Pielgrzym i panteista. Henryk Sienkiewicz w Atenach
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEPielgrzym i panteista. Henryk Sienkiewicz w Atenach
Data publikacji: 2023
Wielogłos, 2023, Numer 3 (57) 2023, s. 43-66
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.23.019.18555Autorzy
Pielgrzym i panteista. Henryk Sienkiewicz w Atenach
Artykuł jest analizą epistolografii Henryka Sienkiewicza powstałą w trakcie jego pobytu w Grecji (w 1886 roku). Podstawową kategorią interpretacyjną jest figura pielgrzyma, która wykorzystana zostaje w dwóch modalnościach: (1) jako scalający i porządkujący projekt autobiograficzny i (2) jako opis konkretnej wędrówki do miejsca świętego (tu: Akropolu). W pierwszym wypadku podróż do Grecji będzie próbą powrotu do siebie samego z okresu studiów filologicznych; w drugim – odprawieniem prywatnego rytuału na ruinach świątyń. Drugi aspekt zostanie poddany wnikliwej analizie pod kątem: (a) wrażeń, (b) wyobrażeń i (c) wyjaśnień, które uruchamia pobyt na Akropolu. W wyniku dociekań stwierdzona zostaje u Sienkiewicza postawa estetycznego panteizmu, która uzyskuje zabarwienie stoickie. W konkluzjach wskazana zostaje różnica między tym stanowiskiem a doświadczeniem ściśle religijnym, które podlega tu wyraźnemu wyparciu.
Adamek-Świechowska A., „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza. Od intencji do tekstu, Kraków: Collegium Columbinum 2018.
Bauman Z., Ponowowczesne wzory osobowe, „Studia Socjologiczne” 1993, nr 2.
Błaszczyk L.T., Filologia klasyczna na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1816–1915, cz. 2: 1862–1915, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2003.
Chmielowski P., Geneza fantazji. Szkic psychologiczny, Warszawa: Wydanie Redakcji „Niwy” 1873.
Detienne M., L’invention de la mythologie, Paris: Gallimard 1981.
Dontas G., The Acropolis and Its Museum, Athens: Clio Editions 1994.
Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych, t. 1: Od epoki kamiennej do misteriów eleuzyjskich, przeł. S. Tokarski, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax” 2007.
Farnell L.R., The Cults of the Greek States, vol. 1, Oxford: The University of Oxford Press 1896.
Gołaszewska M., Świadomość piękna. Problematyka genezy, funkcji, struktury i wartości w estetyce, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1970.
Heidegger M., Bycie i czas, przeł. B. Baran, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1994.
Herbert Z., Wiersze zebrane, oprac. R. Krynicki, Kraków: Wydawnictwo a5 2008.
Kolendo J., Historia starożytna na Uniwersytecie Warszawskim do roku 1915 [w:] Antyk w Uniwersytecie Warszawskim. Nauka i nauczanie w okresie od powstania uczelni do 1915 roku, red. J. Kolendo, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1993.
Koziołek R., Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2009.
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa: Fundacja „Aletheia” 1995.
MacCannell D., Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, przeł. E. Klekot, A. Wieczorkiewicz, Warszawa: Muza 2002.
Marion J.L., The Idol and Distance. Five Studies, transl. T.A. Carlson, New York: Fordham University Press 2001.
Mączak A., Peregrynacje, wojaże, turystyka, Warszawa: Książka i Wiedza 2001.
Mierzyński A., Przyczynki do mytologii porównawczej, Warszawa: Drukarnia Gazety Polskiej 1867.
Naręcki K., Logos we wczesnej myśli greckiej, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1999.
Otto R., Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych, przeł. B. Kupis, Warszawa: Fundacja „Atetheia” 1999.
Otto W.F., The Homeric Gods. The Spiritual Significance of Greek Religion, transl. M. Hadas, Boston: Beacon Press 1964.
Plebański J.K., O pedagogicznym znaczeniu nauk klasycznych, Warszawa: Nakładem Redakcji „Kroniki Rodzinnej” 1876.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 3: Systemy epoki hellenistycznej, przeł. E.I. Zieliński, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1999.
Sienkiewicz H., Listy, t. 1, cz. 1, wstęp i biogramy adresatów J. Krzyżanowski, oprac. M. Bokszczanin, Warszawa: PIW 1977.
Sienkiewicz H., Listy, t. 2, cz. 1, oprac., wstęp i przypisy M. Bokszczanin, Warszawa: PIW 1996.
Sienkiewicz H., Listy, t. 3, oprac., wstęp i przypisy M. Bokszczanin, Warszawa: PIW 2007.
Sienkiewicz H., Listy, t. 5, cz. 1–2, oprac., wstęp i przypisy M. Bokszczanin, Warszawa: PIW 2009.
Sienkiewicz H., Wycieczka do Aten, „Niwa” 1889, nr 1–5, przedruk [w:] idem, Dzieła, red. J. Krzyżanowski, t. 44, Warszawa: PIW 1950.
Simmel G., Filozofia kultury. Wybór esejów, przeł. W. Kunicki, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2007.
Simmel G., Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa: Oficyna Naukowa 2006.
Słowacki J., Dzieła, t. 10, red. J. Krzyżanowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1949.
Struve H., Synteza dwóch światów. Szkic filozoficzny, Warszawa: Gebethner i Wolff 1876.
Sztachelska J., Z wycieczki na Wschód. O innej Europie oraz gatunkowej płynności listu w korespondencjach podróżniczych Henryka Sienkiewicza, „Napis” 2017, t. XXIII.
Taine H., Filozofia sztuki, przeł. A. Sygietyński, Warszawa: Nakład i Druk S. Lewentala 1896.
Turner F.M., The Greek Heritage in Victorian Britain, London: Yale University Press 1981.
Turner V., Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie, przeł. W. Usakiewicz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005.
Vernant J.P., Mit i religia w Grecji starożytnej, przeł. K. Środa, Warszawa: Fundacja „Aletheia” 1998.
Woleński J., Sienkiewicz i pozytywizm [w:] Sienkiewicz polityczny. Sienkiewicz ideologiczny, red. M. Gloger, R. Koziołek, Warszawa: DIG 2016.
Zalewski C., Pozytywizm wobec zjawiska mitu, Beau Bassin: Globe Edit 2019.
Informacje: Wielogłos, 2023, Numer 3 (57) 2023, s. 43-66
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Pielgrzym i panteista. Henryk Sienkiewicz w Atenach
A Pilgrim and a Pantheist. Henryk Sienkiewicz in Athens
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 864
Liczba pobrań: 275