FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Filozofia praktyczna w dorobku Sebastiana Petrycego  jako jeden z filarów renesansowej koncepcji pedagogiczno-filozoficznej

Data publikacji: 14.11.2022

Polska Myśl Pedagogiczna, VIII (2022), Numer 8, s. 315 - 330

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.016.16069

Autorzy

Agnieszka Michalkiewicz-Gorol
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała
https://orcid.org/0000-0002-8297-038X Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Filozofia praktyczna w dorobku Sebastiana Petrycego  jako jeden z filarów renesansowej koncepcji pedagogiczno-filozoficznej

Abstrakt

Szkic stanowi próbę przywołania dorobku Sebastiana Petrycego z Pilzna – polskiego renesansowego lekarza, poety, filozofa, a przede wszystkim tłumacza tekstów Arystotelesa na język polski i twórcy terminologii filozoficznej w języku ojczystym, w obszarze rozstrzygnięć z zakresu filozofii praktycznej, która w autonomicznej koncepcji pedagogiczno-filozoficznej, stworzonej jakby na marginesie pracy translatorskiej nad tekstami Stagiryty, ma stanowić oś reformy państwa na wielu płaszczyznach. Sebastian Petrycy skupił się na filozofii praktycznej, która miała szansę stać się wiedzą dostępną dla każdego odbiorcy Przydatków. Aretologiczny punkt widzenia wydaje się stanowić dla Sebastiana Petrycego najistotniejszą optykę zarówno filozoficzną, jak i pedagogiczną. Postrzega on etykę jako naukę o przygotowaniu do dobrego życia. Etyka ma uczyć dobrego postępowania, powstrzymywania woli od złego i wzmacniania jej dobrymi obyczajami. Wart podkreślenia jest fakt, że według autora Przydatków w pojęcie arete wpisany jest aspekt demokratyzacji życia społecznego. Każdy, jak przekonuje Sebastian Petrycy z Pilzna, dzięki dążeniu do życia w cnocie, może zasłużyć na miano człowieka szlachetnego.

 

Practical Philosophy in Sebastian Petrycy’s Output as One of the Pillars in the Renaissance Pedagogical-Philosophical Concept

This outline is an attempt to remember the work of Sebastian Petrycy of Pilsen – Polish Renaissance medical doctor, poet, philosopher and, first of all, a translator of Aristotle’s works to Polish, and the creator of native philosophical terminology within the field of practical philosophy, which in its autonomous pedagogical-philosophical concept, created while working on Stagirite’s works translation, constitutes an axis of the country’s reform on multiple fields. Sebastian Petrycy focussed on practical philosophy, which might have become available to every reader of Przydatki. The Arethological point of view seems to be the essential philosophical and pedagogical perspective for Sebastian Petrycy. Ethics is perceived as a science preparing for good life. Ethics is expected to teach good behaviour, abstaining from evil and supporting will with good manners. It’s worth highlighting the fact that the author of Przydatki believes the concept of arete houses the aspect of a social life’s democratization. Everybody, as Sebastian Petrycy of Pilsen claims, may earn the name of a noble man if they live virtuous lives.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Arystoteles. „Polityka”. W: Stanisław Kot, Źródła do historji wychowania, t. I. Kraków: Nakład Gebethnera i Wolfa, 1929.
Bartska, Justyna. „Polska filozofia wychowania w dobie Odrodzenia na przykładzie myśli pedagogicznej Sebastiana Petrycego. Badania Wiktora Wąsika”. W: Tradycja i współczesność filozofii wychowania, t. II, red. Sławomir Sztobryn, Małgorzata Miksza, 37–50. Kraków: Impuls, 2008.
Barycz, Henryk. Historia nauki polskiej, t. II, wstęp i oprac. Bogdan Suchodolski, Zakład Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.
Danysz, Antoni. „Pedagogika Arystotelesa”. Eos 10 (1) (1904): 42–56.
Grondin, Jean. Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, tłum. Leszek Łysień. Kraków:  ydawnictwo WAM, 2007.
Kot, Stanisław. Źródła do historji wychowania, t. I. Kraków: Nakład Gebethnera i Wolfa, 1929.
Michalkiewicz-Gorol, Agnieszka. Aksjologiczny wymiar paidei w rozważaniach Sebastiana Petrycego z Pilzna. Kraków: Impuls, 2000.
Milerski, Bogusław. Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT, 2011.
Petrycy, Sebastian. Ekonomiki Arystotelesowej, to jest rządu domowego z dokładem księgi dwoje. Kraków: Drukarnia Macieja Jędrzejowczyka, 1618.
Petrycy, Sebastian. Pisma wybrane, t. I, Przydatki do Etyki Arystotelesowej. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956.
Petrycy, Sebastian. Pisma wybrane, t. II, Przydatki do Ekonomiki i Polityki Arystotelesowej. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956.
Pomianowska, Małgorzata, Stańczyk, Małgorzata. O szkole od nowa. Rozmowy o edukacji. Warszawa: Wolters Kluwer, 2017.
Rubczyński, Witold. „O filozoficznych poglądach Sebastiana Petrycego z Pilzna”. Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny 52 (1908): 19–38.
Rubczyński, Witold. „Sprawozdania. Wiktor Wąsik”. Ruch Filozoficzny 9 (1925): 85–107.
Słownik łacińsko-polski, red. nauk. Jozef Korpanty, t. I. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2001.
Szpilczyński, Stanisław. Doktor Sebastian Petrycy z Pilzna (1554–1626). Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1961.
Śleziński, Krzysztof. „Sebastiana Petrycego filozofia wychowania”. Cieszyński Almanach Pedagogiczny. Tradycja i współczesność w myśli pedagogicznej 1 (2012): 135–153.
Wąsik, Wiktor. Arystoteles ze Stagiry, Organon. Pierwszy traktat. Kategorie. Warszawa: Skład Główny w Księgarni E. Wende i S-ka, 1912.
Wąsik, Wiktor. Historia filozofii polskiej, t. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1958.
Wąsik, Wiktor. „Poglądy Sebastjana Petrycego z Pilzna na zasadnicze problemy teoretyczno-poznawcze i metafizyczne”. Przegląd Humanistyczny 4 (1925): 164–185.
Wąsik, Wiktor. Sebastjan Petrycy z Pilzna i epoka. Ze studiów nad dziejami filozofii w Polsce i recepcją Arystotelesa, t. 1. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego, 1923.

Informacje

Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, VIII (2022), Numer 8, s. 315 - 330

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Filozofia praktyczna w dorobku Sebastiana Petrycego  jako jeden z filarów renesansowej koncepcji pedagogiczno-filozoficznej

Angielski:

Practical Philosophy in Sebastian Petrycy’s Output as One of the Pillars in the Renaissance Pedagogical-Philosophical Concept

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-8297-038X

Agnieszka Michalkiewicz-Gorol
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała
https://orcid.org/0000-0002-8297-038X Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

Publikacja: 14.11.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Agnieszka Michalkiewicz-Gorol (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski