FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

2020 Następne

Data publikacji: 10.05.2020

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Redakcja

Redaktor naczelny Orcid Piotr Borowiec

Zawartość numeru

Andrzej W. Jabłoński

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 11 - 30

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.013.11779

Celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do teorii interpretacyjnej, próba zarysowania głównych zagadnieńi problemów, jakie nasuwa podejście interpretacyjne w naukach społecznych i politycznych. Do głównych zagadnieńanalizowanych w artykule należąkolejno: kwestie definicyjne, weberowska tradycja metodologiczna, metoda interpretacyjna w badaniach jakościowych, natura relacji między interpretacjąa rozumieniem i wyjaśnianiem, znaczenie podejścia interpretacyjnego w nauce o polityce i teorii polityki. Autor podejmuje próbęustalenia definicji i etymologii pojęcia „interpretacja”, sytuuje je w rodzinie terminów pokrewnych, rozważa istotny problem naukowego statusu badańinterpretacyjnych. Wskazuje także czynniki, które mogąsięprzyczynićdo podniesienia efektywności badańinterpretacyjnych w procesach wyjaśniania i zrozumienia działańspołecznych i politycznych. W zakończeniu sygnalizuje wyzwania stojące przed nauką, dostrzega w nich pole badawcze dla analizy interpretacyjnej.

Interpretations in Social Sciences – Theoretical and Methodological Aspects

Abstract: Presented article offers a general overview of the interpretive approaches in the social and political sciences. The article starts with the definitions and etymology of the term “interpretation” and its synonyms. In the section 1 the author refers to the interpretive methodology of Max Weber and its actuality in the academic disciplines such as ethnography, sociology, history and law. The section 3 explains the usefulness of interpretive methods in doing research within a qualitative methodology in the social and political sciences. Sections 4 and 5 describe the nature of relations between interpretation, understanding and explanation. The last section brings attention on the application of interpretive methodology in the political science and political theory. Instead of a summary the author shares a reflection on the condition of science and a future of interpretative studies.

Czytaj więcej Następne

Małgorzata Kułakowska

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 31 - 41

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.014.11780

The aim of the paper is to present the premises of the interpretative approach, with its internal diversity and methodological implications. While the first part of the paper discusses possible meanings connected with the concept of an interpretive approach, the second focuses on methodological implications and choices inspired by interpretivism.

Czytaj więcej Następne

Andrzej Czajowski

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 43 - 60

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.015.11781

Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.

Empirical Explanation and Interpretive Explanation of Political Activities

Abstract: The article arranges issues related to explaining social phenomena, primarily political activities. Three types of explanation are mentioned in the literature: a reason explanation, an interpretative explanation (humanistic, understanding) and an integral explanation combining these two. The author discusses the types of explanation, where he replaces the term “causal explanation” with the term “empirical explanation”. Then he characterizes political activities and their results as an object of explanation. In the last part, on two examples, he examines the practice of empirical and interpretive explanation. With reference to the example of interpretive explanation, he recalls abductive reasoning, i.e. inference to the best explanation. In the interpretation process, in the absence of irrefutable evidence, none of the hypotheses can be confirmed. They can only be enhanced or made more attractive. Considering the imperfections of empirical and interpretive explanation, one should strive to use them complementarily.

Czytaj więcej Następne

Filip Pierzchalski

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 61 - 77

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.016.1178

Celem artykułu jest krytyczny namysł nad podejściem solipsystycznym, problematyzującym niektóre szczegółowe rozważania w obrębie interpretacjonizmu. W  tym sensie solipsyzm, definiowany jako perspektywa badawcza w nauce o polityce, jest stanowiskiem, w którym w sposób bezkompromisowo konsekwentny, wręcz totalny, odnosi się do subiektywno-podmiotowych czynników i/lub determinant naukowego poznania i badania rzeczywistości politycznej. W artykule polemika w stosunku do solipsyzmu oznaczać będzie przedstawienie aporii solipsyzmu na podstawie ujęcia eksternalistycznego, związanego z argumentacją zaproponowaną przez Hilary’ego Putnama i Freda Dretske.

