Conservative Ideas as the Source of Activity of the Polish White Cross in the United States of America
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEConservative Ideas as the Source of Activity of the Polish White Cross in the United States of America
Data publikacji: 14.09.2023
Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/1 Pedagogika konserwatywna, s. 99 - 120
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.23.005.18234Autorzy
Conservative Ideas as the Source of Activity of the Polish White Cross in the United States of America
The purpose of this article is to analyze the conservative ideas that are the source of the work of the Polish White Cross in the United States of America. Consideration of this issue is desirable for several reasons. First, today’s resurgent radicalisms are causing the world that we have known for the past quarter of a century to cease to exist right before our eyes. At the same time, the European status quo has been challenged by the war steered by Putin. In this context, a question arises: Does Europe, which is in the process of “change”, still need a conservative voice? To answer this, it is worth recalling not only non-ideological ideas attempting to define the reality of the future, but also practical ones, including those from the early 20th century initiated in the U.S., which played a historical role in the building of Polish statehood, and are now a testimony to joint-Polish-American initiatives that support democratic changes in the world. The reference to these examples is all the more justified because they are based on American conservative thought, which was the source of American human rights policy in the early 20th century. Representatives of the so-called idealist trend (also called Wilsonism), proclaimed that the United States could effectively exercise its function as a world leader if its policies promoted the traditional values of protecting individual rights and freedoms.
Of breakthrough importance for the Polish cause was President Thomas Woodrow Wilson’s speech of January 18, 1918, in which, defining America’s war aims, he declared that an independent Polish state must be established as a result of the war. President Wilson also authorized the recruitment of volunteers for the Polish army and their training.
Since every national army has its own humanitarian unit called the Red Cross, it was felt that the Polish Army should also have one. Unfortunately, as Poland was non-existent on the map of Europe at the time, it did not participate in the founding deliberations of the international Red Cross association established in 1864 in Switzerland, and therefore did not have the right to establish its own organization under this name. For this reason, Ignacy Jan Paderewski suggested the idea of establishing the Polish White Cross (PBK), which was grounded in conservative ideas. In addition, the tradition of the Polish White Cross is worth discussing because of some opinions that volunteering in Poland was less common than in other Western countries and that Poland has no tradition of it. Meanwhile, the work of White Cross is a spectacular undertaking, unprecedented in the history of Poland, based on the principles of volunteerism, and is comparable to Poland’s current provision of relief action to hundreds of thousands of Ukrainian migrants due to Russia’s ruthless invasion. This, therefore, is another reason to recall the work of the White Cross.
Unfortunately, despite the fact that almost every soldier in the Second Republic and in the Polish Armed Forces in the West came into contact with the Polish White Cross, the awareness of its existence and commitment to the cause is still limited. This is probably due to the fact that the so-called People’s Polish Army grew out of other ideological aspirations detached from the traditions of the military formations of the interwar period and organizations cooperating with it. The authorities of People’s Poland supported only socio-political associations associated with “real socialism”.
Celem artykułu jest analiza idei konserwatywnych będących źródłem działania Polskiego Białego Krzyża na terenie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Rozważenie tej kwestii jest pożądane z kilku powodów. Przede wszystkim odradzający się radykalizm powoduje, że świat, który nas otaczał przez ostatnie ćwierć wieku, na naszych oczach przestaje istnieć. Równocześnie europejskie status quo zostało zakwestionowane wywołaną przez Putina wojną. W tym kontekście pojawia się pytanie – czy Europa znajdująca się w procesie „zmiany” potrzebuje jeszcze konserwatywnego głosu? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto przywołać nie tyle ideologiczne pomysły określające przyszłą rzeczywistość, ile właśnie praktyczne, w tym te z początku XX wieku zainicjowane w USA, które odegrały historyczną rolę w budowaniu polskiej państwowości, a obecnie są świadectwem wspólnych inicjatyw-polsko-amerykańskich wspierających demokratyczne przemiany na świecie. Odwołanie się do tych wzorców postępowania jest tym bardziej uzasadnione, że opierają się na amerykańskiej myśli konserwatywnej, która była źródłem amerykańskiej polityki na rzecz praw człowieka w początkach XX wieku. Przedstawiciele tzw. nurtu idealistycznego (nazywanego też wilsonizmem) głosili, iż Stany Zjednoczone mogą skutecznie sprawować funkcję światowego lidera, jeśli ich polityka będzie promować tradycyjne wartości ochrony praw i wolności jednostki.
