FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

Data publikacji: 11.05.2020

Teoria Polityki, 2020, Nr 4/2020, s. 43 - 60

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.015.11781

Autorzy

Andrzej Czajowski
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-7464-6259 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

Abstrakt

Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.

Empirical Explanation and Interpretive Explanation of Political Activities

Abstract: The article arranges issues related to explaining social phenomena, primarily political activities. Three types of explanation are mentioned in the literature: a reason explanation, an interpretative explanation (humanistic, understanding) and an integral explanation combining these two. The author discusses the types of explanation, where he replaces the term “causal explanation” with the term “empirical explanation”. Then he characterizes political activities and their results as an object of explanation. In the last part, on two examples, he examines the practice of empirical and interpretive explanation. With reference to the example of interpretive explanation, he recalls abductive reasoning, i.e. inference to the best explanation. In the interpretation process, in the absence of irrefutable evidence, none of the hypotheses can be confirmed. They can only be enhanced or made more attractive. Considering the imperfections of empirical and interpretive explanation, one should strive to use them complementarily.

Bibliografia

Bachryj-Krzywaźnia, M. (2016). „Interpretacjonizm narratywistyczny. Filozoficzna geneza, założenia metodologiczne i potencjał analityczny”. W: Ł. Dulęba, J. Wiśniewski (red.). Liberalizm i teoria polityczna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM.

Bevir, M., Rhodes, R.A.W. (2006). „Teoria interpretacjonistyczna”. W: D. Marsh, G. Stoker (red.). Teorie i metody w naukach politycznych, przeł. J. Tegnerowicz. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Giddens, A. (2001). Nowe zasady metody socjologicznej, przeł. G. Woroniecka. Krakow: Wydawnictwo Nomos.

Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Krakow: Wydawnictwo Aureus, Znak.

Jabłoński, A.W. (1991). Teorie politologiczne w nauce anglosaskiej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Karwat, M. (1998). „Specyfika metodologiczna i poziomy badań teoriopolitologicznych”. W: T. Łoś-Nowak (red.). Politologia w Polsce. Stan badań i perspektywy rozwojowe. Toruń–Wrocław: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Klementewicz, T. (2010). Rozumienie polityki. Zarys metodologii o polityce. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Klementewicz, T. (2013). „Politologia jako wieloparadygmatyczna struktura wiedzy”. e-Politicon, 5, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-bfda487a-5147-4f62-8f7d-2d29a72b9fe2 (dostęp: 20.09.2019).

Kołodziejczak, M. (2009). „Hermeneutyka w nauce o polityce – formy obecności”. Przegląd Politologiczny, 3.

Krasnodębski, Z. (1986). Rozumienie ludzkiego zachowania. Rozważania o filozoficznych podstawach nauk humanistycznych i społecznych. Warszawa: PIW.

Kulej, M. (2019). „Na PiS głosują dla pieniędzy, a na KO – żeby PiS nie wygrało?”. Radio Zet Wiadomości, 24.09.2019, https://wiadomosci.radiozet.pl/Polska/Polityka/Wybory-parlamentarne-2019/Dlaczego-Polacy-glosuja-na-PiS-KO-i-Lewice-Sondaz-Kantar (dostęp: 10.10.2019).

Lipton, P. (2000). „Inference to the Best Explanation”. W: W.H. Newton-Smith (ed.). A Companion to the Philosophy of Science. Oxford: Blackwell, s. 184–193.

Marsh, D., Furlong, P. (2006). „Skora, a nie sweter: ontologia i epistemologia w politologii”. W: D. Marsh, G. Stoker (red.). Teorie i metody w naukach politycznych, przeł. J. Tegnerowicz. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Sady, W. (1996). „Cztery wielkie nurty metodologii nauki XX wieku”. Filozofia Nauki, IV, 2(14).

Sagan, D. (2014). „Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia jako metodologiczna podstawa teorii inteligentnego projektu”. Zagadnienia Naukoznawstwa, 1(199).

Sanders, D. (2006). „Behawioralizm”. W: D. Marsh, G. Stoker (red.). Teorie i metody w naukach politycznych, przeł. J. Tegnerowicz. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Sztompka, P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Krakow: Znak.

Topolski, J. (1978). Rozumienie historii. Warszawa: PIW.

Urbański, M. (2009). Rozumowania abdukcyjne. Modele i procedury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Żurawski vel Grajewski, P. (2019). Wykład o sytuacji geopolitycznej Polski. Relacja wideo z Londynu, wrzesień, https://www.facebook.com/JagiellonianUK/videos/399131497412171/
UzpfSTE1MzI3Mzg5NDQ6MTAyMTM3OTQxNTY1OTgxMTE/?epa=SEARCH_BOX (dostęp: 15.10.2019)

Informacje

Informacje: Teoria Polityki, 2020, Nr 4/2020, s. 43 - 60

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

Angielski:

Empirical Explanation and Interpretive Explanation of Political Activities

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-7464-6259

Andrzej Czajowski
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-7464-6259 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Publikacja: 11.05.2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Andrzej Czajowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski