Technologia laserowa jest stosunkowo młoda i dopiero się rozwija, pomimo to znalazła szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach geodezji. W niniejszym artykule przedstawiono szerzej sposób wykorzystania pomiarów z zastosowaniem lotniczego skaningu laserowego do opracowania zasięgu powstałych ciągłych deformacji terenu (niecki obniżeniowej) wywołanych na skutek podziemnej eksploatacji złoża węgla kamiennego. Po krótkim wstępie teoretycznym, wprowadzającym w tematykę skaningu laserowego, zaprezentowano etapy pozyskiwania danych i obróbki chmury punktów. Następnie przedstawiono sposoby prezentacji uzyskanych wyników i możliwości jakie daje. W podsumowaniu określono zalety i wady przeprowadzonego pomiaru za pomocą lotniczego skaningu laserowego.

W ciągu ostatnich lat problemy szkód poeksploatacyjnych na terenie górniczym Quang Ninh stają się coraz poważniejsze. W artykule zastosowano pewne metody prognozowania wpływów eksploatacji w tym funkcję wpływów Budryka-Knothego. Na przykładzie podziemnej kopalni węgla Thong Nhat (Wietnam) przeanalizowano wyniki i dokonano porównania wartości wskaźników deformacji zaprognozowanych i uzyskanych z pomiarów terenowych w świetle funkcji czasu według teorii S. Knothego.

Wyznaczanie charakterystyk dokładnościowych instrumentów geodezyjnych stanowi w odniesieniu do wymogów prawnych obowiązek służb geodezyjnych wykonujących wszelkiego rodzaju prace geodezyjne. Świadectwo atestacji wydają upoważnione do tego celu jednostki wyposażone w specjalne bazy komparacyjne. Specyfiika nowoczesnych instrumentów skanujących wymaga szerszego zakresu prac badawczych dla uzyskania pełnej informacji o rzeczywistej dokładności instrumentu. Szerokie zastosowanie pomiarów bezzwierciadlanych w pracach inwentaryzacyjnych i monitoringu obiektów naturalnych i pochodzenia antropogenicznego wymaga rozpoznana parametrów  dokładnościowych określonego instrumentu. Dotyczy to zarówno pozycjonowania głowicy w oparciu o punkty referencyjne, ale także składowe błędu położenia punktu w chmurze. Istotną składową błędu położenia punktów jest błąd pomiaru odległości w opcji pełnej automatyzacji. Automatyzm i prędkość pomiaru zbioru punktów wymaga specyfiicznego podejścia do sposobu wyznaczenia charakterystyki dalmierza. Można wykorzystać do tego celu bazy już istniejące. W artykule przedstawiono algorytm wykorzystania istniejącej bazy komparacyjnej Geodezyjnego Laboratorium Metrologicznego AGH dla potrzeb testowania dalmierzy bezzwierciadlanych tachimetrów skanujących i skanerów laserowych w zakresie obecnej długości bazy w trybie ciągłym.

Pomiary geodezyjne, wykonywane seryjnie na terenie podlegającym deformacjom, pozwalają na wyznaczenie wskaźników deformacji, z których najbardziej istotnym dla większości obiektów budowlanych jest odkształcenie poziome. Wyróżniamy odkształcenia poziome rozciągające oraz ściskające. Odkształcenia rozciągające terenu powodują największe uszkodzenia w obiektach budownictwa mieszkaniowego, prowadząc do powstania rys, pęknięć a w skrajnym przypadku nawet katastrofy budowlanej. W zależności od przyjętej geodezyjnej technologii pomiaru możliwe jest wyznaczenie wartości odkształceń z mniejszą lub większą dokładnością. Dla odkształceń o małych wartościach konieczne jest wyznaczanie długości w sposób bezpośredni (z pomiaru tachimetrycznego), natomiast dla odkształceń o wartościach dużych możliwe jest wykorzystanie wyników pomiarów GPS. W artykule przedstawiono metodę i wyniki pomiaru deformacji fragmentów osuwiska. Zastabilizowano punkty geodezyjne w formie sieci pomiarowej zwanej prostokątną rozetą geodezyjną. Wykonano pomiary rozety i obliczono na ich podstawie odkształcenia poziome na kierunkach zastabilizowanych boków. W dalszym etapie wyznaczono składowe powierzchniowego tensora odkształceń, z których możliwe jest wyznaczenie kierunku i wartości występującego odkształcenia ekstremalnego.

Artykuł porusza wybrane zagadnienia związane z tworzeniem dokumentacji kartografi cznej w działach mierniczo-geologicznych kopalni. Zwrócono w nim uwagę na problem tworzenia trójwymiarowych modeli z płaskich map cyfrowych. W niniejszym artykule zaprezentowano nowe rozwiązanie tego problemu bazujące na platformie AutoCAD. Środowisko visual lisp pozwoliło na zbudowanie pakietu MapDraw, który wykorzystuje atrybuty niejawne obiektów, dzięki czemu możliwe stało się pozyskanie dodatkowych informacji niezbędnych do przeprowadzenia transformacji płaskiej mapy cyfrowej do w pełni kwalifi kowanego modelu trójwymiarowego. Bazą rozwiązania są badania nad generalizacją mapy górniczej w środowisku MapDraw, opublikowane w dysertacji D. Bieguna.
Artykuł przedstawia metodologię pozyskiwania wymaganych informacji z płaskiej mapy cyfrowej z wykorzystaniem grupy procedur o nazwie „Mini GIS”. W kolejnych krokach prezentowana jest metoda tworzenia powierzchni TIN z uzyskanych danych pierwotnych oraz narzędzie do optymalizacji uzyskanej powierzchni. Następnie prezentowane są narzędzia wykorzystujące powstały model do tworzenia profi li oraz generowania warstwic na powstałej powierzchni. Program pozwala na wygładzanie powstałych warstwic wykorzystując do tego celu autorski algorytm w połączeniu z aproksymacją wielomianem trzeciego stopnia. Dzięki tym zabiegom przebieg powstałych warstwic jest bardzo naturalny. Dodatkowo zaprezentowano różnorakie metody etykietowania warstwic automatyczne i manualne oraz wykorzystanie gradientowego wypełnienia powierzchni w celu poprawy efektu wizualizacji 3D. Opracowana metodyka generowania warstwic pozwoliła w środowisku nakładki MapDraw programu AutoCAD na implementację jednej z typowych funkcji dla programów GIS bez wykorzystywania zaawansowanych mechanizmów jakie oferuje na przykład AutoCAD Civil. Prezentowane rozwiązanie zwiększa zarówno komfort, jakość jak i możliwości pozyskiwania nowych informacji z zasobu mapowego przy minimalnym nakładzie pracy ze strony użytkownika.

W chwili obecnej rynek sprzętu geodezyjnego uzupełniła bardzo liczna grupa instrumentów skanujących, które wykorzystuje się masowo z racji ograniczenia do minimum roli użytkownika oraz szybkości i ilości danych we wszelkiego rodzaju pracach inwentaryzacyjnych oraz monitoringu geodezyjnym na całym świecie. Także w Polsce nowe przepisy geodezyjne określają warunki stosowalności tego typu zestawów pomiarowych w podstawowych pracach służb geodezyjnych. Dziś odpowiednio przetworzone dane mogą stanowić element zasobu geodezyjnego. Powszechność stosowania skaningu laserowego w pracach inwentaryzacyjnych ogromnej liczby obiektów powierzchniowych i podziemnych, często o skomplikowanej geometrii i trudnodostępnych oraz braku możliwości realizacji pomiaru według przyjętych powszechnie zasad, wymusza szukanie optymalnych rozwiązań pomiarowych gwarantujących wykonanie roboty z należytą dokładnością. Szereg prowadzonych na świecie przez placówki naukowo – badawcze szczegółowych testów technologii geodezyjnych, pozwala wnioskować o możliwości zastosowania ich w określonej sytuacji terenowej lub geometrii obiektu. W artykule przeanalizowano przydatność i dokładność dotychczas stosowanych do transformacji chmur punktów sygnałów referencyjnych oraz wpływ niedokładności rozpoznania środka sygnału (jako procesu w pełni automatycznego) na wielkość skręcenia skanu oraz zmianę wartości mierzonej długości z tytułu skręcenia płaszczyzny odbijającej.

W artykule omówiono badania pól losowych jednorodnych w czasie o wartościach rzeczywistych oraz izotropowych w zmiennych przestrzennych. Przedstawiono analog twierdzenia Kotelnikowa-Szannona dla pól losowych o ograniczonym widmie. Dla takich pól losowych skonstruowano model bazowany na sumach częściowych szeregu stochastycznego. W ramach badanego modelu otrzymano oszacowania ich aproksymacji średnio-kwadratowej. Zaproponowano też algorytmy modelowania statystycznego procesu realizacji pola losowego z rozkładem Gaussa. Ponadto, wobec zbadanego modelu w ramach zaproponowanych algorytmów, przedstawiono ich zastosowanie do generowania komputerowego realizacji odpowiednich pól Gaussa o zadanych funkcjach korelacji. W artykule rozpatrzono również rozkład spektralny generowanych szumów.

Problemem poruszanym w niniejszym artykule jest czas, w jakim obliczana jest kompletna mapa czasów dojazdów pojazdów ratunkowych (ambulansów) dla zadanej siatki. Znalezienie optymalnej (najszybszej) trasy między dwoma punktami jest problemem złożonym i czasochłonnym. Co więcej, poruszane zagadnienia wynikają z potrzeb i  problemów, z którymi zmagają się dyspozytorzy Małopolskiego Ratownictwa Medycznego. Wobec tego, intencją autorów było opracowanie metod pozwalających na skrócenie czasu wykonywania obliczeń, bazując na redukcji ich liczby wyłącznie do punktów, do których ambulans jest w stanie dotrzeć w zadanym czasie. Porównano trzy typy algorytmów, uwzględniając ich złożoność czasową i obliczeniową. W rezultacie wskazano metody, które – w zależności od przyjętego kryterium – pozwalają osiągnąć optymalne wyniki.

W artykule przedstawiono aktualny stan usług geoinformatycznych w Polsce, dedykowanych dla obiektów zabytkowych. Omówiono zagadnienie pozyskiwania danych, a następnie ich opracowania. Kolejnym opisanym zagadnieniem jest dystrybucja i promocja samych portali, a także promocja obiektów, możliwa dzięki ciągłemu poszerzaniu oferty poprzez udostępnianie nowych informacji. Autor wskazuje również na możliwości wykorzystania usług przeznaczonych dla turystów przez osoby z branży turystycznej oraz naukowców. Jako przykłady opracowań najnowszych technologii przedstawiono: geoportal (Szlaku Naftowego) i usługi wirtualnego zwiedzania zabytków (Muzeum Podziemnego Miasta Osówka w Górach Sowich oraz klasztoru benedyktyńskiego w Jarosławiu), stworzone przez studentów koła naukowego KNGK Geoinformatyka oraz jego opiekunów.

Rektyfikacja obiektu budowlanego to jego obrót (rotacja) oraz przesunięcie (translacja) w żądanym kierunku tak, aby zajął on prawidłowe usytuowanie w przestrzeni. Sprawdzona w ponad 500 przypadkach metoda, polega na użyciu układu kilkudziesięciu podnośników ulokowanych we wnękach ścian fundamentowych budowli. Proces rektyfikacji jest sterowany komputerowo.
W artykule przedstawiono proces rektyfikacji kościoła przy ul. Matki Ewy w Bytomiu Miechowicach. Jest to obiekt murowany z cegły, o układzie dwunawowym, częściowo podpiwniczony, który wzniesiono w stylu neogotyckim w roku 1896. Eksploatacje górnicze, które oddziaływały na obiekt, prowadzono od lat 30. XX wieku, ostatnie prace – prowadzone bezpośrednio pod nim – miały miejsce w latach 2008–2012. Skutkiem dokonanej eksploatacji były uszkodzenia budowli objawiające się licznymi pęknięciami ścian i sklepień oraz pochyleniem bryły rzędu 30 mm/m. Opisano metodę pomiaru pochylenia budowli i rejestracji pęknięć przed procesem rektyfikacji oraz po jego zakończeniu. Przeprowadzono pomiary budynku kościoła przed i po rektyfikacji, przy wykorzystaniu skanera laserowego 3D Trimble TX5. Uzyskiwane z pomiarów chmury punktów posłużyły do opracowania modelu 3D obiektu. Zrealizowane pomiary stanowią przykład wykorzystania nowego narzędzia, jakim jest skanowanie laserowe 3D do rejestrowania, przetwarzania i wizualizacji informacji 3D o obiekcie.

