FAQ
Logotyp Polskiej Akademii Umiejętności

2023 Następne

Data publikacji: 01.12.2023

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Zawartość numeru

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023

Czytaj więcej Następne

Katarzyna Baran-Gurgul, Katarzyna Kołodziejczyk, Agnieszka Rutkowska

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 7 - 20

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.001.18600

Celem pracy jest ocena przestrzennego zróżnicowania średniego minimalnego rocznego przepływu SNQ, a także przepływu SNQm (m = 1, 2, …12) w poszczególnych miesiącach w Polsce.

W pracy wykorzystano pozyskane z IMGW‑PIB ciągi dobowych przepływów z okresu od 1.11.1990 do 31.10.2020 roku w 433 przekrojach wodowskazowych zlokalizowanych na obszarze Polski. Wyniki analiz przedstawiono na mapach na tle regionów fizycznogeograficznych (pobrzeża, pojezierza, niziny, wyżyny, Karpaty i Sudety).

Do porównania średnich SNqm w każdym miesiącu, między regionami fizycznogeograficznymi wykorzystano test Kruskala-Wallisa z poprawką Dunna (Bonferroniego), a do oceny siły zróżnicowania przestrzennego przepływów SNqm określono współczynnik korelacji Spearmana między SNqm a wysokością położenia zera wodowskazu, a także zweryfikowano hipotezę o istotności tego współczynnika.

W ciągu roku przepływ SNqm zmienia się; spodziewanie największe wartości obserwuje się w marcu i kwietniu, a najniższe w lipcu i sierpniu. Zdecydowanie najmniej zasobne w wodę są, niezależnie od miesiąca, rzeki środkowej i nizinnej części Polski, a największe przepływy obserwuje się w rzekach górskich.

Nie obserwuje się statystycznej różnicy między SNqm na pobrzeżach, w Karpatach oraz Sudetach i w prawie wszystkich miesiącach między pojezierzami i nizinami.

Na obszarze Polski przepływ zależy od wysokości położenia zlewni, przy czym najsilniejsza zależność występuje w obszarach górskich.

Czytaj więcej Następne

Tomisław Gołębiowski

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 21 - 33

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.002.18601

W artykule przedstawiono i omówiono niestandardowe metody przetwarzania sygnałówi obrazów georadarowych GPR (Ground Penetrating Radar) dla różnych orientacji anten pomiarowych. Badania terenowe przeprowadzono na wybranym obszarze pogórniczym w Polsce, gdzie zaobserwowano na powierzchni terenu liczne zapadliska i strefy osiadań wywołane dawną działalnością górniczą. Badania GPR przeprowadzono pomiędzy dwoma istniejącymi zapadliskami. Celem pomiarów było wykrycie stref rozluźnień w gruncie powstałych w wyniku procesów sufozyjnych, który wcześniej spowodował powstanie wspomnianych dwóch zapadlisk. W artykule zaproponowano nowy sposób przetwarzania i analizy radarogramów oparty na trzech etapach, tj. bardziej zaawansowane przetwarzanie 1D sygnałów/tras, bardziej zaawansowane przetwarzanie 2D obrazu powstałego z połączenia radarogramów i finalnie wizualizację oraz analizę wybranych atrybutów sygnałów georadarowych.

Czytaj więcej Następne

Rafał Gawałkiewicz, Aleksandra Wagner

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 35 - 51

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.003.18602
W artykule przedstawiono wyniki przyrodniczej i geodezyjnej kwerendy dwóch sąsiadujących w przestrzeni miejskiej Krakowa bezodpływowych zbiorników pogórniczych, tj. Bagrów Wielkich i Stawu Płaszowskiego (Bagrów Małych), usytuowanych niemal w centrum Krakowa. Przeanalizowano ruch zwierciadeł wody w okresie 2016–2023 (od chwili katastrofy ekologicznej w obrębie Stawu zarejestrowanej w lutym 2016 roku) oraz przedstawiono mapy batymetryczne.
Na podstawie pomiarów geodezyjnych prowadzonych w latach 2016–2022 i bezpośrednich obserwacji przyrodniczych dokumentujących bioróżnorodność obu zbiorników w latach 2019–2022, autorzy dokonali przeglądu stanu biosfery w obrębie tych lokalizacji. Pomiary geodezyjne i wywiady przyrodnicze dały podstawę sparametryzowania obu akwenów (dane morfometryczne i mapy batymetryczne) oraz stworzenia aktualnej bazy przyrodniczej (mapy lokalizacji, dane jakościowe oraz ilościowe elementów flory i fauny). Zgromadzony materiał stanowi wartościowe podstawy do dalszych prac badawczych z wykorzystaniem bardziej zaawansowanych i przydatnych w tych szczególnych warunkach technik fotogrametrycznych i technologii UAV, które w przyszłości mogą usprawnić pozyskiwanie i zwiększyć dokładność danych rozpoznania przyrodniczego zawartych w niniejszej publikacji.
Czytaj więcej Następne

Monika Żogała

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 53 - 60

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.004.18603

W artykule przedstawiono wyniki analizy dokładności transformacji współrzędnych punktów granicznych sąsiednich obszarów górniczych na Śląsku. Transformacje przeprowadzono niezależnie dla każdego obszaru górniczego, co spowodowało, że równoważne punkty graniczne sąsiednich obszarów górniczych w lokalnym układzie współrzędnych mają inne współrzędne w krajowym układzie PL-2000. Dodatkowo przeprowadzono analizy uwzględniające dokładność pomiaru potwierdzające wrażliwość transformacji konforemnej pierwszego stopnia na błędy pomiarowe. Występujące różnice wskazują na konieczność poszukiwania metody, która je zmniejszy lub zniweluje.

Czytaj więcej Następne

Michał M. Buczek

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 61 - 67

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.005.18604

Ze względu na rozmiar surowych danych pochodzących z pomiarów geodezyjnych szczególnego znaczenia nabiera ich dalsze przetwarzanie przez wyszkolonych inżynierów przy użyciu algorytmów komputerowych. Dlatego też naukowcy pracują nad kolejnymi algorytmami do automatyzacji procesów wykrywania cech geometrycznych takich jak symetria, osie główne, linie szkieletowe itp. W artykule przedstawiono autorski algorytm do wyznaczania nierozgałęzionej osi głównej. Opisywane rozwiązanie bazuje na algorytmie Krzywej Minimalnego Promienia (CMR) i eliminuje znaczące ograniczenia pierwowzoru dotyczące kształtu danych wejściowych. Użyty parametr progu iteracyjnego pozwala manipulować dokładnością wyników. Opisane rozwiązanie jest bardziej uniwersalne pod względem kształtu danych wejściowych niż algorytm CMR. Testy działania algorytmu przeprowadzono na obiektach dwuwymiarowych o zróżnicowanym kształcie, a otrzymane wyniki porównano z algorytmami CMR i Medial Axis.

Czytaj więcej Następne

Nabeel A. S. Al-Azazi, A. S. A. E. Alsrory, Mohammed Albaroot

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 69 - 82

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.006.18605

Spośród mezozoicznych basenów w Jemenie, Basen Sab’atay ma najbardziej znaczący potencjał dla poszukiwań ropy naftowej i gazu. Sprawą kluczową w ocenie skał źródłowych w aspekcie poszukiwania węglowodorów jest ilość i natura materii organicznej w osadach. Wykorzystując geochemię organiczną, całkowitą zawartość węgla organicznego, osady bogate w związki organiczne z Meem (dolnego) i Lam (górnego), przeanalizowano próbki z czterech studni w północno-zachodniej części Basenu Sab’atayn. Badania pokazały, że skały źródłowe z Meem mają całkowitą zawartość węgla organicznego (TOC) w granicach 0,2–1,68 wt%, co sugeruje oceny skały źródłowej od dostatecznej do bardzo dobrej. Tylko dwie próbki z odwiertu Kamaran-01 miały wartości powyżej 3 wt%, w porównaniu do skał źródłowych Lam, których wartości wahały się od 0,2 do 3,81 wt%, co sugeruje ocenę doskonałą. Większość próbek pochodzi z przetworzonych szczątków organicznych, bez możliwości stania się interesującymi skałami źródłowymi, według danych pirolizy Rock-Eval. Większość badanych próbek skał źródłowych Meem i Lam ma wartość maksymalną temperatury poniżej 440 °C, co umiejscawia je w grupie od niedojrzałych do słabo dojrzałych, oraz na peryferiach i w głównej części peryferyjnej formacji węglowodorów. Na podstawie wyników potencjału generatywnego (GP) skał źródłowych z Meem można wnioskować, że skały z Meem mają status skał płonnych, ze względu na wartości GP poniżej 2 mg HC/g skały. Ponadto, jeśli głębokość ok. 1,5 m wystarczy do wytworzenia potrzebnej temperatury i ciśnienia, skały źródłowe o niezwykle wysokich wartościach GP – ponad 10 mg Hc/g, skały mogą służyć jako wydajne źródło w odwiercie Dahamr Ali-01. Z drugiej strony skały źródłowe Lam klasyfikuje się jako umiarkowane skały źródłowe. Brak potencjału generatywnego odnotowano w skałach źródłowych z Lam w odwiercie Himyar-01, gdzie GP jest niższe niż 1 mg HC/g skałę. Wykresy cech pyrolizy, takich jak HI versus Tmax (zmodyfikowany diagram van Krevelena) i TOC vs S2, będące najprawdopodobniej wynikiem odkładania się na obszarze badań materiałów organicznych typu III, pochodzących z lądu, mogą być użyte do określenia typu karogenu dla jednostek źródłowych z Lam i Meem. Analiza skał źródłowych Meem pokazała, że zazwyczaj układają się one w strefie dojrzałej; chociaż próbki skał źródłowych z Lam wykazały, że wciąż są one niedojrzałe lub zaledwie na granicy dojrzałości w odwiertach Dahamr Ali-01 i Saba-01.

Czytaj więcej Następne

Dnyaneshwar. S. Suryawanshi, Asha M. Kate

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 83 - 95

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.007.18606

Zdrowie jednostki jest w dużej mierze zdeterminowane przez odżywianie i określone przez dietę, która składa się z różnych produktów spożywczych. Tak więc zbilansowana i bogata w składniki odżywcze żywność jest najważniejszym pojedynczym czynnikiem związanym z osiągnięciem i utrzymaniem dobrego stanu zdrowia [1]. W sumie wybrano 115 wiosek, a 23 z tej listy (ITDP) losowo wybrano w każdym tehsilu (jednostka administracyjna w Indiach). Stosując prawdopodobieństwo proporcjonalne do wielkości różnych plemion, zbadano łącznie 10 gospodarstw domowych (HH) z każdej wybranej wioski. Z tego powodu gospodarstwa domowe w każdej wiosce podzielono na grupy w oparciu o plemię, a niezbędną liczbę gospodarstw domowych z każdego plemienia uwzględniono w ankiecie. Łączna wielkość udziału w wadze danego produktu spożywczego w posiłku została obliczona przy użyciu przydzielonej wagi. Populacje plemienne są niedożywione, a w wyniku niedoborów żywności narażone na rozwój chorób związanych z niedoborem pokarmowym.

