FAQ

Profesor Tadeusz Estreicher (1871–1952) – chemik, kriogenik, historyk nauki, miłośnik sztuki, humanista, tłumacz i patriota

Data publikacji: 13.09.2021

Studia Historiae Scientiarum, 2021, 20 (2021), s. 167 - 190

https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.21.006.14037

Autorzy

Alicja Rafalska-Łasocha
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Chemii, Zakład Chemii Nieorganicznej (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7642-8845 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Profesor Tadeusz Estreicher (1871–1952) – chemik, kriogenik, historyk nauki, miłośnik sztuki, humanista, tłumacz i patriota

Abstrakt

Chemik Tadeusz Estreicher, uczeń prof. Karola Olszewskiego, zajmował się głównie kriogeniką, jego działalność obejmowała również wiele innych dziedzin nauki, kultury i sztuki. Swój czas poświęcał on też na działalność społeczną, szczególnie w czasie pobytu i pracy na uniwersytecie w szwajcarskim Fryburgu.

Po odzyskaniu niepodległości prof. Tadeusz Estreicher wrócił do kraju i rozpoczął pracę organizacyjną i naukową. Związany był z Wydziałem Filozoficznym (Katedra Chemii), Oddziałem Farmaceutycznym UJ i krakowską Akademią Sztuk Pięknych.

W 1939 r. został aresztowany w trakcie Sonderaktion Krakau i przebywał w obozie w Sachsenhausen. Po powrocie do Krakowa brał udział w tajnym nauczaniu, a po zakończeniu wojny powrócił do pracy w I Zakładzie Chemicznym Collegium Chemicum przy ul. Olszewskiego 2.

Po jego śmierci, w nekrologu, jaki ukazał się w czasopiśmie Nature, John Read napisał: „Będąc przede wszystkim chemikiem, Estreicher był wielkim erudytą i miał wiele różnorodnych zainteresowań. Ten wybitny uczony mógłby przyjąć za swoje motto: Homo sum humani: nihil a me alienum puto.”

Celem artykułu jest przypomnienie postaci Tadeusza Estreichera i uzupełnienie jego biografii o nowe wątki dotyczące jego zainteresowań sztuką i kontaktów ze środowiskiem artystycznym Krakowa.



Article available under CC BY-NC-ND  license.

