Stanisław Bednarski SJ i prof. Stanisław Kot: uczeń i mistrz
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEStanisław Bednarski SJ i prof. Stanisław Kot: uczeń i mistrz
Data publikacji: 12.12.2018
Studia Historiae Scientiarum, 2018, 17 (2018), s. 119 - 149
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.18.006.9326Autorzy
Stanisław Bednarski SJ i prof. Stanisław Kot: uczeń i mistrz
W 1922 r. jezuita ks. Stanisław Bednarski (1896–1942) zapisał się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego i rozpoczął studia na kierunku nauki humanistyczne, specjalność historia nowożytna, historia kultury i historia sztuki.
Jednym z jego profesorów był Stanisław Kot. Jezuita uczęszczał także na prowadzone przez niego seminarium z historii kultury. Zapewne wówczas między uczniem i profesorem zawiązały się więzy przyjaźni, które trwały aż do wybuchu II wojny światowej. Profesor znalazł w jezuicie nie tylko bratnią duszę, ale także odkrył w nim zadatki na wybitnego znawcę polskiej kultury i szkolnictwa jezuickiego. Stąd wspierał jego prace naukowe oraz torował mu drogę do gremiów naukowych.
W 1926 r. ks. S. Bednarski otrzymał absolutorium w Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykonywał różne prace w zakonie, publikował prace naukowe na łamach czasopism naukowych oraz jednocześnie prowadził rozległą kwerendę nad szkolnictwem jezuickim w Polsce, której beneficjentem był również prof. S. Kot.
Rezultaty badań naukowych, prowadzonych w archiwach krajowych i zagranicznych, ks. Bednarski przedstawił w pracy doktorskiej Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce. Studium z dziejów kultury i szkolnictwa polskiego (Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1933), która przyniosła mu nagrodę im. Barczewskiego za najlepsze dzieło historyczne w 1933 r.
Jezuita okazał się lojalnym przyjacielem prof. S. Kota. Odważnie zaangażował się w obronę jego Katedry Historii w Uniwersytecie Jagiellońskim. Wybuch II wojny światowej przerwał naukowe i przyjacielskie kontakty mistrza i ucznia.
Jezuita zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym w Dachau k. Monachium. Nie zdążył zrealizować swoich planów naukowych. Jego przedwczesna śmierć stanowi bolesną stratę dla kultury narodowej.
Stanisław Bednarski SJ and prof. Stanisław Kot: pupil and master
On September 15th 1922, a young Jesuit, Father S. Bednarski, enrolled at the Jagiellonian University, Department of Philosophy, Faculty of Humanities, with specialization in modern history, history of culture and history of art. One of his college professors was a well-known historian, Prof. Stanisław Kot.
The Jesuit and Prof. S. Kot shared historical interests and ties of friendship. Prof. S. Kot became the mentor and professor adviser of the Jesuit’s doctoral dissertation, Collapse and rebirth of Jesuit schools in Poland (Kraków, 1933), which on June 15th1934 was awarded a prize by the PAU General Assembly and was considered the best historical work in 1933.
During his research in archives and libraries in Poland and abroad, the Jesuit had in mind not only his own plans but also his mentor’s interests. The student was loyal to his mentor, who was associated with the anti-Piłsudski faction and politically engaged in activities of the Polish Peasant Party. For this reason, Prof. S. Kot did not enjoy the trust of the state authorities. In 1933, as a result of Jędrzejewicz reform, the Chair of Cultural History headed by him was abolished. Fr. S. Bednarski bravely stood in its defence.
The friendship of the mentor and student’s ended in World War II. Prof. S. Kot survived the War and emigrated, where he remained active in politics, while his student died on July 16, 1942 in the German Nazi concentration camp in Dachau near Munich.
ŹRÓDŁA RĘKOPIŚMIENNE
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Korespondencja Sekretarza Generalnego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. PAU KSG nr 461/1934.
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Korespondencja Sekretarza Generalnego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. PAU KSG nr 892/1934.
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Korespondencja Sekretarza Generalnego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. PAU KSG nr 1433/1934.
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Korespondencja Sekretarza Generalnego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. PAU KSG nr 251/1935.
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Korespondencja Sekretarza Generalnego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. PAU KSG nr 382/1938.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 1147-III: Bednarski Stanisław TJ. Korespondencja.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 1147-XVI: Bednarski Stanisław TJ. Osobiste. Wywód genealogiczny, świadectwa szkolne, paszport, jurysdykcja, promocja itd.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 1147-XVII: Bednarski Stanisław TJ. Działalność w Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1934–1939.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 1147-XVIII: Bednarski Stanisław TJ. Życie naukowe i zjazdy z lat 1928–1937.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 1147-XIX: Bednarski Stanisław TJ. Działalność w różnych instytucjach w latach 1926–1939.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 1147-XX: Bednarski Stanisław TJ. Sprawy Wydawnictwa z lat 1935–1939.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 2434: Kwestionariusz osobisty członków Prowincji Galicyjskiej i Małopolskiej Towarzystwa Jezusowego.
