Celem artykułu jest określenie miejsca Polski w globalnych łańcuchach wartości oraz wskazanie w nich roli polskich przedsiębiorstw. Słu¿¹ temu celowi tradycyjne wskaźniki powiązań z GVC, czyli udział zagranicznej wartości dodanej w krajowym eksporcie (FVA) oraz krajowej wartości  dodanej zawartej w eksporcie innych krajów (IVA).Analizie poddano także inne dane dostępne bazie OECDTiVA oraz wyniki badań ankietowych polskich przedsiębiorstw. Przeprowadzone badanie pozwala stwierdzić, że Polska odnotowuje nieco słabsze powiązania w GVC w porównaniu z krajami naszego regionu. Zagraniczna wartość dodana stanowi tylko jedną trzecią polskiego eksportu, a polska wartość dodana wykorzystywana w eksporcie naszych partnerów handlowych to zaledwie czwarta część polskiego eksportu.

Poland in global value chains

Abstract

Celem artykułu jest ocena warunków międzynarodowego transferu technologii w gospodarkach słabo rozwiniętych oraz możliwości jego zdynamizowania przez  wykorzystanie odpowiednich czynników instytucjonalnych. Osiągnięcie tego celu wymagało krytycznej analizy  literatury przedmiotu i szeregu badań dotyczących krajów  słabo rozwiniętych. Przeprowadzona ocena wykazała, że  zdolność przedsiębiorstw do  transferu technologii jest  jednym ze  wskaźników innowacyjności w aspekcie szybszego procesu konwergencji technologicznej. Tym samym szczególnego znaczenia nabiera tworzenie i wykorzystanie warunków do transferu technologii poprzez  wzrost  nakładów na  B+R,  rozwój  infrastruktury instytucjonalnej oraz  tworzenie  sieci współpracy obejmującej międzynarodowe podmioty gospodarcze. Zaniechanie tego typu działań, zwłaszcza w dobie coraz większej otwartości i liberalizacji gospodarczej, może spowolniæ zmniej- szanie  dystansu rozwojowego krajów  słabo rozwiniętych.

International technology transfer (ITT) determinants in low-developed countries

Abstract

The aim  of the  paper is to assess  the  conditions of international technology transfer in low- developed economies and the possibility  of its dynamism through the use of appropriate institu- tional factors. The implementation of this objective  required critical analysis  of the subject litera- ture and a number of studies carried  out in low-developed countries. The conducted assessment indicated that  the ability of enterprises to transfer technology is one of the indicators of innova- tion in the aspect  of a faster process  of technological convergence. Thus, the creation and  use of conditions for technology transfer is of special importance through the increase  in R&D outlays, the development of institutional infrastructure, and the creation of cooperation networks includ- ing international economic entities. Abandoning this type of activities, especially  in the era of in- creasing    openness  and   economic  liberalization,  may   slow   down  the   reduction  in   the development gap  of the  low-developed countries.

Praca ta stanowi analizę i ocenę dotychczasowych działań podjętych przez instytucje UE oraz państwa członkowskie w obszarze migracji i azylu. Wykorzystano w niej krajowe i zagraniczne opracowania naukowe oraz materiały prasowe, raporty międzynarodowych organizacji zajmujących się problematyką migracji i uchodŹstwa oraz dane statystyczne zaczerpnięte z baz Eu- rostat, Frontex oraz Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji. Czy Europa w rzeczywistości stała się oblężoną (przez migrantów) twierdzą, tj. „Fortess Europe”, czy też sprawdziła się tzw. polityka otwartych drzwi wobec uchodŹców i migrantów przybywających do Europy z regionu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, tj. „Open Door Policy”? Jak na kryzys zareagowały instytucje unijne i państwa członkowskie? Poszukiwanie odpowiedzi na te pytania prowadzi do refleksji, że obecne ruchy migracyjne uwidaczniają, w jakim stopniu podstawowe idee i wartości europejskie (nie) są respektowane w czasach największej fali migracyjnej od przełomu lat 30. i 40. XX w.

“Fortress Europe” or “Open Door Policy” – attempts to solve the refugee and migration crisis in the European Union in 2011–2017

Abstract

The paper analyses and evaluates the activities currently undertaken by the EU institutions and member states in the area of migration and asylum. Domestic and foreign scientific papers and press materials, reports of international organizations dealing with migration and refugees, and statistical data from the Eurostat, Frontex, and International Organization for Migration data- bases were used for the research. Has Europe in fact become besieged (by migrants), becoming “Fortress Europe”, or has the so-called “Open Door Policy” towards the refugees and migrants coming to Europe from the Middle East and North Africa succeeded? How did the EU institutions and member states react to the crisis? Searching for answers to these questions leads to a reflection that the current migration movements show the extent to which the basic European ideas and values are (not) respected in the time of the greatest migration wave since the turn of the 1930s and 1940s.

Celem części teoretycznej artykułu jest określenie roli instytucji w kształtowaniu konkurencyjności gospodarek surowcowych w handlu międzynarodowym, natomiast części empirycznej – omówienie przedmiotowego zagadpolspolnienia na przykładzie Azerbejdżanu wraz z analizą pozycji konkurencyjnej azerskiej gospodarki we współczesnym handlu międzynarodowym. W tym celu zastosowano dwa wskaŹniki, tj. ujawnionych przewag komparatywnych Balassy oraz relacji eksportowo-importowych Lafaya. Z przeprowadzonej analizy wynika generalny wniosek, iż szeroko rozumiane instytucje w krajach o gospodarkach surowcowych w istotny, najczęściej negatywny, sposób determinują ich konkurencyjność w handlu międzynarodowym. W przypadku Azerbejdżanu istniejące uwarunkowania instytucjonalne, pomimo podejmowanych zmian, nie dają podstaw, aby zakładać, iż w nieodległej przyszłości obecny niski poziom konkurencyjności tego kraju w handlu międzynarodowym ulegnie znacznej poprawie, co dodatkowo wzmocni surowcowy charakter azerskiej gospodarki i silnie uzależni dalszy jej rozwój od koniunktury cenowej na międzynarodowych rynkach surowcowych.

International trade competitiveness of natural resource-based economies and the role of institutions – case of Azerbaijan

Abstract

The aim of the theoretical part of the paper is to determine the role of institutions in shaping the competitiveness of natural resource-based economies in international trade. The aim of its empirical part is to discuss this issue on the example of Azerbaijan, while analysing its economy’s competitive position in contemporary international trade. To this end, two indicators were applied: Balassa’s Revealed Comparative Advantage (RCA) Index and the Lafay Index (LFI) of international trade specialization. A general conclusion to be drawn from the analysis is that in countries with natural resource-based economies, institutions sensu largo have a considerable, and mostly negative, impact on their international trade competitiveness. In the case of Azerbaijan, the existing institutional environment, despite the changes undertaken, does not allow to expect any significant improvement of the country’s present low international competitiveness in the near future. This, in turn, will further reinforce the natural resource-based character of Azerbaijan’s economy, making its future growth highly dependent on price developments in international natural resource markets.

The unprecedented rise of China attracts worldwide attention due to the scale of changes as well as the speed at which they occur. Growing economic power has allowed China to undertake economic and financial cooperation with many countries on all continents, Africa included. The Chinese engagement in Africa covers extensive trade relations, outward direct investment of private and public companies, as well as development assistance and a rising number of contracted projects. Beijing’s drive for African natural resources remains a key determinant factor accompanied by other drivers of political or social provenience. The paper presents the China–Africa economic partnership in different sectors based on an analysis of available datasets.

Wybrane aspekty ekspansji gospodarczej Chińskiej Republiki Ludowej w Afryce

Niepowtarzalny wzrost Chin przyciąga uwagę całego świata nie tylko ze względu na skalę zmian, ale także z uwagi na szybkość, z jaką one zachodzą. Rosnąca siła gospodarcza umożliwiła Chinom podjęcie współpracy gospodarczej i finansowej z wieloma krajami na wszystkich kontynentach, w tym z Afryką. Chińskie zaangażowanie w Afryce obejmuje rozległe stosunki handlowe, bezpośrednie inwestycje przedsiębiorstw prywatnych i publicznych, a także  pomoc  rozwojową i rosnącą liczbę kontraktów. Kluczowym czynnikiem determinującym zainteresowanie Pekinu jest popyt na afrykańskie zasoby  naturalne, któremu towarzyszą inne  czynniki polityczne i społeczne. Artykuł przedstawi partnerstwo gospodarcze Chin i Afryki w różnych sektorach na podstawie analizy dostępnych zbiorów danych.

Region Pacyfiku konfrontuje się z wieloma wyzwaniami, stanowiącymi o jego wadze w stosun- kach międzynarodowych. Celem badania jest analiza możliwości współpracy państw tego regionu – bliskich geograficznie, ale posiadających odmienne doświadczenia historyczne oraz różnych pod względem ustroju społeczno-polityczno-gospodarczego w sytuacji niestabilności polityki USA. Zmiany w tej polityce stanowią Źródło turbulencji w regionie oraz stosunkach transregionalnych. W interdyscyplinarnym badaniu ekonomiczno-prawniczym wykorzystujemy metody ekonomicznej analizy jakościowej i ilościowej oraz prawnicze metody studiów nad instytucjami międzynarodowymi. Pozytywnie weryfikujemy tezę, że trwała i głęboka współpraca regionalna i transregionalna jest zdeterminowana reprezentowaniem wspólnych wartości, a sama bliskość geograficzna nie wystarcza, by taka współpraca miała miejsce. Barierą dla współpracy może okazać się niezdolność do przepracowania doświadczeń z przeszłości oraz niestabilność wynikająca m.in. ze zmian w polityce USA.

Institutions of “post-pivot” policy in Asia – selected aspects

Celem opracowania była ocena zróżnicowania poziomu ładu społecznego w kontekście zrównoważonego rozwoju w okręgach Litwy w latach 2006–2016. Do analizy wykorzystano metody porządkowania liniowego, które pozwoliły na zaprezentowanie dynamiki i trendu zmian poziomu ładu społecznego w badanym okresie. Syntetyczne mierniki ładu społecznego dla okręgów Litwy wyznaczone metodą Hellwiga pozwoliły na porównanie pozycji okręgów pod kątem osiąganego przez nie ładu społecznego. Zaobserwowano wzrost ogólnego poziomu zrównoważonego rozwoju w wymiarze społecznym, przy jednoczesnym wzroście zróżnicowania ze względu na ten wymiar między okręgami Litwy w latach 2006–2016. Najniższy poziom zrównoważonego rozwoju w sferze społecznej w większości okręgów odnotowano w latach 2009–2010 oraz 2014–2015. Najwyższy rozwój sfery społecznej w badanym okresie zaobserwowano w okręgu wileńskim, średni wyższy w okręgu kowieńskim i kłajpedzkim. W opracowaniu wykorzystano dane Departamentu Statystyki Litwy

Taxonomic analysis of sustainable development of Lithuania in the social dimension in 2006–2016

Abstract

The study concerned the assessment of the diversity of the level of social order in the context of sustainable development in the districts of Lithuania in 2006–2016. The use of the linear ordering method allowed to present the dynamics and the trend of changes in the examined period. By constructing synthetic measures of social order for Lithuania’s districts, the Hellwig method compared the positions of districts due to the level of social order achieved. Overall, the level of sustainable development in the social dimension for Lithuania’s districts in 2006–2016 increased. There was also an increase in the diversity of the level of sustainable development between the districts. The lowest level of sustainable development in the social dimension for the majority of districts was recorded in 2009–2010 and 2014–2015. The highest development of the social sphere in the analysed period was recorded in the Vilniaus district, and a medium-high level in districts Kauno and Klaipedos. The study uses data from the Lithuanian Statistics Department.

Celem opracowania jest sprawdzenie, czy występuje przestrzenna autokorelacja między regionami NUTS2w UEw intensywności nakładów na B+R. Wykorzystano trzy metody badawcze: studia literaturowe, analizę danych dotyczących udziału nakładów na B+R w PKB regionów oraz statystykę Morana I, która jest podstawową miarą zależności między obserwacjami w przestrzeni geograficznej. Przeprowadzone badanie wykazało brak globalnej i lokalnej autokorelacji prze- strzennej opartej na odwrotności geograficznej odległości między NUTS 2. Stwierdzono natomiast istnienie słabej dodatniej autokorelacji przestrzennej opartej na posiadaniu wspólnej granicy, tak w ujęciu globalnym, jak i lokalnym. W przestrzeni europejskiej zidentyfikowane zostały dwa klastry (obejmujące trzy regiony w Belgii oraz pięć regionów w Niemczech). Wobec znaczących dysproporcji przestrzennych między regionami w UE występowanie klastrów stano- wi zjawisko rzadkie. Dla powstania klastra regionów o wysokiej intensywności B+R niezbędne jest sąsiedztwo regionów posiadających ośrodki metropolitalne, z rozbudowaną infrastrukturą akademicko-badawczą oraz rozwiniętą sferą biznesu, silnie zaangażowaną w B+R, a ponadto specjalizacja regionalna w podobnych branżach o wysokiej wiedzochłonności.

R&D intensity in the European Union’s regions – spatial approach

Abstract

The aim of the study is to verify the existence of spatial autocorrelation among the EU NUTS 2 regions in the case of R&D intensity. Three research methods were used, namely literature studies, analysis of data on the share of expenditure on R&D in regional GDP, and Moran I statistics which is the basic measure of spatial dependencies between observations in the geographical space. The study showed that there exists neither global nor local spatial autocorrelation based on the inverse geographical distance among NUTS 2. However, it was found that there is a weak positive spatial autocorrelation based on having a common border both globally and locally. Two clusters have been identified in the European space (covering three regions in Belgium and five regions in Germany). In view of the significant spatial disparities between EU regions, the occurrence of clusters is a rare phenomenon. For the establishment of a cluster of regions with high R&D intensity, it is necessary to have metropolitan centers with extensive academic and research infrastructure, developed business strongly involved in R&D, and regional specialization in similar highly knowledge-intensive industries.

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o wpływ cyfryzacji na zakres podejmowania pozakapitałowych form (NEMs) w ekspansji zagranicznej przedsiębiorstw, czyli o to, jakie tworzy ona bariery i jakie przynosi korzyści. W artykule zastosowano metodę opisową oraz wykorzystano badania ankietowe przeprowadzone w grupie polskich producentów sektora IT. Z badań wynika, że NEMs mają niewielkie znaczenie w internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw sektora IT. W dużej mierze wiąże się to z niedostrzeganiem przez przedsiębiorstwa korzyści wynikających z cyfryzacji biznesu w ekspansji zagranicznej, ale także ze specyfiką sektora (małe możliwości kapitałowe i niewielkie międzynarodowe doświadczenie). Tworzenie sieci powiązań biznesowych poprzez eksport pośredni (wiodąca forma ekspansji wśród badanych firm) oraz wykorzystanie środowiska cyfrowego mogą stanowić podstawę dalszego rozwoju NEMs w ekspansji zagranicznej przedsiębiorstw.

Non-equity modes in the digital era

Abstract

The aim of the paper is to reveal the impact of digitization on the scope of non-equity modes (NEMs) in the internationalization process, its barriers and benefits. The study uses a descriptive method and the results of a survey conducted in the group of Polish IT producers. The research shows that NEMs do not affect the internationalization of Polish IT producers significantly. This is due to the fact that enterprises do not see the benefits of business digitization in foreign expan- sion, but also to the specificity of the sector (low capital opportunities and little international experience). Business relationship networks created through indirect export (the leading form of expansion among the surveyed companies) together with the use of digital environment can provide conditions for the development of non-equity forms in their foreign expansion.

Głównym celem artykułu jest specyfikacja narzędzi polityki handlowej w obszarze handlu elektronicznego. W analizie uwzględniono działania i regulacje właściwe dla tradycyjnej polityki handlowej oraz nowe bariery związane z technologią wykorzystywaną w transgranicznym handlu elektronicznym (CBEC). Dodatkowym celem jest zilustrowanie działań koordynacyjnych podejmowanych przez rządy państw na forum międzynarodowym i wkładu organizacji międzynarodowych w harmonizację regulacji dotyczących CBEC. W badaniu zastosowano metodę przeglądu literatury z baz: Scopus, Ebsco, ProQest i Web of Knowledge. Prześledzono działania głównych organizacji międzynarodowych oraz przeanalizowano akty prawne i inne dokumenty oficjalne. Dokonano syntezy wszystkich informacji i wyników badań oraz przedstawiono liczne wnioski szczegółowe. Ogólna teza mówi, iż stworzenie systemu zasad sprzyjającego długotrwałemu rozwojowi CBEC wymaga jeszcze wielu wysiłków, badań i jest bardzo skomplikowane, gdyż oznacza nie tylko wprowadzenie zasad wolnego handlu w tradycyjnym rozumieniu, ale równocześnie zapewnienie otwartego i bezpiecznego korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Trade policy measures in e-commerce

Abstract

The main aim of the paper is to identify trade policy measures and barriers in e-commerce. The analysis took account of the actions and regulations typical of traditional trade policy and new barriers related to the technology on which cross-border e-commerce (CBEC) is based. The addi- tional objective is to illustrate the coordination activities undertaken by governments at the international level and the contribution of international organizations to the harmonization of CBEC regulations. The study reviews literature form the Scopus, Ebsco, ProQest, and Web of Knowledge databases. The actions of international organizations were studied and legislative acts and other documents issued by them were analysed. All information and research results were syn- thesized and numerous detailed findings provided. The overall conclusion is that still much has to be done to establish a system of rules conducive to long-standing CBEC growth, which requires much further research and is very complicated as it requires not only introducing free trade rules in traditional meaning but also providing open and safe use of ICT.