Czytaj więcej Następne

Izabela Basista

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 97 - 104

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.008.18607

Głównym celem artykułu było opracowanie narzędzia, które automatycznie wyznacza podstawowe parametry opisujące efektywność prac scaleniowych, w szczególności projektów scaleniowych i analizy optymalnej lokalizacji działek. Efektywność określają zwykle podstawowe parametry przestrzenne, takie jak wielkość, liczba i rozproszenie działek. Do obliczenia rozproszenia przestrzennego działek w jednostce ewidencyjnej zaproponowano wykorzystanie otoczki wypukłej. Jest to jedna z podstawowych funkcji Systemu Informacji Geograficznej (GIS). Dzięki temu w prosty sposób można oszacować rozproszenie gruntów, biorąc pod uwagę ich powierzchnię i przynależność do danej jednostki ewidencyjnej. Do budowy narzędzia do oceny efektywności wykorzystano aplikację ModelBuilder dostępną w oprogramowaniu ArcGIS. Działanie tego narzędzia sprawdzono na trzech obszarach scaleniowych – Ilkowice, Rajsko-Niedzieliska-Szczurowa oraz Łukowa. Najlepsze wyniki w zakresie optymalnego rozmieszczenia działek uzyskano na obiekcie Rajsko-Niedzielska-Szczurowa. W tym przypadku średnia powierzchnia działek wzrosła ponad trzykrotnie. Liczba działek w całym obiekcie i w jednostkach ewidencyjnych zmniejszyła się ponad trzykrotnie. Średnie rozproszenie działek w jednostkach zmniejszyło się niemal czterokrotnie. Pozostałe dwa obiekty nie uzyskały tak dobrych wyników, ale analiza parametrów wskazuje, że nastąpiła poprawa rozkładu działek w stosunku do stanu wyjściowego. Średnia powierzchnia działek w Ilkowicach wzrosła o ok. 25%, a w Łukowej ok. 48%. Liczba działek zmalała w Ilkowicach o ok. 25%, a w Łukowej o ok. 48%. Średnie rozproszenie działek w jednostkach zmalało w Ilkowicach o 20%, a w Łukowej o ok. 22%. Należy zauważyć, że obiekt Rajsko-Niedzielska-Szczurowa składał się wyłącznie z działek rolnych, więc zdecydowanie łatwiej było osiągnąć tak dobre wyniki. Na obiektach Ilkowice i Łukowa występowały też działki zabudowane, które nie podlegały konsolidacji.

Czytaj więcej Następne

Odunayo Tope Ojo, James Adejimi Adeoye, Okoli Emeka Austin, Joseph Onyeka Emegha

Geoinformatica Polonica, Vol. 22 (2023), 2023, s. 105 - 121

https://doi.org/10.4467/21995923GP.23.009.18608

Charakterystykę zbiorników wodnych poszerzono dzięki różnym pomiarom petrofizycznym i pomiarom elastyczności, dostarczając wartościowych informacji o formacjach geologicznych. Określenia porowatości przy użyciu zapisów dźwięku, badania neutronów oraz gęstości wykazały wyraźną tendencję do zmniejszania się porowatości wraz z głębokością. Przyczynia się do tego litologia, ciśnienie i obecność węglowodorów. Strefy węglowodoronośne są identyfikowane przez korelację pomiędzy tworzeniem się oporności a nasyceniem skał węglowodorami. Wyższa oporność skał nasyconych węglowodorami wynika ze złego przewodnictwa ropy naftowej i gazu, w porównaniu z wodą. Klasyfikacja litologiczna na podstawie zapisu gamma i ilorazu Vp/Vs doprowadziła do głębszego zrozumienia składu złóż, klasyfikując je jako złoża piaskowo-łupkowe formacji Agbada. Elastyczne właściwości złóż, szczególnie piaskowców, wykazały ważne korelacje związane z głębokością, która ma wpływ na kruchość złóż, ich odporność oraz podatność na zniszczenie w różnych warunkach. Obserwowana w złożach łupkowych pod ciśnieniem równowaga ścisłości diagenetycznej odegrała znaczącą rolę w akumulacji węglowodorów. Wyniki badań nie tylko przyczyniają się do zrozumienia formacji geologicznych w rejonie delty rzeki Niger, ale również dostarczają podstaw do przedsięwzięć związanych z poszukiwaniem i eksploatacją złóż. Charakterystyka złóż węglowodorowych na różnych głębokościach i ich cechy, takie jak porowatość, nasycenie płynem i litologia, przyczynią się do podejmowania decyzji w przemyśle naftowo-gazowym. Analiza danych z odwiertów B001, B002 oraz B003 pozwoliła na znalezienie cech charakterystycznych dla wielu złóż w rejonie delty Nigru, dostarczając wartościowych informacji dla podejmowania decyzji dotyczących poszukiwań i wydobycia węglowodorów.

Czytaj więcej Następne