Externalist Approaches in Political Science

Abstract: The aim of this paper is a critical reflection on the solipsist approach, which problematizes some detailed considerations within interpretationism. In this sense, solipsism, defined as a research perspective in political science, is a position in which in an uncompromisingly consistent, even “total” way, it refers to subjective and subject-factors and/or determinants of scientific cognition and research of political reality. In the article, the polemic in relation to solipsism will mean the presentation of the aporia’s of solipsism based on externalistic positions related to the arguments proposed by Hilary Putnam and Fred Dretske.

Czytaj więcej Następne

Bartosz Brożek

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 79 - 92

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.017.11783

This paper considers the foundations of legal interpretation against the background of the theory of embodied cognition and mental simulation. It is argued that interpretation has a double, concrete-abstract nature. The understanding of concrete language is made possible by the mechanism of mental simulation. In turn, the interpretation of abstract language (and hence of most of legal language) requires to apply the procedures of exemplification, paraphrase and embedding. The relationship between these two modes of language comprehension is analyzed and the thesis is defended that they represent two extremes of a continuous spectrum rather than isolated mechanisms. Finally, the significance of such a conception of interpretation for legal methodology is considered. It is argued that the conception provides a unifying, foundational framework for any theory of legal interpretation, as well as generates fresh insights into the nature of understanding legal statutes.

Czytaj więcej Następne

Xymena Kurowska

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 93 - 107

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.018.11784

Interpretive International Relations (IR) has become a robust and diverse research programme, consolidating across various subfields of the discipline. However, this is a recent phenomenon. While early classical realists and English School scholars clearly drew on interpretive thought, these contributions did not coalesce into a welldefined and specifically interpretive research agenda. The ‘interpretive turn’ in social sciences and humanities in the 1970s and epistemological pluralisation of political science and IR in the 1990s slowly made space for interpretive theory and research. This paper reconstructs, first, what makes interpretive IR distinct, and, second, what it means to engage in interpretive inquiry in this field, conceptually and substantively. It discusses in particular the implications of the monist ontological position that interpretivists tend to occupy and the conditions of knowledge production within the hermeneutical circle. These reject the possibility of transcending the context and bring to bear the researcher’s involvement in knowledge production as inevitable but generative. The paper also explicates the still poorly understood concept of ‘intersubjectivity’ as being defining for the interpretivist sensibility and one which directly contests positivist ideals. Interpretive IR scholarship serves as a veritable showcase for interpretive research practice, and points to the growing significance and volume of such scholarship.

Czytaj więcej Następne

Janusz Węgrzecki

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 109 - 122

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.019.11785

Artykuł uzasadnienia tezę o powszechności interpretacji w naukach o polityce, w szczególności w teorii polityki. Ukazuje powszechność interpretacji zarówno na poziomie przedmiotowym, w nurcie badań empirycznych, jak i normatywno-hermeneutycznych oraz na poziomie metaprzedmiotowym. Ten ostatni stanowią uwarunkowania formułowanych teorii, jakimi są ontologia (filozofii), wartościowania, perspektywy badawcze, ideologie. Następnie przybliża podejście, jakim jest rekonstrukcja, stosowana, gdy przedmiotem badań jest zarówno myśl polityczna, jak i zjawisko społeczne. W ostatniej części analizuje rekonstrukcję jako charakterystyczny sposób badania właściwy dla perspektywy teoretycznej antropologii godnościowej, będącej współczesną odmianą personalizmu.

Political Theory – The Universality of Interpretative Approach for Instance Theory of Reconstruction

Abstract: The article states that the interpretative approach is universal in political sciences, and especially in political theory. This universality of interpretative approach exists on both objects and meta-object levels. The object level is developed in empirical and normative-hermeneutics approaches. The meta-object level relates to determinants of theories: ontology (philosophy), axiology, theoretical approaches, ideologies. Further, the analysis focuses on reconstructive approach, when the object is both political thought and social phenomenon. In the last part, the author analyses reconstruction in anthropology of dignity approach which is a contemporary variant of personalist approach.

Czytaj więcej Następne

Dieter Teichert

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 123 - 138

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.020.11786

This article discusses the significance of Hans-Georg Gadamer’s philosophical hermeneutics for political science and political theory. As a critical observer of contemporary culture, dominated, as it is, by scientific, bureaucratic, and technological conceptions of the public sphere, Gadamer highlights the rootedness of human interaction and praxis in dialogical exchange. Consequently, according to him, the genuine dimension of politics should be conceived of from the perspective of its participants and not from the point of view of a neutral observer. Building on this methodological assumption, the article reconstructs, first, the analysis of practical knowledge as presented in the early writings of Gadamer. A second step leads to the hermeneutical conception of practical knowledge, which Gadamer articulated through a reinterpretation of Aristotle’s ‘phronesis’. Most centrally, it discusses the consequences of this idea of practical knowledge for an adequate account of understanding. A third section focuses on the late Gadamer’s reflection on political deliberation as an essentially dialogical activity that opens the possibility to elude technological and bureaucratic manipulation.

Czytaj więcej Następne

Jan P. Hudzik

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 139 - 166

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.021.11787

Celem artykułu jest odtworzenie myśli politycznej zawartej w teorii francuskiej, związanej z postmodernizmem, znanej jako poststrukturalizm lub dekonstrukcja. Miała ona odpowiedzieć między innymi na takie pytania jak: Skąd biorą się nierówności i niesprawiedliwości w demokracji? I jaki jest udział w ich tworzeniu wiedzy naukowej, powstającej w ramach państwowych instytucji takich jak uniwersytety? Na czym polega fenomen władzy i relacji podległości w sytuacji, gdy chodzi o wolnych ludzi w państwie, które ma stać na straży ich praw jako obywateli i ludzi w ogóle? Artykuł, poza uwagami wstępnymi, składa się z sześciu części. Pierwsza opisuje kontekst społeczno-polityczny, w którym pojawia się postmodernizm. Część druga dotyczy teorii francuskiej. Czym jest dekonstrukcyjna teoria polityki i na czym polega stosowana przez nią metoda badań – o tym traktuje część trzecia. Część czwarta zajmuje się przemocą i uwodzeniem jako formami władzy sprawowanej także przez samych jej teoretyków. O polityce i władzy zredukowanej do systemu prawnego opowiada część piąta. Część ostatnia, szósta, mówi o sprawiedliwości rozumianej jako utopijne impulsy w teorii – zawiera wnioski z dekonstrukcyjnej analizy polityki.

Power and That which is Politically Indefinable: The Untimely Meditations about Deconstruction

Abstract: The aim of this paper is to reconstruct political thought contained in the so-called French theory, associated with postmodernism and known as post-structuralism and deconstruction. The theory had to provide answers to questions like, what is the cause of inequalities and injustices in democracy? How is scientific knowledge generated by public research institutions like universities involved in the creation of these inequalities and injustices? What is the phenomenon of power and submission in the case of free people who live in a state which should safeguard their human and civil rights? This paper consists of preliminary comments and six main parts. Part one describes social and political context in which postmodernism arises. Part two deals with French theory. Part three relates to deconstructive political theory and its research method. Part four is about violence and seduction as forms of power exercised also by its theorists themselves. Part five deals with both politics and power reduced to legal order. Part six, the last one, is about justice understood as utopian pulses contained within theory – it includes the conclusions of deconstructive political analysis.

Czytaj więcej Następne

Artur Laska

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 167 - 182

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.022.11788

Autor przypomina o potrzebie ujmowania polityki zarówno jako fenomenu obiektywnego, jak i subiektywnego. Postuluje, aby jej badanie łączyło podejście analityczno-empiryczne z interpretacją. W jego rozumieniu ta ostatnia nie jest tożsama z badaną rzeczywistością, lecz stanowi próbę obiektywizacji wiedzy. Instrumentalne i mechanistyczne ujmowanie procesów politycznych jest według niego całkowicie nieadekwatne, gdyż ignoruje rolę emocji, intencji, inteligencji, woli i świadomości człowieka. Badanie politologiczne nie może się jednak ograniczać do interpretacji. Równie ważne jest uwzględnianie strukturalnych i materialnych wytworów polityki, a także uwarunkowań przyrodniczych i gatunkowych. W rezultacie przed świadomym badaczem staje trudne zadanie integracji złożonego repertuaru narzędzi metodologicznych.

About the Need for Interpretation in Political Sciences – Subjectivity and Narrative as Determinants of the Political Scientist’s Workshop

Abstract: The author reminds us of the need to view politics both as an objective and subjective phenomenon. He postulates that her study should combine analytical-empirical approach with interpretation. In his understanding, the latter is not identical with the studied reality, but is an attempt to objectify knowledge. The instrumental and mechanistic approach to political processes is completely inadequate, because it ignores the role of emotions, intentions, intelligence, human will and awareness. Political research, however, cannot be limited to interpretation. It is equally important to take into account the structural and material determinants of politics, as well as nature and species. As a result, a conscious researcher has a difficult task to integrate the complex repertoire of methodological tools.

Czytaj więcej Następne

Jarosław Nocoń

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 183 - 195

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.023.11789

Artykuł uzasadnia twierdzenie, że wśród socjobiologicznych koncepcji polityki można wyodrębnić trzy węzłowe sposoby interpretacji funkcji i odpowiadające im sposoby wyjaśniania zachowań w politycznej sferze życia społecznego. Są to interpretacje teleologiczne, deterministyczne i dialektyczne. Teleologiczne interpretacje funkcji są charakterystyczne dla koncepcji postrzegających procesy ewolucji w perspektywie realizacji uniwersalnych praw przyrody, jakimi są zasady reprodukcji i przetrwania. Wiążą się one z konceptualizacją polityki jako sfery rywalizacji i współpracy, optymalizującej warunki przystosowania na poziomie populacyjnym. Z kolei deterministyczne interpretacje funkcji są charakterystyczne dla interpretacji polityki i polityczności jako rezultatu oddziaływania czynników deterministycznych, zwłaszcza genów i wzorców fenotypowych. Najbardziej złożone formy wyjaśniania zawierają dialektyczne interpretacje funkcji, które pozwalają konceptualizować sferę zachowań politycznych w złożonej perspektywie relacji między czynnikami determinującymi a faktycznymi skutkami mogącymi przyjmować zarówno eufunkcjonalny, jak i dysfunkcjonalny charakter w odniesieniu do różnych poziomów analizy polityki.

Sociobiological Interpretations of Function in Politics 

Abstract: The article contains the justifie of claims that among the sociobiological interpretations of politics, we can distinguish three nodal methods of interpreting functions and corresponding methods of explaining behavior in the political sphere of social life. These are teleological, deterministic and dialectical interpretations. Teleological interpretations of functions are characteristic for the perception of evolution processes as universal laws imlementation of nature which indicates the principles of reproduction and survival. They are associated with the concept of political coexist seem as cooperation for optimization of adaptation conditions at the population level. In turn, deterministic interpretations of functions are characteristic for politics as the result of actions dependent on deterministic, special genes and phenotypic patterns. The most complex formulated explanations include dialectical interpretations of functions that allow conceptualization of the sphere of social behavior in the perspective of the relationship between determinants and actual effects that may take different nature. They can be eufunctional as well as dysfunctional nature depending on different analysis results.