Przedmiotem artykułu jest ocena rozwoju tendencji protekcjonistycznych w gospodarce światwej po kryzysie gospodarczym 2008–2009. Naturalną prawidłowością jest wzrost działań protekcjonistycznych w okresach kryzysów. W pracy przedstawiono stosowanie barier tradycyjnych (nakładanych przy przekraczaniu przez towar granicy celnej) oraz współczesnych barier o charakterze regulacyjnym (wynikających z wewnętrznej polityki gospodarczej krajów). Analiza obejmuje bariery nakładane w latach 2009–2017. Jako specyficzne przejawy protekcjonizmu wskazano także brak postępów w multilateralnych negocjacjach handlowych prowadzonych na forum Światowej Organizacji Handlu oraz spadek zainteresowania zawieraniem regionalnych porozumień handlowych. Ocena wpływu protekcjonistycznych narzędzi nie jest jednoznaczna, widać jednak stopniowy wzrost zainteresowania protekcjonizmem, zwłaszcza w latach 2015–2017. Częściej także wprowadza się bariery o charakterze pozataryfowym – subsydia, środki ochronne i wymogi składnika krajowego.

Protectionist tendencies in world trade

Abstract

The aim of the paper is to evaluate the proliferation of protectionist policies after the economic crisis of 2008–2009. The spread of protectionism is to be expected in times of recession. The paper presents the use of both traditional trade barriers (tariffs and other border measures) as well as regulatory barriers (behind-the-border measures) in 2009–2017. The lack of progress in multilateral trade negotiations and stagnation in the development of regional trade agreements are also indicated as specific manifestations of a protectionist approach to trade policy. The impact of protectionism on trade seems vague, but what is obvious is a gradual increase in protectionism, in particular during the past 3 years. This is accompanied by a spreading of non-tariff barriers, in particular subsidies (export and domestic), trade remedies, and localization requirements.

The paper analyses the feasibility of a common currency for the East African Community (EAC), which comprises Burundi, Kenya, Rwanda, South Sudan, Tanzania, and Uganda. The paper discusses theoretical insights on the benefits and costs of a common currency. It then uses the introduction of the common European currency, the euro, as a potential yardstick to assess the feasibility of a common currency in East Africa. The paper analyses the readiness of the EAC’s economies for a common currency as measured by relevant indicators. It concludes that some caveats are in order with regard to the feasibility of a common East African currency at the present point in time. It also warns that expectations of the development impact of a common currency should not be too high, as the example of the euro shows that the real outcome in terms of trade facilitation and consumer welfare is much lower than expected.

Wspólna waluta dla wspólnoty Afryki Wschodniej? Lekcje płynące z wprowadzenia euro

W niniejszym artykule analizuje się ideę wprowadzenia wspólnej waluty dla Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej, w skład której wchodzą Burundi, Kenia, Rwanda, Sudan Południowy, Tanzania i Uganda. Omawia się w nim korzyści i koszty wynikające z wprowadzenia wspólnej waluty, traktując doświadczenia z wprowadzenia euro jako punkt odniesienia przy ocenie wykonalności takiego zamierzenia w Afryce. Ponadto poprzez analizę odpowiednich wskaŹników przeprowadza się ocenę gotowości gospodarek wschodnioafrykańskich do wprowadzenia wspólnej waluty. Z przeprowadzonej analizy wynika, że istnieją powody, by do idei tej podchodzić bardzo ostrożnie. Równocześnie ostrzega się, by oczekiwania dotyczące wpływu wspólnej waluty na rozwój społeczno-ekonomiczny nie były zbyt wygórowane, gdyż – jak pokazuje wprowadzenie euro – rzeczywiste efekty w obszarze wymiany handlowej i korzyści konsumenckich były mniej znaczące od oczekiwanych.

Głównym celem artykułu jest próba oceny zjawiska refragmentacji produkcji i jego wpływu na spowolnienie handlu międzynarodowego w latach 2008–2015 na podstawie przeglądu badań. Kryzys finansowo-gospodarczy lat 2008–2009 spowodował największe załamanie handlu międzynarodowego w okresie powojennym. Następujące po nim ożywienie gospodarcze nie znalazło jednak odzwierciedlenia we wzroście dynamiki światowego eksportu. Jednym z wymienianych powodów stagnacji w wymianie jest osłabienie powiązań produkcyjnych w ramach globalnych łańcuchów wartości dodanej. Uzyskane wyniki  sugerują, że największy wpływ na spadek udziału zagranicznej wartości dodanej w światowym handlu, a zarazem obniżenie dochodowej elastyczności eksportu mają zmiany zachodzące w specjalizacji Chin, a przede wszystkim wzrost udziału krajowych komponentów w eksporcie.

Weakening of the production linkages in the world economy as a factor of the global trade slowdown in 2008–2015

Abstract

The main goal of the paper is to evaluate the extent of production de-fragmentation and its impact on the world trade flows slowdown in 2008–2015. Financial and economic crisis of 2008–2009 resulted in a deepest breakdown of world trade after World War II. The subsequent economic boom was not reflected in the growth rates of world exports. One of the mentioned reasons of trade stagnation is the weakening of the connections within the global value chains. The results of the analysis conclude that the biggest impact on the declining share of foreign value added in global trade and, as a consequence, decreasing income elasticity of exports stems from changes in Chinese specialization and, in particular, the growing share of domestic input in Chinese exports.

Factors which attract international capital flows are highlighted in the world literature in particular for foreign direct investment. For portfolio investment, these factors are considered to be more difficult to define and less binding because of the speculative character of the capital. The paper attempts to define the factors attracting capital in the form of portfolio investments to Poland in the years 2000–2015, with particular emphasis on the period of the international financial crisis. It is important to compare the effects of the inflow of portfolio investments to the Polish market to foreign direct investment in order to specify what actions should be undertaken to increase the attractiveness of the Polish market for portfolio investment.

Inwestycje portfelowe w Polsce – napływ i odpływ w XXI wieku. Analiza czynników przyciągających kapitał

Czynniki przyciągające kapitał w przepływach międzynarodowych w literaturze światowej są wyróżniane w szczególności dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Dla inwestycji portfelowych czynniki te są uznawane za mniej wiążące, a sam kapitał za spekulacyjny. Celem niniejszego artykułu jest próba zdefiniowania czynników przyciągających kapitał w postaci inwestycji portfelowych do Polski w latach 2000–2015 ze szczególnym uwzględnieniem okresu kryzysu na międzynarodowych rynkach finansowych. Artykuł porównuje także skutki napływu inwestycji portfelowych do Polski w omawianym okresie do bezpośrednich inwestycji zagranicznych, aby wskazać na czynniki przyciągające inwestycje portfelowe na polski rynek finansowy.

Celem artykułu jest ocena pozycji konkurencyjnej Litwy w wymianie towarowej z krajami spoza UE w latach 2005–2016. Analizę przeprowadzono w oparciu o trzy mierniki pozycji w międzynarodowej wymianie towarowej: wskaŹnik relatywnej komparatywnej przewagi eksportu, wskaŹnik pokrycia importu eksportem oraz intensywności handlu wewnątrzgałęziowego. Indykatory zostały oszacowane na poziomie sekcji towarowych według Standardowej Klasyfikacji Handlu Międzynarodowego SITC. W analizie wykorzystano dane pochodzące z Departamentu Statystyki Litwy oraz Eurostatu. Z przeprowadzonego badania wynika, że słabą pozycję konku- rencyjną w wymianie towarowej z krajami trzecimi Litwa zajmuje tylko w dwóch grupach towarowych – surowców i paliw mineralnych.

The competitive position of Lithuanian trade in goods with non-EU countries

Abstract

The aim of the paper was to assess the competitiveness of Lithuanian trade with non-EU countries during the years 2005–2016. This assessment was based on three outcome measures determining the position of a country in foreign trade: revealed comparative advantage, import coverage, and the intensity of intra-industry trade. Indicators were estimated for all commodity sections. The analysis used data from the Lithuanian Statistics Department and Eurostat. The study shows that Lithuania has a weak competitive position in trade with third countries only in two groups of commodities: raw materials and mineral fuels.

Ze względu na wzrost znaczenia usług w gospodarce podjęto się zbadania wielkości i struktury światowych obrotów usługami oraz ich udziału w bilansie płatniczym Polski. Szczególną uwagę zwrócono na eksport i import usług transportowych. Celem artykułu było wykazanie znaczenia usług transportowych w polskim handlu zagranicznym. Aby go osiągnąć, przeprowadzono analizę danych statystycznych dotyczących handlu światowego oraz statystyk polskiego bilansu płatniczego. Poza tym posłużono się metodami opisowymi (analiza literatury przedmiotu) oraz ogólnymi metodami badawczymi i zasadami racjonalnego rozumowania. Przeprowadzone badania pozwoliły na stwierdzenie, iż zarówno w handlu światowym, jak i w polskim handlu zagranicznym wzrasta udział obrotów usługami, przy czym udział usług w obrotach polskiego handlu zagranicznego jest o kilka punktów procentowych niższy niż średnio na świecie. Wykazano rów- nież, iż w przeciwieństwie do tendencji w handlu światowym, w Polsce następuje wzrost eksportu i importu usług transportowych. Bilans usług transportowych w polskim bilansie płatniczym jest dodatni, przy czym w największym stopniu przyczynia się do tego nadwyżka eksportu nad importem usług transportu samochodowego. Świadczy to o wysokiej konkurencyjności polskie- go transportu samochodowego.

Importance of transport services in the Polish balance of payments against the background of trends in international trade

Abstract

The paper examines the size and structure of global trade in services and their share in Poland’s balance of payments. Particular attention was paid to export and import of transport services. The main purpose of the paper was to prove the importance of transport services in Polish foreign trade. Statistical data on Polish and world trade were analysed to achieve this goal. In addition, descriptive methods (analysis of literature) as well as general research methods and principles of scientific reasoning were used. The conducted research allowed to state that both in world trade and in Polish foreign trade the share of services increases, while the share of services in the Polish foreign trade turnover is by a few percent lower than the world average. It was also indicated that, in contrast to the trends in world trade, there was an increase in export and import of transport services in Poland. The balance of transport services in the Polish balance of payments is positive. The surplus of export over the import of road transport services constitutes a major contribution to the good result. This proves that Polish road transport is highly competitive.

Poznanie zasad, którymi kierują się przedsiębiorstwa podczas wypłacania dywidend, nurtuje ekonomistów na całym świecie od niemal siedmiu dekad. Z uwagi na różnorodność czynników wpływających na decyzje o wypłacie dywidendy problem określony został mianem „the dividend puzzle”. Niniejsze badanie skupia się na dwóch determinantach wypłat dywidendy – działalności badawczo-rozwojowej oraz obecności państwa w strukturze akcjonariatu wśród spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach 1992–2016. W badaniu wykorzystano nieparametryczne metody statystyczne w celu weryfikacji zależności pomiędzy tymi czynnikami oraz polityką wypłat dywidendy 296 spółek. Badanie wykazało, iż zarówno działalność badawczo-rozwojowa, jak i obecność państwa w strukturze akcjonariatu wiąże się z przeciętnie niższym poziomem dywidendy wypłacanym przez spółkę. Część pier- wsza artykułu prezentuje przegląd literatury z zakresu polityki wypłat dywidend oraz hipotezy badawcze, druga opisuje wykorzystane metody i próbę badawczą, trzecia przedstawia wyniki analizy, a część ostatnia podsumowuje badanie.

The ownership structure, R&D activity, and dividend policy of companies listed on the Warsaw Stock Exchange

Abstract

For almost seven decades, the rules determining the dividend policy of companies have been the subject of interest of researchers worldwide. Due to the variety of factors influencing managers’ decisions on dividend payouts, the issue has been named “the dividend puzzle”. The following research focuses on two determinants of dividend policy – research and development activity and government ownership of companies listed on the Warsaw Stock Exchange over the period 1992–2016. We utilize a non-parametric statistical approach to financial data obtained from 296 companies to verify how both factors are related to the dividend policy of companies. We find that both R&D activity and government ownership have an adverse impact on dividend payouts. The first section of the paper presents the literature review and research hypotheses. The second section presents utilized methods and the data sample. Section three shows the obtained results, and finally, the last section summarizes the research.

Zmiany w gospodarce światowej, w tym przede wszystkim wydłużenie łańcuchów produkcji, wpłynęły na wielkość i strukturę handlu w państwach unijnych. Celem pracy jest analiza zmian w wymianie handlowej w ujęciu tradycyjnym i mierzonym wartością dodaną w poszczególnych krajach UE w podziale na wybrane sektory przemysłowe w latach 1995–2014. W badaniu wyko- rzystane zostały dane z bazy danych TiVA, umożliwiające zaprezentowanie zmian w handlu krajową wartością dodaną. Zauważalne są narastające różnice w danych handlowych w ujęciu tradycyjnym i mierzonym wartością dodaną oraz zwiększająca się rola międzynarodowych łańcuchów wartości.

Value added trade in the European Union

Abstract

Changes in the global economy, including the extension of production chains, influenced the size and commercial structure of EU countries. The aim of the paper is to analyse the changes in trade measured in traditional and value added way in EU countries by selected industrial sectors in the years 1995–2014. The study used data from the TiVA database to show changes in value added trade. The analysis showed increasing differences in trade data measured in traditional and value added way and the growing role of global value chains.

The aim of the paper is to identify the differences in international students’ perception of sources of private wealth resulting from their country-specific experience. In particular, it was interesting to see whether there would be significant differences in the opinions of students representing well- established economies and those from post-socialist or transition economies. The results of this study are based on the qualitative directed content analysis of 106 essays titled What are the main private wealth drivers in your country? written by students from Poland, Austria, Russia, the Netherlands, Germany, Sweden, and Ukraine. The most significant discrepancies referred to the role of inheritance and the importance of labour income in the process of private wealth accumulation. Inheritance was indicated as a strong wealth driver by all students from developed economies while being almost totally ignored by others. The significance of income from employment was also seen differently by the two groups. Country-specific opinions referred to private business areas and the way business should be conducted. Insightful impact was brought by numerous critical observations of local market dys- functions, expressed spontaneously by students from post-socialist countries.

Czynniki akumulacji prywatnego majątku w opinii studentów międzynarodowych

Celem tego artykułu jest identyfikacja różnic w postrzeganiu mechanizmów gromadzenia prywatnego bogactwa przez studentów z krajów rozwiniętych i krajów post-socjalistycznych. Wyniki zaprezentowano w oparciu o jakościową analizę treści 106 esejów napisanych przez studentów z Polski, Austrii, Rosji, Holandii, Niemiec, Szwecji i Ukrainy. Pod uwagę wzięto następujące czynniki: dziedziczenie, dochody z prywatnej przedsiębiorczości, dochody z pracy, dochody z kapitału finansowego i materialnego, inne Źródła dochodów. Najbardziej wyraŹne różnice ujawniły się w postrzeganiu rangi dwóch czynników: dziedziczenia oraz dochodów z pracy najemnej. Pierwszy czynnik, podkreślany jako kluczowy przez studentów z krajów rozwiniętych, był z reguły pomijany przez studentów z krajów post-socjalistycznych, którzy z kolei przykładali dużą wagę do stałych zarobków z pracy najemnej. Różnice wynikające z doświadczeń lokalnych dotyczyły również znajomości rynków finansowych oraz dziedzin, w których warto rozwijać własny biznes. Ważnym elementem poznawczym były spontaniczne komentarze krytyczne dotyczące dysfunkcji w mechanizmach bogacenia się w Polsce, Rosji i Ukrainie.

Wiodącym nurtem badań o charakterze teoretyczno-empirycznym jest ocena przydatności wyniku całkowitego w zarządzaniu finansami polskich i niemieckich spółek publicznych. Ważny element procesu badawczego stanowi komparatywna ocena formy prezentacji wyniku całkowitego i jego komponentów oraz wartości i zróżnicowania pozostałego wyniku całkowitego w porównaniu z zyskiem netto, z punktu widzenia udziału w kapitale własnym i kapitale całkowitym. Badaniem objęto spółki akcyjne notowane na GPW w Warszawie z indeksu WIG30 oraz spółki notowane na GPW we Frankfurcie z indeksu DAX (stan na 15 stycznia 2018 r.). Dane empiryczne do badania uzyskano z rocznych sprawozdań finansowych (za lata 2009–2016) z bazy Thomson Reuters. W badanych spółkach zidentyfikowano zróżnicowane warianty prezentacji i nomenklatury wyniku całkowitego oraz jego komponentów. Ponadto wyniki przeprowadzonych badań pokazały, że istotność pozostałego wyniku całościowego, w porównaniu z zyskiem netto, z punktu widzenia udziału w kapitale własnym i kapitale całkowitym, była niewielka. Zaobserwowano jednakże znaczącą przewagę przydatności wyniku całkowitego w spółkach niemieckich w porównaniu z polskimi przedsiębiorstwami.

Usefulness of comprehensive income for finance management of Polish and German public companies

Abstract

The main objective of the paper is an evaluation of the usefulness of comprehensive income for finance management of Polish and German public companies. An important element of the research was a comparative analysis of the form of presentation of comprehensive income and its components and an analysis of the scale and diversity of other comprehensive income in comparison to net profit from the point of view of its share in equity and total capital. The research covers joint-stock companies listed on the Warsaw Stock Exchange (included in the WIG30 index) and the Frankfurt Stock Exchange (included in the DAX index) (data for 15 January 2018). Empirical data was obtained from annual financial statements (from 2009 to 2016) from Thomson Reuters database. Diversified variants of presentation and terminology of comprehensive income and its components have been identified. The results of the research indicate that the importance of other comprehensive income in comparison to net profit, as part of equity and total capital, was insignificant. However, significantly higher usefulness of comprehensive income in German companies has been observed.

Internacjonalizacja renminbi stanowi jedno z kluczowych zjawisk charakteryzujących współczesny międzynarodowy system walutowy. Proces ten jest następstwem wzrostu roli gospodarki Chin w gospodarce światowej oraz dążenia władz Państwa Środka do zwiększenia międzynarodowej roli renminbi, co wynika z przekonania, że znaczenie tego kraju w międzynarodowych stosunkach walutowych jest nieproporcjonalnie małe w stosunku do pozycji w realnej sferze gospodarki światowej. Chiny spełniają obecnie jedynie część kryteriów internacjonalizacji waluty krajowej. Jednakże władze tego kraju podejmują aktywne działania prowadzące do zwiększenia międzynarodowej roli renminbi. Cel artykułu stanowi zbadanie przyczyn aktywnej roli państwa w procesie  internacjonalizacji renminbi oraz poszczególnych obszarów, w których państwo wspiera umiędzynarodowienie tej waluty. Tezą artykułu jest twierdzenie, że internacjonalizacja renminbi jest przede wszystkim rezultatem działalności władz państwa (government-led internationalization), natomiast w znacznie mniejszej części pozostaje procesem rynkowym (market-led internationalization). Jest to zjawisko bezprecedensowe, gdyż internacjonalizacja współczesnych walut kluczowych miała przede wszystkim charakter rynkowy. Zastosowane metody badawcze obejmują analizę danych statystycznych dotyczących zmiennych makroekonomicznych charakteryzujących gospodarkę Chin oraz danych odnoszących się do skali i obszarów międzynarodowego zastosowania renminbi, a także analizę porównawczą i analizę literatury przedmiotu. Przedstawiona w artykule analiza dowodzi, że aktywna rola państwa w znaczącym stopniu przyczyniła się do wzrostu międzynarodowego znaczenia oraz wykorzystania waluty Chin.

The role of state in the internationalization of the Chinese currency

Abstract

The internationalization of the Chinese currency remains one of the most vital characteristics of the contemporary international monetary system. The objective of the paper is to analyse the role of state in the internationalization of the renminbi. The paper assumes that this process is to a sig nificant extent a government-led, as opposed to the market-led internationalization characteristic for most key international currencies. It demonstrates the criteria of national currency internationalization and evaluates their fulfilment in the case of China. It also discusses the benefits of currency internationalization and their role in determining the Chinese strategy aimed at making the renminbi an international currency. The methods applied include, in particular, comparative analysis, descriptive statistics, and literature study. The article indicates that the Chinese state plays an important role in the internationalization of the renminbi. The strategy of renminbi inter nationalization includes promoting trade settlement and foreign direct investment settlement in renminbi as well as establishing offshore centres for renminbi and bilateral swap agreements with central banks of other countries.

Companies conducting IPO in European countries make a voluntary decision regarding the disclosure of earnings forecast in prospectus. Using a sample of 651 companies that conducted IPO on EU-regulated markets between 2010 and 2016, we investigate the popularity of decisions on revealing financial forecasts in prospectus and address the questions regarding the type and accuracy of such forecasts. We find that only 12.58% of companies voluntarily included their financial forecasts in the IPO prospectus, and the scope of the disclosed information is diversified. Most commonly prospectuses include projections of sales revenues, net profits, and EBITDA. Our results give evidence that financial projections are over-optimistic and not accurate.

Ujawnianie oraz jakość prognozy zysku spółek debiutujących na europejskich regulowanych rynkach akcji

W krajach europejskich przedsiębiorstwa realizujące pierwszą ofertę publiczną (IPO) mogą podjąć dobrowolną decyzję o tym, czy opublikować prognozę zysku w prospekcie emisyjnym. Opierając się na próbie 651 spółek giełdowych debiutujących na europejskich rynkach regulowanych w latach 2010–2016 poszukujemy odpowiedzi na pytania dotyczące rodzaju i trafności prognoz wyników finansowych opublikowanych w prospektach emisyjnych. Uzyskane wyniki wskazują, iż jedynie 12,58% spółek zdecydowało się ujawnić prognozy finansowe w prospekcie emisyjnym, przy czym zakres ujawnianych informacji finansowych jest zróżnicowany. Najczęściej prospekty zawierają prognozy przychodów ze sprzedaży, zysku netto oraz EBITDA. Otrzymane wyniki pozwalają stwierdzić, że prognozy finansowe są zbyt optymistyczne i nietrafne.

Celem niniejszego artykułu jest empiryczne zbadanie determinant działalności przedsiębiorstw międzynarodowych pochodzących z krajów OECD w Polsce w okresie 1990–2015 przy użyciu modelu dwumianowego ujemnego z uwzględnieniem indywidualnych efektów stałych i losowych dla poszczególnych krajów macierzystych oraz bez ich uwzględnienia. Badanie jest prowadzone w odniesieniu do tzw. nowej teorii przedsiębiorstwa międzynarodowego (NTPM), która pozwala na wyprowadzenie szeregu hipotez badawczych i rozróżnienie między poziomymi oraz pionowymi motywami dokonywania zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB). Z przepro- wadzonych badań empirycznych wynika, że Polska przyciąga zarówno poziome, jak i pionowe inwestycje motywowane odpowiednio dostępem do rynku kraju goszczącego oraz chęcią redukcji kosztów. Ponadto, z przeprowadzonych badań wynika również, że przedsiębiorstwa między- narodowe pochodzące z krajów członkowskich UE są bardziej zaangażowane w prowadzenie działalności w Polsce niż inwestorzy z pozostałych krajów OECD.

Determinants of the activity of multinational OECD enterprises in Poland

Abstract

The aim of the paper is to study empirically the determinants of the activity of multinational OECD enterprises in Poland in the period 1990–2015 using the negative binomial model without and with accounting for individual fixed and random effects for particular home countries. The research is conducted with reference to the so-called new theory of the multinational enterprise (NTME) that allows to derive a number of empirically testable hypotheses and distinguish between horizontal and vertical motives for undertaking foreign direct investment (FDI). The assembled empirical evidence shows that Poland attracts both horizontal and vertical investment motivated by host country market access and cost reduction motives, respectively. In addition, empirical evidence shows that multinational enterprises from the EU are more involved in production activity in Poland compared to investors from other OECD countries.

The aim of the paper is to identify the problems faced by students when writing different types of texts in professional life. The study is based on a qualitative 5-question survey conducted at the Turku University of Applied Sciences and on the analysis of the results of a writing course. The survey revealed that students have difficulties in distinguishing various types of texts. They were mostly familiar with literary genres and texts which they were required to write in the course of their studies, such as reports and blogposts. They knew that they needed good writing skills and were aware of their difficulties in producing different types of texts. Few students realized that they would need the ability to write several types of texts in professional life. The major writing problems included inaccuracy of the idea, unaddressed message, incoherence of style, and failure to take the reader into account. Many students seemed to lack planning, writing, and editing skills. They need to improve their style, knowledge of the different types of texts, and ability to evaluate the information sources. Discussing the subsequent versions of texts helped the students to find their personal voice as authors, which, if it corresponds to the company values, could serve to enhance the company brand.

Umiejętność pisania tekstów wśród studentów jako czynnik wzmacniający markę przedsiębiorstwa

Celem artykułu jest wskazanie trudności, z jakimi borykają się studenci podczas pisania tekstów w życiu zawodowym. Artykuł bazuje na wynikach składającej się z pięciu pytań ankiety przeprowadzonej na Uniwersytecie Nauk Stosowanych w Turku oraz na analizie rezultatów kursu pisania. Wyniki ankiety wskazują, że studenci mają trudności z rozróżnieniem różnych typów tekstu. Znają gatunki literackie i teksty, które przygotowuje się w czasie studiów, takie jak raporty oraz wpisy na blogach. Studenci zauważyli, że umiejętność pisania jest im potrzebna, potwierdzili jednak, że mają trudności z przygotowywaniem różnych rodzajów tekstów. Niewielu zdawało sobie sprawę z konieczności przygotowywania wielu typów pism w pracy zawodowej. Największe problemy dotyczyły braku precyzji, niepełnych informacji, niespójności stylistycznej i uwzględ- niania docelowego odbiorcy. Wielu studentom brakuje umiejętności planowania, pisania oraz redakcji. Poprawy wymaga styl i świadomość różnych rodzajów tekstów, a także umiejętność krytycznej analizy Źródeł. Dyskusje przeprowadzone w oparciu o kolejne wersje tekstów po- mogły studentom odnaleŹć swój osobisty głos jako autorów, który, jeśli pokrywa się z wartościa- mi przedsiębiorstwa, mógłby przyczynić się do wzmocnienia jego marki.

The paper aims to present recent trends in global trade and investment in advanced business services (ABS). Special attention is given to the position of Visegrád countries in international movements of services and associated activities. The research method applied in the study is the statistical analysis of aggregate data on trade and foreign direct investment (FDI). The data were extracted from the World Trade Organization (WTO) and the Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) databases. The main finding is that services are still less traded than merchandise. Still, knowledge-intensive services are gaining importance as their share in trade of services reaches 15%. As a result of the study, major problems with data regarding services were identified. The results confirm the global importance of the services based on knowledge. This is significant, as ABS create a narrow group of specialized services. Importantly, ABS are quite inclusive and many emerging economies become global providers of such services.

Zaawansowane usługi biznesowe w gospodarce światowej a gospodarki Grupy Wyszehradzkiej

Celem artykułu jest przedstawienie najnowszych trendów w globalnym handlu i inwestycjach w obszarze zaawansowanych usług biznesowych (ABS). Szczególną uwagę zwrócono na pozycję państw Grupy Wyszehradzkiej w międzynarodowych przepływach usług i działalności powiązanej. Metodą badawczą zastosowaną w badaniu jest analiza statystyczna zagregowanych danych dotyczących handlu i bezpośrednich inwestycji zagranicznych pochodzących z baz Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Zgodnie z wynikami badań usługi są nadal w mniejszym stopniu przedmiotem obrotu międzynarodowego niż towary, jednak na znaczeniu zyskują usługi wymagające dużej wiedzy, których udział w handlu usługami sięga 15%. W wyniku przeprowadzonych badań zidentyfikowano poważne problemy dotyczące danych o usługach. Wyniki potwierdzają globalne znaczenie usług opartych na wiedzy. Jest to istotne, ponieważ ABS tworzą wąską grupę specjalistycznych usług. Co ważne, ABS mogą być oferowane przez gospodarki o różnym poziomie rozwoju, a wiele wschodzących gospodarek staje się światowymi dostawcami takich usług.

Given the challenges of the present day, the importance of knowledge about ecologisation of consumption and the possibilities of stimulating its development is increasing. Although a lot of studies have been conducted in this area, there is a need to intensify and extend them to new contexts in order to explain the behaviour of consumers of green products and identify barriers to ecologisation of consumption. The goal of the paper is to present the determinants that shape and differentiate the behaviour of the consumers of eco-products as well as to identify the resulting implications for further marketing research on ecologisation of consumption. The paper is based on in-depth literature studies and the authors’ own empirical research of qualitative and quantita- tive nature, which allowed to identify the types of consumers of green products in Poland. Inte- grating the results of other research and the authors’ own case studies allowed to develop a proposal for a model approach to the studies of stimulants and destimulants of ecologisation of consumption that applies triangulation of approaches and research methods in order to provide a more detailed explanation of inconsistencies in the behaviour of consumers of green products.

Ekologizacja konsumpcji jako trend w zachowaniach konsumenckich – implikacje dla przyszłych badań

Zważywszy na wyzwania współczesności, rośnie znaczenie wiedzy na temat ekologizacji konsumpcji i możliwości pobudzania jej rozwoju. Chociaż przeprowadzono w tym zakresie wiele badań, występuje potrzeba ich pogłębiania i poszerzania o nowe konteksty, aby pełniej wyjaśnić zachowa- nia konsumentów produktów ekologicznych oraz zidentyfikować bariery rozwoju ekologizacji konsumpcji. Celem artykułu jest ukazanie czynników kształtujących i różnicujących zachowania konsumentów produktów ekologicznych wraz ze wskazaniem na wynikające z tego implikacje dla kolejnych badań marketingowych nad ekologizacją konsumpcji. Artykuł opiera się na pogłębionych studiach literaturowych oraz wynikach własnych badań empirycznych o charakterze jakościowym i ilościowym, które stanowiły podstawę dla wyodrębnienia typów polskich konsumentów produktów ekologicznych. Integracja wyników badań innych autorów oraz badań własnych pozwoliła na stworzenie propozycji modelowego ujęcia badań stymulant i destymulant ekologizacji konsumpcji, które zakłada stosowanie triangulacji podejść i metod badawczych w celu pełniejszego wyjaśnienia niespójności w postępowaniu konsumenta produktów ekologicznych.

The aim of the paper is to present the impact of innovations on the competitiveness of Polish small and medium-sized enterprises (SMEs) and to analyse the trends in implementing innovations in the sector of Polish SMEs in 2012–2015 in eight areas of operation: new products or services, new approach to customer service, expansion into new geographic markets, significant changes of the existing offer, significant organizational changes, changes in technology or method of production of goods or services, marketing innovations, and changes in distribution methods. The method of direct interview was used to collect data from the respondents representing the SME sector. Data have been analysed using correspondence analysis which allowed to build a model summarizing the results of the correspondence between groups of enterprises and types of innovations.

Innowacje jako wyznacznik konkurencyjności MŚP w Polsce

Celem artykułu jest przedstawienie wpływu innowacji na konkurencyjność polskich małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz analiza tendencji we wdrażaniu innowacji w sektorze polskich MŚP w latach 2012–2015. Wdrażanie innowacji dotyczy ośmiu obszarów działalności: nowy produkt lub usługa, nowy sposób obsługi klienta, ekspansja na nowe rynki geograficzne, istotne zmiany istniejącej oferty, istotne zmiany w organizacji, zmiany w technologii lub metodzie produkcji towarów lub usług, innowacje marketingowe oraz zmiany w metodach dystrybucji. Weryfikacja założeń nastąpiła w oparciu o badania empiryczne zrealizowane metodą wywiadu bezpośredniego przeprowadzonego z respondentami reprezentującymi sektor MŚP. Dane analizowano za pomocą analizy korespondencji, która pozwoliła na zbudowanie modelu prezentującego podsumowanie wyników korespondencji między grupami przedsiębiorstw i rodzajami innowacji.

Wraz z postępem procesu globalizacji rośnie migracja ludności, co w konsekwencji prowadzi do większego zróżnicowania kulturowego społeczeństw. Jednymi z bardziej mobilnych generacji są pokolenia Y i Z, czyli osoby urodzone w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. Przedstawiciele tego ostatniego, podejmujący studia w innych krajach w ramach programu Erasmus, stanowią przedmiot badań podjętych w artykule. Z uwagi na fakt, że inteligencja kulturowa stanowi kategorię dynamiczną i może być rozwijana, uznano, że warto zbadać, czy program Erasmus wpływa na poziom inteligencji kulturowej studentów. Celem artykułu jest zweryfikowanie hipotezy badawczej zakładającej, że nawet jeden semestr spędzony w innym kraju i dodatkowo w grupie innych uczestników programu Erasmus przyczynia się do rozwoju inteligencji kulturowej. W przyjętej metodzie badawczej założono, że jeśli postawiona hipoteza jest prawdziwa, to poziom wskaŹnika pod koniec pobytu studentów w innym kraju, mierzony za pomocą testu Expanded Cultural Intelligence Scale, powinien być wyższy niż na początku. Poza wynikami badania empirycznego w artykule wykorzystano literaturę przedmiotu, posługując się metodą opisową. Badaną populacją byli studenci programu Erasmus, studiujący na Wydziale Ekonomicz- nym Uniwersytetu Gdańskiego w semestrze zimowym 2017/2018. Uzyskane wyniki wykazały wzrost poziomu wskaŹnika CQ, a tym samym pozwoliły na pozytywne zweryfikowanie hipotezy badawczej.

Assessment of Erasmus program influence on the level of cultural intelligence of foreign students studying in Poland – the case of the University of Gdańsk

Abstract

The developing process of globalization causes increasing migration of people which in turn leads to greater cultural diversity of societies. The most mobile generations include those named Y and Z, that is, people born in the 1980s and 1990s. Representatives of the latter, undertaking studies in other countries within the framework of the Erasmus program, are the subject of research con- ducted in the paper. Due to the fact that cultural intelligence is a dynamic category and can be de- veloped, it was considered worth examining whether the Erasmus program has an impact on the level of students’ CQ. The aim of the paper is to verify the research hypothesis assuming that even one semester spent in another country and additionally in the group of other Erasmus program participants can contribute to the development of cultural intelligence. It was assumed that if the hypothesis is true, the level of their CQ, measured by Expanded Cultural Intelligence Scale, should be higher at the end of their stay than it was at the beginning. In addition to the presenta- tion of the results of the empirical study, source literature was analysed and descriptive method was used. The examined population included students of the Erasmus program studying at the Faculty of Economics of the University of Gdańsk in the winter semester 2017/2018. The obtained results showed an increase in their CQ level and thus enabled a positive verification of the re- search hypothesis.

