Konserwatyzm i nowoczesność w edukacji. Dwoistość – otwarcie – pułapki
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEConservatism and Modernity in Education: Duality – Openness – Pitfalls
Data publikacji: 14.09.2023
Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/1 Pedagogika konserwatywna, s. 61 - 81
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.23.004.18233Autorzy
Konserwatyzm i nowoczesność w edukacji. Dwoistość – otwarcie – pułapki
W artykule przedstawione zostały metodologiczne aspekty pozwalające na zbudowanie rusztowania kategorialnego dla projektu „nowoczesna szkoła konserwatywna”. Autorka głębiej przygląda się metodologicznym i semantycznym argumentom pozwalającym zbliżyć do siebie konserwatyzm i nowoczesną dydaktykę. Kluczem otwierającym tę możliwość czyni opisaną przez Lecha Witkowskiego kategorię dwoistości. Zastosowanie tej kategorii pozwoliło na przedefiniowanie versus używanego w opozycji „konserwatyzm versus nowoczesne kształcenie”. Autorka opisuje możliwości otwarcia obu stanowisk – konserwatyzmu i nowoczesności – na siebie. Wejście w dialog, znalezienie pola wspólnego nie wygasza różnic. Te pozostają, a z nich wyprowadzane są siły dośrodkowe i odśrodkowe, powodujące napięcie i drganie całego pola. Kategoria dwoistości, ambiwalencji podkreśla to napięcie i ruch oscylacyjny. Ruch pomiędzy jednym a drugim biegunem naraża całość na pułapki magnetycznego przyciągnięcia przez któryś z biegunów, co może się wyrażać gwałtownym skrętem ku fundamentalnym elementom jednego ze stanowisk. Artykuł kończy przedstawienie pułapek, na które narażona jest nowoczesna szkoła konserwatywna, kryjących się w fundamentalizmie konserwatyzmu oraz dydaktyce krytycznej.
Conservatism and Modernity in Education: Duality – Openness – Pitfalls
The article presents methodological aspects that allow building a categorical scaffolding for the “modern conservative school” project. The author takes a deeper look at the methodological and semantic arguments that make it possible to bring “conservatism” and “modern didactics” closer together. She makes the category of “duality” described by Lech Witkowski the key that opens up these possibilities. The use of the category of “duality” made it possible to redefine versus used in the opposition “conservatism versus modern education.” The author describes the possibilities of opening both positions – conservatism and modernity – towards each other. Entering into dialogue, finding a field of common ground does not extinguish differences. These remain, and from them centripetal and centrifugal forces are derived, causing tension and vibration in the entire field. The category of duality, ambivalence emphasizes this tension and oscillatory movement. The movement between one pole and the other exposes the whole to the pitfalls of magnetic attraction by either pole, which can express itself in a sharp turn toward the fundamental elements of either position. The article concludes with a presentation of the pitfalls to which the “modern conservative school” is exposed, which are hidden in the fundamentalism of conservatism and critical didactics.
Andrukowicz, Wiesław. „Różnojednia, czyli (po)nowoczesna koncepcja dydaktyki komplementarnej Bronisława F. Trentowskiego”. Chowanna (Tom jubileuszowy 2009): 91–110.
Bierdiajew, Mikołaj. Nowe Średniowiecze, tłum. Marian Reutt. Kraków: Wydawnictwo Vis-a-vis Etiuda, 2019.
Buksik, Dariusz. „Wybrane psychologiczne teorie rozwoju moralnego człowieka”. Seminare. Poszukiwania Naukowe 13 (1997): 147–166.
Burke, Edmund. Rozważania o rewolucji we Francji i o debatach pewnych towarzystw londyńskich związanych z tym wydarzeniem, wyrażone w liście, który miał być wysłany do pewnego gentelmana w Paryżu, tłum. Dorota Lachowska. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego Warszawa, 1994.
Chmaj, Ludwik. Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1963.
Chmielewski, Adam. Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
Dubs, Rolf. Lehrerverhalten, Ein Beitrag zur Interaktion von Lehrenden und Lernenden im Unterricht.
Zürich: Verlag des Schweizerischen Kaufmännischen Verbandes, 1995.
Estreicher, Stanisław. „Konserwatyzm”. W: Konserwatyści polscy 1918–1939. Wybór pism, red. Marcin Król, 63–74. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014. Pierwsze wydanie – Kraków: 1928.
Hessen, Sergiusz. Struktura i treść szkoły współczesnej. Warszawa: Wydawnictwo Żak, 1997.
Kiper, Hanna, Mischke, Wolfgang. Einführung in die Allgemeine Didaktik. Weinheim – Basel: Beltz Verlag, 2004.
Kirk, Russell. Konserwatywny umysł. Od Burke’a do Eliota, tłum. Agnieszka Wincewicz-Price, Jonathan Price. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2017.
Klafki, Wolfgang. Neue Studien zur Bildungstheorie und Didaktik. Zeitgemäβe Allgemeinbildung und kritisch-konstruktive Didaktik, 3 Auflage. Weinheim – Basel: Belz Verlag, 1991.
Klus-Stańska, Dorota. Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, 2010.
Klus-Stańska, Dorota. „Oderwanie dydaktyki od pedagogiki ogólnej jako źródło jej kryzysu i znieruchomienia”. W: Pedagogika ogólna. Dyskursy o statusie naukowym i dydaktycznym, red. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 139–158. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2011. Klus-Stańska, Dorota. Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Kostkiewicz, Janina. „Edukacja, która ocala i tworzy: pozostał już tylko awangardowy konserwatyzm?”. Polska Myśl Pedagogiczna 8 (2022): 61–78. https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.004.16057.
Krause, Amadeusz. Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2010.
Król, Marcin. „Polska myśl konserwatywna 1918–1939”. W: Konserwatyści polscy 1918–1939. Wybór pism, red. Marcin Król, 7–31. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.
Kwieciński, Zbigniew. „Mimikra czy sternik? Dramat pedagogiki w sytuacji przesilenia formacyjnego”. W: Tropy – ślady – próby. Studia i szkice z pedagogiki pogranicza, red. Zbigniew Kwieciński, 37–65. Poznań – Olsztyn: Wydawnictwo Edytor, 2000.
Martial, Ingbert von. Einführung in didaktische Modelle. Hohengehren: Schneider Verlag, 1996. Okoń, Wincenty. Dziesięć szkół alternatywnych. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1997.
Petersen, Peter. Der kleine Jena-Plan. Braunschweig: Georg Westermann Verlag, 1963.
Piaget, Jean. Rozwój ocen moralnych dziecka, tłum. Tamara Kołakowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
Plater, Konstanty Broel, „W sprawie konserwatyzmu w Polsce”. W: Konserwatyści polscy 1918–1939. Wybór pism, red. Marcin Król, 35–52. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014. Pierwsze wydanie – Warszawa: nakładem własnym. Tłocznia Wł. Łazarskiego, 1922.
Reich, Kersten. Konstruktivistische Didaktik. Lehr- und Studienbuch mit Methodenpool. Weinheim – Basel: Belz Verlag, 2006.
Reinmann-Rothmeier, Gabi, Mandl, Heinz. “Unterrichten und Lernumgebungen gestalten”. W: Pädagogische Psychologie, red. Andreas Krapp, Bernd Weidenmann. Weinheim: Belz Verlag, 2001.
Sajdak, Anna. Paradygmaty kształcenia studentów i wspierania rozwoju nauczycieli akademickich. Teoretyczne podstawy dydaktyki akademickiej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2013.
Sajdak-Burska, Anna. „Nowoczesna szkoła konserwatywna. Otwarcie perspektywy”. Polska Myśl Pedagogiczna 8 (2022): 19–37.
Sośnicki, Kazimierz. Dydaktyka ogólna. Wrocław: Ossolineum, 1959.
Sośnicki, Kazimierz. Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1967.
Szymański, Mirosław S. Niemiecka pedagogika reformy 1890–1933. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992.
Śliwerski, Bogusław. „Socjohistoryczne podejście do analiz uspołecznienia polskiej edukacji w duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej w latach 1980–2021”. Polska Myśl Pedagogiczna 8 (2022): 79–102. https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.005.16058.
Śliwerski, Bogusław. „Wprowadzenie do serii Pedagogika w Nauce i Praktyce”. W: Dydaktyka. Podręcznik akademicki. Czesław Kupisiewicz. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012.
Terlikowski, Tomasz P. Czy konserwatyzm ma przyszłość? Koniec Europy, jaką znamy. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2023.
Wild, Elke, Gerber, Judith. Einführung in die Pädagogische Psychologie. Farmington Hills: Verlag Barbara Budrich, 2006.
Witkowski, Lech. „Ambiwalencja w kulturze jako wyzwania dla pedagogiki ogólnej”. W: Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze, red. Andrzej Bogaj, 55–72. Warszawa – Kielce: Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2001.
Witkowski, Lech. Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice. Tom 3. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, 2007.
Witkowski, Lech. Przełom dwoistości w pedagogice. Historia, teoria, krytyka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2013.
Witkowski, Lech. Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji Erika H. Eriksona. Toruń: Wydawnictwo WIT-GRAF, 2000.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/1 Pedagogika konserwatywna, s. 61 - 81
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Konserwatyzm i nowoczesność w edukacji. Dwoistość – otwarcie – pułapki
Conservatism and Modernity in Education: Duality – Openness – Pitfalls
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 14.09.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
AngielskiLiczba wyświetleń: 625
Liczba pobrań: 355
Sugerowane cytowania: Chicago