FAQ
Logotyp Polskiej Akademii Umiejętności

2020 Następne

Data publikacji: 22.10.2020

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Zawartość numeru

Anna M. Barańska, Konrad Eckes

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 7 - 18

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.001.12822

Celem artykułu jest ustalenie związku między losowo wybranym punktem pola gry a celem. Analiza została oparta na przykładzie boiska i zasadach futbolu. Decyzja o odstąpieniu od zdobywania pola i oddaniu strzału musi uwzględniać związek między możliwym kątem rozproszenia a kątem, pod jakim można zobaczyć bramkę. Temu ostatniemu (oznaczonemu przez γ) została poświęcona szczególna uwaga. Zwrócono też uwagę na fakt, że widok bramki zmniejsza się w miarę oddalania się gracza od osi podłużnej boiska. Obracając kierunek linii bramkowej (b) w kierunku prostopadłym do linii strzału, uzyskujemy zmniejszony rzut bramki (t). Wskaźniki, takie jak kąt γ, rzut t i jego ilorazowa wersja N trafnie określają różne sytuacje przestrzenne występujące na polu gry. Jednak w celu lepszego zilustrowania oceny zaproponowano kolejny wskaźnik (V). Uwzględnia on zmieniający się widok bramki jako „cel” obserwowany z różnych odległości. Porównywalność możliwości została również wykazana w postaci izolinii w kształcie koła, opartych na cięciwie bramki. Przeprowadzone analizy potwierdziły doświadczalną zasadę i cel piłki nożnej, który polega na korzystnym zdobywaniu pola wzdłuż skrzydeł i ostatecznie przerzuceniu piłki na środkowe pole.

Czytaj więcej Następne

Anna M. Barańska, Konrad Eckes

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 19 - 29

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.002.12823

Bieżące ustawienie bramkarza w grze w piłkę nożną jest funkcją przebiegu akcji i każdej chwilowej pozycji rozgrywania piłki. Bramkarz śledzi akcję i pozycję potencjalnego strzału, natomiast strzał do bramki jest w jego odbiorze zdarzeniem losowym. Dlatego tak bardzo ważne jest zajęcie takiego miejsca w najbliższej strefie bramki, które uwzględnia losowy charakter kierunku piłki.
Podstawową zasadą strategii postępowania jest stworzenie równej szansy obrony po stronie lewej i prawej. Stosując język geometrii, można tę pozycję umiejscowić na dwusiecznej kąta, pod jakim widać światło bramki z potencjalnej pozycji strzeleckiej. Na początku niniejszego artykułu zostały przedstawione korzyści z niewielkiego wyjścia z bramki wzdłuż tej dwusiecznej oraz pewne ograniczenia z tym związane. W dalszej części podjęto zadanie wyznaczenia teoretycznej krzywej, po jakiej powinien się poruszać bramkarz. Rozpatrzono poprawne pod względem geometrycznym, ale niepraktyczne dwa okręgi, owal Cassiniego, złożenie łuków dwóch okręgów i odcinka prostej oraz łuk elipsy.
W drugiej części artykułu punktową analizę pozycji bramkarza zamieniono na warunki realne – uwzględniono strefę obrony równą rozpiętości ramion. Dla tych urealnionych warunków została wyznaczona krzywa utworzona z dwóch łuków okręgów i łuku elipsy. Szczegółowa analiza doprowadziła do wniosku, że rozbieżność pomiędzy tak zbudowanym złożonym łukiem a jednorodnym łukiem elipsy jest praktycznie zaniedbywalna. Dlatego te obydwa łuki: złożony z części i jednorodny łuk elipsy – mogą być zaakceptowane jako racjonalne i praktycznie alternatywne.
W niniejszym artykule problem był rozważany od strony geometrii, z uwzględnieniem strzału do bramki odbieranego przez bramkarza jako zdarzenie losowe. Zaproponowany teoretyczny łuk bramkarza zapewnia optymalną pozycję uwzględniającą strzały padające z różnych kierunków, ze strefy bliskiej pola karnego.

