Paradygmat wychowawczy Matki Kolumby Białeckiej i dominikanek w Wielowsi
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEParadygmat wychowawczy Matki Kolumby Białeckiej i dominikanek w Wielowsi
Data publikacji: 2024
Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/2 Kobiety w nauce i edukacji, s. 241 - 255
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.23.027.18256Autorzy
Paradygmat wychowawczy Matki Kolumby Białeckiej i dominikanek w Wielowsi
Założenie przez matkę Kolumbę Białecką w 1861 roku w galicyjskiej Wielowsi Zgromadzenia Sióstr św. Dominika było jednym z przejawów odnowy Zakonu Kaznodziejskiego na ziemiach polskich w XIX wieku. Matka Kolumba i jej siostry – pośród rożnych form apostolstwa – uczyły w szkole ludowej, otwartej przez nie wkrótce po przybyciu do Wielowsi. Założycielka nie zostawiła żadnego opisu teorii wychowawczej, którą się kierowała, ale ona i jej siostry, uformowane w duchowości dominikańskiej, wykorzystywały metody, które można opisać z użyciem kategorii specyficznych dla pedagogiki tomistycznej – szczególnie integralnego rozwoju osoby, obejmującego umysł, wolę i władze zmysłowe. W niniejszym artykule, opierając się głownie na zapisach Księgi protokołów konferencji miesięcznych szkoły dwuklasowej w Wielowsi oraz Kroniki szkolnej odtworzono metody wychowawcze stosowane przez siostry, opisano je kategoriami pedagogiki tomistycznej i umieszczono je w ramach dominikańskiej tradycji wychowawczej.
The Educational Paradigm of Mother Kolumba Bialecka and Dominican Sisters in Wielowieś
The Congregation of the Sisters of Saint Dominic, founded in 1861 in Wielowies, Galicia, by mother Kolumba Bialecka was part of the renewal movement in the Order of Preachers in the XIXth century. Mother Kolumba and her sisters, among different types of apostolate, taught in local school, which they founded just after their arrival to Wielowies. Mother Kolumba did not leave any written treatise on educational system, but she and her sisters, formed by Dominican spirituality, used educational methods, which can be categorized by the terms of Thomistic concept of pedagogics – especially integral human growth focused on the development of mind, free will and body. In this article author restores those methods basing on the sources such as The Book of the Protocols from the Conferences of Teachers in School in Wielowies or The Chronicle of the School and by describing them by the traits specific to the thomistic pedagogics, places them among the dominican tradition of education.
Źródła
Archiwum Generalne Zgromadzenia Sióstr Dominikanek w Krakowie
Księga protokołów konferencji miesięcznych szkoły dwuklasowej w Wielowsi, brak sygnatury.
Kronika Domu Generalnego w Krakowie, brak sygnatury.
Archiwum Zgromadzenia Sióstr Dominikanek w Białej Niżnej.
Kronika szkoły ludowej dwuklasowej w Wielowsi, sygn. IV Dz 1416.
Listy sióstr do Matki Kolumby. List s. Czesławy Kosińskiej z 1.07.1872, sgn. Cs. 687.
Listy sióstr do Matki Kolumby. List s. Gertrudy Łastowieckiej z 12.08.1873, sgn. II Cs. 734.
Opieka nad chorymi w Wielowsi w latach 1862–1882, syg. IV Dz 1414.
Program prowadzenia szkółki w Wielowsi, syg. IV Dz 1415a.
Urządzenie Szkoły pod Dyrekcją WW. PP. Dominikanek w Wielowsi od roku 1864, sygn. II Dz 1415.
Źródła drukowane
Białecka Kolumba (Matka). Dyrektorium dla Nowicjatu oraz przepisy dla domów filialnych, oprac. siostry dominikanki. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2011.
Źródła internetowe
https://herbarium.dominikanki.pl/sklep/6-o-herbarium [dostęp: 11.05.2023].
Opracowania
Dombek, Justyna Mirosława. „Wierne i twórcze wcielenie charyzmatu Matki Kolumby w życiu i posłudze apostolskiej Błogosławionej Julii Rodzińskiej”. W: Aby ludzie widzieli wasze dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie. Apostolstwo dominikanek w służbie człowiekowi, oprac. siostry dominikanki, 47‒58. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2006.
Godawa, Grzegorz. „Pedagogia dominikanek (Zgromadzenia Sióstr św. Dominika)”. W: Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność, t. 3, red. Janina Kostkiewicz, 333–353. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2015.
Gondek, Agnieszka. „Pedagogika tomistyczna jako filozofia wychowania”. W: Tomizm konsekwentny, red. Artur Andrzejuk, 205‒216. Warszawa: Wydawnictwo Campidoglio, 2022.
Grzebień, Ludwik. „Pedagogika ignacjańska na tle innych pedagogik zakonnych (refleksje nad dziejami szkolnictwa polskiego”. W: Pedagogika ignacjańska: historia, teoria, praktyka, red. Anna Królikowska, 107‒128. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2010.
Horowski, Jarosław. „Pedagogika tomistyczna a pedagogika wartości”. Paedagogia Christiana 1/21 (2008): 241‒255.
Horowski, Jarosław. „Podmiotowość w pedagogice chrześcijańskiej o inspiracji tomistycznej”. Paedagogia Christiana 2(2009): 63–78.
Jankowski, Krzysztof. „Paradygmat jako podstawa normalnego uprawiania nauki: nauki społeczne a przyrodoznawstwo. Ujęcie Thomasa Samuela Kuhna”. In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką 11 (2007): 193‒231.
Korzeniewska, Kazimiera Ewa. „Dydaktyka nauczania w szkole ludowej sióstr dominikanek w Wielowsi (1861–1918)”. Rocznik Przemyski Historia 27(2022): 37‒53.
Kostkiewicz, Janina. „Aksjologiczne podstawy katolickich koncepcji pedagogicznych”. W: Chrześcijańskie inspiracje w pedagogice, red. Beata Gola, Dominika Jagielska, Janina Kostkiewicz, 13–29. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
Kostkiewicz, Janina. Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce (1918‒1939). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2013.
Krause, Amadeusz. „Paradygmat jako narzędzie analizy krytycznej”. Studia z Teorii Wychowania 13 (2022) nr 3(40): 29‒43.
Kwieciński, Zbigniew. Pedagogie postu. Preteksty – konteksty – podteksty. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2012.
Łopatkiewicz, Agata. „Paradygmatyczność pedagogiki polskiej albo ile może być Świętych Graali?”. W: Dobra edukacji i ich pedagogiczna eksploracja, red. Katarzyna Wrońska, 143‒160. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019.
Smith, Philip A.. „A dominican philosophy of education”. W: Behold the heritage. Foundations of Education in Dominican Tradition, eds. Sister Matthew Marie Cummings OP, Sister Elizabeth Anne Allen OP, 261‒273. Tacoma: Angelico Press, 2012.
Steinig, Serafina. Cóż Ci oddam Panie? Rzecz o Matce Marii Kolumbie Białeckiej, fundatorce kontemplatywno-czynnych Sióstr Dominikanek w Polsce. Calgary: Exello Print., 1977.
Starnawski, Witold. „Paradygmat pedagogiczny – podstawy, racje wyboru, specyfika”. Studia z Teorii Wychowania 2 (2011) nr 2(3): 60‒70.
Szudra-Barszcz, Anna. Elementy pedeutologii scholastycznej, czyli o Tomasza z Akwinu rozumieniu nauczyciela i nauczania. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2011.
The Dominican Approaches in Education: Towards the intelligent use of liberty, eds. Gabrielle Kelly, Kevin Saunders. Adelaide: ATF Press, 2007.
Walewander, Edward. Dominikański wzorzec świętości w życiu i dziele Kolumby Białeckiej (1838‒1887).Katowice: Unia, 1993.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/2 Kobiety w nauce i edukacji, s. 241 - 255
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Paradygmat wychowawczy Matki Kolumby Białeckiej i dominikanek w Wielowsi
Publikacja: 2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 406
Liczba pobrań: 241
Sugerowane cytowania: Chicago