„Żywe słowo” jako sposób uprawiania filozofii. Wokół inspiracji platońskich
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 11.2024
Polska Myśl Pedagogiczna, X (2024), Numer 10, s. 403 - 431
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.24.023.19977Autorzy
„Żywe słowo” jako sposób uprawiania filozofii. Wokół inspiracji platońskich
Złożoność języka wypowiedzi filozoficznej umożliwia odwołanie się do fundamentalnych uwarunkowań filozofowania. „Żywe słowo” jest jedną z tradycyjnych, elementarnych i zarazem najsilniejszych form przekazu treści i kompetencji filozoficznych. Platon w Fajdrosie stwierdza, że filozofem jest tylko ten, kto o sprawach najwyższych i najważniejszych nie mówi w swoich pismach. Mowa inspiruje inaczej niż tekst, bowiem silniej wpływa na emocje, formuje motywację, budzi skojarzenia i oddziałuje na wyobraźnię. Słowo mówione to odwołanie się do odwiecznej tradycji pierwszorzędnej wartości przekazu bezpośredniego. Ze względu na najsilniejszą siłę oddziaływania tak istotne jest w niej przestrzeganie wysokich standardów moralnych. Zgodnie z najnowszymi tendencjami analitycznymi (metoda hermeneutyczna) właściwe odczytanie wielu tekstów filozoficznych wymaga odniesienia się do konwencji „nauk niepisanych”. Jakie są przyczyny tego stanu rzeczy? Dlaczego odwoływanie się do „rzeczy najważniejszych” wymaga rezygnacji z tekstu pisanego? Czy krytyka „wszelkiej formy pisma” to również krytyka jednego z podstawowych sposobów uprawiania filozofii? Próby odpowiedzi na te pytania podejmowane są przez współczesnych filozofów (Jacques Derrida, Pismo filozofii). Polskimi przykładami „książki mówionej” są dzieła Marka Siemka (Wykłady z filozofii nowoczesności) i prace Józefa Tischnera (Etyka a historia. Wykłady).
Alechnowicz-Skrzypek, Iwona. „Dwa typy milczenia”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 96 (2015): 117–129.
Blandzi, Seweryn. Platoński projekt filozofii pierwszej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2002.
Bołtuć, Piotr. „Tajemnice e-learningu w filozofii. Licencjat z filozofii on-line”. Analiza i Egzystencja 10 (2009): 187–199.
Bonowicz, Wojciech. „Posłowie”. W: Józef Tischner, Słowo o Ślebodzie. Kazania spod Turbacza, zebrał i oprac. Kazimierz Tischner. Kraków: Znak, 2009.
Bulira, Waldemar. „Zrozumieć świat. Sylwetka i twórczość Agnes Heller”. W: Agnes Heller, Wykłady i seminarium lubelskie, 127–154. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.
Copleston, Frederick. Historia filozofii, t. VI, Od Wolffa do Kanta, przeł. Jerzy Łoziński. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1996.
Czarnik, Tadeusz. Starożytna filozofia chińska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001.
Dembiński, Bogdan. „O platońskich ideach”. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce LX (2016): 83–98.
Derrida, Jacques. Pismo filozofii, przeł. B. Banasiak. Kraków: Inter Esse, 1992.
Dębowski, Józef. Hasło: „Łubnicki Narcyz”, http://ptta.pl/pef/pdf/ll/lubnicki.pdf [dostęp: 15.07.2019].
Fabjański, Marcin. Stoicyzm uliczny. Jak oswajać trudne sytuacje. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2010.
Gołaszewska, Maria. Roman Ingarden. Człowiek i dzieło. Kraków: Zakład Estetyki Instytutu Filozofii UJ, 1993.
Hadot, Pierre. Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tłum. Piotr Domański. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2003.
Hartman, Jan. Wspomnienia Jana Hartmana. Zmarł profesor Marek Siemek, http://wyborcza.pl/1,75398,9696016,Zmarl_profesor_Marek_Siemek.html [dostęp: 10.08.2019].
Jaworski, Wit. W kręgu przedsokratykow. Anaksymander, Heraklit, Ksenofanes, Parmenides, Empedokles, Anaksagoras. Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 1992.
Jodłowska, Bogusława. „Wokół początków pedagogiki. W trosce o powrót do pedagogiki sokratejskiej”. Polska Myśl Pedagogiczna 2 (2016): 83–99.
Katamay, Rafał. „Zrozumieć Platona”. Folia Philosophica 26 (2008): 83–103.
Kazimierczak-Kucharska, Anna. „Słowo mówione jako logos-pośrednik. Uwagi na temat sokratejskiej pasji dialogu”. W: Logos – filozofia słowa. Szkice o pograniczach języka, filozofii i literatury, red. Krzysztof Andruczyk, Ewa Gorlewska, Krzysztof Korotkich, 129–139. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2017. http://hdl.handle.net/11320/8096 [dostęp: 11.08.2019].
Kołakowski, Leszek. O co nas pytają wielcy filozofowie? Św. Anzelm, odc. 7, cz. 1, https://www.youtube.com/watch?v=e7WiC4Z9kEY&list=PL8D212F43C344194E&index=22&t=0s [dostęp: 15.08.2019].
Koneczny, Feliks. O ład w historii. Z dodatkami o twórczości i wpływie Konecznego. Wrocław: Nortom, 2004.
Kot, Dobrosław. „Przedmowa”. W: Józef Tischner, Etyka a historia. Wykłady. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera, 2008.
Kotarbiński, Tadeusz. Wykłady z dziejów logiki. Warszawa: PWN, 1985.
Krokiewicz, Adam. Zarys filozofii greckiej (od Talesa do Platona). Warszawa: IW Pax, 1971.
Kramer, Hans Joachim. „Niepisana nauka Platona”. Z niemieckiego przełożył Światosław Florian Nowicki przy współpracy Seweryna Blandziego. Przekład dopracował, przetłumaczył cytaty greckie, wprowadził nagłówki tematyczne i uzupełnił bibliografię Marian Andrzej Wesoły. Peitho/Examina Antiqua 1 (6) 2015: 25–43.
Kunzmann, Peter, Burkard, Franz-Peter, Wiedmann, Franz. Atlas filozofii, przeł. Barbara Markiewicz. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999.
Lemmermann, Heinz. Komunikacja werbalna. Szkoła retoryki, przeł. Beata Sierocka. Wrocław: Wydawnictwo Astrum, 1999.
Makota, Janina. „Roman Ingarden we wspomnieniach”. Estetyka i Krytyka 1 (4) (2003): 13–24.
Markowski, Michał Paweł. „Wstęp”. W: Witold Gombrowicz, Kurs filozofii w sześć godzin i kwadrans, przeł. Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
Mazur, Tomasz. O stawaniu się stoikiem. Czy jesteście gotowi na sukces? Warszawa: Dom Wydawniczy PWN, 2014.
Ołdakowska-Kuflowa, Mirosława. „Żywe słowo Stanisława Vincenza”. Roczniki Humanistyczne 45 (1997): 181–197.
Ong, Walter Jackson. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. i wstępem opatrzył Józef Japola. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1992.
Platon. Listy, tłum. Maria Maykowska. Warszawa: PWN, 1987.
Poręba, Marcin. „Słowo wstępne”. W: Marek J. Siemek, Wykłady z filozofii nowoczesności. Warszawa: WN PWN, 2012.
Radhakrishnan, Servapali. Filozofia indyjska, t. 1, przeł. Zofia Wrzeszcz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1959.
Reale, Giovanni. Historia filozofii starożytnej, t. II, Platon i Arystoteles, przeł. Edward Iwo Zieliński. Lublin: RW KUL, 2001.
Sitek, Ryszard. Warszawska Szkoła Historii Idei. Między historią a teraźniejszością. Warszawa: WN Scholar, 2000.
Skrzypek-Faluszczak, Jadwiga. Ocalenie od zła w filozofii Platona. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2010.
Stockl, Albert, Weingartner Georg. Historia filozofii w zarysie, przeł. Franciszek Kwiatkowski. Kraków: Wydawnictwo Księży Jezuitów, 1930.
Strożyński, Mateusz. Filozofia jako terapia w pismach Marka Aureliusza, Plotyna i Augustyna. Poznań: Wyd. Nauk. UAM, 2014.
Szary, Stefan. Tischner – notatki z wykładów, https://tischner.pl/tischner-notatki-wykladow/ [dostęp: 9.05.2019].
Szestow, Lew. Dobro w nauczaniu hr. Tołstoja i F. Nietzschego. Filozofia i kaznodziejstwo, przeł. i oprac. Jacek Chmielewski, wstęp Janusz Dobieszewski. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006.
Szwajkowska, Anita. „Żywe słowo Jana Pawła II (prozodyczne składniki wypowiedzi Papieża)”. Językoznawstwo. Współczesne badania, problemy i analizy językoznawcze 2 (2008): 7–42.
Śliwerski, Bogusław. Dociekanie prawdy o życiu, http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2014/05/dociekanie-prawdy-o-zyciu-i-dzieach.html [dostęp: 10.04.2015].
Tatarkiewicz, Władysław. Historia filozofii, t. II, Filozofia nowożytna do roku 1830. Warszawa: PWN, 1988.
Tatarkiewiczowie, Teresa i Władysław. Wspomnienia. Warszawa: PIW, 1979.
Tischner, Józef. Historia filozofii po góralsku. Kraków: SIW Znak, 2006.
Wąsik, Wiktor. Historia filozofii polskiej, t. II, Romantyzm. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1966.
Wojciechowski, Tadeusz. „Zagadnienie początków mowy ludzkiej”. Analecta Cracoviensia 8 (1976): 57–85.
Wojnar, Irena. Bergson. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1985.
Wojcicka, Marta. Oralność w kulturze, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, 2013, https://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/46023/oralnosc_w_kulturze.pdf [dostęp: 10.12.2023]
Yates, Frances Amelia. Sztuka pamięci, przeł. Witold Radwański, posł. Lech Szczucki. Warszawa: PIW, 1977.
Youlan, Feng. Krotka historia filozofii chińskiej, przeł. Michał Zagrodzki. Warszawa: WN PWN, 2001.
Zarzycki, Stanisław T. „O jedność kontemplacji i działania – św. Augustyn i Mistrz Eckhart”. Roczniki Teologiczne XLVII (5) (2000): 67–92.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, X (2024), Numer 10, s. 403 - 431
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie
Polska
Publikacja: 11.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Informacje o autorze:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 152
Liczba pobrań: 28