FAQ

Geoinformatica Polonica

Logotyp Polskiej Akademii Umiejętności

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Vol. 23 (2024)

Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

2024 Następne

Licencja: CC BY ikona licencji

Redakcja

Redaktor tomu 23 (2024) Orcid Anna Szafarczyk

Redaktor naczelny Orcid Anna Szafarczyk

Sekretarz redakcji Orcid Rafał Gawałkiewicz

Zawartość numeru

Wiso Vincent, John Bosco Kyalo Kiema

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 7 - 15

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.001.20196

Odnawialne źródła energii odgrywają kluczową rolę w zmniejszeniu globalnego zapotrzebowania na paliwa kopalne. Postęp technologiczny umożliwił czerpanie odnawialnej energii ze słońca, wiatru i pływów oceanicznych. W szczególności energia

słoneczna zyskała uznanie w skali globalnej jako odnawialna alternatywa energetyczna. Niniejsze badania integrują ocenę wielokryterialną (Multi-Criteria Evaluation – MCE) i systemy informacji geograficznej (Geographic Information Systems – GIS) dla oceny możliwości utrzymania fotowoltaicznych farm słonecznych (Solar Photovoltaic Farms – SPVF) w hrabstwie Nakuru, Kenia.

Badania brały pod uwagę siedem kryteriów: nachylenie, nasłonecznienie, kierunek ekspozycji, użytkowanie i pokrycie gruntu, bliskość dróg, linie wysokiego napięcia oraz obecność osiedli ludzkich. Były one oceniane przy użyciu metody hierarchicznej analizy problemów (Analytical Hierarchy Process – AHP), tak aby dla każdego kryterium decyzyjnego wygenerować wagi. Wagi zostały użyte by wypełnić mapy niezależnymi kryteriami, utworzonymi w wyniku ponownej klasyfikacji każdego kryterium, z których utworzono złożoną mapę z uwzględnieniem rang. Podobnie utworzono złożoną mapę ograniczeń, poprzez wykorzystanie kryteriów ograniczających takich jak: ekosystemy chronione, zbiorniki wodne, osiedla ludzkie, nachylenie terenu powyżej 20%, bliskość dróg, bliskość linii przekaźnikowych, użytkowanie i pokrycie gruntu.

Wyniki otrzymane z utworzenia złożonych map ocen i ograniczeń wskazują na to, że hrabstwo Nakuru zasadniczo nadaje się do wykorzystania SPVF, z wyjątkiem obszarów Północnego Kuresoi i Południowego Kuresoi, które wykazują niskie natężenie promieniowania słonecznego. Obszary wyjątkowo odpowiednie dla energii słonecznej stanowią 3.00% (224.14 km²), bardzo odpowiednie stanowią 34.05% (2541.45 km2), umiarkowanie odpowiednie – 7.76% (579.55 km2), mało odpowiednie – 1.47% (109.77 km2), a najmniej odpowiednie pokrywają 0.02% (1.39 km2).

Badania dostarczają wartościowych danych i informacji dla agencji rządowych i inwestorów, którzy chcieliby wskazać miejsca możliwej instalacji systemów fotowoltaicznych (PV). Ponadto zachęca się rząd do utworzenia odpowiedniego ramowego planu badań nad PV i wprowadzenie ułatwień dla sektora prywatnego, aby umożliwić zakładanie SPVFs.

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Natalia Mączka, Paweł S. Hachaj, Monika Szlapa

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 17 - 24

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.002.20197

Artykuł odnosi się do pracy inżynierskiej, w której opisano symulację zachowania osadów i zmian ukształtowania dna w Zbiorniku Włocławskim z wykorzystaniem modelu PTM. Za pomocą symulacji numerycznych zbadano wpływ dynamiki przepływu na transport i depozycję materiału dennego. Analizę przeprowadzono w oparciu o dwie zmienne: wysokość powstających form dennych i zmianę rzędnej dna. Porównano wyniki dla przepływów średnich i wysokich dla Wisły: 780, 1143, 1630 oraz 2990 m3·s–1.