License text: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/pl/legalcode   

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Bałus, Wojciech 2009: Prawa dłoń Stwórcy w witrażu Wyspiańskiego „Stań się” refleksem odkrycia promieniowania rentgenowskiego? Polish Journal of Radiology 4 (74), ss. 112–114.
Betlej, Andrzej 2018: Welcoming remarks during the 7th Meeting ‘X-ray and other techniques in investigations of the objects of cultural heritage’ Krakow, 17–19 May.
Estreicher, Tadeusz 1895: On the Pressures of Saturation of Oxygen, Philosophical Magazine 40, ss. 454–463.
Estreicher, Tadeusz 1897: Ćwiczenia pisemne łacińskie z początku XVII wieku, Muzeum 4, ss. 257–260.
Estreicher, Tadeusz 1900: Ein Erdglobus aus dem Anfange des XVI. Jahrhunderts in der Jagellonischen Bibliothek, Bulletin international de l’Académie des Sciences de Cracovie, ss. 96–105.
Estreicher, Tadeusz 1902: Jak się dzisiaj przesyła myśl ludzką, Ognisko, Warszawa, ss. 28–41.
Estreicher, Tadeusz 1904a: O własnościach fizycznych tlenu w niskich temperaturach, Cz. I i II, Rozprawy Akad. Um. 44, ss. 105–132.
Estreicher, Tadeusz 1904b: Über die Verdampfungswärme von Sauerstoff und von Schwefeldioxyd, Z. physik. Chem. 49, ss. 597–608.
Estreicher, Tadeusz 1923: Trąd cynowy trumien w grobach królewskich na Wawelu. Nakład. Komitetu Doradczo-artystyczn. Restauracji Katedry Wawelskiej. Kraków.
Estreicher, Tadeusz 1925: Karol Olszewski w dziesięciolecie śmierci, Przegląd Współczesny, ss. 27–28.
Estreicher, Tadeusz 1927a: Z dziejów alchemii, Przegląd Powszechny, T.174, ss. 162–185. Dostęp online: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/edition/139303?id=139303.
Estreicher, Tadeusz 1927b: Charles Olszewski et la liquefaction des gas. Publie en l’hnneur de la VIII Conference Internationale de la chimie pure et appliquee, Cracovie.
Estreicher, Tadeusz 1941: Z. Wróblewski and K. Olszewski the Siamese Twins of Polish Science. [W:] Stephen P. Mizwa (ed.), Great Men and Women of Poland. New York: Macmillan Co., ss. 263–277.
Estreicher, Tadeusz 1946: Na pograniczu historii filozofii i medycyny, Problemy 2, ss. 66–68.
Estreicher, Tadeusz 1947: Z historii nazw leczniczych II, Ślady magii w zielarstwie. Przegląd zielarski 3, ss. 225–237.
Estreicher, Tadeusz 1948: Brus i bruszenie, Język Polski 28, ss. 121–122.
Estreicher, Tadeusz 1949: Opowieść o Abu Kirze i Abu Sirze (przekład bajki z 1001 nocy), Przekrój, nr 200.
Estreicher, Tadeusz 1950: Jeszcze o wykolejeniach w Bogurodzicy, Język Polski 30(5), s. 210. Dostęp online: http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=102248&from=publication.
Estreicher, Tadeusz; Tomanek, Ludwik 1938: Chemia zdobyła świat. Kraków: Księgarnia Powszechna, ss. 277.
Historia, nauka, technika. Polska klasyka naukowa i techniczna w Sieci 2020: Tadeusz Estreicher (1871–1952) [wybrane publikacje]. Dostęp online: http://hint.org.pl/itd=n9d.
Jasińska, Anna 2019: Portrety profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego działających od 1800 do 1945 roku w zbiorach Muzeum Collegium Maius, Kraków.
Kamecki, Julian 1952: Prof. Dr Tadeusz Estreicher (1871–1952). Uczony i człowiek, Roczniki Chemii 26 (4), ss. 505–519.
Krupski, Jan dr (pseudonim Tadeusza i Stanisława Estreicherów) 1904: Szopka Krakowska, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków.
Lohn, Anna 2013: Portrety profesorskie Leona Wyczółkowskiego, Opuscula Musealia, 20. doi: 10.4467/20843852.OM.12.006.1009/ Dostęp online: http://www.ejournals.eu/Opuscula-Musealia/2012/Volume-20/art/92/.
Paprocki, Jerzy 2015: Chemicy polscy w czasie drugiej wojny światowej, Chemik 69(5), ss. 314–316. Dostęp online: http://miesiecznikchemik.pl/wp-content/uploads/2015/06/chemik_2015_05-6.pdf.
Rafalska-Łasocha, Alicja 2015: Maria Skłodowska-Curie i jej kontakty ze środowiskiem krakowskim. Kraków: Wydawnictwo PAU, ss. 89–102. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/index.php/pl/wydawnictwo/publikacje-on-line/inne/alicjarafalska-lasocha-maria-sklodowska-curie.
Read, John 1952: Prof. Tadeusz Estreicher. Nature 170, ss. 184–185. Dostęp online: https://doi.org/10.1038/170184c0.
https://doi.org/10.1038/170184c0.
Szczepaniec-Cięciak, Elżbieta 2000: Tadeusz Estreicher (1871–1952). Chemik, kriogenik, historyk i popularyzator nauki, publicysta. [W:] Złota Księga Wydziału Chemii, Kraków, ss. 183–191.
Środoń, Anna; Banaś, Marcin 2015: Wojenne losy globusa Jagiellońskiego i globusa Bylicy, Alma Mater 179, ss. 46–49, https://issuu.com/alma-mater/docs/alma_mater__179.
Zachemski, Jakób 1928: Sprawozdanie Dyrektora I Państwowego Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego przedtem im. Św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1927/28. Dostęp online: http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/plain-content?id=1530.
Zbijewska, Krystyna 2017: Orzeł w kurniku. Z życia Stanisława Wyspiańskiego. Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”.
Zięborak, Kazimierz 1995: Polscy uczeni we Fryburgu szwajcarskim. Przemysł Chemiczny 74(6), ss. 227–229.

Informacje

Informacje: Studia Historiae Scientiarum, 2021, 20 (2021), s. 167 - 190

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Profesor Tadeusz Estreicher (1871–1952) – chemik, kriogenik, historyk nauki, miłośnik sztuki, humanista, tłumacz i patriota

Angielski:

Professor Tadeusz Estreicher (1871–1952), chemist, cryogenic scientist, historian of science, art lover, humanist, translator and patriot

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-7642-8845

Alicja Rafalska-Łasocha
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Chemii, Zakład Chemii Nieorganicznej (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7642-8845 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński, Wydział Chemii, Zakład Chemii Nieorganicznej (Kraków, Polska)

Publikacja: 13.09.2021

Otrzymano: 22.06.2020

Zaakceptowano: 28.07.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Alicja Rafalska-Łasocha (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski