Tom 34

Nie masz jeszcze konta?

Zarejestruj się

International Business and Global Economy

2015

Data publikacji: 26.11.2015

Licencja: Żadna

Redakcja

Redaktor naczelny Katarzyna Bałandynowicz-Panfil

Zawartość numeru

Przyczyny i możliwe konsekwencje wprowadzenia podatku od transakcji finansowych w krajach Unii Europejskiej

Eugeniusz Gostomski

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 11-21

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.001.3974

Głównym celem artykułu jest przedstawienie kontrowersji wokół wprowadzenia w UE podatku od transakcji finansowych (FTT). Przedstawiono istotę tego podatku, przesłanki przemawiające za jego wprowadzeniem w UE lub przeciwko jego wprowadzeniu i oczekiwane efekty fiskalne. Wobec braku jednomyślności krajów UE w sprawie opodatkowania transakcji finansowych będzie ono stosowane w ograniczonej grupie krajów unijnych w oparciu o mechanizm tzw. wzmożonej współpracy od początku 2016 r. lub zacznie obowiązywać jeszcze później.

PDF

Motywy ekspansji zagranicznej polskich przedsiębiorstw ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka politycznego

Joanna Bednarz

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 22-33

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.002.3975

Motywy przyświecające przedsiębiorcom w ekspansji zagranicznej są zróżnicowane i uzależnione od indywidualnej sytuacji danego podmiotu na rynku. Decyzja o internacjonalizacji może zostać podyktowana chęcią wykorzystania szans pojawiających się na rynkach obcych lub uniknięcia zagrożeń związanych z działalnością w kraju macierzystym. Zdarza się jednak, że niekorzystne warunki otoczenia zewnętrznego przedsiębiorstwa powodują, że dalsza jego obecność w kraju goszczącym staje się trudna, a nawet niemożliwa. Taka sytuacja może mieć miejsce np. w przypadku wystąpienia ryzyka politycznego w kraju ekspansji. Celem artykułu jest zaprezentowanie motywów ekspansji przedsiębiorstw na rynki zagraniczne ze szczególnym uwzględnieniem istoty i specyfiki ryzyka politycznego. W celu zobrazowania tego istotnego zagadnienia dokonano syntetycznej analizy warunków prowadzenia działalności gospodarczej na Ukrainie i w Rosji w dobie konfliktu na wschodzie. Do przygotowania artykułu wykorzystano dwa rodzaje metod badawczych: metody służące gromadzeniu informacji oraz metody ich porządkowania i przetwarzania.

PDF

Foreign direct investment in Tunisia: Performance, policies, prospects

Hans-Heinrich Bass

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 34-49

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.003.3976

Na przełomie tysiącleci Tunezja osiągnęła wysoki wskaźnik tempa wzrostu gospodarczego. Zważywszy dodatkowo na rozwój rynku finansowego oraz dynamicznie wzrastający przemysł, kraj ten uważany jest przez wielu obserwatorów za jeden z afrykańskich "tygrysów gospodarczych". Jednakże jeszcze przed wydarzeniami Arabskiej Wiosny, mającymi swój początek w Tunezji, średnia stopa wzrostu była nadal daleka od wartości wymaganych, by dorównać gospodarkom wysokodochodowym. Niniejszy artykuł ma na celu analizę roli, jaką odgrywają i mogą odgrywać inwestycje zagraniczne podczas gwałtownego wzrostu gospodarczego w Tunezji. Artykuł ten bada zarówno oszczędności i inwestycje krajowe, jak też obecne wzorce inwestycji zagranicznych oraz prezentuje politykę promocyjną. Dowodzi on, że inwestycje zagraniczne mogą pomóc przezwyciężyć pewne ograniczenia w akumulacji kapitału, a nawet przyczynić się do trwałego "wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu", tj. zrównoważonego regionalnie, społecznie i międzypokoleniowo modelu wzrostu. Istnieją jednak dwa warunki wstępne: napływ kapitału musi być kierowany przez odpowiednią politykę promocyjną, a Tunezja musi chronić się przed jakimikolwiek negatywnymi następstwami obecnych niepokojów politycznych w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej.

PDF

Commodity price changes after 2000 and their effects on the economies of commodity-exporting African countries

Tomasz Michałowski

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 50-66

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.004.3977

Po roku 2000 miał miejsce bezprecedensowy wzrost cen artykułów surowcowo-rolnych. Pomimo znacznych spadków odnotowanych w drugiej połowie 2008 roku, od początku 2001 roku do połowy 2011 roku ceny wspomnianych produktów w dolarach amerykańskich wzrosły ponad trzykrotnie. Celem artykułu jest analiza wpływu zmian cen artykułów surowcowo-rolnych po 2000 roku na wartość eksportu Afryki i wzrost gospodarczy eksportujących te produkty krajów Afryki. W części pierwszej przeanalizowano znaczenie artykułów surowcowo-rolnych dla krajów regionu. W części drugiej przedstawiono zmiany cen produktów wydobywczych i rolnych po 2000 roku. Z kolei w części trzeciej przeanalizowano związki pomiędzy zmianami cen artykułów surowcowo-rolnych a zmianami wartości eksportu Afryki, a także pomiędzy zmianami cen artykułów surowcowo-rolnych a wzrostem gospodarczym eksportujących te produkty krajów Afryki. Autor korzystał przede wszystkim z metod statystyki opisowej. Wyniki przeprowadzonych analiz sugerują występowanie w krótkim okresie silnego związku między zmianami cen artykułów surowcowo-rolnych a wartością eksportu Afryki, jak również pomiędzy zmianami cen artykułów surowcowo-rolnych a zmianami PKB eksportujących analizowane produkty krajów regionu.

PDF

Zamówienia publiczne w Unii Europejskiej – analiza porównawcza procedur w wybranych państwach członkowskich

Danuta Łapacz

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 67-77

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.005.3978

Jednym z istotnych problemów wspólnego rynku zamówień publicznych Unii Europejskiej jest tzw. transgraniczność zamówień. Skłania to Parlament Europejski do tworzenia nowych dyrektyw z zakresu zamówień publicznych, które usprawniają postępowania, służą zrównoważonemu rozwojowi oraz innowacyjności, jak również zwiększają zaangażowanie małych i średnich przedsiębiorstw. W artykule przedstawiono najważniejsze aspekty europejskiej dyskusji o efektywnym wydatkowaniu środków publicznych oraz omówiono postępowania stosowane w ramach zamówień w wybranych państwach Unii Europejskiej. Analiza Źródeł prawa, wielkości i struktury rynku, jak również poszczególnych procedur wskazuje na konieczność modernizacji systemu zamówień publicznych oraz wprowadzenia dyrektyw ujednolicających prawa zamówień publicznych na terenie Unii Europejskiej, czyli tworzenia skutecznego, wspólnego rynku z gwarancją równego traktowania. W artykule zastosowano metodę dokumentacyjną z wykorzystaniem literatury krajowej oraz zagranicznej.

PDF

Bremen’s and Hamburg’s port position: Transport infrastructure and hinterland connections within the North Range

Franziska Biermann, Mark-Oliver Teuber, Jan Wedemeier

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 78-89

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.006.3979

Jakość i wydajność połączeń między portami północnych Niemiec a resztą kraju definiują ich potencjał konkurencyjny. Ocena produktu krajowego brutto, którą można uzyskać w określonym czasie podróży koleją, drogą lądową, wodami lądowymi oraz transportem intermodalnym zapewnia główny wskaźnik konkurencyjnego położenia ww. portów. Aby zmierzyć ten potencjał stosuje się proste macierze podróży z informacją o czasie podróży różnymi środkami transportu. Osiągalna siła nabywcza terytoriów śródlądowych jest tym samym głównym wyznacznikiem konkurencyjności portów. Program transeuropejskiej sieci transportowej mógłby wspierać sytuację konkurencyjną niemieckich portów północnych w Hamburgu i Bremie/Bremerhaven, aby utrzymać ich dostępność dla portów śródlądowych, a co więcej by uniknąć opóźnień na granicach, zmodernizować infrastrukturę i zoptymalizować transport w Unii Europejskiej.

PDF

Indywidualizacja oferty dla konsumentów dzięki zastosowaniu big data

Katarzyna Andruszkiewicz, Tomasz Betcher

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 90-100

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.007.3980

Rozwój technologii wykorzystywanych współcześnie w analizie informacji o klientach pozwala na pozyskiwanie danych dotyczących ich preferencji już nie tylko z przeszłości, ale również z ich bieżących zachowań w Internecie, takich jak dokonywanie płatności on-line, korzystanie z mediów społecznościowych i inne. Celem artykułu jest przedstawienie możliwości wykorzystania big data do indywidualizowania oferty pod kątem zachowań nabywców. W artykule zanalizowano proces gromadzenia i przetwarzania danych w celu zindywidualizowania oferty oraz wskazano przykłady stosowania big data w międzynarodowej praktyce gospodarczej. W wyniku badania stwierdzono, że umiejętność sprostania indywidualnym potrzebom nabywców stała się podstaw ą współczesnej konkurencyjności. Pozyskiwanie danych niestrukturalnych w czasie rzeczywistym oraz umiejętność ich analizy są warunkiem funkcjonowania przedsiębiorstw w ramach rozwiniętych technologicznie gospodarek. Aby budować pozycję rynkową, przedsiębiorstwa muszą wykorzystywać możliwości analizy big data, przewidując przyszłe zachowania klientów oraz poddawać indywidualizacji nie tylko produkt, ale też wszystkie składniki kompozycji marketingowej.

PDF

Labour migration and its impact on Ukraine’s economic development

Bohdan Hnatkivskyy

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 103-111

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.008.3981

W artykule przeanalizowano zjawisko migracji pracy na Ukrainie oraz jego wpływ na rozwój gospodarczy tego kraju. Pozytywne skutki migracji wiążą się głównie ze zwiększeniem wpływu obcej waluty do Ukrainy dzięki przekazom pieniężnym od emigrantów pracy oraz umożliwieniem osobom pracującym poprawy ich sytuacji finansowej. Migracja pociąga jednak za sobą także skutki negatywne, takie jak zmniejszenie ludności Ukrainy i niestabilność systemu zabezpieczenia społecznego. Wskazówki dotyczące rozwiązywania problemów migracji zarobkowej obejmują m.in. tworzenie nowych miejsc pracy, zmniejszenie "szarej" gospodarki i przeprowadzanie bieżących analiz skali nielegalnej migracji zarobkowej z Ukrainy.

PDF

Organization, operation and reforms of the Norwegian pension scheme in the light of demographic trends

Magdalena Mosionek-Schweda

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 112-122

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.009.3982

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zasad działania norweskiego systemu emerytalnego, w którym od 1 stycznia 2011 roku wdrażana jest reforma w zakresie nabywania i ustalania uprawnień emerytalnych oraz możliwości łączenia pracy z pobieraniem świadczeń w związku z wyzwaniami demograficznymi. Zjawisko starzenia się społeczeństwa (na skutek m.in. wydłużenia trwania życia i spadku liczby urodzeń), jak również procesy migracyjne stały się poważnym zagrożeniem dla publicznych systemów emerytalnych większości państw. Z tego względu, w większości krajów zdecydowano o przeprowadzeniu radykalnych reform w zakresie zabezpieczenia emerytalnego obywateli. W tym gronie znalazła się również Norwegia, mimo iż liberalna polityka imigracyjna, bardzo wysoki współczynnik dzietności, a przede wszystkim środki gromadzone w ramach państwowego funduszu emerytalnego wydają się chronić jej system emerytalny, a także stan finansów publicznych, przed załamaniem. Na wybór tematu wpływ miała rosnąca popularność Norwegii jako kierunku migracji zarobkowej oraz fakt znacznego skomplikowania norweskiego systemu emerytalnego, szczególnie w trwającym obecnie okresie przejściowym, w którym funkcjonują równolegle stare i nowe zasady. Praca powstała w oparciu o materiały pozyskane w oddziałach Norweskiego Urzędu Pracy i Spraw Społecznych (NAV)w Stavanger, dane statystyczne oraz analizy opracowane przez Norweski Urząd Statystyczny (SSB), jak również informacje publikowane przez NAV oraz Norweskie Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych.

PDF

Osoby starsze na rynkach pracy w krajach Unii Europejskiej – wybrane aspekty

Ewa Patra

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 123-135

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.010.3983

Celem artykułu jest przedstawienie ekonomicznych i społecznych aspektów funkcjonowania osób starszych na rynkach pracy w krajach Unii Europejskiej. Zważywszy na fakt, że należą one do jednej z grup w szczególnej sytuacji na rynkach pracy, zwłaszcza gdy poszukują zatrudnienia, analizie poddano główne wskaźniki charakteryzujące ich obecność na poszczególnych rynkach pracy. Prześledzono kształtowanie się współczynnika aktywności zawodowej, wskaźnika zatrudnienia i poziomu bezrobocia. Pomimo różnic w wartościach analizowanych wskaźników, sytuacja osób starszych na większości europejskich rynków pracy wymaga poprawy. Nabiera to szczególnego znaczenia w obliczu postępującego procesu starzenia się społeczeństw, który jest faktem demograficznym, społecznym, gospodarczym i kulturowym. Zwiększenie wykorzystania potencjału starszych pracowników staje się konieczne, czemu ma służyć m.in. przyjęcie strategii Europa 2020. Wykorzystana w artykule metoda badawcza obejmuje analizę polskich i zagranicznych źródeł literaturowych.

PDF

Znaczenie inteligencji kulturowej w kierowaniu zespołami międzynarodowymi

Dorota Simpson

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 136-151

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.011.3984

We współczesnym świecie, powiązanym gospodarczo i komunikacyjnie, ludzie coraz częściej funkcjonują w środowiskach kulturowych innych niż własne. Ekspansja korporacji transnarodowych, powstawanie międzynarodowych joint venture, fuzji, aliansów oraz międzynarodowych zespołów projektowych sprawia, że procesy te absorbują coraz większą liczbę profesjonalistów - ekspatriantów i inpatriantów - którzy przemieszczają się i pracują w różnych krajach. Alternatywnym rozwiązaniem w stosunku do wyjazdu do innego kraju bywa czasami zarządzanie wirtualne. Praktyka dowodzi, że przed kadrą zarządzającą w skali globalnej stoją znacznie poważniejsze wyzwania niż przed menedżerami działającymi na rynku własnego kraju. Globalizacja, wiążąca się m.in. z rosnącą mobilnością międzynarodową dobrze wykształconych i utalentowanych ludzi, doprowadziła do powstania wspólnego rynku pracy, zasilanego przez profesjonalistów wywodzących się z różnych krajów i kultur. Sprawia to, że problemy wynikające z różnic kulturowych nabierają szczególnego znaczenia, a inteligencję kulturową, obok ogólnej i emocjonalnej, ceni się u ekspatriantów na równi z innymi cechami. Celem artykułu jest pokazanie istoty inteligencji kulturowej i przeanalizowanie jej komponentów w kontekście roli, jaką odgrywa ona w zarządzaniu zróżnicowanymi kulturowo zespołami. Osiągnięcie tak sformułowanego celu wymaga przeprowadzenia krytycznej analizy źródeł literaturowych. Do prezentacji uzyskanych wyników posłużono się metodą monograficzną.

PDF

Przeciwdziałanie mobbingowi w organizacji na przykładzie wybranych krajów Unii Europejskiej – uwarunkowania prawne

Ewa Mazanowska

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 152-162

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.012.3985

W szeroko rozumianej gospodarce światowej, w której kapitał ludzki stanowi najważniejsze ogniwo każdej organizacji, mobbing w miejscu pracy staje się coraz większym problemem zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, w tym w Polsce. W literaturze przedmiotu podkreśla się fakt, iż we wczesnym stadium mobbing najszybciej można rozpoznać w krajach z dobrze rozwiniętą kulturą organizacyjną; winnych zauważa się go dopiero wówczas, gdy przybierze on radykalne formy. Wynika to przede wszystkim z dostrzegania zjawiska z prawnego punktu widzenia. W tych krajach, gdzie pojęcie to weszło do ustawodawstwa najwcześniej, reakcja na mobbing jest szybsza. Ponieważ problematyka mobbingu w organizacji ma charakter wielopłaszczyznowy, publikacja niniejsza dotyczy tych aspektów, które wynikają z mocy prawa danego państwa. Na początku rozważań omówiono proces przyczynowo-skutkowy mobbingu, poczynając od jego definicji i krótkiej charakterystyki. Wymiar globalny zjawiska prezentuje skala jego występowania w wybranych krajach Unii Europejskiej. Przedstawiono prawne regulacje dotyczące metod walki z mobbingiem, w szczególności analizę rozwiązań organizacyjno-prawnych wewnątrz organizacji. Głównym celem artykułu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak powinno się rozwiązać problem mobbingu w polskich firmach. Podejmując próbę odpowiedzi, autorka bierze pod uwagę doświadczenia innych państw członkowskich oraz poglądy przedstawicieli różnorodnych dyscyplin naukowych dotyczące zapobiegania lub zrozumienia problemów mobbingowych w przedsiębiorstwach. W artykule dokonano przeglądu krajowej i zagranicznej literatury Źródłowej, pogłębiając tym samym wiedzę na temat zarządzania zasobami ludzkimi przez mobbing.

PDF

Medialna wielozadaniowość – specyfika konstruktu i ujęcie międzykulturowe

Agnieszka Popławska, Małgorzata Osowiecka, Justyna Kramarczyk

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 163-174

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.013.3986

Rosnące znaczenie Internetu w życiu codziennym, korzystanie z wielu źródeł danych oraz konieczność szybkiego przetwarzania informacji coraz częściej skłaniają przedstawicieli nauk społecznych do podjęcia próby opisu i zbadania medialnej wielozadaniowości (media multitasking) [Castells, 2007; Rosa, 2013; Ophir, Nass, Wagner, 2009]. Medialna wielozadaniowość rodzi ciągłe pytania o jej skutki poznawcze i społeczne oraz o narzędzia badawcze, które pozwolą ją zdefiniować. Celem artykułu jest przegląd dotychczasowych wyników badań z zakresu medialnej wielozadaniowości ze szczególnym uwzględnieniem różnic indywidualnych i międzykulturowych. Niniejsza analiza, w tym analiza własnych badań empirycznych za pomocą kwestionariusza medialnej wielozadaniowości, pokazuje istotne różnice między kobietami a mężczyznami w korzystaniu z kilku mediów równocześnie. Ważnymi zmiennymi okazują się również wiek i kraj zamieszkania. Różnice te zależą także od typu mediów przetwarzanych w danym czasie.

