Antropologiczne, epistemologiczne i aksjologiczne założenia pedagogiki nurtu personalistycznego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 11.2024
Polska Myśl Pedagogiczna, X (2024), Numer 10, s. 381 - 401
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.24.021.19975Autorzy
Antropologiczne, epistemologiczne i aksjologiczne założenia pedagogiki nurtu personalistycznego
Refleksja pedagogiczna przez całe wieki była i nadal jest (implicite lub explicite) pochodną poglądów filozoficznych. Każda epoka wypracowywała specyficzne dla swojego czasu ujęcie istoty wychowania, będące „pochodną” ogólnego ducha filozofii danego czasu. Także personalizm odcisnął niejako swoje piętno na wychowaniu. Podstawowym wyznacznikiem personalizmu jest twierdzenie, że człowiek jest najpierw osobą, zanim przypisze się mu określone cechy bądź właściwości. Cechy charakterystyczne dla pedagogiki uprawianej w nurcie personalistycznym to zatem przede wszystkim promowanie świata osobowego oraz uzdalnianie podmiotu do procesu personalizowania świata.
Dla potrzeb niniejszego opracowania został zaadaptowany trójpodział filozofii wychowania, obejmujący antropologię, epistemologię i aksjologię wychowania. Intencją autora było przedstawienie antropologicznych, epistemologicznych i aksjologicznych założeń w pedagogice nurtu personalistycznego. W świetle wyników badań uprawnione wydaje się twierdzenie, że wychowanie personalistyczne bazuje na antropologii przedstawiającej człowieka jako osobę, epistemologii opartej na realizmie poznawczym oraz aksjologii dowartościowującej godność osobową i wszelkie wartości osobowe, takie jak prawda, dobro, piękno, życie, wolność, miłość.
Adamski, Franciszek. „Wprowadzenie: personalizm – filozoficzny nurt myślenia o człowieku i wychowaniu”. W: Wychowanie personalistyczne, red. Franciszek Adamski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2005: 9–19.
Bartnik, Czesław. „Ku definicji osoby”. Teologia w Polsce 1 (1) (2007): 5–10.
Bartnik, Czesław. Osoba i personalizm. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Bartnik, Czesław. Personalizm. Lublin: Wydawnictwo KUL, 1995.
Bartnik, Czesław. Szkice do systemu personalizmu. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2006.
Chesterton, Gilbert Keith. Św. Tomasz z Akwinu, tłum. Aleksander Chodecki. Katowice: Księgarnia Św. Jacka, 1949.
Chmaj, Ludwik. Prądy i kierunki w pedagogice XX w. Warszawa: PZWS, 1962.
Chrost, Sławomir. Antropologia pedagogiczna w perspektywie personalizmu teistycznego. Warszawa: Difin, 2020.
Chrost, Sławomir. Homo capax Dei jako ideał wychowania. Kraków: Impuls, 2013.
Chrost, Sławomir. Podstawy pedagogii osoby. Warszawa: Difin, 2022.
Chudy, Wojciech. „Być a stawać się osobą”. Zeszyty Karmelitańskie 4 (2004): 30–36.
Chudy, Wojciech. „Istota pedagogiki personalistycznej”. Ethos 3 (2006): 52–74.
Chudy, Wojciech. Kłamstwo jako metoda. Esej o społeczeństwie i kłamstwie, t. 2. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2007.
Chudy, Wojciech. „Prawda człowieka i prawda o człowieku”. W: Człowiek – wartości – sens, red. Kazimierz Popielski, 129–148. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1996.
Gutek, Gerald L. Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji. Gdańsk: GWP, 2003.
Herbut, Józef. „Osoba”. W: Leksykon Filozofii Klasycznej, red. Józef. Herbut, 417–418. Lublin: TN KUL, 1997.
Jedynak, Stanisław, Kojkoł, Jerzy. Encyklopedia Filozofii Wychowania. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza BRANTA, 2009.
Kiereś, Barbara. „Personalizacja człowieka – od osoby do osobowości”. W: Personalizmus v procese humanizacie ľudskej spoločnosti, red. Petr Dancak, 206–217. Prešov: Prešovska univerzita v Prešove, Greckokatolicka teologicka fakulta, 2014.
Kiereś, Henryk. „Fides et ratio a modernizm i postmodernizm”. W: Rozum otwarty na wiarę, red. Andrzej Maryniarczyk, Arkadiusz Gudaniec, 185–196. Lublin: PTTzA, 2000.