Czytaj więcej Następne

Paweł Sopata

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 31 - 35

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.003.12824
W artykule poruszono problem badania wartości odkształceń poziomych występujących na długości pojedynczych boków linii obserwacyjnych. Zwrócono szczególną uwagę na istotność tego zagadnienia w aspekcie wykonywanych dziś ocen zagrożenia terenów górniczych. Brak znajomości faktycznie występujących wartości odkształceń poziomych w aspekcie wyznaczanych powszechnie średnich wartości wskaźnika (przypisywanych dla całej długości boku) w przypadku ich dużych wzajemnych różnic może być przyczyną małej wiarygodności sporządzanych ocen. Może to wyjaśniać również występowanie uszkodzeń obiektów na terenach o ustalonej w ten sposób kategorii terenu górniczego.
Czytaj więcej Następne

Marek Kruczkowski

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 37 - 48

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.004.12825
W artykule przedstawiono przypadek identyfikacji parametrów teorii prognozowania wpływów S. Knothego dla wieloletniej podziemnej eksploatacji górniczej. Przedstawione zagadnienie jest związane z założeniami co do wartości parametrów teorii w długoterminowych prognozach wpływu eksploatacji złoża na powierzchnię, zawartych w projekcie zagospodarowania złoża.

Nieprawidłowo dobrane wartości mogą znacząco wpływać na jakość sporządzanych prognoz deformacji. Prezentowane w artykule obliczenia wykonano dla rejonu, w którym prowadzono eksploatację sześciu pokładów węgla w okresie ponad trzydziestu lat, natomiast na powierzchni obserwowano powstające deformacje z wykorzystaniem pomiarów geodezyjnych. Na podstawie krzywych osiadań punktów linii obserwacyjnej w czasie określono trzy okresy zatrzymania ruchów górotworu. Dla okresów zatrzymania ruchów górotworu określono zakres dotychczasowej eksploatacji górniczej. Na podstawie pomiarów geodezyjnych oraz zakresu wybranych pokładów przeprowadzono identyfikację parametrów teorii S. Knothego. Obliczenia parametrów wykonano dla zwiększającego się zakresu eksploatacji górniczej oraz dla zakresów eksploatacji pomiędzy kolejnymi zatrzymaniami ruchów górotworu. Przeprowadzona w ten sposób identyfikacja parametrów teorii stworzyła możliwość prześledzenia zmian wartości parametrów dla różnych zakresów eksploatacji górniczej. Stwierdzono istotne zmiany w przypadku parametru opisującego rozproszenie wpływów (tgβ), natomiast zmiany wartości współczynnika eksploatacji nie są znaczne, a jego wartość po pewnym czasie ustala się na stałym poziomie.

Czytaj więcej Następne

Artur Krawczyk

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 49 - 58

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.005.12826
W artykule scharakteryzowano zmiany wykorzystania informacji przestrzennej, które w przeciągu ostatnich 20 lat dokonały się w dziedzinie inżynierii i ochrony środowiska i spowodowały odejście od map analogowych na rzecz map cyfrowych. Omówiono znaczenie Dyrektywy INSPIRE UE dla upowszechnienia usług udostępnienia danych przestrzennych w celu prowadzenia polityki środowiskowej realizowanej w ramach Dyrektywy „środowiskowej” UE. Scharakteryzowano główne kierunki wykorzystania informacji przestrzennej w inżynierii i ochronie środowiska. Następnie omówiono problem otwartości danych administracji publicznej w kontekście Dyrektywy „otwartych danych” UE. Na podstawie zdefiniowanych przez autora 4 kryteriów przeanalizowano dostępność zbiorów danych wszystkich 21 tematów 3. Aneksu Dyrektywy INSPIRE w Polsce. Kluczowym parametrem oceny była dostępność danych do pobrania bez konieczności logowania się do systemu dostawcy usługi. W podsumowaniu zaprezentowano wyniki badań, a we wnioskach wskazano na proponowane metody ich rozwiązania.
Czytaj więcej Następne

Nicholas Batakanwa, Tomasz Lipecki

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 59 - 71

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.006.12827
Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania kamery wideo do stworzenia metrycznego modelu 3D obiektów inżynierskich przy użyciu oprogramowania Agisoft i CloudCompare. Tradycyjna technika fotogrametryczna nie zawsze odpowiada pilności produkcji potrzebnej na rynku. Złożoność jest widoczna w przypadku dużych obiektów, co prowadzi do wzrostu kosztów, czasu i żmudności pracy. Zastosowanie techniki Video Camera, zwanej tu wideogrametrią, jest porównywalne z robieniem zdjęć, jednak pozwala przyspieszyć proces pozyskiwania danych, które w wielu przypadkach są kluczowym elementem każdego projektu czy badania.

Wykonano analizę jakości modelowania 3D sfilmowanych trzech obiektów, co pozwoliło na dopracowanie procedury pozyskiwania zobrazowań do analiz przestrzennych. Zastosowana technika „wideogrametrii” jest porównywalna do wykonywania zdjęć, jednak pozwala przyspieszyć proces pozyskiwania danych, co w wielu przypadkach jest elementem kluczowym w badaniach terenowych. Filmy z obiektami 3D z kamery niemetrycznej zostały przetworzone przez Agisoft Metashape. Aby móc ocenić dokładność danych wideogrametrycznych, do porównania użyto dobrze ugruntowanej techniki skanera laserowego. Dane skanera laserowego zostały wstępnie przetworzone w programie Autodesk Recap. Rejestracja ręczna została przeprowadzona z wykorzystaniem 14 punktów z trzech skanów. Dwa modele 3D zostały wyeksportowane do oprogramowania CloudCompare w celu porównania i dalszej analizy. Przeprowadzono analizę jakości modelowania 3D trzech filmowanych obiektów, co pozwoliło dopracować procedurę pozyskiwania obrazów do analizy przestrzennej. W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania „wideogrametrii” niemetrycznej kamery wideo telefonu komórkowego do tworzenia metrycznego modelu 3D obiektów inżynierskich przy użyciu oprogramowania Agisoft i CloudCompare.
W CloudCompare przeprowadzono rejestrację, chmurę do chmury (C2C) i analizę profilu do profilu w celu określenia niepewności modelu 3D utworzonego z danych wideogrametrii określonych jako odległość separacji między dwoma modelami. Wyniki pokazują, że średnia odległość separacji między skanerem laserowym a chmurą punktów modelu 3D uzyskaną z wideogrametrii wynosi 34 cm, średnia separacja profili wynosiła 25 cm w płaszczyźnie XY i 1,9 cm w płaszczyźnie Z. Używając Cloud to Cloud PCV, określono średnią różnicę 84 cm.

Czytaj więcej Następne

Władysław Góral

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 73 - 80

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.007.13072
W pracy zaprezentowano metodę i wyniki rozkodowania treści zawartej na powierzchni dysku z Nebry. Wykazano, że znajdujące się na nim symbole sugerujące Słońce, Księżyc i barkę słoneczną są tylko figurami geometrycznymi ułatwiającymi zapis wiedzy o charakterze astronomicznym. W pracy wpierw zdefiniowano układ biegunowy na płaszczyźnie horyzontu. W układzie tym opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w okresie rocznym i Księżyca w cyklu 18,61-letnim. Okazało się, że na powierzchni dysku zapisano wiedzę astronomiczną na dwu płaszczyznach: horyzontalnej i na płaszczyźnie do niej prostopadłej (płaszczyźnie południka). Za pomocą konstrukcji geometrycznych znajdujących się na płaszczyźnie południka udało się rozkodować zakres zmian wysokości horyzontalnej (odległości zenitalnej) Słońca w okresie rocznym, w momencie jego kulminacji górnej. Również za pomocą dwu różnych konstrukcji geometrycznych rozkodowano zakres zmian wysokości horyzontalnych (odległości zenitalnych) Księżyca w momencie jego kulminacji górnej w cyklu 18.61-letnim.
Czytaj więcej Następne

Zbigniew Szczerbowski

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 81 - 93

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.008.13073
Przestawiona praca dotyczy problematyki deformacji powierzchni i górotworu w rejonie Kopalni Soli Bochnia. Deformacje te związane są zarówno z przyczynami naturalnymi (głównie nacisk tektoniczny orogenu karpackiego), jak i antropogenicznymi związanymi z minioną aktywnością górniczą prowadzoną bezpośrednio pod zabudową miejską Bochni. Omówione charakterystyki deformacji powierzchni terenu są istotne z punktu widzenia zagrożeń dla obiektów powierzchni oraz są elementem planowania przestrzennego. Szczególnie przeanalizowane zostały strefy anomalne niecki obniżeniowej jako efekty drugiego rzędu deformacji. Autor przedstawił sposób ich wyznaczania oraz omówił genezę ich powstania
Czytaj więcej Następne

Zbigniew Szczerbowski, Rafał Gawałkiewicz

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 95 - 105

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.009.13074
Obszar Inowrocławia uznawany jest za aktywny tektonicznie ze względu na halotektoniczny ruch znajdującego się tam wysadu solnego. Badania geodezyjne przeprowadzone w celu określenia powierzchni terenu na przestrzeni lat ujawniły charakterystykę tego ruchu. Oszacowane przemieszczenia pionowe na podstawie pomiarów niwelacyjnych sieci reperów wykazują różne charakterystyki w zależności od rodzaju przyjętych nawiązań dalekich punktów. Rodzi to problemy w analizie, interpretacji wyników i podejmowaniu decyzji w planowaniu głównym. Dlatego autorzy przedstawiają metodę wyrównania, która minimalizuje niespójności pomiędzy wcześniej opracowanymi wysokościami oraz niespójności punktów wcześniej uznanych za punkty nawiązania. Dzięki nowej metodzie punkty przyjęte wcześniej jako punkty nawiązania okazały się niestabilne. Natomiast dla innych reperów uzyskano bardziej spójne wartości przemieszczeń: kilka reperów wykazało większą różnicę w wartościach przemieszczeń w stosunku do pierwotnego podejścia o wartościach w przedziale –9 mm – +3 mm.
Czytaj więcej Następne

Rafał Gawałkiewicz

Geoinformatica Polonica, Vol. 19 (2020), 2020, s. 107 - 129

https://doi.org/10.4467/21995923GP.20.010.13075
Charakterystycznymi elementami krajobrazu rejonu tarnobrzeskiego są dwa poeksploatacyjne wyrobiska (relikty górnictwa siarkowego), obecnie wypełnione wodą. Stanowią historyczny i trwały ślad odkrywkowej działalności górniczej prowadzonej w Piasecznie (lewobrzeżna Wisła) w latach 1958–1971 oraz w Machowie (prawobrzeżna Wisła) w latach 1970–1992. Proces rekultywacji wyrobiska Machów zakończono pomyślnie i od kliku lat zbiornik wodny stanowi popularne miejsce wypoczynku i rekreacji mieszkańców miasta i okolic. Niestety w przypadku wyrobiska Piaseczno, mimo wielu lat prac likwidacyjnych i rekultywacyjnych, przywracanie wartości użytkowych i przyrodniczych tym terenom nie zostało zakończone. Nadal istnieje realne ryzyko masowych ruchów zawodnionych warstw ziemi w strefie nadwodnej, co ogranicza możliwość adaptacji zbiornika na cele inne niż tylko retencja i użytek przyrodniczy. Mimo krótkiej trzynastoletniej historii wydobycia rud siarki oraz blisko dziesięcioletniej eksploatacji piasków baranowskich (szklarskich) Kopalnia Siarki „Piaseczno” ma ciekawą historię, za sprawą działalności górniczej (etapy: eksploatacji, likwidacji i rekultywacji) oraz sił natury, które stanowią poważny problem w procesie zakończenia prac zmierzających do przywrócenia wartości użytkowej terenom nieistniejącego już obszaru górniczego.
Na podstawie analizy i post-processingu dostępnych archiwalnych materiałów kartograficznych przy wykorzystaniu narzędzi informatycznych (Surfer, AutoCAD), możliwe było szczegółowe sparametryzowanie zbiornika Piaseczno oraz wykazanie wpływu prac rekultywacyjnych oraz zjawisk naturalnych (ruchów masowych) na kształt misy jeziornej oraz skarp nadwodnych wyrobiska.
Czytaj więcej Następne