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (ATJKr.). Rkp 3172: Poplatek Jan SJ. Bednarskiego szkic życia i bibliografia jego prac (niepełna).
ŹRÓDŁA PUBLIKOWANE
Bednarski, Stanisław 1933a: O przyszłość badań nad historią kultury w Polsce. Z powodu likwidacji katedry prof. Kota. Głos Narodu nr 282, 19 X 1933, s. 2.
Bednarski, Stanisław 1933b/2003: Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce. Studium z dziejów kultury i szkolnictwa polskiego. Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów. Reprint –Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003.
Bednarski, Stanisław [1939]: Stanisław Warszewicki. Studium z dziejów Kościoła w Polsce XVI w. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Domagała, Jan 1957: Ci, którzy przeszli przez Dachau (Duchowni w Dachau). Warszawa: PAX.
Kozłowiecki, Adam 2008: Ucisk i strapienie. Kraków: Wydawnictwo WAM. Urbańczyk Stanisław 1969: Uniwersytet za kolczastym drutem (Sachsenhausen–Dachau). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Warszawski, P. Joseph S.J. (ed.) 1966: Unicus universae Societatis Iesu vocationum Liber autobiographicus Poloniae provinciae proprius (1574–1580), cura P. Josephi Warszawski S.J. editus. Romae: Tip. Edit. M. Pisani.
OPRACOWANIA
Barycz, Henryk 1946a: Ks. Stanisław Bednarski (1896–1942). Kwartalnik Historyczny 53 (1939–1946), ss. 421–425.
Barycz, Henryk 1946b: Wspomnienie o ks. Stanisławie Bednarskim. Pamiętnik Literacki 36, ss. 9–20.
Cieślak, Stanisław 2009a: „Biblioteka Historii Kościoła” Wydawnictwa WAM. [W:] Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. VIII, red. Jan Walkusz. Lublin: Wydawnictwo KUL, ss. 301–304.
Cieślak, Stanisław 2009b: Działalność księdza Stanisława Bednarskiego SI jako dyrektora Wydawnictwa Apostolstwa Modlitwy w latach 1937–1940. [W:] Kraków-Lwów: książki – czasopisma – biblioteki, red. Halina Kosętka, Barbara Góra, Ewa Wójcik, t. IX/1. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, ss. 165–176.
Cieślak, Stanisław 2009c: Oblicza cierpienia i miłości. Słudzy Boży jezuici – męczennicy z II wojny światowej. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Cieślak, Stanisław 2012: Znawca szkolnictwa i kultury jezuickiej – ks. Stanisław Bednarski SJ (1896–1942). [W:] Społeczeństwo, kultura, wychowanie w poglądach polskich jezuitów w okresie II Rzeczypospolitej, red. S. Cieślak SJ, B. Topij-Stempińska, Wydawnictwo WAM – Akademia Ignatianum w Krakowie, Kraków 2012, ss. 241–268.
Cieślak, Stanisław 2013: Działalność społeczno-kulturalna jezuitów galicyjskich w stowarzyszeniach katolickich 1856–1914. Kraków: Wydawnictwo WAM – Akademia Ignatianum.
Cieślak, Stanisław 2017: Ks. Stanisław Bednarski SJ (1896–1942) i środowisko krakowskich historyków. [W:] Krakowska szkoła historyczna a Polskie Towarzystwo Historyczne. Studia historiograficzne, red. Piotr Biliński, Paweł Plichta. Warszawa-Kraków: Polskie Towarzystwo Historyczne, Instytut Studiów Międzykulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, ss. 255–268.
Dybiec, Julian 2000a: Uniwersytet Jagielloński 1918–1939. Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności.
Dybiec, Julian 2000b. Stanisław Kot (1885–1975). [W:] Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Historycznego, red. Julian Dybiec. Kraków: Księgarnia Akademicka, ss. 259–270.
Grzebień, Ludwik SJ (red.) 1983: Słownik polskich teologów katolickich 1918–1981, t. 7. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Grzebień, Ludwik 2004: Stefan Weidel SJ. Nauczyciel i wychowawca. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”.
Grzebień, Ludwik SJ (przy współpracy zespołu jezuitów) 1996: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, opr. L. Grzebień SJ przy współpracy zespołu jezuitów. Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego – Instytut Kultury Religijnej – Wydawnictwo WAM.