Kostkiewicz, Janina. Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918–1939. Kraków: Wydawnictwo Impuls, 2013.
Kotłowski, Karol. Filozofia wartości a zadania pedagogiki. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 1968.
Kowalski, Mirosław. „Status nauki wychodzącej z subiektywności i intencjonalności – refleksje (fenomenologie jako teoretyczna ariergarda podmiotu a problem naukowości analiz)”. Rocznik Lubuski 44 (2018): 51–68.
Magda-Adamowicz, Marzenna. „Epistemologiczny kontekst pedagogiki i jej tożsamość”. Rocznik Lubuski 38 (2012): 73–88.
Mari, Giuseppe. Educare la persona. Brescia: Editrice La Scuola, 2013.
Mari, Giuseppe. „La aportacion del concepto de persona a la educacion intercultural”. Revista Espanola de Pedagogia 72 (2014): 299–313.
Mariański, Janusz. Godność ludzka – wartość ocalona? Studium socjopedagogiczne. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy, 2017.
Mariański, Janusz. Godność ludzka w narracji społecznej. Studium socjopedagogiczne. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2021.
Mrzygłod, Piotr. „Metafizyczny realizm źródłem prawdy o rzeczywistości. Uwagi w świetle metafizyki „zdroworozsądkowej”. Wrocławski Przegląd Teologiczny 20 (2) (2012): 147–168.
Nanni, Carlo. Una via filosofica all’educazione e alla formazione. Roma: LAS, 2019.
Nowak, Marian. „Filozofia człowieka podstawą filozofii wychowania”. W: Wychowanie personalistyczne, red. Franciszek Adamski, 133–153. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2005.
Nowak, Marian. „Pedagogika personalistyczna”. W: Pedagogika, red. Zbigniew Kwieciński, Bogusław Śliwerski. Warszawa: PWN, 2006: 232–247.
Olbrycht, Katarzyna. Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.
Ostrowska, Urszula. „Aksjologia pedagogiczna – subdyscyplina naukowa pedagogiki (In statu nascendi)”. Roczniki Pedagogiczne 2 (2017): 11–30.
Palka, Stanisław. Pedagogika w stanie tworzenia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999.
Possenti, Vittorio. „Considerazioni su personalismo e Cristianesimo in Emmanuel Mounier”. Rivista di Filosofia Neo-Scolastica 2 (2006): 263–277.
Possenti, Vittorio. „Wychowanie osoby”. Paedagogia Christiana 1 (2022): 25–48.
Rembierz, Marek. „Realizm metafizyczny jako inspiracja myśli pedagogicznej. O refleksji antropologiczno-pedagogicznej Stefana Swieżawskiego i jej znaczeniu dla teorii wychowania oraz analiz metapedagogicznych”. Polska Myśl Pedagogiczna 2 (2016): 135–174.
Schulz, Roman. „Pedagogika ogólna w Polsce. Status, dokonania, stan aktualny, zadania rozwojowe”. Rocznik Pedagogiczny 18 (1995): 25–37.
Stein, Edyta. Budowa osoby ludzkiej. Wykład z antropologii filozoficznej, tłum. Grzegorz Sowiński. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2015.
Antropologiczne, epistemologiczne i aksjologiczne założenia pedagogiki nurtu personalistycznego Swieżawski, Stefan. „Przemówienie podczas promocji na doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego” (28 IV 1989). W: Dobro i tajemnica. Stefan Swieżawski. Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1995.
Sztaba, Mariusz. „W trosce o wiedzę pedagogiczną/wiedzę w pedagogice wolną od iluzji”. Roczniki Pedagogiczne 3 (2012): 5–27.
Szostek, Andrzej. Wokół godności, prawdy, miłości. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1989.
Śliwerski, Bogusław. Pedagogika ogólna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012.
Wołoszyn, Stefan. „Filozofia wychowania i metodologia nauk pedagogicznych”. W: Rozwój pedagogiki w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, red. Bogdan Suchodolski, 160–178. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965.
Xodo, Carla. „Per una pedagogia della persona”. W: Persona e educazione. XLIV Convegno di Scole, Brescia: Editrice La Scuola, 2006: 55–88.
Żuk, Grzegorz. Edukacja aksjologiczna. Zarys problematyki. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, X (2024), Numer 10, s. 381 - 401
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
Publikacja: 11.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Informacje o autorze:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 157
Liczba pobrań: 32