TY - JOUR
TI - Pielgrzym i panteista. Henryk Sienkiewicz w Atenach
AU - Zalewski, Cezary
TI - Pielgrzym i panteista. Henryk Sienkiewicz w Atenach
AB - 
	Artykuł jest analizą epistolografii Henryka Sienkiewicza powstałą w trakcie jego pobytu w Grecji (w 1886 roku). Podstawową kategorią interpretacyjną jest figura pielgrzyma, która wykorzystana zostaje w dwóch modalnościach: (1) jako scalający i porządkujący projekt autobiograficzny i (2) jako opis konkretnej wędrówki do miejsca świętego (tu: Akropolu). W pierwszym wypadku podróż do Grecji będzie próbą powrotu do siebie samego z okresu studiów filologicznych; w drugim – odprawieniem prywatnego rytuału na ruinach świątyń. Drugi aspekt zostanie poddany wnikliwej analizie pod kątem: (a) wrażeń, (b) wyobrażeń i (c) wyjaśnień, które uruchamia pobyt na Akropolu. W wyniku dociekań stwierdzona zostaje u Sienkiewicza postawa estetycznego panteizmu, która uzyskuje zabarwienie stoickie. W konkluzjach wskazana zostaje różnica między tym stanowiskiem a doświadczeniem ściśle religijnym, które podlega tu wyraźnemu wyparciu.

	A Pilgrim and a Pantheist. Henryk Sienkiewicz in Athens

	The article is an analysis of Henryk Sienkiewicz’s epistolography written during his stay in Greece (in 1886). The basic interpretive category is the figure of the pilgrim, which is used in two modalities: (1) as a unifying and organizing autobiographical project and (2) as a description of a specific journey to a sacred place (here: the Acropolis). In the first case, the trip to Greece will be an attempt to return to the self from the period of philological studies; in the second one – to perform a private ritual on the ruins of ancient temples. The second aspect will be analysed in depth in terms of: (a) impressions, (b) imaginings and (c) explanations that are triggered by a stay on the Acropolis. As a result of the inquiry, the presence of an attitude of aesthetic pantheism, which acquires a Stoic tinge, is established in Sienkiewicz. In the conclusion, the difference between this stance and a strictly religious experience is indicated, which is subject here to a clear suppression.
VL - 2023
IS - Numer 3 (57) 2023
PY - 2023
SN - 1897-1962
C1 - 2084-395X
SP - 43
EP - 66
DO - 10.4467/2084395XWI.23.019.18555
UR - https://ejournals.eu/czasopismo/wieloglos/artykul/pielgrzym-i-panteista-henryk-sienkiewicz-w-atenach
KW - Henryk Sienkiewicz
KW - mitologia
KW - starożytna Grecja
KW - terytorium ruin; Henryk Sienkiewicz
KW - mythology
KW - ancient Greece
KW - territory of ruins