Przełomowe znaczenie dla sprawy polskiej miało wystąpienie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona z 18 stycznia 1918 roku, w którym, określając cele wojenne Ameryki, stwierdził, że w wyniku wojny powstać musi niepodległe państwo polskie. Prezydent Wilson wyraził też zgodę na rekrutację ochotników do wojska polskiego i ich szkolenie w pobliżu granicy ze Stanami Zjednoczonymi.
Ponieważ każda narodowa armia ma swój oddział sanitarny nazywany Czerwonym Krzyżem, uznano, że Armia Polska również powinna posiadać taką jednostkę. Niestety, Polska jako państwo nieistniejące na mapie Europy nie brała udziału w obradach założycielskich międzynarodowego stowarzyszenia Czerwonego Krzyża utworzonego w 1864 roku w Szwajcarii, w związku z tym nie miała prawa do powołania własnej organizacji pod tą nazwą. Z tego powodu I.J. Paderewski podsunął myśl utworzenia Polskiego Białego Krzyża (PBK), którego źródłem działania były idee konserwatywne. Ponadto warto odwołać się do tradycji Polskiego Białego Krzyża, ponieważ pojawiają się opinie, że wolontariat w Polsce jest mniej powszechny niż w innych krajach zachodnich, brakuje bowiem tradycji wolontariatu. Tymczasem działalność PBK jest spektakularnym przedsięwzięciem w historii Polski, opartym na zasadach wolontariatu, porównywalnym z obecną akcją pomocową Polski udzielaną tysiącom cierpiących Ukraińców w związku z bezwzględną inwazją Rosji. I to jest kolejny powód odwołania się do białokrzyskiej aktywności.
Niestety, mimo że niemal każdy żołnierz w II RP oraz w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie spotkał się z działalnością Polskiego Białego Krzyża, to świadomość istnienia i dokonań tej organizacji jest wciąż niewielka. Dzieje się tak zapewne dlatego, iż Ludowe Wojsko Polskie wyrosło z innych dążeń ideowych i wręcz odcinało się od tradycji formacji wojskowych dwudziestolecia międzywojennego oraz organizacji z nim współdziałających. Władze Polski Ludowej popierały wyłącznie stowarzyszenia społeczno-polityczne związane z „realnym socjalizmem”.
Translated from Polish by Marta Robson
15 Years of Work of the Polish White Cross Among the Military. Report on the Activities of the Poznań District of the PBK for the Year 1932/1933, Poznań 1934, Archives of the CBW in Rembertów, sygn. 117 775.
AAN, Arch: I. J. Paderewski, ref. 3860, PBK bill, k. 28.
AAN, team of I. J. Paderewski, sygn. 3860, Projekt statutu [Draft of the statutes] PBK, k. 28.
AAN, zesp. I. J. Paderewskiego, sign. 3957, Letters for the period from September 8, 1920, to October 29, 1920, addressed to La Croix Blanche Polonaise [translated from French by E.J.K.].
Ad Lux (A. Skwarczyński), “Jubileusze” [Jubilees]. Przedświt 10‒12 (1913): 162.
Archiwum Akt Nowych [Archives of New Records] (hereinafter: AAN) in Warszawa, Arch. ensemble: I. J. Paderewski, signatures 2968 and 3206.
Archiwum polityczne Ignacego Paderewskiego [Ignacy Paderewski's political archive], vol. I, compiled by Wacław Stankiewicz, Piber, Andrzej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973.
Armia Polska we Francji. Dzieje wojsk generała Hallera na obczyźnie [The Polish Army in France. The history of General Haller’s troops abroad], ed. Józef Sierociński. Warszawa: Wydawnictwo LTW, 1929.
Bednarczyk, Boguslawa. “Prawa człowieka za prezydentury Jimmy’ego Cartera i Ronalda Reagana [Human rights under the presidencies of Jimmy Carter and Ronald Reagan]. In: Ronald Reagan a wyzwania epoki [Ronald Reagan and the challenges of the era], eds. Andrzej Bryk, Andrzej Kapiszewski, 255‒270. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, 2005.
Bernstein, Jay M. “Grand narratives”. In: On Paul Ricoeur: Narrative and Interpretation, ed. David Wood, 102‒123. London‒New York: Routledge, 1991.
Brożek, Andrzej. Polonia amerykańska 1854–1939. Warszawa: Wydawnictwo Interpress 1977.
Bryk, Andrzej. “Źródła intelektualne rewolucji konserwatywnej Ronalda Reagana” [Intellectual sources of Ronald Reagan’s conservative revolution]. In Ronald Reagan i wyzwania epoki [Ronald Reagan and the challenges of the era], eds. Andrzej Bryk, Andrzej Kapiszewski, 151‒226. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, 2005.
Central Military Archives (CAW) in Rembertów. Office of the Minister, ref. I. 300.1.1272.
Cichocki, Marek. Początek końca historii. Tradycje polityczne w XIX wieku [The beginning of the end of history. Political traditions in the nineteenth century]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021.
Decree of the Council of Ministers dated 17.01.1936 Dz.U.R.P. No. 77, item 89 dated 31.01.1939. Dmowski, Roman. Upadek myśli konserwatywnej w Polsce [The fall of the conservative thought in Poland]. Warszawa: Spółka Wydawnicza Warszawska A. Sadzewicz, M. Niklewicz i S-ka, 1914.
Drozdowski, Marian M. Ignacy Jan Paderewski. Zarys biografii politycznej [Ignacy Jan Paderewski. An outline of political biography]. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1986.
du Vall, Marta. Neokonserwatyzm w Stanach Zjednoczonych. Od Żywotnego Centrum do epoki Reagana [Neoconservatism in the United States. From the vibrant center to the Reagan era]. Kraków: Andrzej Frycz Modrzewski Kraków Academy, 2011.
Florkowska-Francić, Halina, Kubiak, Hieronim. Czyn zbrojny wychodźstwa polskiego w Ameryce. Zbiór dokumentów i materiałów historycznych [The armed deed of the Polish exile in America. A collection of documents and historical materials]. New York‒Chicago: Comandor, 1957.
Grzybowski, Konstanty. Galicja 1848‒1914. Historia ustroju politycznego na tle ustroju Austrii [Galicia 1848‒1914. History of the political system against the background of the political system of Austria]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1959.
Grzybowski, Konstanty. Ojczyzna ‒ naród – państwo [Homeland – nation – state]. Warszawa: PIW, 1970. Kawalec, Janusz. Działalność polityczna polskich konserwatystów w latach 1918‒1939 [Political activity of Polish conservatives in the years of 1918‒1939], http://www.legitymizm.org/dzialalnosc-polskich-konserwatystow
Kryńska, Elwira. “Konserwatywne aspekty myśli społeczno-wychowawczej Adama Skwarczyńskiego” [Conservative aspects of the socio-educational thought of Adam Skwarczyński]. Polish Pedagogical Thought 8 (2022): 209–231.
Kryńska, Elwira J. Polski Biały Krzyż (1918‒1961) [Polish White Cross (1918‒1961)]. Białystok: Trans Humana, 2012.
Kryńska, Elwira J. “Polski Biały Krzyż i jego działalność dla dobra Polski niepodległej” [The Polish White Cross and its activities for the benefit of independent Poland]. In: Dziecko w historii. Sytuacja dziecka w odrodzonym państwie polskim [Child in History. The Situation of the Child in the Reborn Polish State], eds. Elwira J. Kryńska, Agnieszka Suplicka, Łukasz Kalisz, 59‒74. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2020.
Lyotard, Jean-François. Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, [The postmodern condition. A Report on the state of knowledge], transl. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Aletheia Foundation, 1997.
Mich, Włodzimierz. “Adaptacja państwa w myśli politycznej polskiego ruchu konserwatywnego” [Adaptation of the state in the political thought of the Polish conservative movement]. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska Lublin-Polonia, vol. XLVIVII, Sectio F, Historia (1991/1992): 387‒408.
Mowa programowa Paderewskiego, Czyn zbrojny wychodźstwa polskiego w Ameryce. Zbiór dokumentów i materiałów historycznych [Paderewski’s program speech, armed deed of the Polish exile in America. Collection of documents and historical materials]. 1st domestic edition, eds., revised and amended by Zbigniew B. Kumoś, Jacek Praga. Warszawa: Wydawnictwo Comandor, 2000.
Nowak, Andrzej. “Skąd się wzięło ‘imperium zła’? Historyczna geneza formuły Ronalda Reagana” [Where did the ‘evil empire’ come from? The historical genesis of Ronald Reaganas formula]. In: Ronald Reagan a wyzwania epoki [Ronald Reagan and the Challenges of the Era], eds. Andrzej Bryk, Andrzej Kapiszewski, 241‒254. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM 2005.
Orlowski, Jozef. Helena Paderewska, na XV-lecie jej pracy narodowej i społecznej 1914–1929 [Helena Paderewska, on the fifteenth anniversary of her national and social work 1914‒1929]. Chicago: Franciscan Fathers Publishing House, 1929.
Orzechowski, Waclaw. „Kim był pułkownik House?” [Who was Colonel House?]. Sieci Historii 11(66) (2018): 21‒22.
Paruch, Waldemar. Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926‒1939 [The political thought of Piłsudski’s camp in 1926‒1939]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005.
Piber, Andrzej. Droga do sławy. Ignacy Paderewski w latach 1860‒1902 [The road to fame. Ignacy Paderewski 1860‒1902]. Warszawa: PIW 1982.
Pobóg-Malinowski, Władysław. Najnowsza historia polityczna Polski. Period 1914–1939 [The latest political history of Poland 1914‒1939]. Gdańsk: Oficyna Wydawnicza GRAF, 1990.
Puchalska, Joanna. “Pani Paderewska” [Mrs. Paderewska]. Sieć Historii 11(66) (2018): 88‒89.
Radomski, Andrzej. Wielkie narracje a mikronarracje – etyczne dylematy współczesnego pisarstwa historycznego [Grand narratives versus micro narratives-ethical dilemmas of contemporary historical writing], https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/2174/32448048-Wielkie-narracje-a-mikronarracje-etyczne-dylematy-wspo%C5%82czesnego-pisarstwa-historycznego.pdf?sequence=1 [accessed: 21.02.2023].
Radzik, Tadeusz. „Działalność Polskiego Białego Krzyża i Sekcji ratunkowej Polek w Stanach Zjednoczonych Ameryki w latach 1918–1920” [Activities of the Polish White Cross and the polish women’s rescue section in the United States of America, 1918-1920]. Przegląd Polonijny 1 (1990): 114.
Rocznik polityczny i gospodarczy 1938 [Political and Economic Yearbook 1938]. Warszawa: Wydawnictwo Polska Agencja Telegraficzna, 1938.
Rosołowski, Stefan. Z dziejów kultury intelektualnej Wojska Polskiego [History of the intellectual culture of the Polish Army]. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1980.
Rudnicki, Szymon. Działalność polityczna polskich konserwatystów 1918‒1926 [Political activity of Polish conservatives in 1918‒1926]. Wrocław: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981. Scruton, Roger. Co znaczy konserwatyzm [The meaning of conservatism], transl. by Tomasz Bieroń. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2002.
Skwarczyński, Adam. Myśli o nowej Polsce. Warszawa: Drukarnia Artystyczna, 1934.
Stawecki, Piotr. Polityka wojskowa Polski 1921‒1926 [Poland's military policy 1921–1926]. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981.
Szlachta, Bogdan. “O potrzebie refleksji konserwatywnej” [On the need for conservative reflection]. In Szkice o konserwatyzmie [Sketches on conservatism], ed. Bogdan Szlachta, 13‒39. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2008.
“Święto pułkowe Bajończyków w Dubinie” [Regimental feast of the bayonets in Dubin]. Błękitny Weteran 8‒9 (1937): 7.
Terlecki, Dariusz. Po dolary i wolność [For dollars and freedom]. Warszawa: Wydawnictwo Muza, 2019.
Terlikowski, Tomasz P. Konserwatyzm ma przyszłość? Koniec Europy, jaką znamy [Does conservatism have a future? The end of Europe as we know it]. Kraków: WAM, 2023.
Watt, Richard M. Gorzka chwała. Polska i jej los 1918‒1939 [Bitter glory. Poland and its fate 1918‒1939]. Warszawa: Wyd. A.M.F. Plus Group, 2005.
Zgórniak, Marek. “Rola Polonii w walce zbrojnej o niepodległości Polski w latach 1914‒1918” [The role of Polonia in the military fight for Poland’s independence in 1914‒1918]. In: Polonia wobec niepodległości Polski w czasie I wojny światowej [Polonia’s role in Poland’s independence in World War I], eds. Halina Florkowska-Francić, Mirosław Francić, Hieronim Kubiak, 29‒48. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/1 Pedagogika konserwatywna, s. 99 - 120
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Conservative Ideas as the Source of Activity of the Polish White Cross in the United States of America
Conservative Ideas as the Source of Activity of the Polish White Cross in the United States of America
Uniwersytet w Białymstoku, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 14, 15-097 Białystok
Publikacja: 14.09.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
AngielskiLiczba wyświetleń: 365
Liczba pobrań: 248
Sugerowane cytowania: Chicago