PDF

Ekonomiczne następstwa wprowadzenia parytetów płci w radach nadzorczych spółek publicznych

Joanna Sitz-Kuleszo

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 175-183

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.014.3987

Celem artykułu jest przedstawienie ekonomicznych aspektów wprowadzenia parytetów płci w spółkach publicznych. Wykorzystana metoda badawcza obejmuje analizę polskiej i zagranicznej literatury Źródłowej. Punktem wyjścia rozważań są dwa dokumenty Komisji Europejskiej: "Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015" oraz "Zielona Księga - unijne ramy ładu korporacyjnego", które zobowiązują spółki publiczne do stosowania parytetów płci w państwach Wspólnoty Europejskiej. W artykule przytoczono również przykłady spoza Unii Europejskiej. Ponadto przedstawiono krótki zarys etapów wdrażania parytetów płci w radach nadzorczych spółek europejskich oraz starano się ukazać szerszy kontekst problematyki równouprawnienia kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Analiza zagadnienia parytetów płci i dostępności stanowisk członka rady nadzorczej w spółkach publicznych stała się także przyczynkiem do podjęcia rozważań nad pozycją kobiety we współczesnej gospodarce i próby zrozumienia oraz wyjaśnienia jej aktualnej w niej roli.

PDF

Socjalizacja ekonomiczna dzieci i młodzieży

Magdalena Harmacińska, Monika Szmelter

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 184-197

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.015.3988

Artykuł został poświęcony problematyce socjalizacji ekonomicznej, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, oraz finansów jako jej przedmiotu. Ma on charakter interdyscyplinarny, a celem autorów stało się wskazanie kluczowych problemów zmieniającego się życia gospodarczego, które współcześnie silnie kształtują proces socjalizacji ekonomicznej, sformułowanie wniosków opartych na analizie etapów i czynników tego zjawiska (z naciskiem na socjalizację finansową) oraz prezentacja kontraktu behawioralnego jako efektywnej metody socjalizacji finansowej najmłodszych. W artykule dokonano przeglądu wybranych pozycji literatury naukowej oraz podstawy programowej wychowania przedszkolnego w Polsce. Jako technikę badawczą wykorzystano też obserwację. Socjalizacja ekonomiczna jednostki obejmuje całe jej życie i determinuje proces jej dążenia do bogacenia się. To proces, który toczy się zarówno w kontekście rozwoju poznawczego, jak i społecznego dziecka. Zwrócenie uwagi na socjalizację ekonomiczną dzieci jest istotne, ponieważ to właśnie w dzieciństwie kształtują się nawyki związane m.in. z konsumpcją, planowaniem wydatków oraz oszczędzaniem.

PDF

Public perception of healthcare personnel in Poland and some other European countries in view of selected studies

Małgorzata Łosiewicz, Anna Ryłko-Kurpiewska

International Business and Global Economy, Tom 34, 2015, s. 198-209

https://doi.org/10.4467/23539496IB.13.016.3989

Artykuł przedstawia aktualne tendencje w postrzeganiu służby zdrowia w Polsce i innych krajach Europy. Autorki prezentują wyniki wielu polskich i zagranicznych badań opinii publicznej dowodzących zachodzenia istotnych zmian w postrzeganiu służby zdrowia przez społeczeństwa poszczególnych krajów. Diagnoza postrzegania zawodów medycznych w Polsce nie nastraja optymistycznie, istnieje więc konieczność wskazania determinantów postrzegania tej profesji. W związku z tym okazuje się, że ocena służby zdrowia przebiega kontekstowo i uzależniona jest zarówno od pracy poszczególnych placówek medycznych, jak i całego systemu ochrony zdrowia w Polsce. W ocenie tej ogromną rolę odgrywa też sytuacja demograficzna - ocena świadczeń zdrowotnych dokonywana jest bowiem przez starzejące się społeczeństwo.

PDF

Pliki do pobrania

Przedmowa PDF Spis treści PDF Strona redakcyjna PDF