Research by psychologists in the late 1990s has shown that older people have significant needs that cannot be met by psychotherapy, social work or other areas of help, as older people face meaning, dignity, religion, love necessity, morality, death and other existential issues (Erichsen, Buessing, 2013). Most often, professionals working with the elderly have noticed a problem of loneliness caused by self-alienation and self-rejection (Moustakas, 2008). These experiences clearly illustrate the phenomenon of existential loneliness in the lives of the elderly. If the problem of existential loneliness is not solved, it causes psychosocial problems that turn into existential anxiety and cause a sense of meaninglessness, which Yalom (1980) identifies as one of the four existential “gifts” next to death, freedom, and isolation. Studies focusing on the loneliness of older people in the European context are rare. However, the existential needs and existential loneliness of the elderly are discussed instead by Edberg & Bolmsjö (2019) and Sjöberg et al. (2019) . The aim of this study is to reveal a multidisciplinary perspective on the existential loneliness of elderly wives.

A scientific analysis of the literature was performed. The method of this study was chosen to reveal the phenomenon of existential unity from a multidisciplinary perspective, revealing the holistic, existential nature of loneliness. Existential loneliness is associated with a social problem, the origins of which lie in diminished social skills and individual differences between the individuals. The loneliness of the elderly is closely linked to the value system of society and the spread of solidarity in society. From a sociological point of view, existential loneliness is treated as a multi-faceted construct related to the historical and cultural context of society and is therefore in a constant negative transformation within social groups.

From the point of view of psychology, existential loneliness is related to the possibilities of a person’s development, deeper self-knowledge, discovery of creativity, on the other hand, existential loneliness has a negative connotation of sadness, helplessness, grief, meaninglessness, or suffering.

In the philosophical-theological perspective of the perception of existential loneliness, two aspects emerge related to loneliness as an inevitable existential part of a person and isolation from oneself. From a Christian point of view, this is equated with the need for religious loneliness, whose task is to discover meaning in loneliness while acknowledging its undeniable spiritual value.

Keywords: existential loneliness, loneliness, the elderly

Multidyscyplinarna perspektywa egzystencjalnej samotności osób starszych

Badania psychologów z końca lat 90. XX wieku wykazały, że osoby starsze mają znaczące potrzeby, które nie mogą być zaspokojone przez psychoterapię, pracę socjalną czy inne obszary pomocy. Seniorzy mierzą się z takimi kwestiami egzystencjalnymi, jak: znaczenie, godność, religia, miłość i konieczność, moralność, śmierć i inne (Erichsen, Büssing, 2013). Pracujący z nimi profesjonaliści dostrzegają najczęściej problem samotności spowodowanej samoalienacją i odrzuceniem siebie (Moustakas, 2008). Doświadczenia te wyraźnie ilustrują zjawisko samotności egzystencjalnej w życiu osób starszych. Jeśli ten problem nie zostanie rozwiązany, powoduje trudności psychospołeczne, które przeradzają się w niepokój egzystencjalny i wywołują poczucie bezsensu. Yalom (1980) identyfikuje to poczucie jako jeden z czterech „darów” egzystencjalnych obok śmierci, wolności i izolacji. Badania koncentrujące się na samotności osób starszych w kontekście europejskim są rzadkie. Potrzeby egzystencjalne i samotność egzystencjalna osób starszych są jednak omawiane przez Edberg i Bolmsjö (2019) oraz Sjöberg i in. Celem niniejszego opracowania jest ukazanie multidyscyplinarnego spojrzenia na egzystencjalną samotność starszych żon.

W niniejszym artykule dokonano naukowej analizy literatury przedmiotu. Metoda badania została wybrana w celu ujawnienia zjawiska egzystencjalnej samotności z perspektywy multidyscyplinarnej i pokazania jej holistycznego, egzystencjalnego charakteru. Samotność egzystencjalna wiąże się z problemem społecznym, którego źródła tkwią w obniżonych kompetencjach społecznych i różnicach indywidualnych między jednostkami. Samotność osób starszych jest ściśle powiązana z systemem wartości społeczeństwa i rozprzestrzenianiem się solidarności w społeczeństwie. Z socjologicznego punktu widzenia samotność egzystencjalna jest traktowana jako konstrukt wieloaspektowy, skorelowany z kontekstem historycznym i kulturowym społeczeństwa, a zatem podlegający ciągłym negatywnym przemianom w obrębie grup społecznych.

Z perspektywy psychologicznej samotność egzystencjalna jest związana z możliwościami rozwoju osoby, głębszym samopoznaniem, odkrywaniem kreatywności. Z drugiej strony ma ona negatywną konotację smutku, bezradności, żalu, bezsensu czy cierpienia.

W filozoficzno-teologicznym postrzeganiu samotności egzystencjalnej wyłaniają się dwa aspekty związane z ujmowaniem samotności jako nieuniknionej egzystencjalnej części człowieka oraz izolacji od samego siebie. Na płaszczyźnie chrześcijańskiej ten wymiar samotności utożsamia się z potrzebą samotności religijnej, której zadaniem jest odkrycie sensu samotności przy jednoczesnym uznaniu jej niezaprzeczalnej wartości duchowej.

Research by psychologists in the late 1990s has shown that older people have significant needs that cannot be met by psychotherapy, social work or other areas of help, as older people face meaning, dignity, religion, love necessity, morality, death and other existential issues (Erichsen, Buessing, 2013). Most often, professionals working with the elderly have noticed a problem of loneliness caused by self-alienation and self-rejection (Moustakas, 2008). These experiences clearly illustrate the phenomenon of existential loneliness in the lives of the elderly. If the problem of existential loneliness is not solved, it causes psychosocial problems that turn into existential anxiety and cause a sense of meaninglessness, which Yalom (1980) identifies as one of the four existential “gifts” next to death, freedom, and isolation. Studies focusing on the loneliness of older people in the European context are rare. However, the existential needs and existential loneliness of the elderly are discussed instead by Edberg & Bolmsjö (2019) and Sjöberg et al. (2019) . The aim of this study is to reveal a multidisciplinary perspective on the existential loneliness of elderly wives. A scientific analysis of the literature was performed. The method of this study was chosen to reveal the phenomenon of existential unity from a multidisciplinary perspective, revealing the holistic, existential nature of loneliness. Existential loneliness is associated with a social problem, the origins of which lie in diminished social skills and individual differences between the individuals. The loneliness of the elderly is closely linked to the value system of society and the spread of solidarity in society. From a sociological point of view, existential loneliness is treated as a multi-faceted construct related to the historical and cultural context of society and is therefore in a constant negative transformation within social groups. From the point of view of psychology, existential loneliness is related to the possibilities of a person’s development, deeper self-knowledge, discovery of creativity, on the other hand, existential loneliness has a negative connotation of sadness, helplessness, grief, meaninglessness, or suffering. In the philosophical-theological perspective of the perception of existential loneliness, two aspects emerge related to loneliness as an inevitable existential part of a person and isolation from oneself. From a Christian point of view, this is equated with the need for religious loneliness, whose task is to discover meaning in loneliness while acknowledging its undeniable spiritual value.