Artykuł przedstawia analizę dna zbiornika poeksploatacyjnego kruszywa naturalnego (eksploatacja spod lustra wody) do określenia najlepszego możliwego kierunku jego rekultywacji. Celem badań jest przeanalizowanie czy możliwa jest rekultywacja w kierunku wodno-rekreacyjnym oraz który wariant jest bardziej korzystny: wodno-rekreacyjny jako kąpielisko czy wodno-rekreacyjny jako łowisko rybne dla wędkarzy.

Odpowiedzi poszukano, analizując następujące trzy parametry:

• nachylenie skarp podwodnych przybrzeżnych,
• stopień zamulenia dna w strefi e brzegowej (struktura powierzchni dna),
• stopień pokrycia roślinnością dna w strefi e brzegowej (wegetacja).

W celu przeanalizowania opisanych parametrów, wykonana została mapa batymetryczna zbiornika, mapa twardości struktury powierzchni dna oraz mapa pokrycia roślinnością. Do obliczenia nachylenia skarp przybrzeżnych wykonano pomiar batymetryczny, aby określić stopień zamulenia zbiornika, sporządzono pomiar twardości powierzchni dna, natomiast w celu analizy wegetacji, pomierzono ilość roślin znajdujących się na dnie akwenu. Zbiornik znajduje się na granicy Krakowa z Wieliczką w Kopalni Kruszywa „Brzegi”, która należy do Krakowskich Zakładów Eksploatacji Kruszywa S.A. (rys. 1). Pomiar wykonano skonstruowanym przez autora zdalnym zestawem batymetrycznym Smart SonarBoat, umożliwiającym jego sterowanie z linii brzegowej (rys. 3). Opisano sposób pozyskania informacji geoprzestrzennych dla dna i skarp podwodnych oraz możliwości ich analizy i interpretacji, z wykorzystaniem dostępnych technologii geoinformatycznych. Przeprowadzone badania oraz analizy wyników umożliwiły stwierdzenie, który kierunek rekultywacji jest bardziej korzystny.

Kopalnia Soli „Wieliczka” ma specyficzne cechy, związane zarówno z budową geologiczną złoża, geomechanicznymi właściwościami górotworu, sposobami eksploatacji, wpływem wyrobisk na powierzchnię i górotwór, jak również z rolą, jaką odgrywa w kulturze i turystyce. Oparcie zarządzania kopalnią o system informatyczny wymaga uwzględnienia w nim wspomnianej specyfiki, co eliminuje możliwość implementacji innych systemów do potrzeb Wieliczki. W artykule omówiono metodykę tworzenia części takiego systemu w postaci bazy danych o wyrobiskach górniczych, która stanowić może podstawę całego systemu. Bazę oparto na oprogramowaniu dostępnym w kopalni. Podano możliwości praktycznych zastosowań bazy do rozwiązywania zagadnień inżynieryjno-górniczych.

Artykuł prezentuje koncepcję metodyki inwentaryzacji małych zbiorników wodnych na terenach zurbanizowanych. W przepisach brak jednoznacznej definicji powyższych zbiorników. Najczęściej przyjmuje się, iż są to obiekty o powierzchni nieprzekraczającej 1 ha. Oprócz naturalnych zagrożeń, akweny na terenach miejskich, poddane są szczególnej  presji antropogenicznej, która prowadzi do szybkiej degradacji lub nawet całkowitej likwidacji. Ponieważ obszary miejskie charakteryzują się niskim wskaźnikiem różnorodności biologicznej, stąd też dążenie do zachowania powierzchni wodnych ma zasadnicze znaczenie dla jej utrzymania oraz podniesienia walorów estetyczno-krajobrazowych. Dlatego obiekty te powinny zostać objęte ochroną, której pierwszym etapem jest przeprowadzenie inwentaryzacji. W propozycji inwentaryzacji uwzględniono szereg parametrów przyrodniczych i hydrologicznych a także potencjalne zagrożenia. Zaproponowana metodyka ujęta została w formie karty inwentaryzacyjnej obejmującej zarówno dokumentację fotograficzną i kartograficzną oraz dane opisowe charakteryzujące zbiornik i fragment jego zlewnii w bezpośrednim sąsiedztwie akwenu.