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Bilouktime Badjaré, Demirel Maza-Esso Bawa, Fousséni Folega, Liu Weiguo, Kpérkouma Wala, Komlan Batawila

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 25 - 46

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.003.20198
Niniejsza analiza bibliograficzna skupia się na różnych metodach obliczania wskaźnika pierwotnej produktywności netto, wskaźników wegetacji i różnych ich zastosowaniach, a także ocenie podatności na zagrożenia i strategiach zarządzania obszarami chronionymi. W tym celu przeanalizowano bibliografię dotyczącą różnych tematów, zebraną za pomocą wyszukiwarek Scopus, Science Direct, ResearchGate i Google Scholar za pośrednictwem portalu Publish or Perish. Spośród 1128 artykułów naukowych na ten temat zachowanych po oczyszczeniu bazy danych, 978 to artykuły w czasopismach, 59 to książki, 52 to raporty, 20 to materiały konferencyjne, a 19 to prace magisterskie lub doktorskie. Dokumenty te szczegółowo opisują wiele metod szacowania pierwotnej produktywności netto, kluczowego parametru oceny wydajności ekosystemu. Metody wykorzystujące dane teledetekcyjne, w szczególności wskaźniki wegetacji, wydają się dziś najłatwiejsze, najtańsze i najmniej żmudne, gwarantujące wiarygodne wyniki. Te innowacyjne metody najlepiej nadają się do oceny wrażliwych ekosystemów. Dzieje się tak w przypadku obszarów chronionych, które w ostatnich latach stanęły w obliczu połączonych skutków działań antropogenicznych i zmian klimatycznych. Biorąc pod uwagę wyzwania, jakie stwarza zarządzanie obszarami chronionymi w Togo, zwłaszcza od czasu niepokojów społeczno-politycznych, jakie miały miejsce w latach 90. XX wieku, należy pilnie ocenić stan zdrowia tych konkretnych ekosystemów, ze szczególnym uwzględnieniem ich funkcjonowania.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Tomisław Gołębiowski

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 27 - 58

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.004.20471
Metoda georadarowa (ang. GPR – ground-penetrating radar) jest jedną z geofizycznych metod elektromagnetycznych. Standardową na dzień dzisiejszy techniką badań GPR jest krótko-offsetowe profilowanie refleksyjne (ang. SORP – short-offset reflection profiling), które teoretycznie można opisać identycznie jak pomiary zero-offsetowe (ZO). W badaniach wykonywanych techniką SORP nie dostosowuje się offsetu (tj. odległości między anteną nadawczą i odbiorczą) do głębokości położenia obiektów znajdujących się w rejonie badań. W bardziej zaawansowanych pomiarach wykonywanych techniką szeroko-offsetowego profilowania refleksyjnego (ang. WORP – wide-offset reflection profiling), offset dostosowany jest od domniemanej głębokości położenia obiektów podziemnych, które planujemy wykryć przy pomocy metody GPR. Założenia teoretyczne oraz porównanie pomiarów techniką SORP i WORP opisano w artykule. W artykule przedstawiono również analizy teoretyczne dotyczące kształtu pola radiacji fali dla anten GPR usytuowanych na powierzchni ziemi, tzn. na granicy dwóch ośrodków (tj. powietrze i ośrodek geologiczny) różniących się parametrami elektromagnetycznymi. Zmienność kształtu pola radiacji, jak również zmienność współczynników odbicia dla fal elektromagnetycznych o poprzecznej polaryzacji składowej elektrycznej (ang. TE – transverse electric) i magnetycznej (ang. TM – transverse emagnetic) przy różnych offsetach, wpływają na jakość rejestracji GPR, co przeanalizowano w artykule teoretycznie, jak również poprzez testy terenowe. Terenowe badania testowe wykonano na wybranym fragmencie wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w Krakowie (Polska), gdzie sondowania geotechniczne wskazywały na istnienie stref rozluźnień. W celu zwiększenia zdolności detekcyjnych metody GPR, pomiary wykonano po opadach, które stworzyły tymczasowy układ dwuwarstwowy, tzn. przypowierzchniowa strefa nasycona wodą oraz głębiej leżąca strefa sucha. Wyniki testowych badań techniką WORP potwierdziły założenia analizy teoretycznej i pozwoliły zarejestrować bardziej czytelne radargramy dla większych offsetów niż w przypadku krótkiego offsetu, co ułatwiło dalszą interpretację rejestracji.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Prashant Patil, Chidanand Patil, Shravankumar Musalvad, Uttam Kumar Sahoo, Satish Tarekodlu Janardhana, Suresh Kumar, Nicolee Lyngdoh

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 59 - 75

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.005.20472
Na zmiany socjodynamiki i wzorca występowania naturalnych zagrożeń zarówno w skali regionalnej, jak i większej mają wpływ modyfikacje użytkowania i pokrycia terenu (ang. land use land cover change – LULCC). Wskaźnik LULCC w Dolinie Dolny Dibang w Arunachal Pradesh badano przy użyciu nowoczesnych narzędzi teledetekcyjnych oraz Geograficznego Systemu Informacji (GIS). Analizę zmian w czasie przeprowadzano dla lat 2009, 2014 i 2021 przy pomocy zobrazowań satelitarnych USGS Landsat. Aby określić zmiany w LULCC zastosowano maszynę wektorów nośnych, metodę klasyfikacji nadzorowanej, którą skonfrontowano z punktami w Google Earth, aby osiągnąć dokładność, a analizy zmian w czasie dokonano porównując każdy obraz piksel po pikselu. Wyniki pokazują, że pomiędzy rokiem 2009 i 2021 region ulegał znaczącym zmianom pokrycia terenu w następujących aspektach: zalesienie (–8%), pastwiska/zarośla (–6%), ogołocona ziemia/gołe skały (–1%), obszary rolnicze (–2%) oraz zbiorniki wodne/rzeki (–1%). Zaobserwowano, że większość zmian LULCC wystąpiła na nizinach i większych wysokościach. W siedmiu tehsilach (jednostka administracyjna) Doliny Dolnego Dibangu (Arunachal Pradesh) położonych na różnych wysokościach i stokach niezależnie oceniono skutki zmian LULC w odniesieniu do parametrów klimatu i środowiska, takich jak przepływ ciepła utajonego/jawnego, temperatura, opady oraz wilgotność właściwa. Rozdziały pracy przedstawiające metodykę i wyniki w pełni objaśniają użyte procedury i otrzymane rezultaty.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Jagoda Hauzner, Krystian Kozioł, Izabela Dębska

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 77 - 89

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.006.20473
Korona Gór Polski jest listą szczytów górskich, która od lat reprezentuje wysoki wskaźnik zainteresowania. Wszystkie objęte nią szczyty są warte zdobycia. Propozycja rozszerzenia tej listy o kilka szczytów nazwana została „Nową Koroną Polskich Gór” przez historyka Krzysztofa Bzowskiego i stała się inspiracją do wykonania badania dokładności chmury punktów LIDAR (Light Detection and Ranging) na terenach nowo zaproponowanych szczytów Korony Gór Polski. Chmura punktów LIDAR o gęstości 4 punktów na metr kwadratowy pozyskana w ramach projektu ISOK jest głównym źródłem danych objętych analizą. Jako drugie źródło danych LiDARowych wykorzystano samodzielnie wykonaną chmurę punktów za pomocą wbudowanego sensora LIDAR w iPhone 13 Pro oraz darmowej aplikacji mobilnej 3dScannerApp w ramach naziemnego skaningu. Takie dane porównano do wyników pomiarów RTK GNSS wykonanych odbiornikiem Leica GS16 i pomiaru mobilnego wykonanego za pomocą smartfonów z systemem Android. Oprócz badania surowej chmury punktów podjęto się wizualizacji terenów objętych analizą, za pomocą wykonanych Numerycznych Modeli Terenu w dwóch programach: ArcGIS Pro oraz QGIS Desktop. Badania potwierdziły znaną dokładność chmury punktów ALS i odkryły, iż wbudowany sensor LIDAR w iPhone 13 Pro reprezentuje zaskakującą dokładność. Możliwość skaningu laserowego za pomocą smartfona wraz z możliwością wykonania pomiaru mobilnego GNSS może zrewolucjonizować pomiary geodezyjne oraz ułatwić pozyskiwanie danych chmurowych.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Natalia Dziuba, Stanisław Szombara

