Nowe materializmy to niejednorodny i dynamiczny nurt filozoficzny oraz ruch teoretyczny przywracający zainteresowanie materialnością. Powstał w obrębie humanistyki nieantropocentrycznej, spowodowany poczuciem wyczerpania się tradycyjnego sposobu myślenia o świecie. Choć jego źródeł szukać możemy u Barucha Spinozy i Gillesa Deleuze’a, to sam termin pojawił się pod koniec lat 90. XX wieku w tekstach Rosi Braidotti i Manuela DeLandy, a do jego głównych przedstawicielek zaliczyć możemy Karen Barad, Elizabeth Grosz, Donnę Haraway czy Jane Bennett. Nowe materializmy wyłaniają się z dialogu teorii feministycznych i nauk ścisłych i koncentrują się na życiu i działaniu materii oraz wytwarzaniu przez nią znaczenia. Pytają o ontologiczne podstawy rzeczywistości społecznej i politycznej. Odrzucają̨ antropocentryzm i androcentryzm, za punkt wyjścia przyjmując relacje bytów ludzkich i nie-ludzkich, naturalnych i technologicznych, organicznych i syntetycznych, materii i języka. Tym samym budzą tyleż zainteresowania, co i kontrowersji. W artykule podjęte są kwestie związane z politycznym znaczeniem nowych materializmów. Przedstawione są polityczne konteksty ucieleśnienia teorii i filozofii oraz nowe ścieżki interpretacyjne, wytyczone przez nie dla polityki.

Punktem wyjścia dla moich rozważań jest ukonstytuowana we wrześniu 2016 sieć FADA (Feminism(s) and Degrowth Alliance). Sojusz ruchu dewzrostowego z nurtami feministycznymi analizowany jest od obu stron: feministycznej i dewzrostowej. Artykuł podzielony jest na cztery części. W pierwszej przyglądam się obecności idei feministycznych w myśli dewzrostowej. W drugiej części sprawdzam, jakie idee dewzrostowe mają feministyczną genezę, ewentualnie zostały przez któryś z nurtów feminizmu zaakceptowane. Trzecia część poświęcona jest odpowiedzi na pytanie o ideową bliskość krytyki ekofeministycznej i feministyczno-ekonomicznej oraz dewzrostowej. Część czwarta dotyczy polskiej sceny feministycznej. W krótkiej analizie zastanawiam się, czy sojusz idei dewzrostowych z (niektórymi) nurtami feministycznymi jest widoczny także w polskim życiu społecznym i politycznym.

O ile przemoc wobec kobiet i jej ideologiczne uzasadnienia istnieją od zawsze, utrwalając i reprodukując wiekowe nierówności płci, o tyle w ostatnich dziesięcioleciach pojawiło się nowe zjawisko w postaci organizacji mężczyzn, które domagają się reakcji na to, co postrzegają jako erozję statusu mężczyzn i ich rosnącą dyskryminację. Ruchy te mają rożne cele i promują rożne narzędzia wpływu, począwszy od perswazji i argumentacji na rzecz praw mężczyzn, aż po akceptację, a nawet wezwania do przemocy wobec kobiet i niektórych mężczyzn. Artykuł ten przedstawia podstawowe idee oraz główne grupy składające się na „manosferę” – rozdrobniony i wewnętrznie zróżnicowany zbiór społeczności internetowych komunikujących się głownie na forach oraz czatach, dyskutujących kwestie tożsamości współczesnych mężczyzn i ich praw w odniesieniu do wyobrażeń na temat pozycji i zachowań współczesnych kobiet.

Celem artykułu jest przyjrzenie się refleksji feministycznej w tym wariancie, który wiąże się z klasą społeczną jako istotnym czynnikiem analitycznym w badaniach pozycji społecznej kobiety. Jako ważne kwestie w tym kontekście rozpoznaję: sprzeczności klasowe w ruchu feministycznym i teorii oraz poznawczy potencjał ich konceptualizacji. Ważnym uzupełnieniem są doświadczenia kobiet z klasy ludowej w kontekście społeczno-ekonomicznym, porządku klasowego. W tym świetle diagnozy feministyczne oferują ciekawe rozpoznanie zjawisk i procesów politycznych. Celem niniejszych rozważań jest ukazanie komplementarnego przepływu pomiędzy teorią polityki a feminizmem oraz wzmocnienie heurystycznego potencjału tych przepływów. Pozwalają one bowiem na eksplorację sprzeczności i napięć w feminizmie oraz uznanie markera płci jako istotnego w kształtowaniu zjawisk i procesów politycznych, a także dostarczają przykłady z doświadczeń kobiecych.

Eleanor Burke Leacock była amerykańską feministką i antropolożką marksistowską, która broniła hipotezy komunizmu pierwotnego Lewisa H. Morgana. W tym celu, prowadząc badania, Leacock, zainspirowana przede wszystkim Pochodzeniem rodziny, własności prywatnej i państwa Engelsa, potwierdziła swoją hipotezę, że patriarchat nie ma nic wspólnego z naturą ludzką, ale stanowi konsekwencję zmian w ramach stosunków produkcji. Obierając tę konstatację jako punkt wyjścia, antropolożka zaproponowała intersekcjonalny program feministyczny w tradycji marksistowskiej. Artykuł jest próbą rekonstrukcji: 1) stanowiska Leacock wobec genezy patriarchatu i jego związków z kapitalistycznym sposobem produkcji oraz 2) diagnozy oraz propozycji społecznej zmiany; a także uchwycenia występującej między nimi relacji, relacji między historią i aktualnością.

Nadrzędnym celem niniejszego artykułu jest analiza tekstów autorstwa wybranych współczesnych polskich artystek. Utwory, które poddaję interpretacjom, charakteryzują się emancypacyjnym wydźwiękiem. Ich autorkami są kobiety, które w swojej twórczości zainteresowały się sytuacją kobiet w społeczeństwie. Założyłem, że zaproponowane teksty odwołują się do polityki, np. poprzez namysł nad systemem patriarchalnym. Autorki przywołują w nich także bieżące wydarzenia społeczno-polityczne. Dlatego przedstawione analizy cechuje także to, że teksty autorstwa współczesnych polskich artystek umieściłem w konkretnej przestrzeni. W związku z tym artykuł rozpoczyna się od objaśnienia pojęcia polityczności oraz opisu wyboru metodologii, którą, ze względu na podjęty materiał, jest krytyka feministyczna. Kolejne części artykułu to omówienia wybranych tekstów autorstwa współczesnych polskich artystek, których główny wątek twórczości stanowi emancypacja kobiet; są to Żelazne Waginy i Gang Śródmieście. Wartością dodaną artykułu jest to, że wymienione autorki realizują swoje projekty w rożnych gatunkach muzycznych, co także zauważono w niniejszym tekście.