Czytaj więcej Następne

Terence Ball

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 197 - 215

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.024.11790

My aim here is to extend and further explore the deeper meaning of a phrase I coined some years ago: “deadly hermeneutics” (Ball, 1987):2 roughly, the idea that hermeneutics – the art of textual interpretation – can be, and often is, a deadly business, inasmuch as peoples’ lives, liberties and well-being hang in the balance. I plan to proceed as follows. By way of introduction and illustration I first consider very briefly three modern examples of deadly hermeneutics. I then go on to provide a brief account of the hermeneutical-political situation in which Abraham Lincoln found himself in the 1850s in the run-up to the Civil War and subsequently during the war itself. This requires that I sketch an overview of the Southern case for secession and, more particularly, their interpretation of the Declaration of Independence and the Constitution to legitimize that radical move. I then attempt to show how Lincoln invoked and used a counter-interpretation of the Declaration in his speeches on the Kansas-Nebraska Act (1854), the Dred Scott decision (1857), and his debates with Senator Stephen A. Douglas (1858). I next look at President Lincoln’s interpretation of the Constitution in the Emancipation Proclamation (1863), his suspension of Habeas Corpus and, finally, his finest, briefest – and at the time highly controversial – Gettysburg Address.

Czytaj więcej Następne

Russell L. Hanson

Teoria Polityki, Nr 4/2020, 2020, s. 217 - 240

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.025.11791

In 1791 two former political allies reached opposite conclusions on the constitutionality of chartering a national bank to serve the Federal government of the United States. Alexander Hamilton, who was then Secretary of the Treasury, argued that the U.S. Constitution conferred limited, but essentially bottomless, powers to Congress in pursuit of the public good. James Madison, at that time an elected member of the U.S. House of Representatives, argued that powers conferred on Congress were limited in number, and reach, by conventions that ratified the Constitution in 1787–1788. Hamilton won the battle on the bank, but lost the war, as Madison’s strict construction of the Constitution in terms of the understanding of those who ratify, and amend, it prevailed in the long run. The broad construction favored by Hamilton has rarely carried the day in American jurisprudence.

Czytaj więcej Następne

Słowa kluczowe: interpretacja, rozumienie, wyjaśnienie, teoria polityki / interpretation, understanding, explanation, qualitative research, theory of politics, research design, meaning analysis, qualitative-interpretive methods, interpretivism, methodology, wyjaśnianie empiryczne, wyjaśnianie interpretacyjne, wyjaśnianie integralne, działania polityczne, naturalizm, antynaturalizm, wnioskowanie abdukcyjne / empirical explanation, interpretive explanation, integral explanation, political actions, naturalism, anti-naturalism, abductive reasoning, solipsyzm metodologiczny, eksternalizm, interpretacja, niekonsekwencje solipsyzmu / methodological solipsism, externalism, interpretation, inconsistencies of solipsism, interpretation, legal interpretation, embodied cognition, mental simulation, abstraction, interpretivism, International Relations, intersubjectivity, contextualism, reflexive methodology, perspektywy teoretyczne, (nie)ograniczona antropologia, teoria interpretacjonistyczna, rekonstrukcja, teoria personalistyczna / approaches, (un)constrained anthropology, interpretative approach, reconstruction, personalist approach, Hans-Georg Gadamer, political theory, polity, politics, hermeneutics, teoria francuska, dekonstrukcyjna teoria polityki, władza, przemoc, uwodzenie, sprawiedliwość / theory, deconstructive political theory, power, violence, seduction, justice, interpretacjonizm, teoria integralna, subiektywność polityki, narracyjność polityki, człowiek polityczny / interpretative approach, integral theory, subjectivity of politics, narrative of politics, political man, teoria polityczna, socjobiologia, funkcje polityczne / theory of politics, sociobiology, political functions, hermeneutics, interpretation, Abraham Lincoln, Emancipation Proclamation, popular sovereignty, compact theory of ratification, broad construction, strict construction, interposition, nullification