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 91 - 99

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.007.20474
W obliczu dynamicznego rozwoju technologii oraz coraz większej ilości przetwarzanych danych, inteligentne miasta (smart cities) wykorzystują przetwarzanie informacji w czasie rzeczywistym do optymalizacji różnych procesów, w tym nawigacji i zarządzania ruchem drogowym. W tym kontekście dane przestrzenne dotyczące utrudnień drogowych odgrywają kluczową rolę, umożliwiając kierowcom omijanie zatorów oraz bezpieczne i efektywne poruszanie się po mieście. Niniejsze badanie koncentruje się na ocenie jakości i dostępności danych przestrzennych dotyczących utrudnień drogowych, udostępnianych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) w Polsce. W celu analizy tych danych opracowano aplikację webową, która wizualizuje dane na mapie, co pozwala na identyfikację problemów związanych z dokładnością lokalizacji i brakiem kluczowych informacji. Podczas badania stwierdzono, że wiele punktów, które miały reprezentować miejsca utrudnień drogowych, znajdowało się w znacznej odległości od rzeczywistych osi dróg, co wskazuje na błędy w geolokalizacji. Aby poprawić dokładność, zastosowano dodatkowe algorytmy, które automatycznie korygowały położenie punktów, dopasowując je do najbliższych dróg. W przypadkach, gdy brakowało współrzędnych geograficznych, zastosowano metodę geokodowania opartą na danych z OpenStreetMap, umożliwiając przypisanie utrudnień do najbliższych słupków kilometrowych. Analiza wykazała, że dane z GDDKiA są częściowo niekompletne i problematyczne, co ogranicza ich użyteczność w dalszych analizach przestrzennych. Ponadto nieregularna aktualizacja danych w interwałach 10-minutowych oraz niska liczba raportowanych zdarzeń dodatkowo wpływają na ich jakość i przydatność. Ponadto porównanie wyników wizualizacji z mapą informacji drogowej GDDKiA ujawniło istotne rozbieżności w lokalizacji utrudnień, co sugeruje, że źródła danych lub metody ich przetwarzania mogą się różnić. Wyniki sugerują potrzebę poprawy dokładności i kompletności udostępnianych danych przestrzennych, aby mogły skutecznie wspierać analizy i wizualizacje kartograficzne.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Anna M. Barańska, Konrad Eckes

