FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

Data publikacji: 11.05.2020

Teoria Polityki, 2020, Nr 4/2020, s. 43-60

https://doi.org/10.4467/25440845TP.19.015.11781

Autorzy

Andrzej Czajowski
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-7464-6259 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

Abstrakt

Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Bachryj-Krzywaźnia, M. (2016). „Interpretacjonizm narratywistyczny. Filozoficzna geneza, założenia metodologiczne i potencjał analityczny”. W: Ł. Dulęba, J. Wiśniewski (red.). Liberalizm i teoria polityczna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM.

Bevir, M., Rhodes, R.A.W. (2006). „Teoria interpretacjonistyczna”. W: D. Marsh, G. Stoker (red.). Teorie i metody w naukach politycznych, przeł. J. Tegnerowicz. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Giddens, A. (2001). Nowe zasady metody socjologicznej, przeł. G. Woroniecka. Krakow: Wydawnictwo Nomos.

Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Krakow: Wydawnictwo Aureus, Znak.

Jabłoński, A.W. (1991). Teorie politologiczne w nauce anglosaskiej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Karwat, M. (1998). „Specyfika metodologiczna i poziomy badań teoriopolitologicznych”. W: T. Łoś-Nowak (red.). Politologia w Polsce. Stan badań i perspektywy rozwojowe. Toruń–Wrocław: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Klementewicz, T. (2010). Rozumienie polityki. Zarys metodologii o polityce. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Klementewicz, T. (2013). „Politologia jako wieloparadygmatyczna struktura wiedzy”. e-Politicon, 5, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-bfda487a-5147-4f62-8f7d-2d29a72b9fe2 (dostęp: 20.09.2019).

Kołodziejczak, M. (2009). „Hermeneutyka w nauce o polityce – formy obecności”. Przegląd Politologiczny, 3.

Krasnodębski, Z. (1986). Rozumienie ludzkiego zachowania. Rozważania o filozoficznych podstawach nauk humanistycznych i społecznych. Warszawa: PIW.

Kulej, M. (2019). „Na PiS głosują dla pieniędzy, a na KO – żeby PiS nie wygrało?”Radio Zet Wiadomości, 24.09.2019, https://wiadomosci.radiozet.pl/Polska/Polityka/Wybory-parlamentarne-2019/Dlaczego-Polacy-glosuja-na-PiS-KO-i-Lewice-Sondaz-Kantar (dostęp: 10.10.2019).

Lipton, P. (2000). „Inference to the Best Explanation”. W: W.H. Newton-Smith (ed.). A Companion to the Philosophy of Science. Oxford: Blackwell, s. 184–193.

Marsh, D., Furlong, P. (2006). „Skora, a nie sweter: ontologia i epistemologia w politologii”. W: D. Marsh, G. Stoker (red.). Teorie i metody w naukach politycznych, przeł. J. Tegnerowicz. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Sady, W. (1996). „Cztery wielkie nurty metodologii nauki XX wieku”. Filozofia Nauki, IV, 2(14).

Sagan, D. (2014). „Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia jako metodologiczna podstawa teorii inteligentnego projektu”. Zagadnienia Naukoznawstwa, 1(199).

Sanders, D. (2006). „Behawioralizm”. W: D. Marsh, G. Stoker (red.). Teorie i metody w naukach politycznych, przeł. J. Tegnerowicz. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Sztompka, P. (2002). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Krakow: Znak.

Topolski, J. (1978). Rozumienie historii. Warszawa: PIW.

Urbański, M. (2009). Rozumowania abdukcyjne. Modele i procedury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Żurawski vel Grajewski, P. (2019). Wykład o sytuacji geopolitycznej Polski. Relacja wideo z Londynu, wrzesień, https://www.facebook.com/JagiellonianUK/videos/399131497412171/UzpfSTE1MzI3Mzg5NDQ6MTAyMTM3OTQxNTY1OTgxMTE/?epa=SEARCH_BOX (dostęp: 15.10.2019)

Informacje

Informacje: Teoria Polityki, 2020, Nr 4/2020, s. 43-60

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

Angielski:

Empirical Explanation and Interpretive Explanation of Political Activities

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-7464-6259

Andrzej Czajowski
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-7464-6259 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Publikacja: 11.05.2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Andrzej Czajowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

cytuj

Pobierz PDF Pobierz

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE