. According to the main hypothesis, the gold price is determined by the following factors: US$ to EUR exchange rate, log return on S&P 500, brent crude oil prices, yield to maturity of US 10-year Treasury bonds, and gold price history. Econometric methods have been applied and an econometric model has been built and estimated. An econometric analysis has confirmed our hypothesis.

The main subject of the paper is an analysis of the functioning of the global economy with special attention paid to the transport and logistics factors influencing the efficiency and the effectiveness of the international commodity flows. The key research purpose is to identify substantial barriers regarding transport and logistics in technical infrastructure and regulatory system within the global economy which might hamper the smooth commodity flows. The author’s main aim was to assess the results of such inconsistences between the international trade requirements and transport system borne by the trade and transport sector. The supplementary objective was to assess the effects resulting from the existing global barriers for the leading, in terms of world trade, market economies. The main hypotheses were that further activities and investments in global transport and logistics system are needed to avoid losses in the global economy, and that the rank of the many countries on the global trade market usually differs from their rank on the list of global competitiveness, logistics performance as well as trade enabling solutions. The hypotheses have been verified and accepted. Economic analysis and qualitative method have been used as useful tools to carry out the main research goals and to verify both hypotheses. The findings and conclusions are presented in the final part of the paper.

The subject of the discussion is the striving for unification of the property valuation, understood both as a process and as a result of this process. The article attempts to assess the effectiveness of the efforts of international organizations to develop and promote a single model of the property valuation and to indicate the causes and consequences of the failure of this effort. The methods used include an analysis of the relevant literature, International and European Valuation Standards as well as European Union legislation. The analysis reveals that the process of unification of valuation through standardization has failed. It is visible at the stage of defining the value of the property and its interpretation as well as the principles of drawing up the valuation report. The process of unification takes the form of harmonization of valuation, which, mainly due to different legal regulations and ambitions of national institutions, also has little chance of success. This has an adverse effect on the comparability of estimates, understood as the outcome of the process of achieving the value. For the sake of the recipients of valuations, there is an urgent need for international research on differences in national legal systems in order to explain their impact on the estimated value.

In the article, we compare the process of German unification (more generally, of defining the German unity and, more broadly, the unity of German-speaking territories) after WWI and WWII. A search for similarities and differences between these processes allows us to analyse the present stage of the European integration, as a part of which the unification of two German states was accomplished at the cost of Germany’s acceptance for the creation of the European monetary union, and so – for the deepening of the integration. We analyse various consequences of the unification of Germany and the creation of the eurozone, which, in our opinion, go far beyond the economic or political ones and are connected with the EU Eastern enlargement.

In the recent years, the academic literature has repeatedly expressed its doubts with regard to the advantages of the relocation of production to low-cost Asian countries, drawing attention to the significant differences between the initially estimated and the actually achieved savings. As a result, some MNCs have undertaken activities which resulted in the decrease of the engagement in international operations (de-internationalisation) or in the transfer of business processes back to the home countries (reshoring). The current debate regarding the necessity of reindustrialisation of the EU member states, which has been taking place among scientists, business practitioners and politicians, is largely based on the expectations that the return of the production companies will contribute to the restoration of the competitiveness of the EU economies. The goal of the article is to evaluate the possibility of reindustrialisation of the EU in the context of its long-term industrial strategy and the reshoring trend, perceived as one of the main chances to strengthen the European industrial potential. The research was based on the conclusions drawn from the indepth and critical literature review.

This article presents a part of the results of a broader analysis aimed to examine the impact of intra-industry trade flows of the new EU member states (the EU-10) on their adjustments to the requirements of the single European market. For the purpose of the analysis, the period covered was broken down into two stages, i.e., the years 1995–2003 (the period before the accession of the countries concerned to the EU) and 2004–2014 (the post-accession period). The stage 2004–2014 was further divided into the years 2004–2008 (before the crisis) and 2009–2014 (after the outbreak of the world crisis). An important factor taken into account were the differences in trade conditions resulting from the liberalisation agreements signed by the countries concerned and, after 2004, from their adoption of the EU common commercial policy rules. The countries under examination were divided into two groups: the EU-15 and the EU-10. The analysis of the intensity of intra-industry trade was based on the aggregate multilateral IIT index computed at the 6-digitCN code level in accordance with the Grubel-Lloyd formula. The article ends with a summary of the most important conclusions from the presented analysis.

The aim of the article is to assess the specialization of Polish exports to the European Union in terms of food and non-food products. The paper analyses the results of Polish foreign trade (intra-m EU and total) in food and non-food products in the years 2003–2014. Changes in the level of specialization in Polish exports to the EU were assessed on the basis of two indicators of international competitiveness: specialization indicator (SI) and trade coverage index (TC). That assessment was made for the sections covering food products (4 sections) and non-food products (17 sections). The analysis used global trade data from the WITS-Comtrade database and showed that in the period of Polish membership in the EU, Polish foreign trade in food products developed. Polish specialization in export of these products to the EU against non-food products increased as well. These phenomena indicate an improvement of competitiveness and a growing importance of Polish food sector to the national economy.

The aim of this paper is to present the changes in the EU framework for the evaluation of the progress made by the countries aspiring for the eurozone in order to respond to two main questions: first, what is the nature of these changes and do they reflect the optimum currency area (OCA) theory better than before? And secondly, have these changes made the accession into the eurozone more difficult? First of all, we present the main elements of the new European governance that impact a country’s accession into the eurozone and the consequent evolution of the concept of a ‘high degree of sustainable economic convergence’. Then, we show whether the current conditions for sharing the euro satisfy the OCA theory to a higher degree than before. We observe that although theOCAcriteria can hardly be found in the modified framework for the assessment of economic convergence in the EMU, the efforts that have been made so far towards fiscal integration make the euro membership less challenging. When considering the changes in the entry conditions from the eurozone enlargement perspective, an ambiguous picture emerges.

Starting with the assumption that migration will be a long-term issue, the paper offers five global causes of this phenomenon: military conflicts with a geostrategic background, diminishing resources, countries remaining in the first demographic transition, climate change, and access to information and mobility. The introduction provides a short interim summary of the recent European debate. The first section then illustrates the economic consequences of various scenarios, based on the German example. The main focus of the paper is the analysis of regional migration outcomes for growing metropolitan regions. During the last decades, these regions where faced by suburbanization, growing internal competition for inhabitants, and an unequal distribution of infrastructure burdens and public debt. Without regional cooperation, migration will be a driving force for accelerated conflicts. This pessimistic outlook seems to be valid if strategies for housing do not reflect the local labour market conditions and manpower demand (Bronx Scenario or Banlieue Scenario). On the other hand, migration can be an advantage for both an aging metropolitan core and an aging region in general. This optimistic outlook implies an integrated strategy for housing, education, infrastructure, and labour market (Vancouver or Ruhr Scenario). The strategy offers a win-win perspective for the problems of migrant integration.

The first decade of the 21st century was a time when an intensified process of emigration of the citizens of the European Union from the poorer countries of Central and Eastern Europe to the richer countries of Western Europe could be observed, which was possible thanks to the successive enlargements of the Union in 2004, 2007 and 2013. So far, migration and problems associated with it have not brought their claim to the forefront of the EU forum. The situation began to change with a more and more lively ongoing debate about the adverse demographic trends in Europe and the wave of immigrants, mainly from Africa. Given the problems that the EU will have to face, I consider it worthwhile to take on the problem of migration in the context of the European employment policy. Bearing in mind the global economic and financial crisis which caused a reorientation of priorities of the EU strategy on employment, it can be assumed that the current immigration crisis will be even more fraught with consequences. It seems that the EU faces yet another big challenge. The question of whether and how it will cope with it remains open.

This paper, which draws on monthly data from 2002–2011, aims to prove that Polish emigration proceeds in spurts – it is, in other words, characterized by relatively long spells of stability that are followed by sudden outflows triggered by such factors as changes in unemployment or currency exchange rates. In doing so, it first seeks to find out whether SETAR (threshold) models are better-placed than ARMA/ARIMA models to estimate the pace and rate of emigration. It transpires from our econometric analysis that this is indeed the case, which, in turn, allowed us to estimate the threshold values of selected transition variables – emigration, unemployment, purchasing power parity, wages, GDP and the PLN/EUR exchange rate – that set off the outflows. These findings per se merit recognition due to their socio-economic and demographic implications. The study contributes to the literature by proposing an original approach to analyzing the dynamics of migratory processes.

The labour market is an indivisible component of each and every market economy. Manifestations of disproportions between the demand for work and its availability over the long-term – recurrent in certain sectors – are a problem for every market-oriented society. In recent years, the public debate in the Czech Republic has been increasingly turning to the deteriorating situation of young adults on the labour market. This article is focused on secondary school students and their personal attitude toward employment. It was prepared using both primary and secondary research methods. The primary data was obtained through external research carried out among secondary school students in the form of a survey in 2013. The research was focused on their attitude toward their future job prospects and expectations regarding their future professional lives. The data so acquired was processed using statistical methods. The secondary data was used to track the developmental trends on the Czech labour market in the recent past and, especially in the area of unemployment, as well as the problems involved in the employability of graduates of schools of different levels of education. The research results showed that the majority of secondary school students do not have a clear idea of how to achieve success in the labour market. For most of them, the studied field does not play a significant role in their future expectations about the labour market. The majority of them have most unrealistic ideas about the real needs of the Czech labour market. Their expectations of success in the labour market are mainly based on the simple fact that they are economically supported by other people and they would rather be doing work that they find entertaining. The research results can be used for the purpose of further comparison with the results of similar research in other countries in Europe as well as in the world.

An increasing number of trade agreements contains regulations on geographical indications (GIs). The European Union is one of the main proponents of including them in such agreements. It also aims to raise the protection to the level guaranteed in the EU. Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), under negotiation since July 2013, resulted in a return to the discussion of the desired scope and level of protection of GIs. The aim of the article is to assess whether the current level of GI protection in the EU and US is sufficient to secure the rights of GI holders and to indicate the roots of tensions in this area between the two parties. The research was carriedn out through the studies of literature and the critical analysis of the legal systems of the two parties of TTIP as compared to the multilateral system of GI protection guaranteed by the WTO Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS). The results show that the European system gives the producers of GI much greater protection than other countries, including the US and other WTO members. As a result, the EU desires to raise the international standards to the EU levels. One of the reasons of stronger protection of GI holders’ rights in the EU is the economic significance of the market for GI products. Other reasons include political, social and cultural differences – and these are especially difficult to overcome in the course of trade negotiations.

From 2008, we have been witnessing an economic phenomenon which has been shaking capitalism and which has serious economic, political, and social consequences. Some of the problems that occurred included a panic on financial markets, media hysteria, rising unemployment, loss of homes by millions of people, chain bankruptcies, anti-Wall Street demonstrations in the United States of America, anti-government protests and anti-EU street protests in many European countries, and a debt crisis in some of the Southern European and Central Eastern European economies. What is the effect of this major economic event on the subjective well-being of Southern and Central Eastern Europeans? The ‘Easterlin paradox’ suggests that there is no link between society’s economic development and its average level of happiness. I re-assessed this paradox by analysing multiple rich datasets from the European Quality of Life Survey (EQLS 2007–2008 and EQLS 2011–2012). I selected several countries both from Southern and Central Eastern Europe: Greece, Spain, Italy, Portugal, Bulgaria, Romania, Slovenia, Croatia, Macedonia, Latvia, and Lithuania. Using a multiple linear regression analysis, I tested the influence of different economic indicators (GDP per capita in PPS, long-term unemployment rate, Corruption Perceptions Index, Gini coefficient, absolute and relative income), social indicators (religious participation and self-perceived health) and socio-demographic variables (gender, age, marital status, education, size of place of residence) on both the cognitive (satisfaction with life) and the hedonic (happiness) component of subjective well-being. My conclusion is that GDP per capita is not a significant predictor of neither life satisfaction nor happiness. The main predictors of satisfaction with life are the perceived standard of living, health, marital status, education level, and religious church attendance. The main predictors of happiness are the perceived standard of living, health, marital status, and education level.