The aim of this study is to enrich the understanding of the role of organizational learning from international experience in developing company’s relational competence (RC) and achieving desired outcomes of IORs. The research is qualitative, performed on a sample of 253 companies with diverse cooperative experience in non-capital IORs. Statistica and SPSS.22 software was used for Spearman correlation, mediation, and dominance analyses with bootstrapping. The results reveal positive impact of relational experience on company’s outcomes in IORs and the mediating role of relational competence. Experience in IORs affects relational competence, but companies should pay attention to the value of the gathered experience. Contrary to expectations, experience in international cooperation, although significant, is not the strongest predictor of RC. This implies the need for cautiousness and strategic thinking when building company’s portfolio of relationships in search for valuable knowledge and development opportunities.

Czy doświadczenie współpracy z partnerami zagranicznymi jest wartościowe dla budowania kompetencji relacyjnej przedsiębiorstwa?

Celem artykułu jest pogłębienie zrozumienia roli procesów organizacyjnego uczenia się na bazie doświadczenia dla rozwijania kompetencji relacyjnej organizacji i osiągania sukcesów w relacjach. Badanie ilościowe przeprowadzono na próbie 253 firm o zróżnicowanym doświadczeniu w relacjach niekapitałowych. Do analiz użyto oprogramowania Statistica i SPSS.22. Przeprowadzono analizy korelacji, mediacji i dominacji z bootstrappingiem. Wyniki wskazują na pozytywny związek między doświadczeniem relacyjnym a wynikami firm w relacjach mediowany przez kompetencję relacyjną. Choć doświadczenie wpływa na kompetencję relacyjną, firmy powinny zwrócić uwagę na wartość gromadzonego doświadczenia. Inaczej niż zakładano, doświadczenie we współpracy międzynarodowej nie jest najsilniejszym predyktorem kompetencji relacyjnej. To oznacza konieczność rozważnego podejmowania decyzji strategicznych dotyczących budowania portfela relacji w poszukiwaniu cennej wiedzy i szans rozwojowych firmy.

Główny cel badań stanowiło przedstawienie zależności między kapitałem relacyjnym, rozumianym jako sieć powiązań firmy z otoczeniem gospodarczym, a procesami internacjonalizacji małych i średnich przedsiębiorstw (które stanowiły przedmiot badań). Aby cel ten osiągnąć, wykorzystano metodę badań ankietowych, które przeprowadzono na losowej próbie 1346 małych i średnich przedsiębiorstw. Wyniki badań pokazały, że kapitał relacyjny ma dodatni wpływ na podejmowanie działalności zagranicznej (w tym eksportu), a najsilniejsze zależności występują między liczbą oraz jakością relacji z podmiotami zagranicznymi a odsetkiem firm eksportujących towary/usługi. Zwiększenie skali działalności podmiotów gospodarczych oraz nawiązywanie kontaktów z podmiotami zagranicznymi zwiększa prawdopodobieństwo internacjonalizacji MSP. Wyniki badań mogą znaleŹć zastosowanie w polityce wspierania eksportu.

Relational capital and internationalization processes of small and medium-sized enterprises in Poland

Abstract

The aim of the paper is to present the correlations between relational capital and internationalization of SMEs. Empirical research was conducted in Poland on a stratified, randomly selected sample of 1,346 SMEs. The research results show that a positive, statistically significant correlation exists between the size and the quality of relational capital on the one hand, and export and import activities of SMEs on the other. Larger volume and higher quality of relational capital increases the probability of SME internationalization. The research findings could be used in government export promotion activities.

The competitiveness of a nation is associated with a set of characteristics that enable structural adjustments to global technological trends and improvement of living standards. The aim of this paper is to evaluate the competitiveness of Poland and Slovakia (in the EU since 2004) versus Bulgaria and Romania (in the EU since 2007) through the prism of their exports structure convergence to Germany, the strongest EU economy, in the years 2000–2014. The empirical analysis is based on Balassa’s [1965] concept of Revealed Comparative Advantage (RCA) and conducted in a dynamic perspective. We use the UN trade statistics in the International Trade Classification (SITC), Rev. 3, with the exported goods grouped along their factor-intensities, following the methodology developed by Wysokińska [1997]. Within the analysed period, the catching-up economies have, to some extent, evolved towards knowledge-based economies, but not all of them with the same intensity and for the same commodity groups. Their competitive position in the exports of low-tech goods (i.e., resource- and labour-intensive) has not changed. The hypothesis that countries most lagging behind Germany at the beginning of the analysed period have undergone the largest adjustment (exports specialization convergence) appears true only in the case of Romania.

Członkostwo w UE a konkurencyjność eksportu – struktury eksportu Polski i Słowacji na tle Bułgarii i Rumunii oraz ich konwergencja do wzorca niemieckiego w latach 2000–2014

Konkurencyjność gospodarki narodowej wiąże się z zestawem cech umożliwiających strukturalne dostosowanie do światowych trendów technologicznych i w efekcie wzrost poziomu życia mieszkańców. Celem artykułu jest ocena konkurencyjności Polski i Słowacji (w UE od 2004 r.) oraz Bułgarii i Rumunii (w UE od 2007 r.) przez pryzmat konwergencji struktur ich eksportu do wzorca Niemiec, najsilniejszej gospodarki UE, w latach 2000–2014. Analiza empiryczna opiera się na koncepcji ujawnionych przewag względnych (RCA) Balassy [1965] w ujęciu dynamicznym. Opieramy się na statystykach handlu baz UN według klasyfikacji SITC Rev. 3, zgodnie z metodą Wysokińskiej [1997] dokonując grupowania towarów eksportowych według intensywności wykorzystania czynników. W latach 2000–2014 struktury eksportu analizowanych gospodarek ewoluowały w kierunku specjalizacji opartej na wiedzy, ale przemiany obejmowały odmienne grupy towarowe i charakteryzowała je różna intensywność. Gospodarki utrzymały przewagi w eksporcie towarów niezaawansowanych technologicznie (surowco- i pracochłonnych). Hipoteza, zgodnie z którą kraje najbardziej opóŹnione technologicznie w stosunku do Niemiec na początku analizowanego okresu dokonały największego przyspieszenia (konwergencja specjalizacji eksportu), jest prawdziwa tylko w wypadku Rumunii.

Countries forming an integration grouping set different objectives. The leading goals include accelerating economic growth, ensuring further socio-economic development of the member states, creating welfare, and increasing the standard of living. The aim of the paper is to discuss the impact of the functioning of NAFTA on socio-economic disparities within this group and to indicate changes taking place in the field of cohesion after the financial and economic crisis. The development of the regions of the NAFTA countries was also affected by the crisis. In the case of functioning in a given integration grouping, it is necessary to strengthen economic policies of individual member states to ensure cohesion, especially its social dimension. The following research methods have been used in the paper: critical analysis of source literature and analysis of statistical data.

Spójność ekonomiczno-społeczna krajów NAFTA – wybrane zagadnienia i rekomendacje dla polityki

Kraje powołujące ugrupowanie integracyjne stawiają sobie zróżnicowane cele. Przyspieszenie wzrostu gospodarczego, a zarazem dalszy rozwój społeczno-gospodarczy krajów członkowskich, kreowanie dobrobytu i podwyższanie poziomu życia ich mieszkańców należą do celów wiodących. Celem artykułu jest omówienie wpływu funkcjonowania NAFTA na zróżnicowania społeczno-gospodarcze w ramach tego ugrupowania i wskazanie na zmiany dokonujące się w zakresie spójności po kryzysie finansowo-gospodarczym, który wywarł wpływ na rozwój regionów krajów członkowskich NAFTA. W warunkach funkcjonowania w danym ugrupowaniu integracyjnym  konieczne jest silniejsze  skoncentrowanie polityk  ekonomicznych poszczególnych państw członkowskich na zapewnieniu spójności, w szczególności jej wymiaru społecznego. W artykule wykorzystano następujące metody badawcze: krytyczną analizę literatury przedmiotu oraz analizę danych statystycznych.

Powstanie strefy euro stanowi realizację jednego z najważniejszych wyzwań europejskiej integracji gospodarczej. Projekt utworzenia unii walutowej krajów Unii Europejskiej od samego początku budził  wiele kontrowersji. Nasiliły się one po wybuchu kryzysu zadłużeniowego w strefie euro. Celem niniejszego opracowania jest ocena dotychczasowej pozycji euro jako waluty międzynarodowej i wybranych propozycji usprawnienia funkcjonowania wspólnego europejskiego obszaru walutowego. Autorzy oparli się przy tym na analizie odpowiednich raportów EBC i opracowań specjalistów zagranicznych. Mimo kryzysu zadłużeniowego w strefie euro waluta ta pozostaje drugą najważniejszą w międzynarodowym obrocie gospodarczym. Autorzy są przekonani, że strefa euro wymaga naprawy, ale żadna ze zgłoszonych już koncepcji nie ma szansy realizacji, należy  zatem  poszukiwać  rozwiązań kompromisowych. Zdecydowanie odrzucają propozycję powrotu do walut narodowych zarówno zadłużonych krajów strefy euro, jak i Niemiec dysponujących olbrzymimi nadwyżkami płatniczymi.

The euro in a changing world

Abstract

The creation of the eurozone is the implementation of one of the most important challenges of the European economic integration. From the very beginning, the project of creating a monetary union of the European Union countries aroused much controversy. It intensified after the outbreak of the debt crisis in the eurozone. The objective of this study is to evaluate the role of the euro as an international currency and assess selected proposals that focus on improving the functioning of the single European currency area. The study is based on the analysis of relevant reports of the European Central Bank and research by foreign specialists. Despite the sovereign debt crisis in the euro area, the euro remains the second most important currency in international economic relations. The authors are convinced that the euro area needs to be repaired, but none of the ideas al- ready submitted has a chance to be implemented. Therefore, the search for compromise solutions is needed. The authors reject the proposal to return to the national currencies of both indebted eurozone countries and Germany with huge balance of payments surplus.

Implikacje brexitu dla budżetu UE będą daleko idące, biorąc pod uwagę, że Wielka Brytania jest płatnikiem netto. Celem artykułu jest oszacowanie możliwej skali oraz rodzajów oddziaływania brexitu na dochody i wydatki budżetu UE, ze szczególnym uwzględnieniem implikacji dla Polski. Analiza uwzględnia głównie możliwe skutki po 2020 r., kiedy zaczną obowiązywać nowe Wieloletnie Ramy Finansowe (WRF) 2021–2027. Podstawą analizy są dane o budżecie UE, wstępne porozumienie między UE a Wielką Brytanią osiągnięte w końcu 2017 r. oraz propozycje dokumentów ws. WRF na lata 2021–2027 przedstawione przez Komisję Europejską w połowie 2018 r. Brexit stwarza ryzyko trwałego zmniejszenia dochodów budżetu UE po 2020 r. z uwagi na obniżenie wielkości absolutnej DNB UE-27 (w sytuacji gdy istnieje maksymalny pułap budżetu ustalony jako procent DNB UE) i niechęć płatników netto do podwyższenia budżetu. W celu niedopuszczenia do takiej sytuacji w pakiecie dokumentów dotyczących WRF na lata 2021–2027 Komisja Europejska zaproponowała zarówno nowe Źródła finansowania budżetu UE, jak i cięcia wydatków w dwóch dziedzinach: spójności i rolnictwa, tj. w obszarach, w których Polska jest obecnie dużym beneficjentem.

Implications of Brexit for the EU budget, with particular emphasis on Poland

Abstract

Taking into account that the UK is a net payer to the EU budget, the implications of Brexit will be far reaching. The objective of this paper is to assess the possible level of Brexit gap and types of its implications for the EU budget, with particular emphasis on its effects for Poland. The analysis covers mainly the period after 2020, when the new Multiannual Financial Framework (MFF) 2021–2027 will come into force. The basis for the analysis is the data on the EU budget, the prelimi- nary agreement between the EU and the UK of the end of 2017, and the documents proposed for the MFF 2021–2027 as presented by the European Commission in the middle of 2018. Brexit creates a risk of structural reduction of the EU budget revenue after 2020 because of the decrease of the absolute size of GNI of EU-27 (in a situation when there is a ceiling of own resources expressed as a percent of EU GNI) and the opposition of net payers to increase the budget. In order to pre- vent such a situation, the set of legal proposals covering the MFF 2021–2027 provides for both new resources of financing the EU budget and cuts of expenditures in two areas: cohesion and agricultural policies, that is, in two areas in which Poland is at present a big beneficiary.

The aim of this study is to review selected effects of regional market integration in theoretical terms. In contemporary conditions, when the processes of regional integration are increasingly challenged, this study will be a kind of return to the roots of regional economic integration. It covers a free trade area, a customs union, and a common market, for which selected effects of economic integration are presented. The literature indicates various, but not always positive, effects of market integration. As a set of factors motivates decisions concerning engagement in integration processes, it is worth pointing out objective economic effects as the basis for rational political decisions. In order to achieve the aim of the study, a critical review of literature published since the mid-20th century and a descriptive method have been used.

Efekty regionalnej integracji rynkowej – ujęcie teoretyczne

Celem niniejszego opracowania jest przegląd wybranych efektów regionalnej integracji rynkowej w ujęciu teoretycznym. We współczesnych uwarunkowaniach, gdy procesy regionalnej integracji są w coraz większym stopniu kwestionowane, opracowanie to będzie swoistym powrotem do Źródeł regionalnej integracji gospodarczej. Zakres przedmiotowy obejmuje strefę wolnego handlu, unię celną oraz wspólny rynek, dla których przedstawione zostały wybrane efekty integracji. Literatura wskazuje na występowanie wielu nie zawsze pozytywnych efektów. Pamiętając,  iż decyzje  integracyjne motywowane są wieloma czynnikami, warto  jeszcze raz przypomnieć obiektywne efekty ekonomiczne jako bazę dla podejmowania racjonalnych decyzji politycznych. Do realizacji celu opracowania wykorzystano metodę krytycznego przeglądu literatury publikowanej od połowy XX w. oraz metodę opisową.

A distinctive feature of the integration processes taking place in the modern economy is the growing function of expanded free trade areas (FTA+). The aim of the paper is to characterise their nature and framework, with the starting point being the definition of a free trade area created by Balassa. In this context, the author examines the difference between the traditional definition of a free trade area and the features of FTA+. In doing so, he uses selected TTIP issues that go beyond the classical definition of a free trade area. This also applies to the flow of capital and financial services, as well as the potential impact of TTIP on international payment imbalance.

Problem rozszerzonej strefy wolnego handlu w teorii i praktyce – przypadek TTIP

Charakterystyczną cechą procesów integracyjnych zachodzących we współczesnej gospodarce światowej jest rosnąca rola rozszerzonych stref wolnego handlu (SWH+). Celem artykułu jest określenie ich istoty i specyfiki, przyjmując jako punkt wyjścia definicję strefy wolnego handlu wywodzącą się od Balassy. W tym kontekście autor rozważa różnicę między tradycyjną definicją strefy wolnego handlu a cechami SWH+. Wykorzystuje w tym celu wybrane zagadnienia TTIP, które wykraczają poza klasyczną definicję strefy wolnego handlu. Dotyczy to również przepływu kapitału oraz usług finansowych, a także potencjalnego wpływu TTIP na międzynarodową nierównowagę płatniczą.

Podstawowym dążeniem integracji europejskiej jest wyrównanie poziomu rozwoju krajów członkowskich i regionów. Cel artykułu stanowi zbadanie spójności gospodarczej i społecznej okręgów (apskritis) Litwy w okresie po wstąpieniu kraju do UE. Do osiągnięcia tego celu wykorzystano metody statystyki opisowej, wskaŹnika zmienności oraz wskaŹników konwergencji. Badanie opiera się na danych statystycznych Departamentu Statystyki Litwy i obejmuje takie zmienne, jak PKB per capita, stopa bezrobocia i zatrudnienia, BIZ per capita oraz zróżnicowanie dochodowe członka gospodarstwa domowego, a także sytuacja demograficzna i migracja. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla większości wskaŹników gospodarczych i społecznych współczynnik zmienności miał trend wzrastający, co oznacza pogarszanie się spójności okręgów Litwy. Tezę tę potwierdziły badania nad konwergencją beta i sigma, które pokazały minimalne wartości obu konwergencji. Wyniki te świadczą o błędnych zasadach powołania okręgów. 1 stycznia 2018 r. Litwa dokonała transformacji tej struktury, tworząc dwa regiony – Stołeczny Region oraz Region Litwy Cetralnej i Zachodniej.

Integrating processes and socio-economic cohesion of regions – the case of Lithuania

Absract

The basic goal of European integration is to even out the development level of member states and regions. The aim of the paper is to examine the economic and social cohesion of Lithuania's districts (apskritis) in the period after joining the EU. To achieve this goal, the following methods were used: descriptive statistics and analysis of the volatility index and convergence indicators. The survey is based on statistical data of the Department of Statistics of Lithuania and includes such variables as GDP per capita for districts, employment and unemployment rate, FDI per capita, income disparities, and demographic situation. The research shows that for most economic and social indicators the coefficient of variation had an increasing trend, which means worsening cohesion. This was confirmed by studies on beta and sigma convergence, which showed the minimal values of both convergences. These results testify to the erroneous principles of establishing the districts. As of 1 January 2018, Lithuania transformed this structure into two regions: the Capi- tal Region and the Region of Central and Western Lithuania.