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 101 - 112

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.008.20900
Oprócz powszechnie znanych trwałych relacji prawnych osób lub instytucji do fragmentów powierzchni Ziemi (nieruchomości) – istnieją szeroko stosowane doraźne relacje do przestrzeni realnej, o znacznie zróżnicowanym czasie trwania. Są one funkcją nabytych uprawnień i obowiązują w ściśle określonym czasie. Są powszechne w życiu codziennym i przybierają zróżnicowane formy, których podstawowym atrybutem jest odniesienie do szeroko rozumianego fragmentu przestrzeni geograficznej. Wchodzące zdobycze techniki, jak choćby cyfryzacja płatności, algorytmizacja procedur, identyfikacja dokumentów i osób, ruch autonomiczny i sztuczna inteligencja – stanowią w czasach współczesnych wyzwanie do nadania doraźnym relacjom do przestrzeni sformalizowanego zapisu. Problem formalnego zapisu reguł prawnych obowiązujących w przestrzeni lokalnej zostanie przedstawiony na przykładzie reguł związanych z prawem wjazdu na teren kampusu uniwersyteckiego, wraz z lokalnymi regułami ruchu i parkowania. Przestrzeń jest podzielona na strefy, a następnie na mniejsze jednostki – miejsca do parkowania zgodnie ze strukturą hierarchiczną. Grupy społeczne, które posiadają relacje ze strefami, są również uformowane w zbiory hierarchiczne. Poszczególne grupy mają zróżnicowane prawa do przestrzeni – w odniesieniu hierarchicznym – na poziomie stref. Ustalona hierarchia to pierwszy z rozpatrywanych czynników. Drugim czynnikiem jest zmienność w czasie. Relacje do przestrzeni lokalnej zmieniają się w czasie, najczęściej w formie cyklicznej. Można zatem postawić wniosek, że w tym przypadku prawo jest funkcją czasu. Miejsca do parkowania jako obiekty w zbiorach przestrzennych są zajmowane losowo, a kolejni użytkownicy muszą uruchomić procedurę przeszukiwania pozostałych obiektów należących do zbioru. Ta procedura została zapisana w postaci schematu blokowego oraz grafu. Obiekty usunięte ze zbioru (jako zajęte) mogą losowo powracać, dlatego na potrzeby efektywnego szukania przedstawiono ten proces jako powtarzalny – całościowo lub lokalnie (kaskadowo). Trzecim rozpatrywanym aspektem są różnice w sposobie poruszania się użytkowników sieci dróg lokalnych i na elementarnych polach przestrzeni. Strukturę sieci reprezentują skrzyżowania, które zapisano jako macierze węzłów. W celu zdefiniowania sposobu zachowywania się w przestrzeni lokalnej sporządzono listę reguł, którą poddano standaryzacji. Z praktycznego punktu widzenia, korzystna jest forma zakazu, ponieważ może być powiązana logicznie z listą (zbiorem) konsekwencji. Po takich założeniach sformułowano ogólną postać algorytmu testów behawioralnych. Przedstawiona problematyka pokazuje złożone relacje do przestrzeni oraz jej integrujący charakter w stosunku do reguł prawnych. Takie podejście do prawa pozwala na zarządzanie przestrzenią metodami informatycznymi. Zapis struktury przestrzeni i relacji prawnych powiązanych z czasem – umożliwiają określenie reguł postępowania dla zróżnicowanych grup społeczeństw lokalnych. Odmienność od równości prawa dla wszystkich i stałości w czasie występuje w środowiskach lokalnych i stawia relacje między społecznością, przestrzenią i czasem na wyższy poziom ogólności.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Artur Warchoł, Marek Baścik, Artur Pietrzyk

Geoinformatica Polonica, Vol. 23 (2024), 2024, s. 113 - 120

https://doi.org/10.4467/21995923GP.24.009.20901
Pomiary przy pomocy technologii LiDAR w ostatnich kilkunastu latach stały się bardzo popularne ze względu na wysoką dokładność, szybkość pozyskiwania oraz kompletność przechwytywania przestrzeni. Ze względu na postępującą łatwość obsługi, coraz częściej pomiary te są wykonywane przez mniej wykwalifikowanych pracowników terenowych. Z drugiej strony coraz większa wiedza i „know-how” pojawia się na etapach przetwarzania danych zebranych w terenie. Jeżeli obydwie części tego procesu będą odpowiednio zorganizowane oraz wspomagane przez technologię, można uzyskać satysfakcjonujące efekty na poziomie wzrostu efektywności zarówno prac terenowych, jak i automatycznego przetwarzania danych LiDAR. W niniejszej analizie przedstawiono efekty prac nad aplikacją SITEPLANNER opracowaną przez firmę 3Deling.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Słowa kluczowe: analiza trwałości i opłacalności, energia odnawialna, fotowoltaika, ocena wielokryterialna, GIS, metoda analizy hierarchicznej, zbiornik zaporowy, ruchome dno, struktury denne, zmiana poziomu dna, pierwotna produktywność netto, wskaźniki wegetacji, obszary chronione, wrażliwość, zarządzanie, Togo, metoda georadarowa, badania szeroko-offsetowe, wał przeciwpowodziowy, użytkowanie i pokrycie terenu (LULC), uczenie maszynowe, Landsat-8, wykrywanie zmian, LiDAR, RTK, GNSS, dokładność, GIS, dane w czasie rzeczywistym, utrudnienia drogowe, geoinformacja, GIS, hierarchia elementów przestrzeni, doraźne relacje względem przestrzeni, zmienność reguł w czasie, normalizacja reguł, algorytmizacja procedur, formalizacja zapisu reguł, naziemne skanowanie laserowe, LiDAR, automatyzacja pomiarów, wyrównanie danych TLS, chmura punktów