Grzebień, Ludwik; Kochanowicz, Jerzy; Niemiec, Jan 2000: Słownik biograficzny wychowanków Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Chyrowie, 1886–1939. Opr. Ludwik Grzebień, Jerzy Kochanowicz, Jan Niemiec. Kraków: Wydawnictwo WAM – Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”.
Kłoczowski, Jerzy; Müllerowa, Lidia; Skarbek, Jan 1986: Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Łempicki Stanisław 1934: Recenzja: „Ks. Bednarski Stanisław T.J. Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce”. Pamiętnik Literacki, R. 1934, nr 1/4, ss. 214–235.
Maciuk, Marcin 2016: Łącząc miłość nauki z miłością ojczyzny. Ofiarodawstwo na rzecz Polskiej Akademii Umiejętności. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Archiwum Nauki PAN i PAU.
Mitkowski, Józef 1959–1960: Glemma Tadeusz. PSB 8, ss. 44–45.
Nasze Wiadomości 1928–1929a: Kronika: Osobiste. Nasze Wiadomości 9 (1928–1929), nr 51, s. 29.
Nasze Wiadomości 1928–1929b: Odczyty w Towarzystwie Piotra Skargi w Krakowie.
Nasze Wiadomości 9 (1928–1929), nr 55, ss. 302–303.
Nasze Wiadomości 1928–1929c: Kronika: Z kolegium krakowskiego. Nasze Wiadomości 9 (1928–1929), nr 56, ss. 376–378.
Nasze Wiadomości 1930–1934a: Kronika: Kraków. Nasze Wiadomości 10 (1930–1934), nr 61, ss. 264–266.
Nasze Wiadomości 1930–1934b: Kronika: Kraków-Kolegium. Nasze Wiadomości 10 (1930–1934), nr 63, ss. 460–464.
Nasze Wiadomości 1930–1934c: Różne Wiadomości: Nagroda O. St. Bednarskiego. Nasze Wiadomości 10 (1930–1934), nr 64. ss. 547–550.
Olszewicz, Bolesław 1947: Lista strat kultury polskiej (1.IX.1939–1.III.1946). Warszawa.
Ordęga, Adam [Hulewicz, Jan] 1945: Ks. Stanisław Bednarski TJ. [W:] Straty kultury polskiej, t. 1, Glasgow, ss. 17–33.
Paszenda, Jerzy 1993: Działalność naukowa ks. Stanisława Bednarskiego SJ. Nasza Przeszłość 80 (1993), ss. 345–368.
Paszenda, Jerzy SJ (red.) 1994: Z dziejów szkolnictwa jezuickiego w Polsce. Wybór artykułów, wstęp, wybór i oprac., mapki, wykaz szkół, bibliografia, indeks Jerzy Paszenda SJ. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Paszenda, Jerzy 2002: O. Stanisław Bednarski SJ (1896–1942). Wspomnienie w 60. rocznicę śmierci. Przegląd Powszechny 7–8 (2002), ss. 141–149.
Pawłowski, Krzysztof 1992–1993: Rzepiński Stanisław. PSB 34, ss. 36–37.
Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności 1933/1934a: Wnioski i sprawozdania w sprawie nagrody za dzieło historyczne z fund. ś.p. Probusa Barczewskiego. Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności 1933/1934 (wyd. 1935), ss. 143–148.
Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności 1933/1934b: Nagrody. Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności 1933/1934 (wyd. 1935), s. 149.
Rutkowski, Tadeusz Paweł 2000: Stanisław Kot 1885–1975. Biografia polityczna. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Rzepiński, Stanisław 1908: Ks. Stanisław Załęski T.J. Wspomnienie pośmiertne. Sodalis Marianus 8 (1908), ss. 227–232.
Starnawski, Jerzy 2007: Pisarze jezuiccy w Polsce (wiek XVI–XIX). Studia i materiały. Kraków: Wydawnictwo WAM – Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”.
Stasiewicz-Jasiukowa, Irena (red.) 2009: Wkład osiągnięć polskiej nauki i techniki do dziedzictwa światowego. Kraków-Warszawa: Komitet Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk – Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum” – Wydawnictwo WAM.
Warszawski, Józef 1964: Mickiewicz uczniem Sarbiewskiego. Romae: Typis Pontificiae Universitatis Gregorianae.
Wilkosz, Z.; Grzebień L. SJ (red.) 1972: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy 1872–1972. Historia, opracowania, bibliografia. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Żywczyński, Mieczysław 1959–1960: Godlewski Michał. PSB 8, ss. 181–182.
Informacje: Studia Historiae Scientiarum, 2018, 17 (2018), s. 119 - 149
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Stanisław Bednarski SJ i prof. Stanisław Kot: uczeń i mistrz
Stanisław Bednarski SJ and prof. Stanisław Kot: pupil and master
Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
Polska
Publikacja: 12.12.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 823
Liczba pobrań: 1044